dr inż. Michał Michna pm_motor_moc_wewnętrzna.xmcd PRZETWORNIKI ELEKTROMECHANICZNE dr inż. Michał Michna [email protected] 2010-03-21 1. Moc wewnętrzna pozorna maszyny elektrycznej Wymiary główne maszyny zależą do powierzchni przekroju przewodu oraz od głównego strumienia magnetycznego. Przy doborze wymiarów głównych należy wziąść pod uwagę moc pozorną wewnętrzną maszyny. Wyprowadzenie zależności na moc wewnętrzną maszyny przedstawiono poniżej. 1.1 Rozkład pola magnetycznego w szczelnie roboczej Pzyjęto sinusoidlany rozkład pola magnetycznego w szczelnie opisany jako: x B( x, t) := Bm⋅ sin ⋅ π + ω⋅ t τs Strumień jednego bieguna: τ 2⋅ Bm⋅ le⋅ τs ⋅ cos ( ω⋅ t) ⌠ s Φ( t) := le⋅ B( x, t) dx → ⌡ π 0 gdzie: le -efektywna długość pakietu stojana/wirnika τs := π Ds - podziałka biegunowa 2p Ds - średnica wewnętrzna stojana, p - liczba par biegunów Wprowadzono współczynnik kształtu pola: Bav kB = Bm 2 dla rozkładu sinusoidalnego kB = π Wykorzystując współcznnik kształtu można określić wartość maskymalną strumienia: Φm := kB⋅ Bm⋅ le⋅ τs Ostatecznie zmaiana strumienia w czasie może być wyrażona wzorem: Φ( t) := Φ m⋅ cos ( ω⋅ t) 1.2 Napięcie indukowane Napięcia indukowanego w cewce przy założeniu sinusoidlanego rozkładu pola w szczelnie i sinusoidalnego rozkładu uzwojeń. d e( t) := −N ⋅ Φ( t) dt 1/4 2012-10-18 dr inż. Michał Michna pm_motor_moc_wewnętrzna.xmcd e( t) → Bm⋅ N⋅ ω⋅ kB⋅ le⋅ τs⋅ sin( ω⋅ t) amplituda napięcia: Um := N⋅ ω⋅ Φm przyjmując, że pulasację wyraża wzór: ω := 2π f wartość skuteczna napięcia indukowanego: Um 2 ⋅ Bm⋅ N⋅ ω⋅ kB⋅ le⋅ τs Urms := → 2 2 1 Urms := ⋅ kB ⋅ Bm⋅ N⋅ ω⋅ le⋅ τs 2 Urms := 2π ( ) ( ) ⋅ kB ⋅ Bm⋅ N⋅ f ⋅ le⋅ τs 2 współczynnik kształtu napięcia wyraża zależność pomiędzy wartością skuteczną i średnią: Urms kU = Uav dla napięcia sinusoidalnego π kU = 2⋅ 2 czyli wartość skuteczna napięcia indukowanego to Urms := 4⋅ kU⋅ kB⋅ Bm⋅ N⋅ f ⋅ le⋅ τs w przypadku, gdy uzwojenie nie jest rozłożone sinusoidalnie, należy uzwględnić współczynnik uzowjenia kws, ostatecznie napięcie indukowane będzie wyrażone zależnością: Urms := 4⋅ kws⋅ kU⋅ kB⋅ Bm⋅ Ns⋅ f ⋅ le⋅ τs 1.3 Gęstość liniowa prądu (okład prądowy) As = ms⋅ 2 ⋅ Ns⋅ Irms π⋅ Ds 1.4 Moc pozorna wewnętrzna maszyny Si := ms⋅ Urms ⋅ Irms. π⋅ Ds 1 Si := ms⋅ 4 ⋅ kws⋅ kU⋅ kB⋅ B m⋅ Ns⋅ f ⋅ le⋅ τs ⋅ As⋅ ⋅ → 2⋅ π⋅ As⋅ Bm⋅ Ds⋅ f ⋅ kB ⋅ kU⋅ kws⋅ le⋅ τs 2 ms⋅ Ns ( ) π⋅ Ds ω Si := 2 ⋅ π⋅ As⋅ Bm⋅ Ds⋅ ⋅ kB ⋅ kU⋅ kws⋅ le⋅ 2π 2p ostatecznie moc pozorna wewnętrzna maszyny wyrażona jest wzorem: π ω 2 Si := ⋅ kB⋅ kU⋅ kws⋅ As⋅ Bm ⋅ Ds ⋅ le ⋅ 2 p ( ) 2. Stała maszynowa Jużw początkowych latach rozwoju metod projektowania maszyn elektrycznych starano się znaleźć ogólną formułę, związek analityczny, pomiędzy mocą wyjściową maszyny, a jej wymiarami [Dąbrowski] P=f(D,l,n) gdzie: P- P –postulowana moc; D –średnica rdzenia wirnika; l –długośćrdzenia wirnika; 2/4 2012-10-18 dr inż. Michał Michna pm_motor_moc_wewnętrzna.xmcd gdzie: P- P –postulowana moc; D –średnica rdzenia wirnika; l –długośćrdzenia wirnika; n –prędkośćobrotowa. W ten sposób okreslonon 2.1 Stała Arnolda Stała maszynowa wyraża stosunek objętości maszyny do momentu. Moment elektromagnetyczny (elektromagnetyczny wewnętrzny moment obrotowy) Si T := ωm ω gdzie: prędkość mechaniczna ωm := p Stała maszynowa Arnolda: 2 CA := Ds ⋅ le Si⋅ p 2 → π⋅ As⋅ Bm⋅ kB⋅ kU⋅ kws ω CA := 2 π⋅ As⋅ Bm⋅ kB ⋅ kU⋅ kws Stała CA ma wartość w przybliżeniu stałą dla zbioru geometrycznie podobnych maszyn tego samego rodzaju, o takiej samej indukcji maksymalnej w szczelnie oraz takim samym prądowym obciążeniu liniowym powierzchni twornika. Jej wartość daje pogląd na objętość materiałów czynnych maszyny przypadających na jednostkę elektromagnetycznego momentu obrotowego. Wykorzystując stałą Arnolda można wyrazić moc wewnętrzną maszyny: D 2⋅ l ⋅ ω s e m Si := C A 2.2 Współczynnik wyzyskania maszyny Obwodowa sila dzialajaca na jednostke przyszczelinowej powiedzchni twornika Ds 2 ⋅ Si 2⋅ T moment T = ⋅ F czyli F = = 2 Ds ωm⋅ Ds powierzchnia Sδ = π⋅ Ds⋅ le 2⋅ S i σ= F Sδ = ωm⋅ Ds ( π⋅ Ds⋅ le) 2⋅ Si = π⋅ ω p π ω 2 2 ⋅ ⋅ kB⋅ kU⋅ kws⋅ As⋅ B m ⋅ Ds ⋅ le ⋅ 2 p ( σ= 2 ⋅ Ds ⋅ le π⋅ ω ) 2 ⋅D ⋅l p s e σ = As⋅ Bm⋅ kB⋅ kU⋅ kws wykorzystując wsp. wyzyskania maszyny można określić moc wewnętrzną maszyny π 2 Si = ⋅ σ⋅ Ds ⋅ le ⋅ ωm 2 3/4 2012-10-18 dr inż. Michał Michna pm_motor_moc_wewnętrzna.xmcd 3. Podsumowanie Zauważmy, że objętośćmaszyny wyrażona iloczynem Si (As⋅ Bm)⋅ ωm D 2⋅ l jest proporcjonalna do s e . Zmniejszenie objętości maszyny jest możliwe zwiększając maksymalną wartość indukcji w szczelnie, zwiększając gęstość liniową prąd twornika lub zwiększając częstotliwość 4/4 2012-10-18