Choroby błony śluzowej jamy ustnej 2013

2013-11-11
WYKWITY
• PIERWOTNE
• WTÓRNE
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
plama
grudka
guzek / guz
pęcherzyk / pęcherz
krosta
bąbel
otarcie
nadżerka
owrzodzenie
szczelina
rozpadlina
łuska
skrzep
blizna
Podział zmian w jamie ustnej według
różnic w ukształtowaniu powierzchni
Podział zmian w jamie ustnej według
różnic w ich zabarwieniu
• Zmiany białe
• Zmiany czerwone
• Zmiany pigmentacyjne
ZŁOTY STANDARD
• BIOPSJA I BADANIE HISTOPATOLOGICZNE
•
•
•
•
Zmiany guzkowe
Zmiany grudkowo-guzkowe
Zmiany pęcherzykowo-pęcherzowe
Zmiany wrzodziejące
• excisional biopsy – wycinana jest cała zmiana
• incisional biopsy – część zmiany jest pobierana
• inne (b. cienkoigłowa, b. gruboigłowa, b. sztancą, b. szczoteczkowa)
Biopsja gruczołów z wargi
IMMUNOFLUORESCENCJA BEZPOŚREDNIA
• Chisolm & Mason, 1968:
– małe gruczoły ślinowe
– ogniska: ≥50 limfocytów i
komórek plazmatycznych
– ≥ 1 ognisko / 4 mm2:
Zespół Sjögren’a
- Zniszczenie gronek
- Gęsty naciek limfocytarny
- Wczesna proliferacja komórek
przewodów
1
2013-11-11
IMMUNOHISTOCHEMIA
VELscope
Diaskopia
test blednięcia pod wpływem ucisku płytką szklaną
• odróżnianie zmian naczyniowych od nienaczyniowych
www.vizilite.pl
Próba Schillera
•
•
•
•
•
•
•
•
Aplikacja płynu Schillera / Lugola na błonę śluzową
Uwaga na uczulenia na jod!
Jod łączy się z glikogenem dając brunatne zabarwienie
Odwrotna korelacja zawartości glikogenu do stopnia
keratynizacji nabłonka
Miejsca nieskeratynizowane barwią się na brązowo
(jodopozytwne) – dno jamy ustnej, policzki, wargi,
podniebienie miękkie
Jodonegatywne – podniebienie twarde, grzbiet języka,
dziąsła
Barwienie w stanach zapalnych
Rozróżnianie liszaja płaskiego i leukoplakii
Lampa Wooda
• Przenośna lampa kwarcowa, w której dzięki zastosowaniu specjalnego czarnego
filtra emitowane jest długofalowe promieniowanie nadfioletowe.
•Emitowane promienie UV wywołują fluorescencję. Diagnozę stawia się na
podstawie barwy emitowanego w wyniku zjawiska fluorescencji światła.
•Obserwacji dokonuje się w zaciemnionym pomieszczeniu, ze względu na słabą
intensywność świecenia.
•Język daje fluorescencję pierwotną dzięki brodawkom nitkowatym i
drobnoustrojom chromochłonnym.
•W warunkach prawidłowych – barwa języka jest różowo-pomarańczowa.
•W stanach patologicznych:
 zanikowych – sinawofioletowa
 w martwicy – brunatnoszara
 w rogowaceniu białoszarosrebrna
 nowotwór – jarzenie czerwono-pomarańczowe
2
2013-11-11
Diagnostyka ślinianek
• wywiad
• objawy / badanie przedmiotowe
Przepływ śliny (Sialometria)
• Przewód Stenona --- Urządzenie
Carlson-Crittender’a
• Przepływ śliny:
– niestymulowany, 10min
– stymulowany, 10min: kwas cytrynowy
• Badania dodatkowe
– Przepływ śliny, SFR
– Scyntygrafia
– Skład śliny
– Biopsja gruczołów
– Sialografia
– USG
• Wynik:
– Niestymulowany
<0.1ml/minxerostomia
– Stymulowany <0.5ml/minxerostomia
Scyntygrafia
Analiza składu śliny
• Ślina:
– Na+, K+, IgA, amylaza, albuminy….
– Niespecyficzna, ale……
– DNA
• TC99
• Opróżnianie:
10.20.30.40.50.80 min
• Wychwyt TC99 i opróżnianie:
obecność funkcjonalnych gronek
Test Schirmer’a
Test Saxon‘a
Serologia
Zespół Sjogren’a
Auto-antibodies: anti-nuclear, ANA
anti-SS-A (anti-Ro)
anti-SS-B (anti-La)
Bibuła 5 x 30 mm
Wydzielanie śliny niestymulowane
Po 5 min papierek powinien nasiąknąć
> 5 mm
Kompres - 4 warstwy gazy 5x5 cm
2 min żucia
Prawidłowo: wzrost wagi kompresu o
> 2,75 g
Pemphigus vulgaris
Auto-antibodies: anti-pemphigus
Pemphigoid
Auto-antibodies: anti-BP180, anti-BP270
Scleroderma
Auto-antibodies: ANA, anti-Scl70
Lupus erythematosus
Auto-antibodies: ANA, anti-dsDNA
Chronic Ulcerative Stoamatitis
Auto-antibodies: anti-SES-ANA
3
2013-11-11
IMMUNOFLUORESCENCJA POŚREDNIA
Test Tzanck’a obserwacja pod mikroskopem komórek
pobranych z dna pęcherza.
Techniki wizualne
Komórki Tzanck’a
wielojądrowe komórki olbrzymie:
•Opryszczka zwykła
•Półpasiec / Ospa wietrzna
•Ospa
Komórki akantolityczne:
•Pęcherzyca zwykła
•
•
•
•
•
RTG
USG
CT
MR
PET
Test Paula i Grüthera– skaryfikacja rogówki królika (charakterystyczny dla Herpes simplex)
4