Sieci komputerowe i Internet • Wykład I: • Podstawy technologii sieciowych • Wprowadzenie do sieci LAN Network (sieć) - zbiór urządzeń komputerowych, połączonych infrastrukturą umożliwiającą wymianę poleceń sterujących i danych. Internetwork (międzysieć) - zbiór poszczególnych sieci, połączonych urządzeniami pośredniczącymi, działająca jako pojedyncza sieć. Sieci lokalne - Local Area Networks (LANs): - ograniczony zakres terytorialny, - komputery PC, - drukarki, - serwery sieciowe. Sieci rozległe - Wide Area Networks (WANs): - połączenia sieci lokalnych poprzez łącza dostarczane przez zewnętrznych operatorów telekomunikacyjnych. Rodzaje połączeń między systemami komputerowymi: - z przełączaniem obwodów (circuit-switched) - stałe połączenie między systemem nadawczym i odbiorczym do ich wyłącznego użytku; - z przełączaniem pakietów (packet-switched) - dane podzielone na małe jednostki są transmitowane przez współdzielone przez wiele systemów łącza komunikacyjne. Wyzwania projektowe sieci komputerowych: - zróżnicowane technologie, - niezawodność, - zarządzanie, wydajność, bezpieczeństwo, - elastyczność, zdolność do rozwoju. Organizacje standaryzacyjne: • International Organization for Standardization (ISO); • American National Standards Institute (ANSI); • Electronic Industries Association (EIA); • Institute of Electrical and Electronic Engineers (IEEE); • International Telecommunication Union Telecommunication Standardization Sector(ITU-T); • Internet Architecture Board (IAB); • Internet Corporation for Assigned Names and Numbers (ICANN • World Wide Web Consortium (W3C). Model referencyjny ISO - Open Systems Interconnection: Warstwa 7 Warstwa 6 Warstwa 5 Warstwa 4 Warstwa 3 Warstwa 2 Warstwa 1 -------- Aplikacji Prezentacji Sesji Transportu Sieci Łącza danych Fizyczna Informacje sterujące w modelu OSI: - nagłówki (headers), - końcówki (trailers). Przenoszenie danych wyższej warstwy: - encapsulation. Warstwa fizyczna - specyfikuje elektryczne, mechaniczne i funkcjonalne parametry umożliwiające funkcjonowanie połączenia fizycznego pomiędzy komunikującymi się systemami. Warstwa łącza danych - zapewnia przesyłanie danych poprzez łącze fizyczne, definiując adresowanie fizyczne, topologię sieci, zawiadamianie o błędach, pozycjonowanie ramek, kontrolę przepływu. Podział warstwy łącza danych wg IEEE: - podwarstwa Logical Link Control (LLC) zarządza komunikacją między dwoma urządzeniami, realizuje współdzielenie łącza przez różne protokoły; - podwarstwa Media Access Control (MAC) zarządza dostępem do medium fizycznego, definiuje adresy fizyczne. Warstwa sieci - zapewnia trasowanie (routing) komunikatów między różnymi sieciami fizycznymi, definiuje adresowanie logiczne. Warstwa transportu - zapewnia niezawodne usługi przesyłania danych na potrzeby protokołów wyższych warstw, w tym kontrolę przepływu, multipleksowanie, zarządzanie połączeniami (obwodami) wirtualnymi, wykrywanie i korekcję błędów transmisji. Warstwa sesji - realizuje tworzenie, podtrzymywanie i likwidację sesji komunikacyjnych między obiektami warstwy prezentacji (ciągu żądań realizacji usługi i odpowiedzi na nie). Warstwa prezentacji - realizuje funkcje kodowania i konwersji przesyłanych danych w celu zapewnienia ich poprawnej interpretacji. Warstwa aplikacji - identyfikuje tożsamość partnerów komunikacyjnych, dostarcza informacji o dostępności zasobów, koordynuje komunikację. Formaty przesyłanych danych: Ramka (frame) - jednostka informacji przesyłanych między obiektami warstwy łącza danych. Komórka (cell) - j. w., ale o stałej długości. Pakiet (packet) - jednostka informacji przesyłanych między obiektami warstwy sieci. Datagram - j. w., dla usługi bezpołączeniowej. Segment - jednostka informacji przesyłanych między obiektami warstwy transportu. Hierarchia sieci (terminologia wg ISO): End System (ES) - urządzenie sieciowe nie wykonujące trasowania (PC, stacje robocze, drukarki); Intermediate System (IS) - urządzenie wykonujące przesyłanie danych między sieciami (mosty, routery); Area (Obszar) - logiczny zespół połączonych sieci; Autonomous System (AS) - zespół sieci pod wspólnym zarządem i ze wspólną strategią przesyłania międzysieciowego, podzielony na obszary (areas). Typy usług sieciowych: bezpołączeniowe (connectionless) - nie zachowana kolejność danych, dynamiczny dobór tras, dynamiczna alokacja zasobów; połączeniowe (connection-oriented) - gwarantowana kolejność danych, statyczny wybór trasy na czas całego połączenia, statyczna alokacja zasobów. Adresowanie sieciowe: Adresy warstwy łącza danych (Data Link Layer) identyfikacja urządzenia na poziomie fizycznym (sprzętowym), przeważnie stała. Adresy podwarstwy MAC - j.w., w sieciach LAN wg standardów IEEE (48-bitowe, pierwsze 6 liczb 16-wych tzw. Organizational Unit Identifier (OUI), reszta adres seryjny urządzenia). Adresy warstwy sieci (Network Layer) - identyfikacja logiczna, zależna od protokołu 3-ciej warstwy, wielokrotna dla pojedynczego interfejsu fizycznego. Metody rozpoznawania adresów MAC: - protokół ARP (Address Resolution Protocol); - protokół Hello; - przewidywalne adresy MAC (są one zapisane w adresie warstwy sieci lub wyliczalne wg określonego alogorytmu - XNS, IPX, DECnet Phase IV). Działanie protokołu ARP: A B ARP cache ARP cache Y X Z router ARP cache ARP cache ARP cache Typy przestrzeni adresowych: - płaskie - jedna kategoria (np. jak numer PESEL); - heriarchiczne - podział strukturalny na podgrupy (np. jak adres pocztowy: kraj, miasto, ulica, numer). Przypisanie adresów: - statyczne - stałe, przez administratora wg określonego planu; - dynamiczne - zmienne, po uzyskaniu połączenia za pomocą odpowiedniego protokołu. Nazwy sieciowe (symboliczne) a adresy sieciowe: - nazwy - niezależne od lokalizacji; - adresy - zależne od lokalizacji (z wyjątkiem MAC). Sterowanie przepływem danych (Flow Control) (w celu zapobiegania zatorom i przepełnieniom): - buforowanie (tymczasowe przechowywanie nadmiaru danych); - komunikaty zwrotne (zmniejszanie tempa przepływu danych); - potwierdzanie (dalsza transmisja warunkowana otrzymaniem potwierdzenia z węzła docelowego). Kontrola błędów: - Cyclic Redundancy Check (CRC); - odrzucanie bądź retransmisja. Multipleksowanie: łączenie wielu strumieni danych w jeden kanał fizyczny. Metody multipleksowania: - Time-division multiplexing (TDM) - z podziałem czasu; - Frequency-division multiplexing (FDM) - z podziałem widma częstotliwości; - statystyczne - dynamiczny przydział wg obciążenia; - Code-division multiplexing (CDM) -kodowe. Sieci LAN LAN - wysoko wydajna i niezawodna sieć przesyłu danych obejmująca niewielki obszar. Przykłady: - Ethernet / IEEE 802.3 - Token Ring / IEEE 802.5 - Fiber Distributed Data Interface (FDDI) - Arcnet Metody dostępu do medium fizycznego: - Carrier Sense Multiple Access with Collision Detect (CSMA/CD) - dostęp oparty o rywalizację; - token passing - dostęp oparty o przechwytywanie żetonu krążącego w sieci. Typy transmisji w sieciach LAN: - unicast- jednen do jednego; - multicast - jeden do wielu; - broadcast - jeden do wszystkich. Topologie sieci LAN (fizyczne i logiczne): - magistrala (bus); - pierścień (ring); - gwiazda (star); - drzewo (tree). Urządzenia sieciowe LAN: - wzmacniacze (repeaters); - koncentratory (hubs); - mosty (bridges); - przełączniki (switches); - bramy (routers).