1 Test nr 1 – wszystkie zadania pochodzą z egzaminów gimnazjalnych. 1. Na podstawie rysunku rozpoznaj drzewo obserwowane przez Jacka w trakcie wycieczki rowerowej. a. świerk b. sosna c. modrzew d. jodła 2. Funkcją korzenia marchwi jest: a. przyczepianie łodygi do podpory b. przeprowadzanie fotosyntezy c. przeprowadzanie wymiany gazowej d. gromadzenie substancji zapasowych 3. Przedstawiony na rysunku schemat przebiegu fotosyntezy można opisać następująco: A. I – woda z solami mineralnymi II – CO2 III – O2 B. I – CO2 II –woda z solami mineralnymi III – O2 C. I – O2 II –woda z solami mineralnymi III – CO2 D. I – woda z solami mineralnymi II –O2 III – CO2 4. Produkty przedstawione na poniższym rysunku są doskonałym źródłem: a. b. c. d. witamin i soli mineralnych białek i tłuszczów tłuszczów i cukrów białek i cukrów 5. Owoce zbóż nazywamy ziarniakami. Zarodek kukurydzy znajdujący się w ziarniaku: a. odżywia się autotroficznie, oddycha beztlenowo b. odżywia się kosztem bielma, oddycha tlenowo c. odżywia się kosztem łupiny owocowo nasiennej, oddycha tlenowo d. odżywia się kosztem bielma, oddycha beztlenowo 6. Koniczyna łąkowa rosnąca w górach różni się wielkością i okresem kwitnienia od koniczyny łąkowej rosnącej na nizinie. Obie koniczyny to: a. dwie populacje należące do różnych gatunków b. dwa różne gatunki rosnące na łąkach c. dwie populacje należące do jednej biocenozy d. dwie populacje tego samego gatunku koniczyny 7. Modrzew europejski jest jednym z szybko rosnących drzew. Wskaż, który rysunek przedstawia ten gatunek. 8. O drapieżnym trybie życia ptaka świadczą: a. haczykowaty dziób i kontrastowe upierzenie b. haczykowaty dziób i szpony c. kontrastowe upierzenie i szpony d. biały wierzch głowy i szpony 11. Zestaw warzyw wywodzących się od dzikiej kapusty to: a. kalarepa, koper, jarmuż b. kapusta głowiasta, sałata, cebula 2 c. brukselka, kalarepa, por d. kalafior, kapusta głowiasta, brukselka 12. Które zdanie opisuje związek między budową skórki liścia i funkcją przez nią pełnioną? a. Skórka liścia pokrywa dolną i górną stronę blaszki liściowe. b. Skorka chroni liść przed utratą wody i wniknięciem niepożądanych substancji oraz drobnoustrojów. c. Komórki skórki mają zgrubiałe ściany komórkowe i nie zawierają chlorofilu. d. Komórki skórki ściśle przylegają do siebie, dzięki czemu chronią liść przed utratą wody. 13. Zależność, która łączy glon i grzyb w porostach to : a. drapieżnictwo b. pasożytnictwo c. symbioza d. konkurencja 14. Korzyści jakie czerpie grzyb współżyjąc z glonami w porostach to: a. otrzymywanie wody i soli mineralnych b. otrzymywanie produktów fotosyntezy c. uzyskiwanie odpowiedniego kształtu plechy d. ochrona przed wysychaniem 15. Zależność między hubą drzewną a brzozą to: a. konkurencja b. pasożytnictwo c. współbiesiadnictwo d. symbioza 16. Między którymi organizmami zachodzą oddziaływania nieantagonistyczne? a. pająk – mucha b. sosna – dąb c. kleszcz – człowiek d. pszczoła – lipa 17. Określ oddziaływania między populacją mszycy a populacją brzozy. a. Rywalizują o zasoby środowiska b. Obie odnoszą wzajemne korzyści c. Nie są zdolne do życia jedna bez drugiej d. Jedna z populacji osiąga korzyści a druga ponosi straty 19. Podczas wędrówki Michał zaobserwował siedzącego na kwiecie motyla, który żywi się nektarem. Motyl ten jest organizmem: a. drapieżnym b. pasożytniczym c. samożywnym d. roślinożernym 20. Ogród rodziców Kasi narażony jest na wpływ kwaśnych opadów. Są one wywołane przez: a. nadmierne stosowanie nawozów sztucznych b. emisję do atmosfery produktów spalania związków siarki i węgla kamiennego c. nadmierne wycinanie lasów d. stosowanie filtrów na kominach elektrociepłowni 21. Rośliny uprawiane w bliskiej odległości od zakładów przemysłowych i tras komunikacyjnych są skażone metalami ciężkimi. Zestaw wolny od tych metali to: a. ołów, wapń, magnez b. potas, glin, rtęć c. wapń, żelazo, węgiel d. ołów, kadm, rtęć 22. Zwiększona ilość CO2 w atmosferze powoduje zjawisko, które nosi nazwę efektu: a. przestrzennego b. cieplarnianego c. popromiennego d. cieplarnianego 23. Woda w jeziorze ma zielony kolor wskutek występowania w niej glonów. „Zakwit” wody mógł być spowodowany: a. częstymi opadami kwaśnych deszczów b. nadmiernym nawożeniem okolicznych pól c. zanieczyszczeniem wody związanym z otwarciem kąpieliska d. przedostaniem się do wody paliwa z uszkodzonej łodzi motorowej. 24. Jeden z najmniejszych polskich parków narodowych, który znajduje się w pobliżu Białegostoku, uznany został za obiekt Dziedzictwa Światowego. W parku tym chroniony jest miedzy innymi pierwotny las. Opis ten dotyczy: a. Białowieskiego P N b. Bieszczadzkiego P N c. Kampinoskiego P N d. Wigierskiego P N 25. Mikołajek nadmorski występuje na: a. piaskach Pustyni Błędowskiej b. piaszczystych łachach Wisły pod Kazimierzem c. wydmach nadmorskich Słowińskiego Parku Narodowego d. wydmach śródlądowych Kampinoskiego Parku Narodowego 26. Podczas słonecznych wakacji należy ostrożnie się opalać, gdyż na powierzchnię Ziemi przenika duża ilość promieniowania UV (ultrafioletowych). Bezpośrednią przyczyną zwiększonej w ostatnich dziesięcioleciach intensywności promieniowania UV jest: a. efekt cieplarniany b. ocieplanie się klimatu c. dziura ozonowa d. zmiany temperatury Słońca 27. W słoneczny dzień należy zakładać czapkę na głowę. Unika się w ten sposób ujemnych skutków: a. dziury ozonowej b. kwaśnych deszczy c. efektu cieplarnianego d. zanieczyszczenia powietrza 28. W jeziorze pojawiło się mnóstwo glonów. Przyczyną tego zjawiska może być duża zawartość w wodzie: a. fosforanów i azotanów b. metali ciężkich i tlenków c. siarczanów i chlorków d. węglanów i krzemianów 3 29. Podczas wędrówki Ania poczuła ból i zmęczenie nóg. Przyczyną tego mogło być nagromadzenie w mięśniach szkodliwych substancji powstałych w wyniku beztlenowego oddychania komórek mięśniowych. Nagromadzoną substancją jest: a. woda b. kwas mlekowy c. tlen d. dwutlenek węgla 30. Błonnik (celuloza) to najbardziej rozpowszechniony wielocukier. Nie posiada dla nas większej wartości odżywczej, gdyż nie jest trawiony przez człowieka. Ma natomiast ogromne znaczenie zdrowotne – zapobiega powstawaniu raka jelita grubego i odbytu oraz zmniejsza ryzyko choroby wieńcowej. Na podstawie powyższych informacji wskaż zdanie prawdziwe. I. a. Błonnik należy do grupy związków nieorganicznych b. Błonnik jest cukrem prostym c. Błonnik zapobiega powstawaniu raka jelita grubego i odbytu. d. Strawiony błonnik ma dużą wartość odżywczą dla człowieka II. Błonnik zmniejsza ryzyko choroby wieńcowej, ponieważ: a. poprawia zdolność organizmu do wchłaniania witamin b. zmniejsza wchłanianie cholesterolu i tłuszczów nasyconych c. ułatwia przechodzenie treści pokarmowej przez jelita d. zapobiega zaleganiu i gniciu treści pokarmowej 31. Marta przygotowała prowiant na wycieczkę rowerową. Pakowane przez nią produkty żywnościowe zawierają ważne dla organizmu związki chemiczne. Które z nich są dla organizmu głównym źródłem energii? a. białka b. cukry c. sole mineralne d. witaminy 32. Krokodyla można opisać następująco: a. wąż, drapieżca, zmiennocieplny, jajorodny b. gad, stałocieplny, wody ciepłe c. drapieżca, gad, zmiennocieplny, jajorodny d. stałocieplny, płaz, jajorodny, żeby jadowe 33. Marchew zawiera karotenoidy. Organizm człowieka może z nich produkować witaminę, której niedobór może między innymi powodować ślepotę zmierzchową (kurzą ślepotę). Jest to: A, witamina A b. witamina C c. witamina D d. witamina E 34. Które z przedstawionych na rysunkach form rozwojowych stonki ziemniaczanej żywią się liśćmi ziemniaka? a. b. c. d. I i III II i IV I i II III i IV 35. Który z wymienionych elementów nie występuje w komórce zwierzęcej? a. błona komórkowa b. ściana komórkowa c. cytoplazma d. mitochondria 35. Rysunek przedstawia kolejne etapy rozmnażania eugleny. Przedstawiony na rysunku proces to: a. paczkowanie b. fragmentacja plechy c. podział komórki d. wytwarzanie zarodników 36. Żaba może żyć na lądzie i w wodzie. Która z cech budowy żaby świadczy o przystosowaniu do życia w wodzie? a. cienkościenne, pofałdowane, workowate płuca b. błony pływne między palcami kończyn tylnych c. naga skóra pokryta wydzieliną gruczołów d. mocno rozwinięta tylna para kończyn 4 37. Mapa obok przedstawia rozkład przestrzenny emisji zanieczyszczeń tlenkiem siarki (IV) według województw w 1998 roku. Uwzględniając zawarte na mapie informacje, można przypuszczać, że największa liczebność i różnorodność gatunkowa porostów występuje w: a. środkowej Polsce, b. południowo – zachodniej Polsce c. północno – zachodniej Polsce d. północno – wschodniej Polsce 38. Sukcesja ekologiczna to naturalne zmiany składu gatunkowego i typu biocenoz w środowisku. Poniżej przedstawiono etapy sukcesji ekologicznej na wydmie: I – trawy i turzyce II – las sosnowy III – krzewinki Prawidłowa kolejność następowania po sobie gatunków na wydmie w trakcie sukcesji to: ………………………………………………………………………………………………………………………. 39. Korzystając z mapy uzupełnij tabelkę: Nazwa parku narodowego Ojcowski Park Narodowy Numer na mapie 19 Woliński Park Narodowy 12 Karkonoski Park Narodowy 40. Uzupełnij schemat przebiegu procesu fotosyntezy: 5 41. Schemat przedstawia cykl rozwojowy żaby. a. Nazwij formy rozwojowe oznaczone literami A i B A. ……………………………………………… B. ……………………………………………… b. Wymień dwie cechy formy rozwojowej oznaczonej literą B, które przystosowują ją do życia w wodzie i jednocześnie odróżniają od osobnika dorosłego. 1. ………………………………………………. ………………………………………………. 2. ………………………………………………. ……………………………………………… 41. Rysunek obok przedstawia schemat budowy anatomicznej liścia. Napisz jak nazywają się wskazane na rysunku elementy i podaj ich funkcje. Nazwa elementu budowy Pełniona funkcja A B C D E F 42. Napisz jakie narządy wymiany gazowej posiadają przedstawione na ilustracji zwierzęta. Ślimak …………………………….. Owad ……………………………… Ryba ……………………………….. Jaszczurka ………………………….. Stułbia …………………………….. 43. Szczątki roślin i zwierząt ulegają w glebie rozkładowi na proste związki mineralne. Aby ten rozkład był możliwy, potrzebny jest tlen, ponieważ A. mikroorganizmy powodujące rozkład potrzebują go do oddychania. B. jest on produktem fotosyntezy. C. powoduje zwęglanie się resztek organicznych. D. jest on składnikiem wody. 6 44. Biedronki siedmiokropki polują na mszyce w ogrodach i na polach. Mszyce zabezpieczają się przed nimi, wydzielając obronną ciecz, same natomiast żywią się sokiem wyssanym z roślin. Aby ochronić się przed mszycami, rośliny wytwarzają kolce i parzące włoski, które nie zawsze jednak są dostatecznym zabezpieczeniem. a. Ułóż łańcuch pokarmowy na podstawie powyższego tekstu. Odpowiedź: ........................................................................................................................... ...... .................................................................................................................................................... b. W jaki sposób konsumenci I rzędu, o których mowa w powyższej informacji, bronią się przed naturalnymi wrogami? Odpowiedź: ........................................................................................................................... ...... ...................................................................................................................................................... 45. Drzewa tworzą największą biomasę w lesie. Która piramida przedstawia ten stan? P – producenci K I – konsumenci I rzędu K II – konsumenci II rzędu 46. Zadanie 8. (0-1) 46. Analizując piramidę przedstawiającą strukturę wiekową i płciową populacji, można stwierdzić, że A. rodzi się więcej samic niż samców. B. liczebność najstarszych samic i samców jest taka sama. C. liczebność samic i samców jest w każdej grupie wiekowej różna. D. różnica między liczebnością samców i samic w każdej grupie wiekowej jest taka sama. 47. Który zestaw roślin odpowiada lasowi mieszanemu A. Graby, dęby, leszczyny. B. Świerki, sosny, jodły. C. Sosny, dęby, leszczyny. D. Lipy, jarzębiny, akacje. 48. Następnego dnia po wycieczce rowerzyści odczuwali ból mięśni. Przyczyną tych dolegliwości był nagromadzony w mięśniach kwas mlekowy, powstający w wyniku A. oddychania tlenowego. B. oddychania beztlenowego. C. wymiany gazowej w tkankach. D. połączenia tlenu z hemoglobiną. 49. Dojrzałe wiśnie umieszczono na 12 godzin w wodzie. Po tym czasie owoce powiększyły swoja objętość, a niektóre pękły. Powiększanie się owoców i ich pękanie jest dowodem istnienia zjawisk: a. transpiracji i oddychania b. osmozy i ciśnienia osmotycznego c. oddychania i fotosyntezy d. fotosyntezy i transpiracji 50. Nad klombami latały pszczoły przyczyniając się do zapylania kwiatów. Zapylenie to: a. przeniesienie ziarna pyłku na znamię słupka b. połączenie ziarna pyłku z komórka jajową c. połączenie plemnika z komórką jajową d. roznoszenie pyłków przez owady 51. Która informacja dotycząca rozmnażania wegetatywnego jest fałszywa? a. rozmnażanie wegetatywne skraca cykl rozwojowy roślin b. dzięki rozmnażaniu wegetatywnemu uzyskuje się rośliny o nowych, odmiennych cechach niż rośliny macierzyste c. w rozmnażaniu wegetatywnym uzyskuje się nowe rośliny z sadzonek liściowych, pędowych, cebul d. rozmnażanie wegetatywne jest przykładem rozmnażania płciowego 7 52. W niżej zamieszczony schemat wpisz bezpośredni i pośredni skutek niszczącego działania freonu. 53. Dwie pelargonie posadzone do jednej doniczki mają dłuższe i cieńsze łodygi oraz mniejsze liscie, niż pelargonia rosnąca pojedynczo w doniczce. Który rodzaj wzajemnych oddziaływań wystapił u pelargonii rosnących w jednej doniczce? a. mutualizm b. konkurencja c. pasozytnictwo d. drapieżnictwo 54. Uzupełnij tabelę korzystając z nastepujących informacji a. obraz powstaje za siatkówką b. obraz powstaje przed siatkówką c. złe widzenie barw d. soczewka wypukła w okularach e. soczewka wklęsła w okularach f. szkła cylindryczne w okularach Krótkowzroczność Istota wady Korygowanie wady 55. Ilustracja przedstawia łańcuch pokarmowy organizmów żyjących w jeziorze. Konsumentem drugiego rzędu jest: a. okoń, b. perkoz, c. płoć, d. szczupak. 8 56. Na pniach drzew uczniowie zaobserwowali liczne porosty. Na podstawie obecności porostów na pniach można wnioskować, że: A. drzewa są zaatakowane przez pasożyty. B. powietrze w ich miejscowości jest zbyt suche. C. powietrze w ich miejscowości jest zanieczyszczone. D. powietrze w ich miejscowości nie jest zanieczyszczone. 57. Grzybnia wielu gatunków grzybów oplata korzenie drzew lub wnika do wnętrza ich komórek. Zjawisko to nazywamy mikoryzą. Taki związek grzybów i korzeni drzew to: A. pasożytnictwo, ponieważ grzyby czerpią substancje organiczne z komórek korzeni i utrudniają pobieranie wody przez korzenie. B. komensalizm, gdyż grzyby czerpią substancje organiczne z komórek korzeni, ale drzewa nie ponoszą z tego powodu strat i nie czerpią korzyści. C. konkurencja, ponieważ grzyby i korzenie drzew konkurują o wodę w glebie. D. symbioza, gdyż grzyby ułatwiają drzewom pobieranie wody z gleby i uzyskują od nich substancje organiczne. 58. W puste prostokąty na ilustracji wpisz odpowiednio określenia: reducent, konsument I rzędu, konsument II rzędu, producent. Zadanie 58. Jakie poziomy troficzne (ogniwa łańcucha pokarmowego) zajmowane są przez niedźwiedzia w przedstawionych łańcuchach pokarmowych: 1 – trawa → konik polny → żaba → niedźwiedź, 2 – jagody → niedźwiedź, 3 – liście drzew → chrabąszcz → niedźwiedź? A. 1 – konsument III rzędu, 2 – konsument II rzędu, 3 – konsument I rzędu. B. 1 – konsument III rzędu, 2 – konsument I rzędu, 3 – konsument II rzędu. C. 1 – konsument II rzędu, 2 – konsument III rzędu, 3 – konsument I rzędu. D. 1 – konsument I rzędu, 2 – konsument II rzędu, 3 – konsument III rzędu.Zadanie 6. (0–1) Zadanie 59. Oddychanie komórkowe polega na wieloetapowym utlenianiu wewnątrzkomórkowym związków organicznych w toku reakcji enzymatycznych i w rezultacie prowadzi do uwolnienia tlenku węgla(IV) i energii. Jedną z tych reakcji jest utlenienie glukozy C6H12O6. Reakcję tę przedstawiono schematycznym równaniem chemicznym. Uzupełnij brakujące elementy tego równania. C6H12O6 + ................. → ............ + 6 H2O + energia 9