Sztuka fotografowania

Sztuka fotografowania
Historia fotografii
Ostrość i przesłona
Sprzęt fotograficzny
Migawka
Kompozycja kadru
Wybór obiektywu
Światło
Koniec
menu
Historia fotografii
Na wiele lat przed skonstruowaniem aparatu fotograficznego prostą
kamerą obscura (z łac. ciemna skrzynka) posługują się Arabowie
obserwując m.in. strukturę księżyca czy też plamy na Słońcu.
menu
Historia fotografii
W 1816 roku Francuz Niecephore Niepce, eksperymentując
z procesami utrwalenia obrazu wykonuje pierwsze prawdziwe
zdjęcie fotograficzne, przedstawiające widok z okna jego pokoju
w miejscowości Gras w południowej Francji.
menu
Historia fotografii
W tym samym roku Niepce nawiązuje współpracę z Louis’em
Jacques’em Daguerre’em i wspólnie rozpoczynają badania nad
kondensowaniem jodu na srebrnych płytach.
Po śmierci Niepce’a w 1833 roku Daguerre, wspólnie z synem
Niepce’a, kontynuuje udoskonalanie metody utrwalania obrazu.
Dzieło zostaje zakończone w 1837 roku.
menu
Historia fotografii
W tym samym czasie Anglik William Talbot
wprowadza negatywy z których można
wykonywać dowolną ilość odbitek, co było
niemożliwe w dagerotypii.
Jego metoda wykorzystuje azotan srebra,
stosowany w fotografii po dziś dzień.
W roku 1850 William Cranch Bond
i Warren de la Rue sporządzają
pierwsze zdjęcia Księżyca metodą
dagerotypii.
menu
Historia fotografii
W 1850 roku Francuz Gustave Le Gray opracowuje metodę
wykonywania fotografii z zastosowaniem kolodium. Nowość ta
wypiera metody Daguerre’a i Talbota. Łączy ona ostrość obrazu w
dagerotypach z zaletą talbotopii tzn. możliwości wytwarzania
odbitek.
menu
Historia fotografii
W roku 1850 angielski optyk John Benjamin
Dancer wykonuje pierwszy mikrofilm.
Pierwszy teleobiektyw zostaje
zbudowany w 1851 roku przez
włoskiego inżyniera, Ignazio Porro.
menu
Historia fotografii
W 1856 niemieckiemu chemikowi Wilhelmowi Zenkerowi udaje się
po raz pierwszy otrzymać barwne fotografie.
W tym samym roku Anglik Hamilton Smith opracowuje metodę
tzw. fotografii na poczekaniu (ferrotypii).
W 1861 Francuz Marc Antoine
Augustin Gaudin po raz pierwszy
zamiast azotanu stosuje halogenki
srebra i zwiększa tym samym
światłoczułość.
Czas naświetlania zostaje
skrócony do kilku sekund.
menu
Sprzęt fotograficzny
Aparaty
Obiektywy
Lampy błyskowe
Wyposażenie dodatkowe
Sprzęt fotograficzny: aparaty
powrót
Każdy aparat, podobnie jak kamera
obscura, jest światłoszczelną skrzynką z
umieszczonym w przedniej ściance
obiektywem i materiałem światłoczułym
umieszczonym w tylnej ściance korpusu.
W aparatach cyfrowych ściankę
tę zastąpiła światłoczuły czytnik
elektroniczny, zamieniający
naświetlony obraz na sygnał
cyfrowy.
Sprzęt fotograficzny: aparaty
powrót
Pod wieloma względami aparat niczym się jednak nie różni od
ludzkiego oka. Zamiast prawdziwej soczewki gałki ocznej mamy
obiektyw aparatu, zamiast światłoczułych komórek – światłoczuły
film.
grupy soczewek
celownik optyczny
migawka
przesłona
film
soczewka
Sprzęt fotograficzny: aparaty
powrót
Aparaty różnią się miedzy sobą systemem kontroli fotografowanego
obrazu. Wyróżniamy przez to cztery typy aparatów:
aparaty kompaktowe
lustrzanki jednoobiektywowe
lustrzanki dwuobiektywowe
aparaty na filmy cięte
Sprzęt fotograficzny: aparaty
Aparaty kompaktowe
W tego typu aparatach obiektyw i wizjer są niezależne –
podobnie jak z wizjerem w drzwiach.
System ten posiada jedną istotną wadę: oglądany przez nas
obraz nie pokrywa się z obrazem rejestrowanym przez aparat.
powrót
Sprzęt fotograficzny: aparaty
powrót
Lustrzanki jednoobiektywowe
Aparaty typu SLR (single lens reflex) –
tutaj obraz optyczny kierowany jest za
pomocą lustra z obiektywu na matówkę.
Światło wchodzące przez obiektyw odbija
się w lustrze i po przejściu przez pryzmat
dociera do wizjera.
W trakcie wykonywania zdjęcia
lustro podnosi się aby światło
mogło przejść przez migawkę
do filmu. W tych aparatach
obraz widziany w wizjerze
pokrywa się z obrazem
rejestrowanym przez film.
Sprzęt fotograficzny: aparaty
powrót
Lustrzanki dwuobiektywowe
Aparaty typu TLR (twin lens reflex) –
w tych lustrzankach są zamocowane dwa
obiektywy.
Przez pierwszy z nich, górny, wpada
obraz rejestrowany potem w wizjerze;
przez drugi obiektyw, dolny, wpada
obraz rejestrowany na filmie.
powrót
Sprzęt fotograficzny: aparaty
Aparaty na filmy cięte
W nich światło biegnie prosto z obiektywu
na matówkę, obraz w wizjerze jest
identyczny z obrazem rejestrowanym na
filmie.
Niestety system ten ma jedną
wadę – każdorazowo przy
wykonywaniu zdjęcia należy
matówkę zastępować kasetą
z filmem.
Sprzęt fotograficzny: obiektywy
Obiektyw to serce każdego aparatu.
W prostych aparatach fotograficznych obiektyw jest
plastikową soczewką, natomiast w lepszych
aparatach małoobrazkowych oraz na filmy cięte
obiektyw jest zbudowany z kilku grup różnych
soczewek.
pierścień ustawiania ostrości
pierścień ustawiania przesłony
skala głębi ostrości
mikrostyki automatyki aparatu
powrót
Sprzęt fotograficzny: obiektywy
Ostry obraz na filmie
powstaje wtedy, gdy
obiektyw aparatu znajdzie się
w odpowiedniej odległości
od płaszczyzny filmu.
Taką odległość nazywamy
ogniskową obiektywu.
To od niej zależy kąt widzenia
obiektywu.
powrót
powrót
Sprzęt fotograficzny: obiektywy
Ze względu na długość ogniskowej wyróżniamy obiektywy:
rybie oczy
teleobiektywy
szerokokątne
super teleobiektywy
standardowe
Sprzęt fotograficzny: obiektywy
Rybie oczy
Obiektywy te, o ogniskowej od 6mm
do 8mm mają znacznie szerszy kąt
widzenia niż ludzkie oko.
powrót
Sprzęt fotograficzny: obiektywy
Szerokokątne
Posiadają one ogniskową od
18mm do 35mm. Idealne do
fotografowania plenerów
i ciasnych wnętrz.
powrót
Sprzęt fotograficzny: obiektywy
Standardowe
Posiadają one ogniskową równą 50mm.
Ich sposób widzenia odpowiada
naturalnemu widzeniu człowieka.
powrót
Sprzęt fotograficzny: obiektywy
Teleobiektywy
Posiadają one ogniskową od
80mm do 300mm. Mają wąski
kat widzenia, przybliżają
odległe obiekty.
powrót
Sprzęt fotograficzny: obiektywy
Super teleobiektywy
Są to obiektywy o ogniskowej
od 400mm do 1200mm.
Posiadają dużą skalę
powiększenia.
powrót
Sprzęt fotograficzny: obiektywy
Obiektywy makro
Ich specjalna budowa pozwala na
uzyskiwanie dużego powiększenia
małych obiektów.
powrót
Sprzęt fotograficzny: obiektywy
powrót
Obiektywy ze zmienną ogniskową
Tzw. obiektywy ZOOM, posiadające transfokator pozwalający
zmienić w miarę potrzeb ogniskową obiektywu, np. w zakresie
od 28mm do 80mm, czy też od 100mm do 300mm.
Sprzęt fotograficzny: lampy błyskowe
powrót
Kiedy nie możemy korzystać ze światła naturalnego, np. podczas
wykonywania zdjęć w pomieszczeniach zamkniętych, czy też przy
fotografowaniu o zmierzchu, to w takim przypadku musimy
posłużyć się lampami studyjnymi lub lampami błyskowymi.
Sprzęt fotograficzny: lampy błyskowe
Ze względu na sposób pracy elektroniczne lampy błyskowe
dzielimy na:
lampy bez automatyki
automatyczne
dedykowane
powrót
Sprzęt fotograficzny: lampy błyskowe
Lampy błyskowe bez automatyki
Pracując z takimi lampami musimy samodzielnie wykonać
korekcję ekspozycji czyli parametrów naświetlania zdjęcia,
najczęściej na podstawie tabeli lub specjalnego kalkulatora
dołączonego do lampy.
powrót
Sprzęt fotograficzny: lampy błyskowe
powrót
Lampy błyskowe z automatyką
Lampy te dokonują korekcji ekspozycji za pomocą specjalnego
czujnika umieszczonego z przodu lampy.
Sprzęt fotograficzny: lampy błyskowe
Lampy błyskowe dedykowane
Wymieniają one informacje z
urządzeniami pomiarowymi aparatu
fotograficznego, posiadają własny
mikrokomputer. Potrafią one w
miarę potrzeb zmieniać przesłonę
aparatu czy też czas otwarcia
migawki.
powrót
Sprzęt fotograficzny: wyposażenie dodatkowe
powrót
Do najważniejszego osprzętu aparatu fotograficznego należą:
światłomierze
mieszki makro
statywy
filtry fotograficzne
silnik przesuwu filmu
sprzęt zabezpieczający
Sprzęt fotograficzny: wyposażenie dodatkowe
Światłomierze
Służą do pomiaru ekspozycji.
Pozwalające na osobny pomiar
światła poszczególnych partii
fotografowanego obiektu zarówno
przy świetle odbitym jak
i bezpośrednim.
powrót
Sprzęt fotograficzny: wyposażenie dodatkowe
Statywy fotograficzne
Pozwalają na utrzymanie
stabilności aparatu, są
niezbędne przy
wykonywaniu zdjęć z
dłuższym czasem
naświetlania lub przy
pomocy teleobiektywów.
Posiadają one najczęściej
ruchomą głowicę, która
umożliwia ruch aparatu w
pionie i poziomie.
powrót
Sprzęt fotograficzny: wyposażenie dodatkowe
powrót
Silnik przesuwu filmu
Dodatkowe silniki
automatycznego
przesuwu filmu do
lustrzanek,
pozwalające na
fotografowanie akcji,
czyli wykonanie około
6 zdjęć w ciągu jednej
sekundy.
Sprzęt fotograficzny: wyposażenie dodatkowe
powrót
Mieszki makro
Specjalne nasadki
optyczne, nakładane na
obiektyw, oraz
pierścienie i mieszki
makro, umieszczane
między obiektywem a
korpusem aparatu.
Pozwalają na
wykonywanie zdjęć
bardzo małych
obiektów i ich
wielokrotne
powiększenie.
Sprzęt fotograficzny: wyposażenie dodatkowe
powrót
Filtry fotograficzne
Są to okrągłe szkiełka zamocowane w
nagwintowanej oprawce, nakręcane na
obiektyw. Najpopularniejsze to filtry
ultrafioletu, redukujące promieniowanie UV.
Inne to: filtry polaryzacyjne,
pozwalające wyostrzać
niektóre barwy, ich kontrast,
odbicia lustrzane, filtry
rozszczepiające światło,
sprawiające, że każde źródło
światła jawi się w postaci
wieloramiennej gwiazdy.
Sprzęt fotograficzny: wyposażenie dodatkowe
Wyposażenie zabezpieczające
Są to wszelkiego rodzaju futerały, torby,
plecaki i walizki fotograficzne chroniące
nasz drogocenny sprzęt przed kurzem,
wilgocią i mechanicznymi uderzeniami.
W skład tego wyposażenia wchodzi także
zestaw do czyszczenia obiektywów.
powrót
menu
Kompozycja kadru
Złoty podział kadru
Podczas komponowania zdjęcia
wygodnie jest podzielić go na dziewięć
równych części za pomocą dwóch linii
poziomych i pionowych.
W miejscu ich przecięć
powstają tzw. mocne
punkty obrazu.
Umieszczając główny
motyw zdjęcia na
którejkolwiek z tych linii
lub w mocnych punktach
otrzymuje się lepszą
kompozycję kadru.
menu
Kompozycja kadru
Linie poziome w kadrze
Niemalże każde zdjęcie składa się z linii – poziomych, pionowych,
czy też ukośnych. Wpływają one na kompozycję zdjęcia.
Proste, poziome linie dają na zdjęciu wrażenie spokoju i przestrzeni.
Dobrze jest wtedy
ustawić kadr również
poziomo, alby nie
burzyć tego spokoju
kompozycyjnego.
menu
Kompozycja kadru
Linie pionowe w kadrze
Kiedy w kadrze
widzimy przewagę
linii pionowych, np.
przy fotografowaniu
elewacji budynków
czy wnętrz
kościołów, ustawmy
nasz kadr zgodnie z
tymi liniami –
pionowo.
Pozwala to uzyskać
na zdjęciu efekt
wysokości
i majestatu.
menu
Kompozycja kadru
Perspektywa w kadrze
Z liniami w kadrze wiąże się także wysokość umieszczenia linii
horyzontu na zdjęciu. Wyróżniamy:
perspektywę żabią, gdy
horyzont umieszczony jest
wysoko,
perspektywę normalną, gdy linia
horyzontu jest umieszczona
centralnie,
perspektywę bocianią (ptasią),
gdy linia horyzontu
umieszczona jest nisko.
menu
Kompozycja kadru
Obramowanie
Przy komponowaniu zdjęć możemy
wykorzystać naturalne obramowania
fotografowanego obiektu.
Mogą to być drzwi,
brama, korony drzew,
łuk mostu i jego
odbicie w wodzie.
menu
Kompozycja kadru
Kontrast światła
Kontrast oświetlenia i powstałe dzięki temu jasne i ciemne partie
obrazu również mają duży wpływ na kompozycję zdjęcia.
Jeżeli fotografowana przez nas scena posiada
przewagę jasnych tonów, to mamy do
czynienia z tonacją „high key”.
Gdy mamy przewagę ciemnych tonów i cieni,
to taką tonację nazywamy „low key”.
menu
Kompozycja kadru
Kolor na fotografii
Często wspaniałą
kompozycję można uzyskać
samym kolorem. Jeden lub
kilka kolorów o różnym
nasyceniu w połączeniu z
odpowiednim tłem może dać
zaskakujące rezultaty.
Różne kolory
zestawione razem dają
kontrast, zwłaszcza
wtedy kiedy leża
naprzeciwko sobie w
kole barw.
Światło
menu
Rozhalowanie obrazu
Bez światła nie byłoby fotografii. To ono wpływa na fotografowany
obiekt i nastrój zdjęcia. Ze światłem wiąże się wiele ciekawych
efektów.
Jednym z nich jest rozhalowanie
obrazu, czyli kolorowe wielokąty
foremne pojawiające się na zdjęciu.
Efekt taki możemy uzyskać
umieszczając źródło światła w
okolicach granicy kadru.
menu
Światło
Światło kontrowe
Innym efektem świetlnym jest tzw.
oświetlenie kontrowe. Mamy z nim do
czynienia wtedy, gdy źródło światłą
znajduje się bezpośrednio za obiektem,
albo też nieco wyżej lub z boku.
Takie oświetlenie bardzo
ciekawie obrysowuje
kształty fotografowanego
obiektu.
menu
Światło
Światło dzienne
Warto wiedzieć jak zmienia się kolor światła w zależności od
padania promieni słonecznych w poszczególnych porach dnia.
Rankiem kolory są
cieplejsze. Cienie są
długie i łagodne.
W południe kolory
są ostre i wypalone.
Cienie są krótkie
i ostro zarysowane.
Późnym południem
kolory znów nabierają
ciepła. Jest przewaga
czerwieni i żółci.
menu
Światło
Światło ostre i miękkie
Charakter światła zmienia się również w zależności od kierunku
padania promieni słonecznych. Czasem nie widać kontrastu między
zacienionymi a oświetlonymi partiami obrazu.
Mówimy wtedy o „ostrości” i „miękkości” światła.
Światło słoneczne
zmiękczone (rozproszone)
przez liście drzewa.
Ostre bezpośrednie
oświetlenie studyjne w
połączeniu z miękkim
światłem kontrowym.
menu
Światło
Oświetlenie lampą błyskową
Jednym ze sposobów zastąpienia światła naturalnego jest użycie
lampy błyskowej. Jednak ma to swoje wady.
Jedną z nich jest ograniczenie kreowania
oświetlenia.
Efekty takiego
oświetlenia to
jasny pierwszy
plan, zawsze tak
samo oświetlona
bryła
fotografowanych
obiektów oraz
ostre i głębokie
cienie.
Czasem lepiej jest
zrezygnować z lampy
błyskowej na rzecz statywu.
menu
Światło
Oświetlenie lampą błyskową
Aby uniknąć bezpośredniego oświetlenia
lampą i zmiękczyć jej światło wygodnie
jest nałożyć na głowicę lampy warstwę
cienkiego, białego materiału lub dyfuzor.
Możemy też, kierując lampę na sufit lub
ścianę, wykorzystać światło odbite.
światło odbite
lampa
z dyfuzorem
światło bezpośrednie
i wypełniające
menu
Światło
Oświetlenie studyjne
Przy organizowaniu oświetlenia studyjnego stosuje się światło
wypełniające (rozproszone), kierując jedną z lamp na sufit, oraz
światła bezpośrednie.
Bardzo często używa się także ekranu odbijającego światło w
postaci białej kartki lub matowej folii aluminiowej.
światło
wypełniające
tło
ekran
odbijający
oświetlenie
bezpośrednie
menu
Światło
Kreowanie oświetlenia studyjnego
Przy każdej zmianie
punktu padania światła
możemy stworzyć
niesamowite kompozycje
dla tylko jednego
fotografowanego obiektu.
Światło
Fotografia nocna
Podczas wykonywania zdjęć nocą
niezbędny jest statyw. Dzięki temu
możemy używać długich czasów
otwarcia migawki nie ryzykując tym
samym rozmazania obrazu, chyba, że
jest to celowe.
menu
Ostrość i przesłona
Ręczne ustawianie ostrości
Ogromną zaletą lustrzanek jest możliwość
ręcznej regulacji ostrości na obiektywie.
Dzięki ostrości możemy zaakcentować
pewne elementy kadru. Wtedy to, co
chcemy podkreślić wyróżnia się ostrością
od nieostrych partii reszty kadru, np.
pierwszego planu lub tła.
menu
menu
Ostrość i przesłona
Głębia ostrości
Z ostrością wiąże się także pojęcie głębi ostrości, regulowana za
pomocą przesłony obiektywu.
Im mniejszy otwór przesłony, np. 11 lub 22, tym większy obszar
który jest ostry na zdjęciu, im większy otwór przesłony, np. 2 lub
3,5, tym mniejszy obszar ostrości.
Mała głębia ostrości maki na pierwszym
planie są nieostre.
Duża głębia ostrości –
zarówno maki jak
i wieża są ostre.
menu
Ostrość i przesłona
Wybór głębi ostrości
Fotografując krajobrazy
i plenery najlepiej jest użyć
dużej głębi ostrości.
Fotografując detale, portrety osób
wygodnie jest użyć małej głębi ostrości,
aby wyeliminować niepotrzebne
szczegóły tła.
menu
Migawka
Prędkość migawki
Migawka aparatu fotograficznego reguluje dopływ światła do
materiału światłoczułego w zależności od oświetlenia i przesłony.
Z migawką jest związane pojęcie prędkości migawki, czyli czas
między jej otwarciem a zamknięciem.
Szybka migawka
spowodowała
zamrożenie płynącej
wody.
Wolna migawka
rozmyła wodę płynącą
w potoku.
menu
Migawka
Fotografowanie ruchu
Prędkość migawki daje nam także możliwość sposobu
zarejestrowania ruchu.
Szybki czas otwarcia migawki
spowodował zatrzymanie ruchu,
efekt „stop-klatki”. Podkreśliło
to dramaturgię sceny.
Długi czas otwarcia migawki
oraz prowadzenie aparatu
zgodnie z kierunkiem ruchu
obiektu podkreśliło wrażenie
ruchu.
menu
Wybór obiektywu
Ogniskowa a tematyka zdjęcia
Każda z grup obiektywów posiada
określone własności wykorzystywane przy
wykonywaniu zdjęć o ściśle zadanej
tematyce. Innego obiektywu używamy przy
fotografowaniu krajobrazu, innego przy
wykonywaniu portretów, czy też przyrody.
menu
Wybór obiektywu
Rybie oczy (6 – 8mm)
Obiektywy te zniekształcają linie
poziome i pionowe. Tworzą one
obraz w kształcie koła, obraz jest
zniekształcony, obiekty na
zdjęciu wypychają kadr.
Obiektywy te wykorzystuje się
bardzo rzadko, najczęściej do
„przerysowania” i zaakcentowania
charakteru pewnych obiektów i
miejsc, np. koła sterowego okrętu,
czy ogromu przestrzeni łąki.
menu
Wybór obiektywu
Szerokokątne (18 – 35mm)
Mają dużą głębię ostrości, wykorzystuje
się je do fotografowania w niewielkich
pomieszczeniach lub wtedy gdy
potrzebny jest bliski kontakt z obiektem.
Powiększają one detale na
pierwszym planie. Są idealne
do fotografowania
architektury, pejzaży i wnętrz.
menu
Wybór obiektywu
Standardowe (50mm)
Sposób jego widzenia odpowiada
naturalnemu widzeniu człowieka. Są to
obiektywu o dużej jasności. Wykorzystuje
się je najczęściej, zwłaszcza przy
portretowaniu oraz przy zdjęciach w
trudnych warunkach oświetleniowych.
menu
Wybór obiektywu
Teleobiektywy (80 - 300mm)
Im dłuższa jest ich ogniskowa, tym
mniejsza głębia ostrości. Spłaszczają
perspektywę. Są szczególnie przydatne
przy wykonywaniu portretów, fotografii
przyrodniczej czy zdjęć z ukrycia.
Przy pracy z tymi
obiektywami dobrze jest
zaopatrzyć się w filmy o
większej czułości tj. od
200ASA wzwyż.
menu
Wybór obiektywu
Super teleobiektywy (400 - 1200mm)
Użyteczne, kiedy nie można wykorzystać
krótkich teleobiektywów. Ze względu na
swoją dużą wagę wyposażone są
najczęściej we własny statyw.
Posiadają bardzo małą jasność, a ze względu na kąt widzenia i ciężar
istnieje przy nich duże ryzyko poruszenia zdjęcia.
menu
Wybór obiektywu
Makro
Obiektywy przystosowane do zdjęć z
bardzo bliska, tzw. makrofotografii.
Powiększenie fotografowanego obiektu
może sięgać nawet dziesięciu razy.
Przy dużych zbliżeniach maleje
zakres głębi ostrości, co ogranicza
tolerancję przy ustawianiu ostrości.
menu
Wybór obiektywu
Obiektywy ze zmienną ogniskową (ZOOM)
Wygodne w stosowaniu, gdyż zastępują kilka obiektywów o stałej
ogniskowe.Ułatwiają kadrowanie zdjęć.
Ich specjalna budowa umożliwia
zmianę ogniskowej w również
trakcie wykonywania zdjęcia, co
może zaowocować ciekawymi
efektami.
Na zakończenie
menu
Dobra rada
Myśl – każda fotografia powinna być efektem naszych
przemyśleń.
Analizuj – każde zdjęcie po wykonaniu powinno być
poddane głębokiej analizie. Pozwoli to nam uniknąć w
przyszłości powtarzania tych samych błędów.
Notuj – parametry każdego zdjęcia powinny zostać opisane.
Zapewni to powtarzalność wyników i przyda się przy
analizie zdjęcia.
menu
To już jest koniec
Dziękuję za cierpliwość i uwagę.
Prezentację wykonał:
Krzysztof Kołodziej
Pyskowice 2004