Analiza ekonomiczna część I Literatura: • N. Grzenkowicz, J. Kowalczyk, A. Kusak, Z. Podgórski „Analiza ekonomiczna przedsiębiorstwa” Wyd. WZ UW Warszawa, • L. Bednarski, R. Borowiecki, J. Duraj, E. Kurtys, T. Waśniewski, B. Wersty „ Analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie” Wyd. AE Wrocław, • „Analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie” pod red. M. Jerzemowskiej, PWE Warszawa, 1 © Aleksander Kusak II.2016 Analiza sytuacji majątkowej i kapitałowej przedsiębiorstwa na podstawie bilansu 2 B I LA N S AKTYWA KWOTA PA S Y WA A. AKTYWA TRWAŁE A. KAPITAŁ WŁASNY I. Wartości niematerialne i prawne II. Rzeczowe aktywa trwałe III. Należności długoterminowe IV. Inwestycje długoterminowe V. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe I Kapitał podstawowy II. Należne wpłaty na kapitał podstawowy III. Udziały własne do umorzenia IV. Kapitał zapasowy V. Kapitał z aktualizacji wyceny VI. Pozostałe kapitały rezerwowe VII. Zysk z lat ubiegłych VIII. Zysk netto IX. Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego B. AKTYWA OBROTOWE I. Zapasy II. Należności krótkoterminowe III. Inwestycje krótkoterminowe IV. Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe RAZEM KWOTA B. ZOBOWIĄZANIA I REZERWY NA ZOBOWIĄZANIA I. Rezerwy na zobowiązania II. Zobowiązania długoterminowe III. Zobowiązania krótkoterminowe IV. Rozliczenia międzyokresowe RAZEM 3 AKTYWA BILANSOWE ______________________________________________________ A. AKTYWA TRWAŁE I. Wartości niematerialne i prawne 1. Koszty zakończonych prac rozwojowych 2. Wartość firmy 3. Inne wartości niematerialne i prawne 4. Zaliczki na wartości niematerialne i prawne II. Rzeczowe aktywa trwałe 1. Środki trwałe 2. Środki trwałe w budowie 3. Zaliczki na środki trwałe w budowie III. Należności długoterminowe IV. Inwestycje długoterminowe 1. Nieruchomości 2. Wartości niematerialne i prawne 3. Długoterminowe aktywa finansowe 4. Inne inwestycje długoterminowe V. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe 1. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego 2. Inne rozliczenia międzyokresowe B. AKTYWA OBROTOWE I. Zapasy II. Należności krótkoterminowe III. Inwestycje krótkoterminowe 1. Krótkoterminowe aktywa finansowe - udziały lub akcje - inne papiery wartościowe - udzielone pożyczki - inne krótkoterminowe aktywa finansowe - środki pieniężne w kasie i na rachunkach - inne środki pieniężne - inne aktywa pieniężne 2. Inne inwestycje krótkoterminowe IV. Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe __________________________________________________ 4 PASYWA BILANSOWE ______________________________________________________________________ A. KAPITAŁ WŁASNY I. Kapitał podstawowy II. Należne wpłaty na kapitał podstawowy (wielkość ujemna) III. Udziały (akcje) własne do umorzenia (wielkość ujemna) IV. Kapitał zapasowy V. Kapitał z aktualizacji wyceny VI. Pozostałe kapitały rezerwowe VII. Zysk z lat ubiegłych VII. Zysk netto IX. Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkość ujemna) B. ZOBOWIĄZANIA I REZERWY NA ZOBOWIĄZANIA I. Rezerwy na zobowiązania 1. Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego 2. Rezerwa na świadczenia emerytalne i podobne 3. Pozostałe rezerwy II. Zobowiązania długoterminowe 1. Wobec jednostek powiązanych 2. Wobec pozostałych jednostek - kredyty i pożyczki - z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych - inne III. Zobowiązania krótkoterminowe 1. Wobec jednostek powiązanych - z tytułu dostaw i usług - inne 2. Wobec pozostałych jednostek - kredyty i pożyczki - z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych - inne zobowiązania finansowe - z tytułu dostaw i usług - zaliczki na otrzymane dostawy - zobowiązania wekslowe - z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń i innych świadczeń - z tytułu wynagrodzeń - inne IV. Rozliczenia międzyokresowe 1. Ujemna wartość firmy 2. Inne rozliczenia międzyokresowe 5 Złotą zasadę finansowania charakteryzują następujące nierówności: majątek długoterminowy --------------------------------- 1 kapitał długoterminowy majątek krótkoterminowy ---------------------------------- 1 kapitał krótkoterminowy 6 Złota (pierwsza) zasada bilansowa: kapitały własne --------------------- 1 majątek trwały Druga zasada bilansowa : kapitał stały ------------------ 1 majątek trwały Trzecia zasada bilansowa: kapitał stały ----------------------------------------------------------------------------------- 1 majątek trwały + majątek obrotowy związany długoterminowo 7 Wielkość kapitału obrotowego: kapitał obrotowy = kapitał stały - majątek trwały lub kapitał obrotowy = majątek obrotowy - kapitał krótkoterminowy 8 BILANS PRZEDSIĘBIORSTWA A AKTYWA Stan na początek roku Stan na koniec roku Dyna -mika Udział w% w% Udział w% Kwota w zł Majątek trwały 35.000 Grunty 1.500 Budynki i budowle 11.500 Maszyny i urządz. 22.000 29,9 1,3 9,8 18,8 37.500 1.500 12.000 24.000 29,9 1,2 9,6 19,1 Majątek obrotowy Zapasy Należności Środki pieniężne 82.000 33.000 39.000 10.000 70,1 28,2 33,3 8,6 88.000 36.000 45.000 7.000 RAZEM 117.000 100.0 125.500 Kwota w zł PASYWA Stan na początek roku Stan na koniec roku Dyna -mika w% Kwota w zł Udział w% Kwota w zł Udział w% 107,2 Kapitał własny 100,0 Kapitał akcyjny 104,4 Kapitał zapasowy 109,1 Zysk okresu bieżącego 70.800 48.800 10.100 11.900 60,5 41,7 8,63 10,2 73.600 48.800 15.500 9.300 58,7 38,9 12,3 7,4 104,0 100,0 153,5 78,2 70,1 28,7 35,9 5,5 107,3 Kredyty długoterminowe 109,1 Zobowiązania krótkoter. 116,9 Zobowiązania z tyt. dost. 70,0 Zobowiązania z tyt. płac Zobowiązania podatkowe 21.500 24.700 20.500 1.900 2.300 18,4 21,1 17,5 1,5 2,0 24.300 27.600 21.700 2.400 3.500 19,3 22,0 17,3 1,9 2,8 113,0 111,7 105,9 126,3 152,2 100.0 107,3 RAZEM 117.000 100,0 125.500 100,0 107,3 9 BILANS PRZEDSIĘBIORSTWA B Rok 1 Wyszczególnienie Kwota w zł Rok 2 Udział w% Kwota w zł Udział w% Dynamika w% AKTYWA Aktywa trwałe - wartości niematerialne i prawne - rzeczowe aktywa trwałe - należności długoterminowe - inwestycje długoterminowe 24.524 260 23.365 95 804 47,40 0,50 45,16 0,18 1,55 32.824 161 31.816 22 825 51,87 0,25 50,28 0,03 1,30 133,8 61,9 136,2 23,2 102,6 Aktywa obrotowe - zapasy - należności krótkoterminowe - inwestycje krótkoterminowe - rozliczenia międzyokresowe 27.214 13.630 11.478 1.898 208 52,60 26,34 22,18 3,67 0,40 30.454 16.811 11.907 1.331 405 48,13 26,57 18,82 2,10 0,64 111,9 123,3 103,7 70,1 194,7 RAZEM AKTYWA 51.738 100.0 63.278 100.0 122,3 Kapitał własny - kapitał podstawowy - kapitał zapasowy - inne kapitały - zysk z roku ubiegłego - zysk okresu bieżącego 31.585 18.340 12.167 893 0 185 61,05 35,45 23,52 1,73 0 0,36 41.914 20.540 19.479 950 0 945 66,24 32,46 30,78 1,50 0 1,49 132,7 112,0 160,1 106,4 0 510,8 Zobowiązania i rezerwy - rezerwy na zobowiązania - zobowiązania długoterminowe - zobowiązania krótkoterminowe - rozliczenia międzyokresowe 20 153 36 0 19.508 609 38,95 0,07 0 37,71 1,18 21 364 103 2.667 17.462 1.132 33,76 0,16 4,21 27,60 1,79 106,0 286,1 RAZEM PASYWA 51.738 100,0 63.278 100,0 122,3 PASYWA 89,5 185,9 10 BILANS PRZEDSIĘBIORSTWA E Wyszczególnienie Rok 1 Rok 2 Rok 3 Kwota w mld zł Udział w% Kwota w mld zł Udział w% Kwota w mld zł Udział w% Majątek trwały - rzeczowy majątek trwały - wartości niematerialne - finansowy majątek trwały 150.7 150.4 0.2 0.1 55.4 55.3 0.06 0.04 160.7 160.6 - 63.2 63.2 - 195.9 195.9 - 62.5 62.5 - Majątek obrotowy - zapasy - należności - środki pieniężne 121.2 47.0 70.2 0.3 44.6 17.3 25.8 0.1 93.6 63.4 23.3 1.9 36.8 24.9 9.2 0.7 117.3 71.1 35.0 5.6 37.5 22.7 11.1 1.8 3.7 1.4 5.0 2.0 5.6 1.8 271.9 100.0 254.3 100.0 313.2 100.0 Kapitał własny Zysk okresu bieżącego 187.1 -23.6 68.8 -8.6 164.0 0.8 64.5 0.3 164.6 -11.3 52.6 -3.6 Kredyty i pożyczki Zobowiązania bieżące Rozliczenia międzyokresowe 22.8 78.9 6.7 8.4 29.0 2.5 25.6 58.0 5.9 10.1 22.8 2.3 34.7 121.2 4.0 11.0 38.7 1.5 RAZEM PASYWA 271.9 100.0 254.3 100.0 313.2 100.0 AKTYWA Rozliczenia międzyokresowe RAZEM AKTYWA PASYWA 11 BILANS PRZEDSIĘBIORSTWA D Rok 1 Wyszczególnienie Rok 2 Dynamika w% Kwota w zł Udział w% Kwota w zł Udział w% Aktywa trwałe - rzeczowe aktywa trwałe - wartości niematerialne - inwestycje długoterminowe 20.142 8.693 2.594 8.855 15,2 6,5 2,0 6,7 33.263 9.896 1.946 21.421 13,6 4,1 0,8 8,8 165,1 113,8 75,0 241,9 Aktywa obrotowe - zapasy - należności - inwestycje krótkoterminowe - rozliczenia międzyokresowe 112.736 6.505 82.502 23.472 257 84,8 4,9 62,2 17,6 0,2 210.945 18.139 177.804 14.710 292 86,4 7,4 72,8 6,0 0,1 187,3 278,9 215,3 62,9 113,6 RAZEM AKTYWA 132.878 100.0 244.208 100.0 183,8 Kapitał własny - kapitał akcyjny - kapitał zapasowy - inne kapitały - zysk z roku ubiegłego - zysk okresu bieżącego 29.888 5.453 360 5.739 18.336 22,5 4,1 0,3 4,3 13,8 56.155 11.130 2.194 14.734 4.061 24.036 23,0 4,6 0,9 6,0 1,7 9,8 187,9 204,1 609,4 256,7 131,1 Zobowiązania i rezerwy - rezerwy na zobowiązania - zobowiązania długoterminowe - zobowiązania krótkoterminowe - rozliczenia międzyokresowe 102 990 8.368 16.000 71.372 7.250 77,5 6,3 12,0 53,7 5,5 188 053 8.173 10.000 165.291 4.589 77,0 3,4 4,1 67,7 1,9 182,5 97,7 62,5 231,6 63,3 RAZEM PASYWA 132.878 100,0 244.208 100,0 183,8 AKTYWA PASYWA 12 Tabela 5. Struktura pasywów spółki Wawel S.A wskaźniki struktury 2007 2008 2009 2010 Kapitał własny / Pasywa ogółem 74,8% 74,4% 74,9% 74,7% Zobowiązania / Pasywa ogółem 25,2% 23,7% 25,1% 25,3% Zobowiązania krótkoterminowe / Zobowiązania 84,4% 81,8% 74,3% 75,9% Zobowiązania długoterminowe / Zobowiązania 0,16% 1,29% 0,06% 0,75% Zobowiązania / Kapitał własny 0,34 0,32 0,34 0,34 Tabela 6. Analiza struktury pasywów spółki Mieszko S.A. wskaźniki struktury 2007 2008 2009 2010 Kapitał własny / Pasywa ogółem 44,1% 43,4% 46,1% 49,1% Zobowiązania / Pasywa ogółem 55,9% 56,6% 53,9% 50,9% Zobowiązania krótkoterminowe / Zobowiązania 60,8% 53,2% 91,5% 53,4% Zobowiązania długoterminowe / Zobowiązania 39,2% 46,8% 8,5% 46,5% Zobowiązania / Kapitał własny 1,27 1,30 1,17 1,04 13 Analiza rachunku zysków i strat 14 RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT (wariant kalkulacyjny) PRZYCHODY ZE SPRZEDAŻY PRODUKTÓW, TOWARÓW I MATERIAŁÓW I. Przychody ze sprzedaży produktów II. Przychody ze sprzedaży towarów i materiałów KOSZTY SPRZEDANYCH PRODUKTÓW, TOWARÓW I MATERIAŁÓW I. Koszt wytworzenia sprzedanych produktów II. Wartość sprzedanych towarów i materiałów ZYSK (STRATA) BRUTTO ZE SPRZEDAŻY Koszty sprzedaży Koszty ogólnego zarządu ZYSK (STRATA) ZE SPRZEDAŻY Pozostałe przychody operacyjne Pozostałe koszty operacyjne ZYSK (STRATA) Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ Przychody finansowe Koszty finansowe ZYSK (STRATA) BRUTTO Z DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ Wynik zdarzeń nadzwyczajnych ZYSK (STRATA) BRUTTO Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego ZYSK (STRATA) NETTO 15 RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT (wariant porównawczy) PRZYCHODY ZE SPRZEDAŻY I ZRÓWNANE Z NIMI I. Przychody ze sprzedaży produktów II. Zmiana stanu produktów (zwiększenie - plus, zmniejszenie - minus) III. Koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby IV. Przychody ze sprzedaży towarów i materiałów KOSZTY DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ I. Amortyzacja II. Zużycie materiałów i energii III. Usługi obce IV. Podatki i opłaty V. Wynagrodzenia VI. Ubezpieczenia i inne świadczenia VII. Pozostałe koszty rodzajowe VIII. Wartość sprzedanych towarów i materiałów ZYSK (STRATA) ZE SPRZEDAŻY Pozostałe przychody operacyjne Pozostałe koszty operacyjne ZYSK (STRATA) Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ Przychody finansowe Koszty finansowe ZYSK (STRATA) BRUTTO Z DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ Wynik zdarzeń nadzwyczajnych ZYSK (STRATA) BRUTTO Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego ZYSK (STRATA) NETTO 16 WARIANT PORÓWNAWCZY WARIANT KALKULACYJNY Przychody ze sprzedaży i zrównane z nimi Przychody ze sprzedaży produktów i towarów Koszty sprzedanych produktów i towarów Koszty dział. operacyjnej - amortyzacja - zużycie materiałów - usługi obce - podatki i opłaty - wynagrodzenia - ubezpieczenia - pozostałe - wartość sprzedanych towarów Zysk brutto ze sprzedaży Koszty sprzedaży Koszty ogólnego zarządu Zysk ze sprzedaży Pozostałe przychody operacyjne Pozostałe koszty operacyjne Zysk z działalności operacyjnej Przychody finansowe Koszty finansowe Zysk z działalności gospodarczej 17 Wynik finansowy z podstawowej działalności operacyjnej Wynik finansowy z pozostałej działalności operacyjnej Wynik finansowy na operacjach finansowych Wynik finansowy nadzwyczajny 18 Rachunek zysków i strat przedsiębiorstwa C Lp . Treść 1 2 Rok 1 Kwota % 3 Rok 2 Kwota % 4 5 Dynamika 5/3 6 7 1 Przychody ze sprzedaży i zrównane z nimi 7.720 100,00 11.599 100,00 150,25 2 Koszty działalności operacyjnej 5.015 65,00 7.201 62,10 143,59 3 Zysk ze sprzedaży 2.705 35,00 4.398 38,00 162,59 4 Pozostałe przychody operacyjne 1.675 21,70 875 7,50 52,24 5 Pozostałe koszty operacyjne 1.420 18,40 3.440 29,70 242,25 6 Zysk na działalności operacyjnej 2.960 38,30 1.833 15,80 61,93 7 Przychody finansowe 475 6,10 1.659 14,20 349,30 8 Koszty finansowe 1.684 21,80 1.881 16,20 111,70 9 Zysk brutto na działalności gospodarczej 1.751 22,70 1.611 13,80 92,00 10 Zyski nadzwyczajne - - - - - 11 Straty nadzwyczajne - - - - - 1.751 22,70 1.611 13,80 92,00 727 9,40 651 5,60 89,50 1.024 13,30 950 8,20 92,90 12 Zysk brutto 13 Obowiązkowe obciążenie wyniku finansowego 14 ZYSK NETTO 19 Rachunek zysków i strat przedsiębiorstwa D 20 Tabela 3. Rachunek zysków i strat spółki Wawel S.A. RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT w tyś zł Dynamika 2008/2007 Dynamika 2009/2008 Dynamika 2010/2009 Przychody ze sprzedaży 4,2% 22,7% 20,5% Koszt wytworzenia sprzedanych produktów 1,0% 32,6% 18,9% Zysk brutto ze sprzedaży 7,8% 11,9% 22,7% Koszty ogólnego zarządu -0,9% -1,8% 25,0% Koszty sprzedaży 8,5% 13,3% 9,5% Zysk ze sprzedaży 13,6% 18,7% 45,4% 15,3% 37,2% -29,2% 51,4% -36,3% -8,5% 10,0% 23,6% 45,2% Przychody finansowe 7,1% 67,8% 113,8% Koszty finansowe -45,1% 43,8% 3,9% Zysk (strata) brutto 12,2% 27,7% 48,2% Podatek dochodowy 12,4% 27,5% 45,0% Zysk (strata) netto 12,1% 27,7% 49,0% Pozostałe przychody operacyjne Pozostałe koszty operacyjne Zysk z działalności operacyjnej 21 Tabela 4. Relacje pomiędzy kategoriami wyniku finansowego w spółce Wawel S.A. Relacje pomiędzy kategoriami wyniku finansowego 2007 2008 2009 2010 zysk z działalności operacyjnej / zysk ze sprzedaży 95,4% 92,5% 98,7% 98,5% zysku brutto / zysk z działalności operacyjnej 98,9% 100,9% 101,8% 103,8% zysk brutto / zysk brutto ze sprzedaży 24,7% 25,7% 29,3% 35,4% zysk netto / zysk brutto ze sprzedaży 19,8% 20,6% 23,5% 28,6% efektywna stopa opodatkowania 19,7% 19,8% 19,7% 19,3% 22 Tabela 5. Rachunek zysków i strat spółki „Mieszko” S.A. RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT w tyś zł Dynamika 2008/2007 Dynamika 2009/2008 Dynamika 2010/2009 Przychody ze sprzedaży 6,70% 5,80% 8,23% Koszt wytworzenia sprzedanych produktów 0,80% 8,40% 9,81% Zysk brutto ze sprzedaży 16,70% 1,90% 5,72% Koszty ogólnego zarządu 13% 5,90% -1,69% Koszty sprzedaży 11,20% 0,60% 4,85% Zysk ze sprzedaży 64,3% 0,1% 24,8% -14,20% -7,20% 3,13% 76,10% -77,30% -26,63% Zysk z działalności operacyjnej 32,50% 13,50% 22,27% Przychody finansowe 297,10% -46,30% 122,07% Koszty finansowe 6,00% -36,30% -17,16% Zysk (strata) brutto 70,20% 50,70% 36,75% Podatek dochodowy 33,70% 44,50% 29,61% Zysk (strata) netto 84,20% 52,40% 38,63% Pozostałe przychody operacyjne Pozostałe koszty operacyjne 23 Tabela 6. Relacje między kategoriami wyniku finansowego w spółce Mieszko S.A. Relacje pomiędzy kategoriami wyniku finansowego 2007 2008 2009 2010 zysk z działalności operacyjnej / zysk ze sprzedaży 131,5% 161,9% 180,0% 213,9% zysk brutto / zysk z działalności operacyjnej 44,4% 57,0% 75,7% 84,7% zysk brutto / zysku brutto ze sprzedaży 5,5% 8,0% 11,8% 15,3% zysk netto / zysku brutto ze sprzedaży 4,0% 6,3% 9,4% 12,3% efektywna stopa opodatkowania 27,7% 21,8% 20,9% 19,8% 24 Analiza podstawowych danych finansowych spółek Tabela 7. Podstawowe dane finansowe spółki Wawel S.A. Jednostkowe raporty roczne w tys. zł dynamika 2008/2007 dynamika 2009/2008 dynamika 2010/2009 Przychody ze sprzedaży 4,2% 22,7% 20,5% Zysk z działalności operacyjnej 10,0% 26,6% 45,2% Zysk (strata) brutto 12,2% 335,8% 22,7% Zysk (strata) netto 12,1% 27,7% 49,0% Aktywa ogółem 7,7% 10,9% 17,7% Aktywa trwałe 5,4% -2,2% 12,4% Aktywa obrotowe 11,6% 31,6% 24,% Zapasy 6,9% 9,4% 47,7% Kapitał własny 9,3% 9,5% 17,4% Kapitał obcy -14,3% 3,2% 22,3% Zobowiązania długoterminowe 740,5% -95,0% 1511,4% Zobowiązania krótkoterminowe 0,03% 4,7% 21,1% 25 Tabela 8. Podstawowe dane finansowe spółki Mieszko S.A. Jednostkowe raporty roczne w tys. zł dynamika 2008/2007 dynamika 2009/2008 dynamika 2010/2009 Przychody ze sprzedaży 6,7% 5,8% 8,2% Zysk z działalności operacyjnej 30,1% 13,5% 22,3% Zysk (strata) brutto 70,2% 50,7% 36,8% Zysk (strata) netto 84,2% 52,4% 38,6% Aktywa ogółem 0,2% 2,6% 4,8% Aktywa trwałe -2,5% 2,9% -2,9% Aktywa obrotowe 4,3% 2,1% 15,9% zapasy 10,3% -4,4% 39,0% Kapitał własny 6,3% 9,1% 11,5% Kapitał obcy -4,1% -2,4% -0,9% Zobowiązania długoterminowe 14,6% -82,3% 444,3% Zobowiązania krótkoterminowe -16,1% 68,1% -42,2% 26 Analiza rachunku przepływów pieniężnych 27 28 Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych wg metody bezpośredniej A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej C. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej I. Wpływy 1. Sprzedaż 2. Inne wpływy operacyjne II. Wydatki 1. Dostawy 2. Wynagrodzenia 3. Ubezpieczenia społeczne, zdrowotne i inne świadczenia 4. Podatki i opłaty o charakterze publiczno-prawnym 5. Inne wydatki operacyjne III. Środki pieniężne netto z działalności operacyjnej B. Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej I. Wpływy 1. Zbycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych 2. Zbycie inwestycji w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne 3. Z aktywów finansowych 4. Inne wpływy inwestycyjne II. Wydatki 1. Nabycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych 2. Inwestycje w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne 3. Na aktywa finansowe 4. Inne wydatki inwestycyjne I. Wpływy 1. Wpływy netto z wydania udziałów (emisji akcji) i innych instrumentów kapitałowych oraz dopłat do kapitału 2. Kredyty i pożyczki 3. Emisja dłużnych papierów wartościowych 4. Inne wpływy finansowe II. Wydatki 1. Nabycie udziałów (akcji) własnych 2. Dywidendy i inne wypłaty na rzecz właścicieli 3. Inne, niż wypłaty na rzecz właścicieli, wydatki z tytułu podziału zysku 4. Spłaty kredytów i pożyczek 5. Wykup dłużnych papierów wartościowych 6. Z tytułu innych zobowiązań finansowych 7. Płatności zobowiązań z tytułu umów leasingu finansowego 8. Odsetki 9. Inne wydatki finansowe III. Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej D. Razem przepływy pieniężne netto (A+B+C) E. Bilansowa zmiana stanu środków pieniężnych F. Środki pieniężne na początek okresu G. Środki pieniężne na koniec okresu (F +/- D) III. Środki pieniężne netto z działalności inwestycyjnej 29 Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych wg metody pośredniej A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej I. Zysk netto II. Korekty: 1. Amortyzacja 2. Zyski (straty) z tytułu różnic kursowych 3. Odsetki i udziały w zyskach 4. Zysk z działalności inwestycyjnej 5. Zmiana stanu rezerw 6. Zmiana stanu zapasów 7. Zmiana stanu należności 8. Zmiana stanu zobowiązań krótkoterminowych 9. Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych 10.Inne korekty III. Środki pieniężne netto z działalności operacyjnej B. Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej I. Wpływy 1. Zbycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych 2. Zbycie inwestycji w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne 3. Z aktywów finansowych 4. Inne wpływy inwestycyjne II. Wydatki 1. Nabycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych 2. Inwestycje w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne 3. Na aktywa finansowe 4. Inne wydatki inwestycyjne C. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej I. Wpływy 1. Wpływy netto z wydania udziałów (emisji akcji) i innych instrumentów kapitałowych oraz dopłat do kapitału 2. Kredyty i pożyczki 3. Emisja dłużnych papierów wartościowych 4. Inne wpływy finansowe II. Wydatki 1. Nabycie udziałów (akcji) własnych 2. Dywidendy i inne wypłaty na rzecz właścicieli 3. Inne, niż wypłaty na rzecz właścicieli, wydatki z tytułu podziału zysku 4. Spłaty kredytów i pożyczek 5. Wykup dłużnych papierów wartościowych 6. Z tytułu innych zobowiązań finansowych 7. Płatności zobowiązań z tytułu umów leasingu finansowego 8. Odsetki 9. Inne wydatki finansowe III. Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej D. Razem przepływy pieniężne netto (A+B+C) E. Bilansowa zmiana stanu środków pieniężnych F. Środki pieniężne na początek okresu G. Środki pieniężne na koniec okresu (F +/- D) III. Środki pieniężne netto z działalności inwestycyjnej 30 PR Z E D S I Ę B I O R STWA A CF na działalności operacyjnej B C D 8000 2500 5000 - 400 CF na działalności inwestycyjnej - 6000 - 6600 1200 800 CF na działalności finansowej - 2900 4400 - 6000 - 400 - 900 300 200 0 CF na całej działalności 1 2 3 4 5 6 7 8 CF na działalności operacyjnej + + + + - - - - CF na działalności inwestycyjnej + + - - + + - - CF na działalności finansowej + - - + - + + - 31 Zadanie 1.1. Rachunek przepływów pieniężnych wg metody pośredniej Okres poprzedni Okres bieżący 662 2.221 2.110 -151 2.914 20 -68 -1.375 -1 609 792 -394 -18 ------2.883 2.545 9.983 2.445 -242 3.134 - 10 -1.571 329 5.828 - 39 109 -------12.528 I. Wpływy 1. Zbycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych 2. Zbycie inwestycji w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne 3. Z aktywów finansowych 4. Inne wpływy inwestycyjne 54 203 II. Wydatki 1. Nabycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych 2. Inwestycje w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne 3. Na aktywa finansowe 4. Inne wydatki inwestycyjne A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej I. Zysk netto II. Korekty: 1. Amortyzacja 2. Zyski (straty) z tytułu różnic kursowych 3. Odsetki i udziały w zyskach 4. Zysk z działalności inwestycyjnej 5. Zmiana stanu rezerw 6. Zmiana stanu zapasów 7. Zmiana stanu należności 8. Zmiana stanu zobowiązań krótkoterminowych 9. Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych 10. Inne korekty III. Środki pieniężne netto z działalności operacyjnej Okres bieżący C. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej B. Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej III. Środki pieniężne netto z działalności inwestycyjnej Okres poprzedni - I. Wpływy 1. Wpływy netto z wydania udziałów (emisji akcji) i innych instrumentów kapitałowych oraz dopłat do kapitału 2. Kredyty i pożyczki 3. Emisja dłużnych papierów wartościowych 4. Inne wpływy finansowe 1.876 1.842 970 800 106 1.600 242 II. Wydatki 1. Nabycie udziałów (akcji) własnych 2. Dywidendy i inne wypłaty na rzecz właścicieli 3. Inne, niż wypłaty na rzecz właścicieli, wydatki z tytułu podziału zysku 4. Spłaty kredytów i pożyczek 5. Wykup dłużnych papierów wartościowych 6. Z tytułu innych zobowiązań finansowych 7. Płatności zobowiązań z tytułu umów leasingu finansowego 8. Odsetki 9. Inne wydatki finansowe 3.354 - 11.892 - 440 2.914 ---------- 1.478 8.758 3.134 ---------10.050 III. Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej - D. Razem przepływy pieniężne netto (A+B+C) 183 849 54 - 203 - E. Bilansowa zmiana stanu środków pieniężnych 183 849 F. Środki pieniężne na początek okresu 142 325 1.276 1.832 G. Środki pieniężne na koniec okresu (F +/- D) 325 1.174 965 1.812 311 ---------- 1.222 20 --------1.629 32 Przepływy środków pieniężnych (zadanie 1.1.) Wyszczególnienie Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej Razem przepływy pieniężne netto Środki pieniężne na początek roku Środki pieniężne na koniec roku Okres poprzedni Okres badany 2 883 - 1 222 - 1 478 ---------183 142 325 12 528 -1 629 -10 050 ---------849 325 1 174 33 Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej (zadanie 1.1.) Wyszczególnienie Zysk na działalności operacyjnej Amortyzacja Zmiana stanu zapasów Zmiana stanu należności Zmiana stanu zobowiązań krótkoterminowych Zmiana stanu rezerw Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych Inne Środki pieniężne z działalności operacyjnej Okres poprzedni 3 445 2 110 - 1 375 - 1 609 792 - 68 - 394 - 18 ---------2 883 Okres badany 5 427 2 445 - 1 571 329 5 828 - 39 109 ---------12 528 34 Zmiana wielkości przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej (Zadanie 1.1.) Wyszczególnienie Zysk na działalności operacyjnej Amortyzacja Zmiana stanu zapasów Zmiana stanu należności Zmiana stanu zobowiązań krótkoterminowych Zmiana stanu rezerw Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych Inne Razem Okres poprzedni 3 445 2 110 - 1 375 - 1 609 792 - 68 - 394 - 18 ---------2 883 Okres badany 5 427 2 445 - 1 571 329 5 828 - 39 109 ---------12 528 Zmiana + 1 982 +335 -196 +1 938 +5 036 +68 +355 +127 -------+9 645 35 Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej (zadanie 1.1.) Wyszczególnienie Wpływy - z aktywów finansowych Wydatki - nabycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych - na aktywa finansowe Środki pieniężne netto z działalności inwestycyjnej Okres poprzedni 54 54 1 276 965 311 ---------- 1 222 Okres badany 203 203 1 832 1 812 20 --------1 629 Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej (zadanie 1.1.) Wyszczególnienie Wpływy - kredyty i pożyczki - emisja dłużnych papierów wartościowych - inne wpływy finansowe Wydatki - spłaty kredytów i pożyczek - odsetki Środki pieniężne netto z działalności finansowej Okres poprzedni 1 876 970 800 106 3 354 440 2 914 ---------- 1 478 Okres badany 1 842 1 600 242 12 892 8 758 3 134 --------10 050 36 Zadanie 4.1. Rachunek przepływów pieniężnych WYSZCZEGÓLNIENIE CF Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ Zysk netto Korekty o pozycję: Amortyzacja Zyski (straty) z tytułu różnic kursowych Odsetki i udziały w zyskach Zysk na działalności inwestycyjnej Zmiana stanu rezerw Zmiana stanu zapasów Zmiana stanu należności Zmian stanu zobowiązań krótkoterminowych Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych Inne pozycje Korekty razem Środki pieniężne netto z działalności operacyjnej CF Z DZIAŁALNOŚCI INWESTYCYJNEJ Wpływy Zbycie wart. niemat. i pr. oraz rzeczowych aktywów trwałych Zbycie nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych Wpływy z aktywów finansowych Inne wpływy inwestycyjne Wydatki Nabycie wart. niemat. i pr. oraz rzeczowych aktywów trwałych Inwestycje w nieruchomości oraz wart. niemat. i prawne Wydatki na aktywa finansowe Inne wydatki inwestycyjne Środki pieniężne netto z działalności inwestycyjnej CF Z DZIAŁALNOŚCI FINANSOWEJ Wpływy Wpływy z emisji akcji i innych instrumentów kapitałowych Kredyty i pożyczki Emisja dłużnych papierów wartościowych Inne wpływy finansowe Wydatki Nabycie akcji własnych Dywidendy Spłaty kredytów i pożyczek Odsetki Inne wydatki finansowe Środki pieniężne netto z działalności finansowej Razem przepływy pieniężne netto Środki pieniężne na początek okresu sprawozdawczego Środki pieniężne na koniec okresu sprawozdawczego Rok 1 4.296,8 Rok 2 16.227,1 9.072,9 1.601,8 4.255,6 1.036,6 -4.069,1 -4.439,1 3.321,6 -23,6 10.756,7 15.053,5 9.156,0 0,0 3.141,1 794,3 -2.073,8 -8.611,6 -389,9 -2.210,6 -194,5 16.032,6 3,5 3,5 18.305,6 18.290,5 15,1 -18.302,2 3,2 3,2 5.661,4 5.504,2 157,2 -5.658,2 20.943,1 16.000,0 4.943,1 17.594,5 11.737,1 4.255,6 1.601,8 3.348,6 99,9 1.377,5 1.477,4 2.728,9 2.728,9 10.687,3 7.546,2 3.141,1 -7.958,4 2.416,0 1.477,4 3.893,4 37 Rok 1 Rok 2 10.154 19.368 Amortyzacja 9.073 9.156 Rezerwy 1.037 794 Zmiana stanu zapasów -4.069 -2.074 Zmiana stanu należności -4.439 -8.612 3.322 -390 -24 -2.211 15.053 16.033 Wpływy 4 3 Wpływy z aktywów finansowych 4 3 Wydatki 18.306 5.661 Zakup rzeczowych aktywów trwałych 18.291 5.504 15 157 -18.302 -5.658 Wpływy 20.943 2.729 Wpływy z emisji akcji i in. instrumentów kapitałowych 16.000 - 4.943 2.729 Wydatki 17.595 10.687 Spłaty kredytów i pożyczek 11.737 7.546 Odsetki 4.256 3.141 Inne wydatki finansowe 1.602 - Środki pieniężne netto z działalności finansowej 3.349 -7.958 100 2.416 Zadanie 4.1. CF Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ Zysk operacyjny Zmian stanu zobowiązań krótkoterminowych Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych Środki pieniężne netto z działalności operacyjnej CF Z DZIAŁALNOŚCI INWESTYCYJNEJ Wydatki na aktywa finansowe Środki pieniężne netto z działalności inwestycyjnej CF Z DZIAŁALNOŚCI FINANSOWEJ Kredyty i pożyczki RAZEM PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE NETTO 38 Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych wg metody pośredniej Tonsil Amica Rafamet Wyszczególnienie A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej I. Zysk netto II. Korekty: 1.Amortyzacja 2.Zyski (straty) z tytułu różnic kursowych 3.Odsetki i udziały w zyskach 4.Zysk z działalności inwestycyjnej 5.Zmiana stanu rezerw 6.Zmiana stanu zapasów 7.Zmiana stanu należności 8.Zmiana stanu zobowiązań krótkoterminowych 9.Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych 10.Inne korekty III. Środki pieniężne netto z działalności operacyjnej B. Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej I. Wpływy 1.Zbycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych 2.Zbycie inwestycji w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne 3.Z aktywów finansowych 4.Inne wpływy inwestycyjne II. Wydatki 1.Nabycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych 2.Inwestycje w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne 3.Na aktywa finansowe 4.Inne wydatki inwestycyjne III. Środki pieniężne netto z działalności inwestycyjnej C. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej I. Wpływy 1.Wpływy netto z wydania udziałów (emisji akcji) i innych instrumentów kapitałowych 2.Kredyty i pożyczki 3.Emisja dłużnych papierów wartościowych 4.Inne wpływy finansowe •II. Wydatki 1.Nabycie udziałów (akcji) własnych 2.Dywidendy i inne wypłaty na rzecz właścicieli 3.Inne, niż wypłaty na rzecz właścicieli, wydatki z tytułu podziału zysku 4.Spłaty kredytów i pożyczek 5.Wykup dłużnych papierów wartościowych 6.Z tytułu innych zobowiązań finansowych 7.Płatności zobowiązań z tytułu umów leasingu finansowego 8.Odsetki 9.Inne wydatki finansowe III. Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej D. Razem przepływy pieniężne netto (A+B+C) E. Bilansowa zmiana stanu środków pieniężnych F. Środki pieniężne na początek okresu G. Środki pieniężne na koniec okresu (F +/- D) Z.O. Bytom - 8 999 9 067 3 651 0 2 362 - 472 48 802 2 051 1 053 - 99 - 329 69 42 439 39 514 42 913 1 420 7 003 3 1 280 -15 296 - 43 290 34 221 707 10 553 81 953 576 3 334 2 121 819 2 866 114 2 948 -1 582 -215 - 350 - 356 - 3 081 3 910 - 4 743 7 667 4 701 0 1 763 - 740 422 7 114 3 628 - 6 439 36 - 2 818 2 924 88 573 1 803 552 209 178 1 085 1 072 54 - 539 4 788 3 263 1 251 31 13 131 225 88 270 2 477 2 265 1 894 1 894 - 129 422 212 - 2 268 - 809 21 416 9 462 10 654 1 300 119 760 19 340 38 835 119 760 16 340 38 835 17 399 62 292 3 000 18 218 41 178 8 833 6 200 49 623 15 081 39 115 300 2 439 698 1 122 2 764 2 772 1 433 4 197 1 763 325 1 200 - 4 700 42 955 2 366 4 414 8 255 4 017 -615 -615 1 331 716 57 468 9 999 9 999 14 697 24 696 - 2 343 228 228 1 078 850 39 Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej Wyszczególnienie Tonsil Amica A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej 1.Zysk na działalności operacyjnej 2.Amortyzacja 3.Zmiana stanu rezerw 4.Zmiana stanu zapasów 5.Zmiana stanu należności 6.Zmiana stanu zobowiązań krótkoterminowych 7.Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych - 7 438 3 651 48 802 2 051 1 053 -9 61 418 42 913 1 280 -15 296 - 43 290 34 221 707 1 294 2 121 2 948 -1 582 -215 - 350 - 356 - 6 538 4 701 422 7 114 3 628 - 6 439 36 69 81 953 3 910 2 924 Środki pieniężne netto z działalności operacyjnej Rafamet Z.O. Bytom 40 Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej Wyszczególnienie B. Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej I. Wpływy 1. Zbycie wart. niemat. i pr. oraz rzeczowych aktywów trwałych 2. Zbycie inwestycji w nieruchomości oraz wartości niemat. i pr. 3. Z aktywów finansowych 4. Inne wpływy inwestycyjne II. Wydatki 1. Nabycie wart. niemat. i pr. oraz rzeczowych aktywów trwałych 2. Inwestycje w nieruchomości oraz wartości niemat. i pr. 3. Na aktywa finansowe 4. Inne wydatki inwestycyjne Środki pieniężne netto z działalności inwestycyjnej Tonsil Amica Rafamet Z.O. Bytom 88 573 1 803 552 209 178 1 085 1 072 54 - 539 1 251 31 13 4 788 3 263 131 225 88 270 477 2 265 1 894 1 894 325 1 200 42 955 - 4 700 - 129 422 212 - 2 268 - 809 41 Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej Wyszczególnienie C. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej I. Wpływy 1. Wpływy netto z emisji akcji i innych instrumentów kapitałowych oraz dopłat do kapitału 2. Kredyty i pożyczki 3. Emisja dłużnych papierów wartościowych 4. Inne wpływy finansowe II. Wydatki 1. Nabycie akcji własnych 2. Dywidendy i inne wypłaty na rzecz właścicieli 3. Inne wydatki z tytułu podziału zysku 4. Spłaty kredytów i pożyczek 5. Wykup dłużnych papierów wartościowych 6. Z tytułu innych zobowiązań finansowych 7. Płatności zobowiązań z tytułu umów leasingu finansowego 8. Odsetki 9. Inne wydatki finansowe Środki pieniężne netto z działalności finansowej Tonsil Amica Rafamet Z.O. Bytom 21 416 119 760 19 340 38 835 9 462 10 654 1 300 119 760 16 340 38 835 3 000 17 399 62 292 18 218 41 178 8 833 6 200 49 623 15 081 39 115 300 2 439 698 1 763 1 122 - 2 343 2 366 4 414 8 255 4 017 57 468 42 Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej firmy Juka (dane w tys. zł) Wyszczególnienie 2000 2001 I. Zysk netto II. Korekty: 1.Amortyzacja 2.Zyski (straty) z tytułu różnic kursowych 3.Odsetki i udziały w zyskach 4.Zysk z działalności inwestycyjnej 5.Zmiana stanu rezerw 6.Zmiana stanu zapasów 7.Zmiana stanu należności 8.Zmiana stanu zobowiązań krótkoterminowych 9.Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych 10.Inne korekty 2 177 2 299 11 382 3 -200 -6 1 986 -968 -5 695 2 565 -3 039 -3 729 4 167 9 893 11 863 614 4 652 9 587 5 567 2 292 9 051 8 161 15 551 8 703 -3 206 374 1 963 -4 434 2 576 757 -104 -2 820 977 -2 499 -4 102 4 679 -1 166 100 -1 742 1 149 -5 236 1 245 -3 745 1 536 34 -969 7 607 -7 436 -2 439 12 292 -1 087 -1 120 4 476 14 060 5 266 7 859 23 712 Środki pieniężne netto z działalności operacyjnej 2002 2003 2004 43 Zmodyfikowany rachunek przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej firmy Juka Wyszczególnienie 1.Zysk na działalności operacyjnej* 2.Amortyzacja 3.Zmiana stanu rezerw 4.Zmiana stanu zapasów 5.Zmiana stanu należności 6.Zmiana stanu zobowiązań krótkoterminowych 7. Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych Środki pieniężne netto z działalności operacyjnej 2000 2001 2002 2003 2004 - 1 755 11 382 1 986 -968 -5 695 2 565 -3 039 961 11 863 374 1 963 -4 434 2 576 757 -2 210 9 587 977 -2 499 -4 102 4 679 -1 166 3 859 9 051 1 149 -5 236 1 245 -3 745 1 536 6 072 8 703 7 607 -7 436 -2 439 12 292 -1 087 4 476 14 060 5 266 7 859 23 712 *) nie jest to wynik równoważny z wynikiem finansowym na działalności operacyjnej występujący w rachunku zysków i strat 44 Udział czynników w tworzeniu nadwyżki gotówkowej w całym okresie Wyszczególnienie 2000-2004 1.Zysk na działalności operacyjnej 2.Amortyzacja 3.Zmiana stanu rezerw 4.Zmiana stanu zapasów 5.Zmiana stanu należności 6.Zmiana stanu zobowiązań krótkoterminowych 7.Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych +6 927 +50 586 +12 093 -14 176 -15 425 +18 367 -2 999 Środki pieniężne netto z działalności operacyjnej +55 373 45 Wskaźniki finansowe 46 Korzyści analizy wskaźnikowej: • łatwo i szybko można je ustalić na podstawie dostępnych sprawozdań finansowych, • umożliwiają porównywanie w czasie i analizę trendów w zakresie badanych zjawisk, • są w popularnym użyciu przez przedsiębiorstwa w kraju i za granicą, co umożliwia porównania między sobą oraz ustalenie pozycji przedsiębiorstwa na tle innych, • są użyteczne do identyfikowania problemów w działalności przedsiębiorstwa i określania dalszych kierunków szczegółowej analizy, • ich duża różnorodność pozwala na kompleksową ocenę działalności przedsiębiorstwa, dodatkowo poprzez wiązaną interpretację wskaźników uzyskuje się poszerzenie obszaru oceny. Słabości analizy wskaźnikowej • wskaźniki informują o poprawie lub pogorszeniu sytuacji ekonomiczno-finansowej, ale nie ukazują przyczyn tego stanu lub jego zmiany., • pojedyncze wskaźniki analizowane bez uwzględniania innych informacji lub wskaźników dostarczają mało użytecznych informacji o sytuacji w przedsiębiorstwie, • posługując się wskaźnikami łatwo jest popełnić nadinterpretację wskaźników, polegającą na sformułowaniu zbyt dalekich wniosków i zafałszowanie obrazu ocenianych zjawisk, • tylko w przypadku niektórych wskaźników występują wzorcowe wielkości pozwalające na ocenę prawidłowości analizowanych zjawisk, • zmiany w zakresie rachunkowości lub zróżnicowanie zasad rachunkowości w różnych krajach mogą powodować utratę porównywalności wskaźników i niemożność oceny badanych zjawisk. WSKAŹNIKI ZADŁUŻENIA wsk. zadłużenia aktywów zobowiązania ogółem --------------------------aktywa wsk. zadłużenia długoterminowego zadłużenie długoterminowe -----------------------------------kapitał własny wsk. pokrycia odsetek zysk przed spłatą odsetek i opodatkowaniem -------------------------------------------------------odsetki wsk. pokrycia odsetek i kredytów (wsk. wiarygodności kredytowej) zysk netto + amortyzacja --------------------------------raty kapitałowe + odsetki 48 WSKAŹNIKI AKTYWNOŚCI (OBROTU, ROTACJI) wsk. obrotu zapasów sprzedaż --------------zapasy koszty wytw. sprzed. wyr. lub ---------------------------------zapasy wsk. zapasów w dniach zapasy ---------------sprzedaż/365 wsk. obrotu należności sprzedaż ------------należności wsk. spływu należności należności ---------------sprzedaż/365 wsk. obrotu aktywów trwałych sprzedaż ----------------------aktywa trwałe netto wsk. obrotu aktywów ogółem sprzedaż -----------------aktywa ogółem 49 WSKAŹNIKI RENTOWNOŚCI wsk. marży brutto sprzedaż - koszt wytw. sprzed. wyr. -------------------------------------------sprzedaż * 100 wsk. zyskowności operacyjnej zysk operacyjny --------------------- * 100 sprzedaż wsk. zyskowności brutto zysk brutto --------------- * 100 sprzedaż wsk. zyskowności netto zysk netto ------------- * 100 sprzedaż wsk. zwrotu z aktywów (ROA), (wsk. zyskowności majątku, wsk. zyskowności aktywów ogółem) zysk netto --------------------- * 100 aktywa ogółem wsk. zwrotu kapitału własnego (ROE) zysk netto ----------------- * 100 kapitał własny 50 Wsk. marży brutto Wsk. zyskowności operacyjnej Efektywność produktowa Koszty ogólnegozarządu Koszty sprzedaży Wynik na pozost. dział. operacyjnej Wynik na operacjach finansowych Wsk. zyskowności brutto Obciążenia podatkowe Wsk. zyskowności netto 51 Wsk. zyskowności netto Rotacja aktywów Wsk. zwrotu z aktywów Struktura kapitału Wsk. zwrotu kapitału własnego Efektywność kapitału własnego 52 WSKAŹNIKI PŁYNNOŚCI (statyczne) wsk. bieżącej płynności aktywa obrotowe -------------------------------------zobowiązania krótkoterminowe wsk. wysokiej płynności aktywa obrotowe - zapasy --------------------------------------zobowiązania krótkoterminowe wsk. gotówkowego pokrycia zobowiązań krótkoterminowych gotówka + krótkoterminowe papiery wartościowe -------------------------------------------------------------zobowiązania krótkoterminowe kapitał obrotowy aktywa obrotowe – zobowiązania krótkoterminowe wsk. poziomu kapitału obrotowego kapitał obrotowy ----------------------aktywa ogółem 53 WSKAŹNIKI WYDAJNOŚCI GOTÓWKOWEJ • wsk. wydajności gotówkowej sprzedaży nadwyżka gotówkowa z działalności operacyjnej -----------------------------------------------------------sprzedaż • wsk. wydajności gotówkowej aktywów nadwyżka gotówkowa z działalności operacyjnej -----------------------------------------------------------aktywa • wsk. wydajności gotówkowej zysku nadwyżka gotówkowa z działalności operacyjnej -----------------------------------------------------------zysk operacyjny 54 WSKAŹNIKI WYSTARCZALNOŚCI GOTÓWKOWEJ (dynamiczne) • wsk. pokrycia obsługi zadłużenia nadwyżka gotówkowa z działalności operacyjnej -----------------------------------------------------------rata spłaty kredytu + odsetki • wsk. pokrycia wydatków inwestycyjnych nadwyżka gotówkowa z działalności operacyjnej -----------------------------------------------------------wydatki inwestycyjne • wsk. ogólnej wystarczalności gotówkowej nadwyżka gotówkowa z działalności operacyjnej -----------------------------------------------------------inwestycje + spłata zobowiązań + dywidenda • wsk. pokrycia zobowiązań nadwyżka gotówkowa z działalności operacyjnej ----------------------------------------------------------zobowiązania ogółem 55 PRZEDSIĘBIORSTWO BRANŻA 1.97 0.81 30.1% 2.40 0.92 42.4% Wskaźniki aktywności (obrotu) a) wsk. obrotu zapasów b) wsk. spływu należności c) wsk. obrotu aktywów stałych d) wsk. obrotu aktywów ogółem 3.8 58.5 3.6 1.38 3.6 50.1 4.6 1.5 Wskaźniki zadłużenia a) wsk. zadłużenia ogółem (w %) b) wsk. zadłużenia długoterminowego c) wsk. pokrycia odsetek 58 0.64 3.6 47 0.89 5.8 24.4% 10.2% 7.4% 5.9% 8.1% 19.5% 26.5% 14.9% 12.6% 7.6% 11.4% 21.5% Wskaźniki płynności a) wsk. bieżącej płynności b) wsk. wysokiej płynności c) wsk. poziomu kapitału obrotowego Wskaźniki zyskowności a) wsk. marży brutto b) wsk. zyskowności operacyjnej c) wsk. zyskowności brutto d) wsk. zyskowności netto e) wsk. zyskowności majątku (ROA) f) wsk. zwrotu kapitału własnego (ROE) REDA S.A. Przedsiębiorstwo jest głównie producentem podzespołów do branży przemysłu elektromaszynowego. Niewielką część produkcji stanowią wyroby rynkowe. W produkcji podzespołów udział produkcji przedsiębiorstwa na rynku kształtuje się od 30 do 50%. Obserwuje się stały wzrost konkurencji. W roku 2 wartość przychodów ze sprzedaży powiększyła się w stosunku do roku ubiegłego o 19,8%. Przedsiębiorstwo nie realizowało w tym okresie żadnych znaczących inwestycji. Nie dokonano także odnowienia produktów. W roku 2 zawarty został układ z wierzycielami na restrukturyzację zadłużenia. Wskaźniki finansowe przedsiębiorstwa Rok 1 Rok 2 Wsk bieżącej płynności 0,95 1,35 Wsk wysokiej płynności 0,43 0,38 Wsk poziomu kapitału obrotowego -1,28 7,43 Wsk zadłużenia ogółem 29,70 37,30 Wsk zadłużenia kredytowego 6,50 18,30 Wsk zadłużenia długoterminowego 0,01 0,29 Wsk pokrycia odsetek 0,73 -0,49 Wsk obrotu aktywów 1,25 1,44 Wsk obrotu majątku trwałego 1,75 2,02 Wsk obrotu zapasów 8,18 6,97 Wsk spływu należności (dni) 28,90 17,50 Wsk marży brutto 16,14 9,88 Wsk rentowności operacyjnej 3,64 -6,83 Wsk rentowności brutto -0,51 -8,39 Wsk rentowności netto -0,95 -8,41 Wsk zyskowności majątku -1,19 -12,11 Wsk zwrotu kapitału własnego -1,69 -19,31 57 TONEX SA ___________________________________________________________________________ 1 2 3 4 ___________________________________________________________________________ Wsk. bieżącej płynności Wsk. wysokiej płynności Wsk. got. pokrycia zobowiązań (%) Kapitał obrotowy Wsk. poziomu kapitału obrotowego (%) 0.77 0.43 4.0 (-)3723 (-)13.2 0.80 0.42 4.0 (-)3676 (-)12.4 0.97 0.47 7.0 (-)457 (-)1.5 0.97 0.36 2.0 (-)489 (-)1.5 Wsk. zadłużenia aktywów Wsk. zadłużenia kredytowego Wsk. zadłużenia długoterminowego Wsk. pokrycia odsetek 56.7 29.1 0.0 (-)0.03 61.1 32.3 0.0 1.17 53.5 7.7 0.0 1.58 53.9 7.5 0.0 1.14 Wsk. marży brutto Wsk. zyskowności operacyjnej Wsk. zyskowności brutto Wsk. zyskowności netto 22.0 6.0 (-)24.7 (-)24.7 30.0 11.5 2.1 2.1 28.3 14.2 5.6 5.6 24.9 7.6 1.1 1.1 Wsk. obrotu aktywów Wsk. obrotu majątku trwałego Wsk. obrotu zapasów Wsk. spływu należności (dni) 0.84 1.50 4.39 96 1.08 2.12 4.72 78 1.47 3.08 5.44 52 1.66 3.58 5.02 41 ___________________________________________________________________________ 58 WSKAŹNIKI FINANSOWE PRZEDSIĘBIORSTW W BRANŻY Przeds. A Przeds. B Przeds. C Przeds. D Wsk. zyskowności operacyjnej (%) Wsk. zyskowności brutto (%) Wsk. zyskowności netto (%) Wsk. zwrotu z aktywów (%) Wsk. zwrotu kapitału własnego (%) 20.32 4.48 1.05 10.7 2.21 24.19 21.82 8.63 15.71 31.05 16.72 0.28 -1.14 -0.88 -3.28 14.75 4.08 0.19 0.17 0.54 Wsk. bieżącej płynności Wsk. wysokiej płynności Wsk. gotówkowego pokrycia zobowiązań 1.05 0.38 0.01 1.39 0.70 0.08 1.33 0.50 0.01 8.20 2.35 0.38 Wsk. ogólnego zadłużenia aktywów (%) Wsk. kredytowego zadłużenia aktywów (%) Wsk. zadłużenia długoterminowego Wsk. pokrycia odsetek Wsk. pokrycia odsetek i rat kapitałowych 51.28 18.06 0.0 1.28 0.16 44.74 5.86 0.0 10.21 2.13 67.89 31.12 0.14 1.02 0.03 68.58 62.27 0.73 1.38 0.05 1.0 1.6 4.9 75 44 1.8 4.0 6.8 54 48 0.8 2.7 4.5 80 75 0.9 1.8 3.3 110 53 Wyszczególnienie Wsk. obrotu aktywów Wsk. obrotu majątku trwałego Wsk. obrotu zapasów Wsk. zapasu w dniach Wsk. spływu należności 59 Tabela 11. Porównanie wskaźników finansowych spółki Mieszko S.A. i Wawel S.A. Wskaźniki rentowność majątku wynik finansowy netto / aktywów rentowność kapitału własnego wynik finansowy netto / kapitał własny 2007 2008 2009 2010 2007 2008 2009 2010 1,30% 2,70% 3,80% 5,10% 10,66% 10,86% 12,77% 16,66% 3,00% 6,70% 9,10% 11,50% 16,62% 17,18% 20,57% 27,61% 1,40% 2,70% 3,60% 4,70% 9,13% 10,33% 11,07% 13,42% 1,09 1,37 0,83 1,67 1,79 1,96 2,47 2,52 0,04 0,02 0,02 0,04 0,02 0,01 0,2 0,09 111 dni 110 dni 111 dni 107 dni 86 dni 91 dni 93 dni 96 dni 119 dni 129 dni 123 dni 117 dni 74 dni 45 dni 41 dni 38 dni 43 dni 53 dni 44 dni 26 dni 23 dni 29 dni 63,80% 70,00% 50,05% 72,50% 78,64% 80,73% 81,34% 80,80% 59,50% 56,70% 53,90% 50,90% 21,40% 19,39% 18,67% 19,39% rentowność netto sprzedaży wynik finansowy netto / przychody ze sprzedaży wskaźnik płynności bieżącej aktywa obrotowe ogółem / zobowiązania krótkoterminowe wskaźnik płynności gotówkowej środki pieniężne / zobowiązania krótkoterminowe cykl obrotu należności należności z tytułu dostaw i usług / przychody ze sprzedaży produktów * 365 okres spłaty zobowiązań zobowiązania z tytułu dostaw i usług / wartość sprzedanych materiałów * 365 cykl obrotu zapasami zapasy / wartość sprzedanych towarów i materiałów * 365 47 dni 42 dni trwałość struktury finansowania (kapitał własny + zobowiązania długoterminowe) / pasywa obciążenie majątku zobowiązaniami (suma pasywów-kapitał własny) / aktywa 60 Analiza czynnikowa zysku na sprzedaży 61 Ceny wyrobów Popyt na wyroby Ceny materiałów Przychody ze sprzedaży Koszty wytworzenia wyrobów Zysk netto Koszty sprzedaży Zużycie materiałów Koszty ogólnego zarządu Stawki płac Koszty finansowe Kursy walutowe Stopy procentowe Podatek dochodowy Stawki podatkowe 62 Odchylenie zysku na działalności gospodarczej Odchylenie wyniku na pozostałej działalności operacyjnej Odchylenie zysku na sprzedaży Odchylenie wyniku na operacjach finansowych Odchylenie zysku brutto na sprzedaży Odchylenie kosztów ogólnego zarządu Odchylenie kosztu sprzedaży Odchylenie zysku na sprzedaży produktów Odchylenie zysku na sprzedaży towarów Odchylenie zysku na sprzedaży materiałów Odchylenie wielkości sprzedaży Odchylenie cen Odchylenie kosztów bezpośrednich Odchylenie kosztów wydziałowych 63 Przykład 1 Wyszczególnienie Plan Wykonanie Odchylenie Wielkość sprzedaży w tys. szt. Cena wyrobu Jednostkowe koszty zmienne Koszty stałe oddziału w tys. zł 1000 50 35 5000 1200 55 38 4800 +200 +5 +3 -200 Planowany zysk = 1.000 * (50 – 35) – 5.000 = 10.000 tys. zł Wykonany zysk = 1.200 * (55 – 38) – 4.800 = 15.600 tys. zł -------Przyrost 5.600 tys. zł 64 Analityczne rozliczenie wpływu czynników w produkcji jednoasortymentowej przy zastosowaniu rachunku kosztów zmiennych Ustalanie wpływu czynników elementarnych: a) wpływ zmiany wielkości sprzedaży na przyrost zysku DZ(q) = D q * (c0 – kz0) b) wpływ zmiany cen sprzedawanych wyrobów na przyrost zysku DZ(c) = D c * q1 c) wpływ zmiany jednostkowego kosztu zmiennego na przyrost zysku DZ(kz) = D kz * q1 d) wpływ zmiany kosztów stałych na przyrost zysku DZ(KS) = D KS 65 Zadanie 2 Przedsiębiorstwo wytwarza 1.000 szt. wyrobów. Rachunek wyniku finansowego tego przedsiębiorstwa przedstawia się następująco: - Przychody ze sprzedaży 120.000 - Koszty zmienne 60.000 - Koszty stałe 40.000 --------Zysk całkowity 20.000 Ustalić, jaki będzie przyrost zysku, jeśli przedsiębiorstwo zwiększy swoją sprzedaż o 10% 66 Zadanie 3 Przedsiębiorstwo wytwarzało 1.500 szt. wyrobów. Rachunek wyniku finansowego tego przedsiębiorstwa przedstawiał się następująco: - Przychody ze sprzedaży 180.000 - Koszty zmienne 90.000 - Koszty stałe 50.000 --------Zysk całkowity 40.000 Ustalić wielkość utraconego zysku, spowodowanego wycofaniem zamówienia przez jednego z odbiorców na sprzedaż 200 szt. wyrobu. 67 Zadanie 4 Przedsiębiorstwo wytwarza 2.000 szt. wyrobów. Rachunek wyniku finansowego tego przedsiębiorstwa przedstawia się następująco: - Przychody ze sprzedaży 220.000 - Koszty zmienne 120.000 - Koszty stałe 60.000 --------Zysk całkowity 40.000 Ustalić, jaka będzie zmiana zysku, jeśli przedsiębiorstwo zwiększy rozmiary sprzedaży o 10%, ale jednocześnie obniży cenę wyrobu o 8% 68 ZADANIE 5 Dokonać ustalenia wpływu czynników na odchylenie wyniku finansowego od planu. --------------------------------------------------------------------------------------------plan wykonanie --------------------------------------------------------------------------------------------wielkość sprzedaży (szt.) 12 000 10 500 cena wyrobu (zł) 25.5 32.0 koszt jednostkowy wytworzenia (zł) 15.8 19.1 koszt sprzedaży (tys. zł) 12.2 14.3 koszt ogólnego zarządu (tys. zł) 24.6 25.2 pozostałe koszty operacyjne (tys. zł) 3.0 3.5 koszty finansowe (tys. zł) 2.0 2.3 --------------------------------------------------------------------------------------------- 69 ZADANIE 6 Ustalić wpływ czynników na odchylenie osiągniętego zysku od zysku planowanego w danym okresie. -----------------------------------------------------------------------------------------------plan wykonanie -----------------------------------------------------------------------------------------------Wartość sprzedaży 150 000 185 000 Koszty wykonania produktów (zmienne) 55 000 69 000 Koszty utrzymania firmy (stałe) 60 000 72 000 Koszty finansowe (odsetki od kredytów) 3 000 2 000 Zysk nadzwyczajny 0 1 500 Straty nadzwyczajne 0 3 200 Podatek dochodowy od zysku brutto 5 000 7 500 -----------------------------------------------------------------------------------------------Ceny wyrobów nie uległy zmianie 70 Analiza kosztów 71 Analiza poziomu kosztów własnych Zadanie 1 Wyszczególnienie Koszty własny w cenach bieżących Dynamika kosztów w cenach bieżących Koszt własny w cenach stałych Dynamika kosztów w cenach stałych 2001 2002 2003 76 909 100,0 108 584 141,2 96 941 89,3 137 565 100,0 143 548 104,4 96 941 67,5 72 Wyszczególnienie 2001 2002 2003 Koszty własny w cenach bieżących Dynamika kosztów w cenach bieżących 76 909 100,0 108 584 141,2 96 941 89,3 Przychody ze sprzedaży Dynamika przychodów ze sprzedaży 95 298 100,0 129 219 135,6 106 455 82,4 73 Wyszczególnienie Koszty własny w cenach bieżących Przychody ze sprzedaży Wskaźnik poziomu kosztów 2001 2002 2003 76 909 95 298 108 584 129 219 96 941 106 455 80,7 84,0 91,1 74 ODCHYLENIA WZGLĘDNE KOSZTÓW WŁASNYCH SPOSÓB I Kwota obniżki kosztów własnych - Dwota względnej obniżki kosztów) DK K2 ( K1 ' P) DK K1 (' K ' P) Wsk. obniżki kosztów własnych - 'DWsk. względnej obniżki kosztów) ' DK DK 100 K 2 DK 75 Zadanie 2 Ustalić kwotę i wskaźnik obniżki kosztów własnych. Dokonać oceny gospodarności przedsiębiorstwa. Koszty własne: - w 2005 r. - 156 mln zł - w 2006 r. - 183 mln zł Wartość produkcji: - w 2005 r. - 196 mln zł - w 2006 r. - 250 mln zł Zadanie 3 Ustalić kwotę i wskaźnik obniżki kosztów własnych. Dokonać oceny gospodarności przedsiębiorstwa. 2010 r. 2011 r. Wielkość produkcji 358.000 414.000 Koszty 275.000 325.000 76 SPOSÓB II Kwota obniżki kosztów własnych (DK) DK q2 (k2 k1 ) Wsk. obniżki kosztów własnych ('D ' DK q (k k ) 100 q k 2 2 2 1 1 77 Zadanie 5 Ustalić kwotę i wskaźnik obniżki kosztów własnych. Dokonać oceny gospodarności przedsiębiorstwa. Wyszczególnienie Liczba wytworzonych wyrobów w szt. - wyrób A - wyrób B - wyrób C Koszt jednostkowy produkcji w zł - wyrób A - wyrób B - wyrób C Plan Wykonanie 10 000 5 000 24 000 12 000 4 200 25 000 30 18 82 29 20 80 78 Analiza strukturalna kosztów własnych Zadanie 1 (c.d.) Na podstawie poniższych danych dokonać oceny struktury kosztów własnych Wyszczególnienie Koszty w układzie kalkulacyjnym 2001 2002 Koszty wytworzenia prod. sprzedanej Koszty ogólnego zarządu Koszty sprzedaży Razem koszty własne 66 929 9 357 623 76 909 94 664 13 307 613 108 584 2003 80 347 16 084 510 96 941 Struktura kosztów w układzie kalkulacyjnym Wyszczególnienie 2001 2002 2003 Koszty wytworzenia prod. sprzedanej Koszty ogólnego zarządu Koszty sprzedaży Razem koszty własne 87,0 12,2 0,8 100,0 87,2 12,3 0,6 100,0 82,9 16,6 0,5 100,0 Dynamika kosztów w układzie kalkulacyjnym Wyszczególnienie 2001 2002 2003 Koszty wytworzenia prod. sprzedanej Koszty ogólnego zarządu Koszty sprzedaży Razem koszty własne 100,0 100,0 100,0 100,0 141,4 142,2 98,4 141,2 84,9 120,9 83,2 89,3 79 Koszty wytworzenia produkcji sprzedanej (zadanie 1 – c.d.) 2001 2002 Wyszczególnienie kwota % Materiały bezpośrednie Robocizna bezpośrednia Narzuty na wynagrodzenia Obróbka obca Koszty zakupu 54 944 1 333 682 660 687 81,8 2,0 1,0 1,0 1,0 Razem koszty bezpośrednie 58 306 Koszty wydziałowe Koszty wytworzenia Korekta KW na prod. sprzed. Koszt wytworzenia prod sprzedanej kwota 2003 Relacja 2/1 (w %) Relacja 3/2 (w %) % kwota % 79 480 1 617 772 1 430 813 82,7 1,7 0,8 1,5 0,8 57 221 2 067 1 003 1 109 1 006 75,9 2,7 1,3 1,5 1,3 144,8 121,8 113,2 216,7 118,3 71,9 127,8 129,9 77,6 124,7 86,8 84 112 87,5 62 406 82,8 144,3 74,2 8 853 13,2 11 982 12,5 12 941 17,2 135,6 107,5 67 159 100,0 96 094 100,0 75 347 100,0 143,0 78,4 -230 x -1 430 x 5 000 x x x 66 929 x 94 664 x 80 347 x 141,6 84,8 80 Koszty wydziałowe (zadanie 1 – c.d.) 2001 Wyszczególnienie kwota 2002 % kwota 2003 % kwota % Relacja 2/1 (w %) Relacja 3/2 (w %) Amortyzacja Materiały Energia Pozostałe koszty materialne 646 370 1 489 405 7,3 4,2 16,8 4,6 633 627 2 163 210 5,5 5,2 18,0 1,8 589 667 2 842 627 4,6 5,2 22,0 4,9 97,9 169,5 145,0 51,9 93,0 107,4 131,5 298,5 Wynagrodzenia Narzuty na wynagrodzenia Pozostałe koszty niematerialne 2 086 1 018 2 839 23,6 11,5 32,1 2 982 1 502 3 865 24,9 12,5 33,0 2 986 1 487 3 743 23,1 11,5 29,0 142,3 147,1 136,3 100,3 99,3 96,6 Razem koszty wydziałowe 8 853 100,0 11 982 100,0 12 941 100,0 135,4 107,7 81 Koszty ogólnego zarządu (zadanie 1 – c.d.) 2001 Wyszczególnienie Amortyzacja Materiały Energia Transport Pozostałe koszty materialne kwota 2002 % kwota 2003 % kwota % Relacja 2/1 (w %) Relacja 3/2 (w %) 866 302 110 85 832 9,3 3,2 1,2 0,9 8,9 853 348 124 141 921 6,4 2,6 0,9 1,1 6,9 837 495 83 199 1 276 5,2 3,1 0,5 1,2 7,9 98,5 115,2 112,7 165,9 110,7 98,1 142,2 66,9 141,1 139,1 Wynagrodzenia Narzuty na wynagrodzenia Podatki Delegacje Pozostałe koszty niematerialne 3 502 1 618 854 174 1 014 37,4 17,3 9.1 1,9 10,8 4 809 2 254 1 330 292 2 235 36.1 16,9 10,0 2,2 16,8 6 169 2 723 1 361 361 2 580 38,4 16,9 8,5 2,2 16,0 137,4 138,9 155,7 167,8 221,8 128,3 120,9 102,3 123,6 115,2 Razem koszty ogólnego zarządu 9 357 100,0 13 307 100,0 16 084 100,0 142,2 120,8 82 Analiza odchyleń względnych kosztów bezpośrednich i pośrednich Kwota obniżki kosztów bezpośrednich - Db DKb Kb2 ( Kb1 ' P) DKb Kb1 (' Kb ' P) Kb Kb DKb 2 1 P2 P1 P2 Kwota względnej obniżki kosztów pośrednich - DKp DKp Kp2 ( Kp1 ' P) DKp Kp1 (' Kp ' P) 83 Zadanie 7 Ustalić względne odchylenia poszczególnych składników kosztów oraz całości kosztów. Dokonać oceny działalności przedsiębiorstwa obniżki kosztów. Wyszczególnienie Plan Wykonanie wielkość wytworzonych wyrobów w szt. - wyrób A - wyrób B - wyrób C - wyrób D 3 000 4 000 2 000 1 000 2 850 4 600 2 000 1 100 Koszty materiałów bezpośrednich (w mln zł) - wyrób A - wyrób B - wyrób C - wyrób D 500 700 300 200 470 791 300 216 Koszty płac bezpośrednich (w mln zł) - wyrób A - wyrób B - wyrób C - wyrób D 200 300 150 100 192 336 148 110 Koszty wydziałowe (w mln zł) Koszty ogólnozakładowe (w mln zł) 800 350 840 357 Wskaźnik ogólnego wzrostu produkcji w stosunku do planu – 108%. Planowana kwota obniżki kosztów – 55 000 zł Planowany wskaźnik obniżki kosztów – 1,45% 84 USTALANIE WPŁYWU DWÓCH CZYNNIKÓW NA JEDN. KOSZTY BEZPOŚREDNIE • Ustalanie bezwzględnej obniżki jedn. kosztów bezpośrednich (Dkb) DKb Kb2 Kb1 • Ustalanie wpływu czynników na odchylenie jedn. kosztów bezpośrednich DKbn (n2 n1 ) c1 DKbc n2 (c2 c1 ) 85 Zadanie 8 Na podstawie poniższych danych ustalić wpływ zmiany cen i zużycia jednostkowego materiałów na zmianę kosztów materiałowych Wyszczególnienie norma zużycia materiałów na 1 wyrób (w kg) cena 1 kg materiału Plan Wykonanie 25 80 28 90 86 USTALANIE WPŁYWU TRZECH CZYNNIKÓW NA KOSZTY BEZPOŚREDNIE • Ustalanie bezwzględnej obniżki kosztów bezpośrednich (Dkb) DKb Kb2 Kb1 • Ustalanie wpływu czynników na odchylenie kosztów bezpośrednich DKbq (q2 q1 ) n1 c1 DKbn q2 (n2 n1 ) c1 DKbc q2 n2 (c2 c1 ) 87 Zadanie 8.1 Na podstawie poniższych danych ustalić: a) bezwzględne i względne odchylenia od planowanych kosztów, b) wpływ zmiany wielkości produkcji, cen i norm zużycia jednostkowego materiałów na zmianę kosztów Wyszczególnienie Plan Wykonanie wielkość produkcji w szt. norma zużycia materiałów na 1 wyrób (w kg) cena 1 kg materiału 1400 25 80 1352 28 90 88 Zadanie 9A Na podstawie poniższych danych ustalić: a) bezwzględne i względne odchylenia od planowanych kosztów, b) wpływ zmiany wielkości produkcji, stawek płac i norm pracochłonności na zmianę kosztów Wyszczególnienie Plan Wykonanie wielkość produkcji w szt. norma robocizny na 1 wyrób (w godz.) stawka płacy za 1 roboczogodzinę 6000 12 12,5 7500 10 14,0 89 Zadanie 9B Na podstawie poniższych danych ustalić: a) bezwzględne i względne odchylenia od planowanych kosztów, b) wpływ zmiany wielkości produkcji, stawek płac i norm wydajności pracy na zmianę kosztów Wyszczególnienie Plan Wykonanie wielkość produkcji w szt. norma wydajności (w szt./godz.) stawka płacy za 1 roboczogodzinę (w zł/godz.) 1500 5,0 15 1700 5,5 17 90 Zadanie 10 Na podstawie poniższych danych dokonać analizy odchyleń kosztów bezpośrednich oraz ustalić wpływ czynników Wyszczególnienie Plan Wykonanie koszty materiałów bezpośrednich (w tys. zł) koszty płac bezpośrednich (w tys. zł) 2 250,0 540,0 2 323,2 561,0 wielkość produkcji w szt. norma zużycia materiałów na 1 wyrób (w kg) cena 1 kg materiału 3 000 25 30 3 300 22 32 12 15 10 17 norma robocizny na 1 wyrób (w godz.) stawka płacy za 1 godz. 91 Zadanie 11 Na podstawie poniższych danych ustalić wpływ czynników na zmianę kosztów materiałów bezpośrednich Wyszczególnienie Wartość sprzedanych wyrobów w cenach bieżących Wartość sprzedanych wyrobów w cenach stałych Koszty materiałów bezpośrednich 2000 2001 Dynamika (%) 131.207 131.207 79.480 106.525 80.561 57.221 81,19 61,4 71,99 Ceny materiałów bezpośrednich wzrosły w 2001r. o 20.0% w stosunku do roku ubiegłego 92