Dziewięć ważnych tygodni Przebieg ciąży i opieka nad ciężarną suką
advertisement
Dziewięć ważnych tygodni Przebieg ciąży i opieka nad ciężarną suką Tydzień pierwszy ( 1 - 7 dzień ciąży) Rozwój zarodka W tym okresie dochodzi w jajowodzie suki do zapłodnienia , powstania dwukomórkowych embrionów, stosunkowo odpornych na czynniki zewnętrzne. Zmiany u suki Niektórzy hodowcy piszą o porannych mdłościach u suk, na szczęście występują one bardzo rzadko. Warto przypomnieć, że nawet efektywne krycie i powstanie zarodków nie oznacza zaniechania zdolności do zajścia w ciążę, i suka nadal może zostać pokryta przez innego samca. Opowieści hodowców o zmianach w charakterze suk w zależności od efektywności krycia nie dają sie potwierdzić naukowo i raczej są kwestią osobniczych, pojedynczych obserwacji. Opieka nad suką Jeszcze przez kilka dni po kryciu dobrze jest podawać suce wysoko białkową karmę o zwiększonej nieco kaloryczności, gdyż wpływa to korzystnie na rozwój zarodków i ich zagnieżdżanie się w błonie śluzowej macicy, (ale nie zwiększamy ilości karmy, a tylko zmieniamy jej rodzaj!). Przez cały okres ciąży nie należy podawać dodatkowo suce wapnia. Zbyt duża podaż wapnia powoduje zahamowanie czynności przytarczyc. Zahamowanie czynności przytarczyc uniemożliwia mobilizacje wapnia podczas porodu, co może doprowadzić do atonii macicy lub tężyczki poporodowej. Żywiąc sukę karmą gotową nie dodajemy do niej przez cały okres ciąży jakichkolwiek preparatów witaminowych czy mineralnych (oczywiście, pomijamy tu stany choroby suki, kiedy postępujemy przede wszystkim zgodnie z zaleceniami lekarza). Wszelkie zmiany dotyczą tylko ilości podawanej karmy i – w mniejszym stopniu – jej rodzaju. Przy karmieniu „naturalnym” niezmiernie istotne jest odpowiednie wydawkowanie witamin i minerałów, będące zadaniem trudnym nawet dla specjalistów-żywieniowców, warto jednak pamiętać że nadmiar białka, witamin, minerałów jest równie, a nawet bardziej niekorzystny niż ich niedostatek czy nawet brak w karmie psa. Jeśli suka przyjmowała leki przed kryciem skontaktuj się z lekarzem!!! W pierwszym tygodniu ciąży nie powinno się stosować żadnych środków insektobójczych, ani też szczepić suki na cokolwiek. Najlepiej nie podawać żadnych leków, czy preparatów leczniczych ani ziołowych bez porozumienia z lekarzem weterynarii. Należy także powstrzymać sie z rutynowym choćby szczepieniem suki, co najmniej do 45 dnia ciąży (choć lepiej byłoby nie szczepić w okresie ciąży w ogóle, bazując na odporności suki uzyskanej ze szczepienia miesiąc przed cieczką). Szczepienie suki w okresie ciąży to ostateczność i rozpaczliwa próba naprawy zaniedbań sprzed okresu krycia. Należy pamiętać, że suka powinna mieć zapewnioną codzienną dawkę niewymuszonego ruchu, co wpływa korzystnie zarówno na jej zdrowie, jak i kondycję przyszłych szczeniąt. Tydzień drugi ( 8 - 14 dzień ciąży) Rozwój zarodka Zarodki składające się z 16-32 komórek docierają do macicy. Zmiany u suki W tym okresie ciąży nie obserwuje się charakterystycznych zmian ani w wyglądzie, ani w zachowaniu suki. Opieka nad suką Należy pamiętać o zapewnieniu odpowiedniej dawki ruchu. Pod koniec tygodnia wycofujemy sukę ze szczególnie intensywnych treningów, forsownych spacerów, ale nie wzbraniamy jej nawet intensywnego, jeśli tylko niewymuszonego wysiłku. W karmieniu suki wracamy do karmy bytowej, jaką jadła przed kryciem, nie zwiększając porcji w porównaniu z okresem przed ciążą. Tydzień trzeci (15 – 21 dzień ciąży) Rozwój zarodków Około 21-23 dnia dochodzi do implantacji (zagnieżdżenia) zarodków w ścianie macicy, tworzy się łożysko. Wedle niektórych danych zwiększenie ilości tłuszczu w karmie w okresie implantacji może mieć pozytywny wpływ na liczbę zagnieżdżonych zarodków (zwiększyć liczbę szczeniąt). Zmiany u suki Część suk w tym okresie ciąży zaczyna się “oszczędzać”, unikając, nawet przesadnie, ruchu. Nie należy na to zbytnio pozwalać i raczej wskazane jest nakłanianie suki do ruszania się, choć oczywiście nie pozwalając jej na forsowanie się. Opieka nad suką Karmimy sukę identycznie jak w poprzednim tygodniu ciąży, nie zwiększając ilości podawanego pokarmu. Tydzień czwarty (22 - 28 dzień ciąży) Rozwój zarodków/płodów Już 23 dnia po kryciu można wykonać badanie USG. Na obrazie widoczne będą tarczki zarodkowe, zaś od 25 dnia ciąży na obrazie USG można zobaczyć bijące serca płodów. Badanie USG wykonane po 28 dniach ciąży daje jeszcze bardziej wiarygodne wyniki, nawet jeśli wykonane jest przez mało doświadczonego lekarza weterynarii. Należy jednak pamiętać o tym, że badanie USG nie pozwala na precyzyjne podanie liczby płodów. Zmiany u suki W tym okresie ciąży nie obserwuje się charakterystycznych zmian ani w wyglądzie, ani w zachowaniu suki. Opieka nad suką Przechodzimy na karmę dla szczeniąt psów ras średnich (jeśli jest zróżnicowanie karmy dla szczeniąt) niezależnie od tego jakiej rasy jest pies, dbając by ilość karmy w porównaniu z tygodniem trzecim nie zmieniła się. Warto pamiętać że otłuszczone, przekarmione suki często maja problemy z porodem. Często w czasie ciąży rozwijają się u nich pojedyncze płody o dużych rozmiarach, co wraz ze słabymi skurczami tłoczni brzusznej macicy prowadzi do konieczności przeprowadzenia cesarskiego cięcia. Cesarskie cięcie u otyłej suki jest niestety też bardziej problematyczne niż u suki prawidłowo odżywionej. Tydzień piąty ( 29 - 35 dzień ciąży) Rozwój płodów Około 35 dnia ciąży zostaje zakończony proces organogenezy, zamykający przechodzenie z okresu zarodków do płodów. Płody osiągają wielkość od piętnastu do trzydziestu milimetrów. Zaczyna się okres intensywnego wzrostu płodów. Najszybszy wzrost płodu obserwuje się pomiędzy 32 a 55 dniem ciąży. W tym czasie widoczne są na obrazie USG zawiązki kończyn płodu. Dość łatwo można rozróżnić już głowę, klatkę piersiową i brzuch. Około 30 dnia można wykluczyć lub potwierdzić ciążę obmacując sukę, można nawet dość dokładnie policzyć płody. Jest to dosyć wiarygodne badanie, ale otyłość lub nerwowość zwierzęcia może je bardzo utrudnić. Jeśli nie mamy doświadczenia, lepiej nie sprawdzajmy liczby płodów sami, a zostawmy to lekarzom. Zmiany u suki W tym okresie dopiero zaczyna wzrastać masa ciała suki, choć nadal może być to słabo zauważalne. W połowie ciąży wiele suk traci apetyt. Nie odbija się to niekorzystnie na zdrowiu płodów ani suki, więc nie należy jej karmić na siłę. Można podać jej coś czego nie potrafiła sobie nigdy odmówić, ale jeśli nie chce jeść, to lepiej jej nie zmuszać! Opieka nad suką W tym okresie ciąży powinno się przygotować kojec dla suki i szczeniąt, w którym szczenięta spędzą pierwsze cztery tygodnie życia. Cały czas pamiętamy o odpowiedniej porcji ruchu dla suki, choć jeśli sama się nie „oszczędza” należy pilnować, żeby nie doznała urazów mechanicznych. Unikamy zabaw z innymi psami, skakania, a długość i intensywność spacerów uzależniamy od chęci suki. Tydzień szósty (36- 42 dzień ciąży) Rozwój płodów Od 35 dnia ciąży wyczuwalne uprzednio ampuły płodowe wydłużają się i znacznie powiększają. W tym okresie trudno już jest wymacać płody lub błony płodowe. Na USG wykonanym koło 36 dnia ciąży widoczne są już zawiązki kończyn. Zmiany u suki U niektórych suk już od około 40 dnia ciąży możemy zaobserwować powiększenie jamy brzusznej. U innych powiększenie obrysu jamy brzusznej jest zauważalne dopiero około 50 dnia ciąży. Zależy to zarówno od liczby płodów czy ich wielkości, jak i budowy suki i - bodaj najbardziej - stanu jej odżywienia. W drugiej połowie ciąży może pojawić się śluzowy wypływ z dróg rodnych, czym nie należy się niepokoić - choć warto obserwować sukę uważnie, gdyż w tym samym momencie może pojawić się patologiczny wypływ charakterystyczny dla ropomacicza. Śluz ciążowy, fizjologicznie poprawny, jest szaro-biały, ciągliwy. Najłatwiej zaobserwować wypływ śluzu, gdy wyprowadzamy sukę na poranny spacer. Po oddaniu moczu śluz zwisa lub przykleja się do ud i suka stara się szybko wylizać. Ilość wypływającego śluzu jest różna u różnych suk. Wypływ charakterystyczny dla ropomacicza nie jest śluzowy, ma żółty lub żółtobiały kolor i zapach charakterystyczny dla ropy. W szóstym tygodniu ciąży pojawia się tez wyraźnie widoczny wzrost i rozwój gruczołu mlekowego – niestety, nie może to być bezwzględny wskaźnik ciąży, gdyż zdarza się także przy ciąży urojonej. Opieka nad suką Dzienną rację pokarmu zwiększamy nieznacznie, o mniej więcej 5% w porównaniu z poprzednim tygodniem i dzielimy na dwa lub trzy posiłki. Suka powinna zacząć sypiać w kojcu porodowym. Tydzień siódmy ( 43-49 dzień ciąży) Rozwój płodów Po czterdziestym piątym dniu ciąży rogi macicy zaginają się ku górze, płody cały czas zwiększają swoja wielkość. Od końca siódmego tygodnia ciąży przykładając dłoń do brzucha suki możemy już wyraźnie wyczuć ruchy płodów. Od około 48 dnia ciąży możliwe jest wysłuchanie za pomocą fonendoskopu tętna płodu, im bardziej zaawansowana ciąża tym łatwiej. Łatwo odróżnić odgłos serca płodu od tętna matki, ponieważ serce płodu bije dwa razy szybciej niż serce suki i tętno płodu wynosi 150220 uderzeń na minutę. Zmiany u suki W dalszym ciągu powiększa się obrys jamy brzusznej oraz następuje intensywny rozwój gruczołu mlekowego, który potrwa aż do porodu. Po czterdziestym szóstym dniu ciąży zachodzi juz proces mineralizacji i można bezpiecznie można zrobić zdjęcie rentgenowskie. Na zdjęciu robionym w tym okresie ciąży można rozpoznać czaszki i kręgosłupy. W celu określenia liczby płodów na zdjęciu rentgenowskim liczymy czaszki szczeniąt. Opieka nad suką W tym okresie wzrasta apetyt u suki, należy więc zwiększyć ilość pokarmu (o mniej więcej 15% w porównaniu z poprzednim tygodniem), a dawkę dzienną podzielić na trzy lub nawet cztery posiłki. Na podstawie wyglądu gruczołu mlekowego możemy określić ilość podawanej karmy. Jeśli gruczoł jeśli słabo rozwinięty, niewiele powiększony w stosunku do swojej wielkości przed ciążą, to należy zwiększyć suce dawkę pokarmu przed dodanie jeszcze jednego posiłku. Jeśli gruczoł jest bardzo powiększony, nabrzmiały, zaczerwieniony należy zmniejszyć ilość podawanego pokarmu, aby nie doszło do zapalenia gruczołu mlekowego. Ze względu na stan suki należy zaniechać aktywnych form spędzania czasu z psem takich jak bieganie, skoki, zabawy z innymi psami, ale nie należy zezwalać suce na rezygnację z ruchu: codzienne niezbyt forsowne spacery są oczywiste. Tydzień ósmy ( 50 -57 dzień ciąży) Rozwój płodów Powyżej 55 dnia ciąży znowu możliwe jest stwierdzenie obecności płodów przez obmacanie brzucha suki. Łatwiej jest wykonać to badanie, jeśli uniesiemy nieco przód suki (np. przednie łapy stoją na schodku), gdyż to spowoduje przesunięcie się macicy do tyłu. Zmiany u suki Cały czas ulega powiększeniu jama brzuszna. W tym okresie ciąży suka może wykazywać objawy zaniepokojenie, zwłaszcza jeśli jest to jej pierwsza ciąża. Suka nagle zrywa się z posłania, kręci się po domu, „nie wie co ma ze sobą zrobić”. Nie należy się denerwować, prawdopodobnie jest to naturalna reakcja suki na ruchy płodów. Około 10 dni przed spodziewanym porodem srom wyraźnie się powiększa. Opieka nad suką Dzienną dawkę pokarmową dzielimy na cztery – pięć posiłków. Suka nie jest w stanie przyjąć dużej ilości pokarmu, a co za tym idzie musi być to pokarm wysoko energetyczny i zawierający odpowiednio ilość witamin, minerałów (dość często stosowana jest tu karma dla szczeniąt ras małych lub średnich). W tym tygodniu powinniśmy skontaktować się z lekarzem opiekującego się naszą ciężarną suką, żeby sprawdzić, czy zgodnie z umową będzie dostępny w spodziewanym terminie porodu i ewentualnie odrobaczyć sukę, by uniknąć zarażenia pasożytami wewnętrznymi szczeniąt po urodzeniu. Tydzień dziewiąty ( 58 - 65 dzień ) Rozwój płodów Praktycznie od 60 dnia ciąży płody są całkowicie ukształtowanie i zdolne do życia poza organizmem matki. Zmiany u suki Na 52 -24 godziny przed porodem w szparze sromowej pojawia się śluzowaty wypływ. Ten szklisty śluz pochodzi z rozpuszczającego się czopu śluzowego zamykającego ujście szyjki macicy. Ma on za zadanie ochronę płodów. W tym okresie suka bardzo łatwo się męczy, posapuje, niechętnie porusza się, unika chodzenia po schodach. Często suki zaczynają zachowywać się niespokojnie, niektóre tracą apetyt, co może być związane z nadchodzącym porodem, jak i z uciskiem ciężarnej macicy na narządy wewnętrzne. U części suk apetyt w okresie przedporodowym się nie zmienia, a u innych wręcz rośnie, u większości suk w ostatnich dniach przed porodem wzrasta zapotrzebowanie na płyny. Pod koniec ciąży pod wpływem działania hormonów mięśnie brzucha i więzadła macicy ulegają rozluźnieniu. Mówi się o tym, że „brzuch opada”, obserwujemy wówczas zapadnięcie brzucha i boków. W ostatnich dniach ciąży w gruczole mlekowym suki pojawia się wydzielina, u suk, które już wcześniej rodziły - z reguły tydzień przed porodem. U pierwiastek moment pojawienia się wydzieliny w gruczole mlekowym zbiega się z momentem porodu. Na tydzień przed spodziewaną data porodu (określa się ją na 63 dni od dnia środkowego krycia) zaczynamy mierzyć suce temperaturę. Pomiar temperatury powinno przeprowadzać się minimum trzy razy dziennie. W drugiej połowie ciąży, u większości suk temperatura wynosi około 38.5 stopnia C. Wszelkie zmiany temperatury mogą być oznaką nadciągającego porodu – jej spadek do poziomu około 37 stopni C, a następnie wzrost do 38,5 zapowiada poród w ciągu 24 godzin. Spadek temperatury nie u wszystkich suk jest aż tak duży. Opieka nad suką Wraz z zwiększonym zapotrzebowaniem na płyny i mechanicznym uciskiem macicy na m.in. pęcherz suka w ostatnim trymestrze ciąży znacznie częściej siusia niż było to w poprzednich tygodniach ciąży, stąd spacery z nią mogą być i krótsze, ale musi być ich znacznie więcej (co 2-3 godziny). U suk ras długowłosych powinno się przystrzyc sierść wokół sutków, aby ułatwić noworodkom znajdywanie pokarmu. Warto też przyciąć sierść wokół krocza i na tylnych kończynach, dzięki tym zabiegom łatwiej będzie utrzymać higienę w czasie porodu i w okresie poporodowym. Lek. wet. Katarzyna Mierzwa
