Wzorowy Uczeń czyli jak uczyć się szybko i efektywnie Spis treści Efektywna nauka – ogólnie Techniki nauki Zarządzanie czasem Koncentracja Zwalczanie stresu Relaks Dieta pomocnicza Efektywna nauka – ogólnie Przygotowanie do nauki Sposoby na zapamiętywanie Jak czytać tekst? Notatki Powtórki Egzamin – jaka strategia? PRZYGOTOWANIE DO NAUKI PLAN Przygotuj sobie plan nauki. Policz dni do egzaminu i materiał jaki pozostał Ci do zapamiętania. Podziel go rozsądnie na kolejne dni, a nawet godziny. Nie zapomnij o czasie na powtórki. Staraj się działać według założonego harmonogramu, jednak daj sobie prawo do korygowania czasu – część materiału możesz przyswoić szybciej, a z czymś innym możesz mieć większy kłopot. MIEJSCE Uczyć możesz się wszędzie. To oczywiste jednak, że niektóre miejsca nadają się do tego dużo bardziej niż inne. Biblioteka czy cichy pokój są najlepszym środowiskiem do nauki. Stwórz sobie warunki do pracy – potrzebny Ci spokój, nic nie powinno Cię rozpraszać, a wszystkie materiały powinny być w zasięgu Twojej ręki. Szkoda czasu na przeszukiwaniu półek, szuflad, sterty papierów. POZYCJA CIAŁA Zadbaj o pozycję ciała – najlepiej uczyć się przy biurku w pozycji siedzącej. Gdy leżysz szybko dopadnie Cię senność. Pamiętaj o dobrym oświetleniu (najlepsza jest lampka do czytania) oraz temperaturze – nie za zimno, nie za gorąco. Miej też w pobliżu coś do picia. CZAS Dla każdego ucznia przed samym egzaminem wyjątkowo liczy się czas. Często mamy uczucie ze nam go brakuje. Unikanie nauki i znajdowanie sobie pretekstu do odejścia od harmonogramu to najłatwiejsza rzecz na świecie – i może być tragiczna w skutkach. Oto kilka porad związanych z czasem nauki. 1. Zacznij się uczyć nie wcześniej niż 3040 minut po posiłku. 2. Skończ naukę minimum 30 minut przed położeniem się spać. 3. Jeśli to możliwe, ucz się przez mniej więcej 40 minut i zrób sobie krótka przerwę. Niektórzy uczniowie mogą spędzić nas książką nawet godzinę bez przerwy, jednak są to uwarunkowania indywidualne. Zasadą jest by przemiennie uczyć się i robić sobie przerwy – po to, aby poukładać sobie nowo nabytą wiedzę w głowie, oraz nabrać sił. Są osoby, które wolą uczyć się rano, inne preferują wieczór. Znajdź optymalną dla siebie porę dnia do pracy. TWÓJ ORGANIZM Przygotuj swój organizm do nauki. Ucz się wtedy, kiedy czujesz się wypoczęty i rześki. Dobrze się odżywiaj, dużo pij. Twoja dieta powinna być bogata w magnez. Znajduje się on między innymi w orzechach, kiełkach zbóż, kakao, czekoladzie. Śpij minimum 6 godzin na dobę, spaceruj, poświęć nawet godzinę dziennie na ćwiczenia fizyczne. To nie jest strata czasu – pomoże Ci zregenerować organizm. SPOSOBY NA ZAPAMIĘTYWANIE Przede wszystkim skoncentruj się. Następnie wybierz najważniejsze informacje, które musisz zapamiętać i na nich właśnie się skup. W każdym tekście znajdź informacje, które są kluczowe i powtórz je kilka razy. Ponadto należy uczyć się ze zrozumieniem. Wymyślaj pytania do tekstu i sam na nie odpowiadaj. Wyobraź sobie to czego się uczysz, postaraj się w głowie stworzyć obraz tego o czym czytasz. Dodatkowo możesz narysować graf, obrazek i nanieść na nim terminy do zapamiętania. Postaraj się tworzyć skojarzenia podczas nauki, materiał układaj w głowie w logiczne historyjki, informacje łącz w pary, grupy. Po przeczytaniu tekstu postaraj się go powiedzieć własnymi słowami, nie ucz się na pamięć. Bardzo skuteczną metodą jest tłumaczenie innym tego, co sami już umiemy. Nasz mózg układa sobie wtedy dodatkowo zapamiętane treści, a tłumacząc coś komuś, sami zaczynamy to lepiej rozumieć. Lepiej zapamiętasz materiał, jeśli będziesz uczył się przemiennie przedmiotów humanistycznych i ścisłych. Jeśli jesteś „wzrokowcem”, czyli osobą, która łatwiej zapamiętuje materiał widząc tekst, powinieneś stworzyć własny styl notowania: 1. używać kolorowych flamastrów, 2. rysować obrazki, podkreślać, robić dopiski na marginesie, 3. najważniejsze informacje np. wzory, daty – zapisywać na oddzielnych małych karteczkach i umieszczać w widocznym miejscu. Jeśli lepiej zapamiętujesz słuchając, jesteś tak zwanym „słuchowcem” to: 1. głośno powtarzaj zapamiętany materiał, 2. twórz rymowanki z tekstu, którego się uczysz, 3. rozmawiaj z kolegami o materiale, który masz zapamiętać, 4. nagraj się i odsłuchuj nagrań, kiedy to tylko możliwe. JAK CZYTAĆ TEKST? Przede wszystkim czytaj w skupieniu. Nie myśl o niczym innym. Nie rozmyślaj o tym co zrobisz w czasie wolnym, ani o kłopotach sercowych. Skoncentruj się. 1. Zanim zaczniesz – zastanów się o czym jest ten tekst, jeśli to możliwe to wymyśl lub znajdź pytania do tekstu – jakie są najważniejsze informacje do zapamiętania. Następnie przeczytaj cały tekst. 2. Kolejnym krokiem jest ponowne jego przeczytanie, wybór i ewentualne zakreślenie informacji najważniejszych. 3. Rób notatki na marginesie tekstu, lub na oddzielnej kartce. 4. Zawsze czytaj dokładnie cały tekst, jednak szczególną uwagę przykładaj do grafów, rysunków, tabel, oraz tekstów wytłuszczonych lub napisanych kursywą. 5. Jeśli w danej książce są podsumowania działów – przeczytaj je zanim rozpoczniesz czytanie tekstu właściwego, oraz po jego zakończeniu. NOTATKI Dobre notatki z lekcji bardzo pomagają w nauce. Jeśli prowadziłeś starannie zeszyty przez kilka lat – jesteś szczęściarzem. Jeśli nie do końca – notuj teraz, ucząc się z podręczników. Pomoże Ci to przy ostatnich powtórkach. Przede wszystkim notatki muszą być logiczne i czytelne! Jeśli nie rozumiesz co sam napisałeś lub jeśli nie możesz odczytać swoich słów – notowanie jest stratą czasu. Po drugie, notuj to co najważniejsze. Nie przepisuj książki! Zakreślaj w notatkach na kolorowo to, co chcesz zapamiętać w szczególności. Układ notatki powinien obrazować: wagę zapisanych informacji, wzajemny związek różnych treści, kolejność chronologiczną lub logiczną. W notatkach można stosować skróty oraz dla podkreślenia istotnych treści: wielkie litery, pogrubienia, kolory i podkreślenia, strzałki, chmurki, obrazki i inne wymyślone przez Ciebie. EGZAMIN – JAKA STRATEGIA? Zarządzanie czasem Ucznia, który nigdy nie został z górą książek na jedną noc przed egzaminem, można szukać ze świeczką. Jest to choroba masowa i wydaje się nieuleczalna. Tymczasem lek znajduje się na wyciągnięcie ręki - kalendarz. Właściwe zarządzane czasem, zwłaszcza w czasie sesji, jest niezbędną czynnością gwarantującą sukces. KILKA PROSTYCH SPOSOBÓW NA ZARZĄDZANIE CZASEM Po pierwsze należy sobie uświadomić, jakiego gatunku jest się przedstawicielem: skowronków czy sów. Skowronki oczywiście preferować będą poranną naukę, sowy wieczorną, a nawet nocną. W każdym razie ważne jest wyznaczenie sobie, według własnych preferencji, stałych godzin przeznaczonych na naukę. Dzięki temu organizm będzie w stanie zaadoptować się do nowych warunków i rytmów dnia. Po drugie bardzo ważne są przerwy w nauce. Mózg jest w stanie koncentrować się na danym zagadnieniu jedynie przez 40 minut, później poziom koncentracji znacznie się obniża, człowiek zaś łatwo się rozprasza. W czasie przerw natomiast należy się wystrzegać wszystkich czynności przypominających naukę oraz wszystkich zajęć, które trudno zakończyć, jak np. oglądanie telewizji, czy czytanie książki. Po trzecie należy zdać sobie sprawę, że do określonych celów należy dążyć „małymi kroczkami”. Nie osiągniemy wszystkiego od razu. Warto sporządzić kosztorys własnego czasu. Wtedy mniej prawdopodobne stanie się marnotrawienie go na bezużytecznych czynnościach. Kolejnym krokiem przybliżającym do sukcesu (w czasie przygotowań do zdania egzaminu) to zrobienie planu „małej skali” składającego się z wszystkich działań, które w rezultacie doprowadzą do założonego celu. Również tzw. lista „do zrobienia” ułatwia funkcjonowanie w czasie przygotowań. Zapewnia wykonanie w pierwszej kolejności zadań priorytetowych, te mniej ważne zostawiając na później. Następnie korzystnie jest zdecydować o priorytetach zajęć, czyli określić, wykonanie których zajęć przyniesie najwięcej korzyści. Natomiast sporządzenie dziennika aktywności pozwoli na wyszczególnienie pojedynczych czynności, na które uczeń traci czas. Na koniec zostaje wyznaczenie ostatecznego, życiowego celu, do którego uczeń powinien zmierzać po owocnie zdanym egzaminie. Umiejętne zarządzanie czasem powinno być gwarancją sukcesu. Koncentracja Czynniki wpływające na (de)koncentrację 1. Głód i przejedzenie 2. Hałas i dźwięki 3. Niepokój 4. Pora dnia CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA (DE)KONCENTRACJĘ GŁÓD I PRZEJEDZENIE Człowiek po zjedzeniu obfitego posiłku odczuwa ociężałość, a jego zdolność koncentracji jest znacznie obniżona, spada o ok. 20%. To samo dotyczy ludzi, którzy stosują dietę lub odczuwają głód. Dlatego człowiek powinien odżywiać się nie tylko zdrowo, ale także odpowiednio do wieku i masy ciała. HAŁAS I DŹWIĘKI Hałas może pomagać, ale także przeszkadzać. Badania psychologiczne wykazują, że np. hałas w szkole powoduje stres, który stara się pokonać nasz ośrodek pobudzania mózgu. Dlatego dobrze jest ćwiczyć przy muzyce niezbyt głośnej, ale rytmicznej, natomiast uczyć się przy muzyce spokojnej i cichej, lub bez muzyki. NIEPOKÓJ Stan niepokoju mogą wywoływać różne czynniki, np. temperatura w pomieszczeniu, niepożądany hałas, złe oświetlenie, zbyt wygodny fotel, który rozleniwia, miejsce którego nie lubimy, rozpraszające kolory i sprzęty, a nawet sama chęć skoncentrowania się. Odpowiednim miejscem do nauki jest pomieszczenie w którym skupimy się tylko na pracy. PORA DNIA Nasz organizm działa według tzw. zegara biologicznego, dlatego najlepiej ustalić godziny, w których koncentrujemy się najskuteczniej. Do dobrego zapamiętywania najlepsze są godziny poranne, przy ćwiczeniach wymagających rutyny, godziny popołudniowe. Zwalczanie stresu Stres przed egzaminem Stres w dniu egzaminu Stres podczas egzaminu Stres po egzaminie Podsumowanie STRES PRZED EGZAMINEM Stres towarzyszy każdemu z nas. Jest naturalną częścią naszego życia. Umiarkowany mobilizuje, silny i długotrwały szkodzi. Tak naprawdę stresu nie da się uniknąć, dlatego bardzo istotne jest abyśmy nauczyli się umiejętnie z nim obchodzić. Na początku rozplanuj naukę. Podziel materiał na działy i zaplanuj czas na powtórki. Wiedząc ile materiału masz powtórzyć w ciągu dnia czy tygodnia, uczysz się spokojniej i zdecydowanie efektywniej. Skorzystaj z przykładowych testów. Zorganizuj sobie próbny egzamin. Metoda symulacji to bardzo skuteczna technika. Taka generalna próba przed egzaminem zmniejszy Twój lek przed nieznanym. Nie koncentruj się jedynie na nauce, sport, ruch, zabawa i relaks to doskonały sposób na okiełznanie stresu i rozładowanie napięć. Wysypiaj się. Gdy jesteś niewyspany czujesz się rozdrażniony i zdecydowanie gorzej przyswajasz wiedzę. Sen jest naturalnym i bardzo dobrym sposobem na poprawę samopoczucia oraz sprawności umysłowej. Nie zarywaj nocy na zakuwanie, gdy jesteś przemęczony i niewyspany wiele nie zdołasz się nauczyć. STRES W DNIU EGZAMINU Pamiętaj że dzień egzaminu to nie czas na naukę. Jeśli uczyłeś się systematycznie na pewno zdasz. Tak wiec, nie zaglądaj tego dnia do książek. Wstań odpowiednio wcześnie by mieć czas na spokojne przygotowanie się do wyjścia. Rozpocznij dzień od lekkiej gimnastyki. To dotleni mózg i poprawi krążenie. Pamiętaj też o lekkim, pożywnym śniadaniu, to również bardzo istotne dla odpowiedniej pracy Twojego mózgu i prawidłowego funkcjonowania organizmu. Przed salą egzaminacyjną nie wdawaj się w nerwowe rozmowy z kolegami. Nie licytuj się kto więcej umie. Takie sytuacje powodują jedynie niepotrzebne napięcie. Staraj się zachować dystans. Ostatnie chwile przed wejściem na salę, poświęć na spokojne oddychanie, pospaceruj po korytarzu, a jeśli masz taką możliwość, posłuchaj spokojnej muzyki. STRES PODCZAS EGZAMINU Wchodząc na salę myśl pozytywnie. Ufaj sobie, przecież się uczyłeś. Podczas egzaminu skup się, nie rozglądaj się, nie zwracaj uwagi na to, co robią inni, nie rozpraszaj się. Przeczytaj uważnie wszystkie polecenia, w pierwszej kolejności odpowiadaj na pytania, które wydają Ci się najprostsze. Jeśli nie potrafisz odpowiedzieć na jakieś pytanie, przejdź do następnego. Do nierozwiązanych zadań wrócisz pod koniec egzaminu. Nie panikuj gdy zobaczysz że ktoś oddał pracę wcześniej niż Ty. Egzamin nie jest wyścigiem, tu nie ma znaczenia kto jest pierwszy. Ty wykorzystaj czas do końca. STRES PO EGZAMINIE Egzamin masz już za sobą, cieszysz się, ale odczuwasz zmęczenie. Niech Cię to nie dziwi, to normalne. Długotrwały stres, napięcie, niewyspanie, wszystko to może spowodować spadek formy psychicznej i fizycznej. Dlatego przestań myśleć o tym co było. Dałeś z siebie wszystko, a teraz najważniejsze jest by zająć się czymś, co sprawia Ci przyjemność. Spotkaj się ze znajomymi, wróć do swojego hobby i odetchnij z ulgą. PODSUMOWANIE Umiarkowany stres – mobilizuje. Silny i długotrwały – szkodzi. Aby złagodzić napięcie przed egzaminem przygotuj sobie plan nauki. Podziel materiał na mniejsze partie, działy. Zaplanuj czas na powtórki. Zrób próbę generalną, skorzystaj z testów. Nie zapominaj o wypoczynku, uprawiaj sporty, wysypiaj się, dobrze się odżywiaj. W dniu egzaminu możesz czuć się zdenerwowany, to naturalne. Pamiętaj jednak, że to nie czas na naukę. Wstań odpowiednio wcześnie, wykonaj kilka ćwiczeń, zjedz lekkie śniadanie. Przed salą egzaminacyjną nie daj się wciągnąć w nerwowe dyskusje. Zachowaj dystans, oddychaj głęboko, posłuchaj spokojnej muzyki. W trakcie egzaminu myśl pozytywnie i ufaj sobie. Pisząc sprawdzian skup się i nie rozpraszaj. Czytaj uważnie wszystkie pytania, i w pierwszej kolejności odpowiadaj na najłatwiejsze. Do trudniejszych zadań wrócisz, jeśli czas Ci na to pozwoli. Sprawdź co napisałeś, wykorzystaj czas do końca. Po egzaminie, możesz czuć się wyczerpany, niech Cię to nie dziwi. Przez ostatnie tygodnie ciężko pracowałeś, dlatego daj sobie czas na powrót do równowagi. Nie myśli o wynikach. Wróć do swojego hobby, spotkaj się ze znajomymi, rób to, co najbardziej lubisz. Dieta pomocnicza Dieta „na pamięć” Dieta na stres i przemęczenie Kawa pomaga i szkodzi DIETA „NA PAMIĘĆ” Na przemianę materii w mózgu dobrze wpływa marchew. Surówka z marchwi zjadana codziennie ułatwi nam zapamiętywanie słówek i wkuwanie definicji. Zbawiennie na naszą pamięć działa zawarta w cytrynie lub w ananasie witamina C. Dlatego te właśnie owoce pomagają przy nauce np. długich tekstów. Soja ma dużo lecytyny, która poprawia pamięć i przyspiesza wymianę informacji w mózgu. Możemy też jeść bogate w potas banany. Dzięki zawartej w nich tyrozynie zwiększymy zdolność koncentracji oraz siły twórcze. Inny składnik bananów - tryptofan - podniesie naszą odporność na stres. Orzechy, zwane studenckim pożywieniem, pomogą nam się skoncentrować. Podobnie jak owoce pobudzają one czynność bioelektryczną mózgu. Wzmacniają nerwy i zwiększają szybkość przepływu informacji. Ryby morskie dostarczą mózgowi niezbędnego budulca, czyli kwasów tłuszczowych. Na naszą pracę znakomicie wpłynie także danie z krewetek. Cukier tłumi naszą energię przy uczeniu się. Dlatego nie należy objadać się słodyczami. DIETA NA STRES I PRZEMĘCZENIE Kapusta zmniejszy naszą nerwowość przez zwolnienie aktywności tarczycy. Cebula poprawi dokrwienie mózgu, co przeciwdziała przemęczeniu. Herbatka z melisy uspokoi i wyciszy, nie tylko nasze nerwy, ale również żołądek. Truskawki ochronią przed stresem i polepszą samopoczucie dzięki zawartości pektyn. Nasz humor poprawi również papryka, która zwiększy produkcję hormonu przyjemności, czyli endorfiny. KAWA POMAGA I SZKODZI Zawarta w kawie kofeina hamuje wpływ substancji tłumiących czynność mózgu i pobudza nas intelektualnie. Małe dawki kofeiny sprawiają, że postrzeganie staje się łatwiejsze, procesy myślowe szybsze i sprawniejsze. Znosi uczucie zmęczenia i senności, zmniejsza jednak zdolność do koncentracji uwagi. Zbyt duże dawki kofeiny powodują bezsenność.