PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY DLA STUDENTÓW Wydziału Nauki o Zdrowiu Kierunku Dietetyka STUDIA DRUGIEGO STOPNIA Rok akademicki 2013/2014 Warszawa 2013 Opracowanie: dr inż. Beata Sińska, dr n. med. Alicja Kucharska, dr hab. Jacek Rózga Opracowanie techniczne: mgr Monika Mazurek-Rylska WŁADZE WARSZAWSKIEGO UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO Rektor – prof. dr hab. Marek Krawczyk Prorektor ds. Dydaktyczno-Wychowawczych – prof. dr hab. n. med. Marek Kulus Prorektor ds. Nauki i Współpracy z Zagranicą - prof. dr hab. n. med. Sławomir Majewski Prorektor ds. Klinicznych, Inwestycji i Współpracy z Regionem – prof. dr hab. n. med. Sławomir Nazarewski Prorektor ds. Kadr – prof. dr hab. n. med. Renata Górska WYDZIAŁ NAUKI O ZDROWIU KIERUNEK DIETETYKA ul. Żwirki i Wigury 61 02-091 Warszawa Dziekan Wydziału Nauki o Zdrowiu – prof. dr hab. Piotr Małkowski Prodziekani: - dr hab. Jacek Rózga (Dietetyka, Ratownictwo Medyczne) dr hab. dr hab. n. med. Bożena Czarkowska-Pączek (Pielęgniarstwo) dr hab. n. med. prof. nadzw. WUM Ewa Dmoch-Gajzlerska (Położnictwo) dr hab. n. med. Andrzej Deptała ( Zdrowie Publiczne) Kierownik Dziekanatu Wydziału Nauki o Zdrowiu: Grażyna Halicka / tel.572-05-20/ Osoba zajmująca się sprawami studentów kierunek Dietetyka: Agnieszka Kierzkowska - 22 57-20- 567 Katedry i Zakłady prowadzące zajęcia dla studentów Dietetyki: ZAKŁAD ŻYWIENIA CZŁOWIEKA ul. Erazma Ciołka 27 01-445 Warszawa Kierownik: dr hab. Dorota Szostak-Węgierek Tel. 836-09-13 ZAKŁAD PROFILAKTYKI ZAGROŻEŃ ŚRODOWISKOWYCH I ALERGOLOGII ul. Banacha 1a 02-097 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Bolesław Samoliński Tel. 599-20-39 ZAKŁAD DYDAKTYKI I EFEKTÓW KSZTAŁCENIA ul. Oczki 4 02-007 Warszawa Kierownik: dr hab. Joanna Gotlib Tel. 622-96-78 ZAKŁAD DIAGNOSTYKI LABORATORYJNEJ ul. Banacha 1 02-097 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Dagna Bobilewicz Tel. 599-24-05 KATEDRA I ZAKŁAD FARMAKOLOGII DOŚWIADCZALNEJ I KLINICZNEJ ul. Krakowskie Przedmieście 26/28 00-325 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Andrzej Członkowski Tel. 826-21-16 ZAKŁAD DYDAKTYKI ONKOLOGICZNEJ ul. Wołoska 137 Warszawa Kierownik: dr hab. Andrzej Deptała ZAKŁAD ZDROWIA PUBLICZNEGO ul. Banacha 1 02-097 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Janusz Ślusarczyk Tel. 599-29-01; 599-21-80 KATEDRA I ZAKŁAD PATOLOGII OGÓLNEJ I DOŚWIADCZALNEJ ul. Pawińskiego 3 Warszawa Kierownik: dr hab. Dariusz Szukiewicz ZAKŁAD INFORMATYKI MEDYCZNEJ I TELEMEDYCYNY ul. Banacha 1 02-097 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Robert Rudowski Tel. 658-29-97 ZAKŁAD PSYCHOLOGII MEDYCZNEJ ul. Trojdena 2 02-109 Warszawa Kierownik: dr hab. Krzysztof Owczarek Tel. 822-64-09 wew. 106 ZAKŁAD IMMUNOLOGII BIOCHEMII I ŻYWIENIA ul. Pawińskiego 3 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Robert Słotwiński KLINIKA PEDIATRII ul. Działdowska 1/3 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Hanna Szajewska KLINIKA PNEUMONOLOGII I ALERGOLOGII WIEKU DZIECIĘCEGO ul. Działdowska 1/3 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Marek Kulus KLINIKA CHIRURGII OGÓLNEJ I ŻYWIENIA KLINICZNEGO ul. Czerniakowska 231 00-416 Warszawa Kierownik: dr Michał Ławiński Tel. 622-76-18; 584-13-20 I ROK STUDIA DRUGIEGO STOPNIA OPIEKUN ROKU: dr inż. Magdalena Zegan Nazwa przedmiotu: Kod przedmiotu: ŻYWIENIE KLINICZNE Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot / moduł: ZAKŁAD ŻYWIENIA CZŁOWIEKA - ZŻCZ ZAKŁAD PROFILAKTYKI ONKOLOGICZNEJ - ZPO Nazwa kierunku: DIETETYKA Forma studiów: Rodzaj modułu kształcenia: stacjonarna obowiązkowy Poziom studiów: Rok studiów: II I Forma zajęć: Wymiar godzin: Koordynator przedmiotu Prowadzący zajęcia wykład seminaria ćwiczenia 45-ZZcz 27- ZZCz 15- ZPO 30 -ZZCz Język przedmiotu / modułu: polski Semestr: zimowy/letni kształcenie bez inne nauczyciela LICZBA ECTS: 8 30-ZZCz ----------- Dr hab. Dorota Szostak-Węgierek Dr M. Milewska, dr I. Boniecka, dr A. Jaznach-Steinhagen, doc. A. Deptała, dr L. Pachocka, dr A. Ukleja TREŚCI PROGRAMOWE WYKŁADY: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. Zapotrzebowanie na makro- i mikroskładniki odżywcze. Najczęstsze przyczyny i następstwa niedoborów. Bilans energetyczny i białkowy. Zapotrzebowanie na wodę. Epidemiologia zaburzeń odżywiania. Niedożywienie, nadwaga, otyłość. Występowanie, przyczyny, następstwa zdrowotne i ekonomiczne. Głodzenie proste i stresowe: następstwa, wpływ na metabolizm składników odżywczych i czynności układu pokarmowego. Bariera jelitowa. GALT. Katabolizm – zagrożenie czy obrona? Otyłość sarkopeniczna, sarkopenia, dynapenia, kacheksja, niedożywienie białkowo- kaloryczne. Kompleksowa ocena stanu odżywienia osób w wieku podeszłym. Całościowa ocena geriatryczna. Czynniki warunkujące stan odżywienia. Zmiany w składzie ciała. Niedobry witamin i składników mineralnych a ryzyko chorób. Skład ciała. Metody pomiaru. Znaczenie praktyczne badania składu ciała. Najczęstsze przyczyny zmian w składzie ciała Nadwaga i otyłość u dorosłych: występowanie, przyczyny, następstwa zdrowotne i ekonomiczne. Postępowanie dietetyczne i aktywność fizyczna w redukcji masy ciała. Leczenie farmakologiczne nadwagi i otyłości.. Operacje bariatryczne: wskazania, metody. Prowadzenie dietetyczne chorych po operacjach bariatrycznych Żywienie z zastosowaniem węglowodanów o niskim indeksie glikemicznym. Indeks glikemiczny i ładunek glikemiczny. Choroby na tle niedoborów pokarmowych. Klasyfikacja diet. Podstawy wyboru diety w różnych sytuacjach klinicznych. Choroby towarzyszące chorobie zasadniczej i ich wpływ na planowanie diety. Żywienie w chorobach endokrynologicznych i psychogennych zaburzeniach odżywiania (anoreksja i bulimia) Postępowanie dietetyczne w zespole jelita drażliwego. Żywienie w mukowiscydozie. Żywienie w chorobach hematologicznych (białaczka, niedokrwistość) Zasady postępowania dietetycznego u pacjentów z chorobami układu krążenia i układu oddechowego Postępowanie dietetyczne u pacjentów z chorobami górnego odcinka przewodu pokarmowego. Postępowanie dietetyczne w chorobach trzustki. Diety przemysłowe zarejestrowane w Polsce: podział, kiedy stosować? Jak podawać? Diety do popijania. Podstawy wyboru diety przemysłowej w zależności od stopnia i rodzaju niedożywienia i choroby. Sprzęt do podawania diet. Koszty żywienia dojelitowego. Diety przemysłowe zarejestrowane w Polsce: podział, kiedy stosować? Jak podawać? Diety do popijania. Podstawy wyboru diety przemysłowej w zależności od stopnia i rodzaju niedożywienia i choroby. Sprzęt do podawania diet. Koszty żywienia dojelitowego. dr I. Boniecka dr I. Boniecka dr M. Milewska dr M. Milewska dr I. Boniecka dr I. Boniecka dr A. Ukleja dr L. Pachocka dr A. Jeznach Steinhagen dr L. Pachocka dr L. Pachocka dr M. Milewska dr I. Boniecka doc. D. Szostak Wegierek doc. D. Szostak Wegierek SEMINARIA: ZAKŁAD ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Sem. do wykładu 1. dr. I. Boniecka 14.11.2013 Sem. do wykładu 2. dr. I. Boniecka Sem. do wykładu 3. dr. M. Milewska Sem. do wykładu 4. dr. M. Milewska Sem. do wykładu 5. dr. I. Boniecka Sem. do wykładu 6. dr. I. Boniecka Sem. do wykładu 7. dr. A. Ukleja Sem. do wykładu 8. dr. L. Pachocka Sem. do wykładu 9. dr. A. Jeznach - Steinhagen 21.11.2013 28.11.2013 05.12.2013 12.12.2013 19.12.2013 09.01.2014 16.01.2014 23.01.2014 ZAKŁAD PROFILAKTYKI ONKOLOGICZNEJ 1. 2. 3. 4. 5. Zaburzenia odżywiania u chorych na nowotwory. Wyniszczenie nowotworowe, przyczyny, następstwa, znaczenie rokownicze. Występowanie nowotworów w Polsce. Zachorowalność, umieralność, wczesne objawy choroby nowotworowej Nowotwory tytoniowozależne, żywieniowozależne i wynikające z narażenia zawodowego. Postępy w onkologii. Żywienie w okresie radio-i chemioterapii. Profilaktyka nowotworów. doc. A. Deptała doc. A. Deptała doc. A. Deptała doc. A. Deptała doc. A. Deptała ĆWICZENIA: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Badania antropometryczne w ocenie stanu odżywienia i ich interpretacja (grubość fałdu skórno – tłuszczowego nad mięśniem trójgłowym ramienia, obwód ramienia, masa ciała, wzrost, obliczanie i interpretacja BMI, dynamometria ręczna Badania składu ciała i ich interpretacja w odniesieniu do stanu odżywienia i stanu klinicznego. BIA. Rola dietetyka w przygotowaniu chorych z otyłością olbrzymią do operacji bariatrycznych i prowadzeniu pooperacyjnym. Leczenie farmakologiczne otyłości. Planowanie jadłospisów o określonej wartości energetycznej i odżywczej u pacjentów po chirurgicznym leczeniu otyłości. Klasyfikacja diet. Podstawy wyboru diety w wybranych chorobach układu pokarmowego. Opracowanie zaleceń dietetycznych Opracowanie zaleceń dietetycznych dla osób z nadczynnością tarczycy i psychogennymi zaburzeniami odżywiania Opracowanie zaleceń dietetycznych dla osób w wieku podeszłym relatywnie zdrowych i osób chorych na wybrane choroby układu pokarmowego i układu krążenia. Żywienie pacjentów po operacjach neurochirurgicznych Problematyka żywienia pacjentów z dystrofią mięśniową – studium przypadku Żywienie pacjentów po resekcji żołądka 8. 9. 10. KSZTAŁCENIE BEZ NAUCZYCIELA: dr M. Milewska dr M. Milewska dr I. Boniecka dr I. Boniecka dr L. Pachocka dr A. JeznachSteinhagen dr M. Milewska dr M. Milewska dr M. Milewska dr M. Milewska Przyczyny, rodzaje i następstwa niedożywienia. Wpływ niedożywienia na funkcje fizjologiczne. Rozpoznanie niedożywienia. Następstwa pierwotne i wtórne niedożywienia. Ocena stanu odżywienia. Leczenie żywieniowe. Rodzaje. Wskazania. Monitorowanie skuteczności i bezpieczeństwa. Żywienie w chorobach jamy ustnej, przełyku, żołądka i dwunastnicy. Żywienie w nieswoistych chorobach zapalnych jelit. Zespół jelita nadwrażliwego. Zaparcia. Biegunki. Żywienie w chorobach wątroby i dróg żółciowych. Żywienie w chorobach nerek. Żywienie w chorobach układu krążenia i oddychania. Żywienie w osteoporozie i niedokrwistości. Żywienie w wybranych chorobach neurologicznych oraz po urazach. Żywienie chorych nieprzytomnych. Żywienie w profilaktyce i leczeniu chorób żywieniowo-zależnych. Forma i warunki zaliczenia Literatura podstawowa ZALICZENIE Szczygieł B. Nieodżywienie związane z chorobą. Występowanie, rozpoznanie. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011 Szczygieł B. Niedożywienie związane z chorobą. Zapobieganie i leczenie. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012 Gawęcki J., Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu. T.1 Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010 Grzymisławski M., Gawęcki J., Żywienie człowieka zdrowego i chorego. T. 2 Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010 Gawęcki J., Roszkowski W., Żywienie człowieka a zdrowie publiczne. T. 3 Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010 Sobotka L.(red.), Red. Naukowa wyd. polskiego Korta T. i Łyszkowska M., Podstawy żywienia klinicznego, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007 Ciborowska H., Rudnicka A., Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, PZWL, Warszawa 2007 Poniewierka E. (red.) Żywienie w chorobach przewodu pokarmowego i zaburzeniach metabolicznych, Wydawnictwo Cornetis, Wrocław, 2010 Kunachowicz H., Nadolna I., Tabele wartości odżywczej produktów spożywczych, IŻŻ, Warszawa 2005 Kunachowicz H., Nadolna I., Wartość odżywcza wybranych produktów spożywczych i typowych potraw, PZWL, Warszawa 2008 Fiedurek J. Rola Żywności i żywienia w profilaktyce i terapii chorób człowieka, UMCS, Lublin 2007 Jarosz M., Normy żywienia dla populacji polskiej – nowelizacja, Wyd. IŻŻ 2012 Sobotka L.(red.), Podstawy żywienia klinicznego, wydanie IV, Wydawnictwo Scientifica, 2013 Nazwa przedmiotu: Kod przedmiotu: ZASADY I ORGANIZACJA ŻYWIENIA ZBIOROWEGO I ŻYWIENIA Z SZPITALACH Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot / moduł: ZAKŁAD ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Nazwa kierunku: DIETETYKA Forma studiów: Rodzaj modułu kształcenia: stacjonarna obowiązkowy Poziom studiów: Rok studiów: II I Forma zajęć: Wymiar godzin: Koordynator przedmiotu Prowadzący zajęcia wykład seminaria ćwiczenia 30 20 ------------ Język przedmiotu / modułu: polski Semestr: zimowy kształcenie bez inne nauczyciela LICZBA ECTS: 5 20 ------------ dr Ewa Michota-Katulska Dr E. Michota-Katulska, dr m. Milewska, dr M. Zegan TREŚCI PROGRAMOWE WYKŁADY: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. Organizacja żywienia w szpitalu: kuchnia szpitalna, catering – wady i zalety. Dział żywienia: zadania, lokalizacja w strukturze szpitala. System i podstawy zamawiania posiłków dla pacjentów. Godziny wydawania posiłków. Posiłki dodatkowe. Żywienie jako element leczenia chorych. Niedożywienie szpitalne: występowanie, przyczyny, grupy ryzyka. Zapobieganie niedożywieniu w szpitalu. Rozpoznanie niedożywienia: badania przesiewowe, ocena stanu odżywienia. Następstwa niedożywienia. Monitorowanie odżywiania i stanu odżywienia pacjenta. Promocja zdrowia i edukacja żywieniowa w szpitalu. Pion gastronomiczno-żywieniowy w innych zakładach żywienia zbiorowego typu zamkniętego. szkoła, dom opieki społecznej, wojsko. Miejsce i rola dietetyka Żywienie na zgrupowaniach sportowych Normy żywienia chorych w szpitalu. Podstawy doboru diety dla pacjenta w szpitalu. Propozycje zaleceń żywienia i norm żywienia dla zakładów żywienia zbiorowego zamkniętego wg Instytutu Żywności i Żywienia Nutrition Day in Europe. Poradnictwo i konsultacje dietetyczne. Zalecenia dotyczące żywienia przy wypisie ze szpitala. Rola dietetyka. Łańcuch żywieniowy. Dostarczanie pożywienia na oddziały szpitalne. Serwowanie pożywienia pacjentom. Warunki do spożywania posiłków. Kuchenki oddziałowe. Zalecenia dla rodzin pacjentów dotyczące współpracy w żywieniu i poprawie aktywności fizycznej pacjentów. Rola dietetyka. Dokumentacja żywieniowa Zasady postępowania z pacjentem otyłym w warunkach szpitalnych. Organizacja leczenia pacjentów z otyłością olbrzymią Żywienie w uzdrowiskach. Regulacje prawne. Organizacja żywienia w sanatoriach i ośrodkach Spa. Proponowane formy żywienia, stosowane diety. Miejsce i rola dietetyka. Zasady i organizacja żywienia w domach dziecka Organizacja żywienia w więziennictwie Standardy żywienia do- i poza jelitowego. Opieka nad pacjentem w domu Najczęstsze zatrucia i zakażenia pokarmowe. Zapobieganie zatruciom i zakażeniom pokarmowym. Zakażenia w warunkach szpitalnych. Dokumentacja medyczna. Dr E. MichotaKatulska Dr M. Milewska Dr M. Milewska Dr E. MichotaKatulska Dr Michota-Katulska Dr Michota-Katulska Dr M. Milewska Dr M. Milewska Dr M. Milewska Dr I. Boniecka Dr E. MichotaKatulska Dr M. Zegan Dr L. Pachocka Dr M. Milewska Dr E. MichotaKatulska SEMINARIA: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Opracowanie organizacji i planu żywienia oraz zamawiania posiłków dla pacjentów w szpitalu mającym 4 podstawowe oddziały: wewnętrzny, chirurgiczny, ginekologiczno-położniczy i pediatryczny (każdy po 60 łóżek). Organizacja żywienia w zakładach żywienia zbiorowego (dom opieki społecznej). Cele żywienia. Opracowanie planu żywienia, na 14 dni, pokrywającego zapotrzebowanie. Kalkulacja kosztów. Projekt poradni dietetycznej. Plan otwarcia, zaplanowanie: budżetu, wyposażenia, sprzętu medycznego Organizacja żywienia w zakładach żywienia zbiorowego: sanatorium i ośrodek Spa Opracowanie planu żywienia, na 14 dni, pokrywającego zapotrzebowanie. Kalkulacja kosztów. Organizacja żywienia w szkole. Zasady żywienia dzieci i młodzieży w warunkach żywienia zbiorowego. Styl życia dzieci i młodzieży w wieku szkolnym (zwyczaje żywieniowe, aktywność fizyczna) Opracowanie materiałów edukacyjnych dla pacjentów z daną jednostką chorobową, wymagającą leczenia dietetycznego. Opracowanie planu żywienia (dieta doustna) na 10 dni dla: a) chorego z lekkim niedożywieniem b) chorego ze średnim niedożywieniem typu marasmus w przebiegu przewlekłej choroby; wskazać jednostkę chorobową i podstawę rozpoznania niedożywienia; ocenić możliwe niedobory i zapotrzebowanie. Indywidualizacja żywienia w żywieniu zbiorowym na przykładzie pacjenta z alergią pokarmową Żywienie na zgrupowaniach sportowych. Opracowanie planu żywienia dla grupy sportowców, z uwzględnieniem zróżnicowania w zależności od dyscypliny. 10. Opracowanie planu i programu żywienia na 10 dni dla chorego z ciężkim niedożywieniem typu marasmus przygotowywanego do operacji. Wskazać podstawę rozpoznania ciężkiego niedożywienia i jednostkę chorobową (np. rak przełyku). Podać i uzasadnić proponowany rodzaj żywienia (dojelitowe, pozajelitowe, kombinowane). Zespół przeżywienia (refeeding syndrome). Forma i warunki zaliczenia EGZAMIN Literatura podstawowa Dr E. MichotaKatulska Dr M. Milewska Dr M. Milewska Dr E. MichotaKatulska Dr E. MichotaKatulska Dr E. MichotaKatulska Dr M. Milewska/ Dr M. Milewska/ Dr E. Michota-Katulska Dr M. Milewska Dr E. MichotaKatulska/ Dr M. Milewska Dr M. Milewska /Dr E. Michota-Katulska Jarosz M. (red.) Zasady żywienia chorych w szpitalach, IŻŻ, Warszawa 2011 Grzymisławski M., Gawęcki J. (red.) Żywienie człowieka zdrowego i chorego cz.2, PWN Warszawa 2010 (r. III; r.IV. 26.,27., 28., 29); Gawęcki J. Żywienie człowieka cz.1, PWN Warszawa 2010 (r. V.24.) Informacja o wynikach kontroli żywienia i utrzymania czystości w szpitalach publicznych, NIK 2009; Dzieniszewski J., Szponar L., Szczygieł B., Socha J. Podstawy naukowe żywienia w szpitalach. IŻŻ, Warszawa 2001; Turlejska H., Pelzner U. Szponar L., Konecka-Matyjek E., Zasady racjonalnego żywienia – zalecane racje pokarmowe dla wybranych grup ludności w zakładach żywienia zbiorowego, wyd. Gdańsk 2006; Jarosz M. Bułhak-Jachymczyk B.(red.) Normy żywienia człowieka PZWL, Warszawa 2008; Jarosz M. Zasady prawidłowego żywienia dzieci i młodzieży IŻŻ Warszawa 2008; Sobotka L. i wsp. Podstawy żywienia klinicznego PZWL, Warszawa 2007; Pertkiewicz M., Korta T. (red.) Standardy żywienia pozajelitowego i żywienia dojelitowego, PZWL, Warszawa 2005; Kasprzak W., Mańkowska A. Fizykoterapia, medycyna uzdrowiskowa i SPA, PZWL, 2009; Turlejska H., Pelzner U., Konecka-Matyjek E. Kuchnia serwuje system HACCP. IŻŻ, Warszawa 2004; Czasopismo: Dietetyka 2011-2013. Nazwa przedmiotu: Kod przedmiotu: ŻYWNOŚĆ SPECJALNA Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot / moduł: ZAKŁAD ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Nazwa kierunku: DIETETYKA Forma studiów: Rodzaj modułu kształcenia: stacjonarna obowiązkowy Poziom studiów: Rok studiów: II I Forma zajęć: Wymiar godzin: Koordynator przedmiotu Prowadzący zajęcia wykład seminaria ćwiczenia 30 30 ------------ Język przedmiotu / modułu: polski Semestr: zimowy kształcenie bez inne nauczyciela LICZBA ECTS: 3 ---------------- ------------ Dr Magdalena Zegan Dr M. Zegan, dr B. Sińska, dr E. Michota-Katulska TREŚCI PROGRAMOWE WYKŁADY: 1 2 Dr M.Zegan Dr M.Zegan 6 7 Żywność funkcjonalna i jej rola w poprawie sposobu żywienia społeczeństwa Wybrane składniki bioaktywne występujące naturalnie bądź dodawane do żywności (m.in. fitosterole, błonnik pokarmowy (beta-glukan)). Wybrane składniki bioaktywne występujące naturalnie lub celowo dodawane do żywności (m.in. flawonoidy, pro- i prebiotyki,) Wybrane składniki bioaktywne występujące naturalnie bądź dodawane do żywności (m.in. kwasy omega-3, składniki mineralne, witaminy). Żywność wpływająca na nastrój i wydajność psychofizyczną (m.in. kofeina, guarana, inozytol, tauryna, Fe) Suplementy diety jako jedna z kategorii środków spożywczych Suplementy diety charakterystyka wybranych grup 8 Preparaty do żywienia niemowląt i dzieci zdrowych i chorych. 9 Dodatki do żywności – definicje, rola i zastosowanie, podział. Dodatki utrwalające i kształtujące strukturę, określone cechy sensoryczne – charakterystyka i podział (substancje smakowozapachowe, słodzące, kształtujące barwę). Żywność niskosodowa GMO Żywność bezglutenowa Żywność tradycyjna i regionalna Żywność ekologiczna Żywność wygodna Dr. A.CzerwonogrodzkaSenczyna Dr. B.Sińska 3 4 5 10 11 12 13 14 15 Dr M.Zegan Dr M.Zegan Dr M.Zegan Dr M.Zegan Dr M.Zegan Dr. B.Sińska Dr E.Michota-Katulska Dr E.Michota-Katulska Dr E.Michota-Katulska Dr E.Michota-Katulska Dr M.Zegan SEMINARIA: 1 2 3 4 5 Żywność funkcjonalna (zastosowanie żywności w PMS) Żywność wpływająca na nastrój i wydajność psychofizyczną (SAD, depresja, migrenowe bóle głowy) Suplementy diety- charakterystyka grup w zależności od składu Suplementy diety - zastosowanie Preparaty do żywienia niemowląt i dzieci zdrowych. 6 Preparaty do żywienia niemowląt i dzieci chorych. Żywność uzupełniająca. 7 Żywność niskosodowa Dr M.Zegan Dr M.Zegan Dr M.Zegan Dr M.Zegan Dr. A.CzerwonogrodzkaSenczyna Dr. A.CzerwonogrodzkaSenczyna Dr B.Sińska 8 9 Żywność bezglutenowa Żywność tradycyjna/regionalna Dr E.Michota-Katulska Dr E.Michota-Katulska 10 Żywność niskoenergetyczna Forma i warunki zaliczenia Literatura podstawowa Dr M.Zegan EGZAMIN Fiedurek J., Rola żywności i żywienia w profilaktyce i terapii chorób człowieka, Wyd. UMCS, Lublin 2007 Gawęcki J., Libudzisz Z., Mikroorganizmy w żywności i żywieniu, Wyd. AR w Poznaniu, Poznań 2006 Gawęcki J., Mossor-Pietraszewska T., Kompendium wiedzy o żywności, żywieniu i zdrowiu, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2004 Gertig H., Przysławski J., Bromatologia. Zarys nauki o żywności i żywieniu, Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2006 Grajka W. (red.), Przeciwutleniacze w żywności, Wyd. Naukowo-Techniczne, Warszawa 2007 Jarosz M., Dzieniszewski J. (red.), Suplementy diety a zdrowie, Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2008 Jeznach M. (red.), Stan i perspektywy rozwoju żywności funkcjonalnej, Wyd. SGGW, Warszawa 2003 Krawczyński M. (red.), Żywienie dzieci w zdrowiu i chorobie, Wyd. HELP-MED, Kraków 2007 Rutkowski A., Aromaty i barwniki w żywności, Wyd. APEKS, Konin 1998 Rutkowski A., Sacharydy i substancje słodzące, Wyd. Trans-Druk, Konin 2002 Rutkowski A., Prozdrowotne dodatki do żywności, Wyd. APEKS, Konin 2000 Rola dodatków w promocji nowoczesnej żywności. Trendy rynkowe - legislacja" - 2006; Świderski F. (red.), Żywność wygodna i żywność funkcjonalna, Wyd. Naukowo-Techniczne, Warszawa 1999 Stosowanie dodatków w żywności wygodnej i kateringowej - 2007 Szajewska H. (red.), Żywienie dzieci zdrowych i chorych, Wyd. Akademia Medyczna w Warszawie, Warszawa 2007 Nazwa przedmiotu: Kod przedmiotu: PRZECHOWALNICTWO ŻYWNOŚCI Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot / moduł: ZAKŁAD ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Nazwa kierunku: DIETETYKA Forma studiów: Rodzaj modułu kształcenia: stacjonarna obowiązkowy Poziom studiów: Rok studiów: II I Forma zajęć: wykład seminaria ćwiczenia 20 10 ------------ Wymiar godzin: Koordynator przedmiotu Prowadzący zajęcia WYKŁADY: wtorki 9.45-11.15 1. 2. 3. 4. 5. 6. Język przedmiotu / modułu: polski Semestr: zimowy kształcenie bez inne nauczyciela LICZBA ECTS: 2 ---------------- ------------ dr Ewa Michota- Katulska j.w. Mleko i przetwory mleczne – opakowania, sposoby przechowywania i wymagania jakościowe dla mleka spożywczego, napojów mlecznych, śmietany i śmietanki. Produkcja mleka spożywczego pasteryzowanego i sterylizowanego (UHT). Opakowania, sposoby przechowywania i wymagania jakościowe dla koncentratów mlecznych, serów, deserów mlecznych. Produkcja i sposoby przechowywania poszczególnych gatunków sera. Mięso i przetwory mięsne. Mięso - elementy handlowe. Wędliny i konserwy mięsne, przetwory mięsne paczkowane. Zmiany zachodzące podczas przechowywania, sposoby przechowywania, termin przydatności do spożycia. Drób i przetwory. Opakowania, sposoby przechowywania, wymagania jakościowe. Przetwory drobiowe. Jaja – wymagania jakościowe, opakowania, przechowywanie, transport jaj. Ryby i przetwory rybne. Owoce morza. Zmiany zachodzące podczas przechowywania. Opakowania, znakowanie, warunki przechowywania, transport. Tłuszcze roślinne. Opakowania, przechowywanie, transport roślinnych tłuszczów jadalnych. Produkty do smarowania pieczywa – opakowania, sposoby i warunki przechowywania, wymagania jakościowe. Owoce i warzywa. Wymagania jakościowe i normalizacja w zakresie obrotu warzywami i owocami. Grzyby i przetwory z grzybów. Przydatność warzyw do przechowywania, czynniki wpływające na trwałość przechowalniczą. Sposoby przechowywania wybranych gatunków. Przetwory z owoców i warzyw – opakowania, warunki i sposoby przechowywania. Opakowania i przechowywanie soków owocowych dla dzieci. Przetwory zbożowe. Magazynowanie zbóż. Wymagania jakościowe, opakowania, transport produktów przemiału zbóż. Wyroby z mąki – warunki i sposoby przechowywania. 7. Cukier – gatunki handlowe. Pakowanie i sposoby przechowywania. Wyroby cukiernicze – przechowywanie. Miód – opakowania i sposób przechowywania 8. Używki i przyprawy - opakowania, warunki i sposoby przechowywania. 9. Koncentraty spożywcze – opakowania, sposoby produkcji i przechowywania. 10. Napoje alkoholowe, bezalkoholowe, wody mineralne – opakowania, sposoby i warunki przechowywania. SEMINARIA: poniedziałki 8.45-10.15 i 10.30-12 1. Metody utrwalania żywności. 2. Opakowania i nowe tendencje w opakowalnictwie żywności. 3. Opracowanie projektu wytwarzania wybranego produktu żywnościowego. Dobór surowców (wymagania jakościowe dotyczące surowców, określenie sposobu i warunków przechowywania surowców u producenta). 4. Znakowanie gotowego produktu. Wymagania jakościowe (dotyczące produktu finalnego). Sposób i warunki przechowywania produktu gotowego do spożycia. 5. Badania przechowalnicze 6. zaliczenie Literatura podstawowa Świderski F., Waszkiewicz-Robak B. (red.) Towaroznawstwo żywności przetworzonej z elementami technologii. SGGW, Warszawa 2010; Palich P. Podstawy technologii żywności i przechowalnictwa. FRAM 2005; Palich P., Ocieczek A. Zarys technologii i towaroznawstwa. Wyd. WSPTiH, Bydgoszcz 2004; Zin M. Ocena jakości żywności i żywienia, Wyd. Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2009; Sikorski E. (red) Chemia żywności, Wyd. Naukowo-Techniczne, Warszawa 2007 Adamicki F. Sposoby przechowywania warzyw: cebulowych, korzeniowych, kapustnych. Wyd. Hortpress 2006; Gajewski M. Przechowalnictwo warzyw. SGGW, Warszawa 2005; Grabowski T., Kijowski J. Mięso i przetwory drobiowe. Technologia, higiena, jakość. Wyd. Naukowo-Techniczne, Warszawa 2004; Kołożyn – Krajewska D., Sikora T. Towaroznawstwo żywności. WSiP, Warszawa 2004 Jurczak M. Mleko. Badanie, produkcja, przerób. SGGW, 2005 Przemysł Spożywczy (2011-2013) Polskie Normy dot. produktów żywnościowych (zbiór Nazwa przedmiotu: Kod przedmiotu: FIZJOLOGIA ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot / moduł: ZAKŁAD ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Nazwa kierunku: DIETETYKA Forma studiów: Rodzaj modułu kształcenia: stacjonarna obowiązkowy Poziom studiów: Rok studiów: II I Forma zajęć: Wymiar godzin: Koordynator przedmiotu Prowadzący zajęcia wykład seminaria ćwiczenia 25 20 ------------ Język przedmiotu / modułu: polski Semestr: zimowy kształcenie bez inne nauczyciela LICZBA ECTS: 5 20 ------------ dr Iwona Boniecka Dr I. Boniecka, dr L. Pachocka, dr A. Ukleja, dr A. Jeznach-Steinhagen, mgr L. Wronka TREŚCI PROGRAMOWE WYKŁADY: 1. 2. 3. 4. 5. 6. Anatomia czynnościowa przewodu pokarmowego: jama ustna, przełyk, żołądek, opróżnianie żołądka– budowa, czynności, wydzielanie, mechanizmy regulujące. Motoryka przewodu pokarmowego, mechanizmy regulujące, znaczenie kliniczne. Zaburzenia motoryki i ich znaczenie dla trawienia i wchłaniania składników odżywczych. Anatomia czynnościowa układu pokarmowego: wątroba, trzustka – budowa, czynność, wydzielanie, mechanizmy regulujące Anatomia czynnościowa przewodu pokarmowego: dwunastnica, jelito cienkie, jelito grube – budowa, czynność, wydzielanie i wchłanianie. Odżywianie się organizmu jako jednostki funkcjonalnej. Mechanizmy regulacyjne. Głód i sytość. Apetyt. Wpływ czynników psychicznych na ilość przyjmowanego pożywienia. Regulacja pobierania wody. Trawienie i wchłanianie białka: charakterystyka chemiczna, źródła, rola, metabolizm, zapotrzebowanie. Aminokwasy: metabolizm. Metabolizm amoniaku i mocznika. Dr. I. Boniecka Dr I. Boniecka Dr A. JezachSteinhagen Dr A. JezachSteinhagen Mgr L. Wronka Dr L. Pachocka 7. Trawienie i wchłanianie węglowodanów: charakterystyka chemiczna, źródła, rola, metabolizm, rozkład glikogenu i utlenianie glukozy. Zapotrzebowanie. Trawienie i wchłanianie tłuszczów: charakterystyka chemiczna, źródła, rola, metabolizm, zapotrzebowanie niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, utlenianie kwasów tłuszczowych, lipoliza. Składniki mineralne i ich znaczenie w żywieniu. Elektrolity, pierwiastki śladowe. Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach, rozpuszczalne w wodzie. Wchłanianie. Zapotrzebowanie. Płyny ustrojowe. Gospodarka wodno-elektrolitowa i równowaga kwasowo-zasadowa. Niektóre zespoły kliniczne przebiegające z zaburzeniami równowagi kwasowo-zasadowej i wodno – elektrolitowej. Funkcja ochronna przewodu pokarmowego. Przeciwciała w przewodzie pokarmowym. Tkanka limfatyczna związana z jelitem-GALT. Wpływ niedożywienia i braku pożywienia do przewodu pokarmowego na odporność. Bariera jelitowa. Mikroflora jelitowa i jej znaczenie dla funkcjonowania organizmu. Zaburzenia składu flory jelitowej. Grzybica przewodu pokarmowego. Dr A. Ukleja 1. 2. Zakres wykładu 1,2 Zakres wykładu 3 3. Zakres wykładu 4 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Zakres wykładu 5 Zakres wykładu 6 Zakres wykładu 7 Zakres wykładu 8 Zakres wykładu 9 Zakres wykładu 10 Zakres wykładu 11, 12 dr I. Boniecka dr A. JeznachSteinhagen dr A. JeznachSteinhagen mgr L. Wronka dr L. Pachocka dr A. Ukleja mgr L. Wronka dr L. Pachocka dr I. Boniecka mgr L. Wronka 8. 9. 10. 11. 12. Mgr L. Wronka Dr L. Pachocka Dr I. Boniecka Mgr L. Wronka Mgr L. Wronka SEMINARIA: TEMATY DO SAMOKSZTAŁCENIA: Fizjologia wydzielania wewnętrznego –charakterystyka wydzielania wewnętrznego (ogólne cechy hormonów, rodzaje hormonów, transport w osoczu), charakterystyka hormonów podwzgórza, przedniego płata przysadki, rdzenia i kory nadnerczy, gruczołu tarczowego, trzustki, gonad;; zagadnienia kliniczne. Tkanka kostna – budowa, skład, ogólny podział i budowa kości, metabolizm (rola składników mentalnych i witamin; rola hormonów: parahormon, kalcytonina, hormonalna postać witaminy D3). Tkanka tłuszczowa – rola, rodzaje, rozmieszczenie, mechanizmy kontrolujące ilość tkanki tłuszczowej, aktywność metaboliczna. Fizjologia układu nerwowego – charakterystyka autonomicznego układu nerwowego i jego wpływ na funkcjonowanie innych układów Rola układów krążenia, limfatycznego i oddechowego w transporcie składników odżywczych i usuwaniu produktów przemiany materii . REGULAMIN ZAJĘĆ Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest przygotowanie wszystkich prac zleconych przez prowadzącego zajęcia i uczestnictwo w co najmniej 8 seminariach (możliwość 2 nieobecności, w tym 1 usprawiedliwionej chorobą). W przypadku większej liczby nieobecności o dopuszczeniu do egzaminu decyduje osoba odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu. Forma i warunki zaliczenia Literatura podstawowa EGZAMIN Keller, JS.: Podstawy fizjologii żywienia człowieka, Wyd. SGGW. Warszawa 2000 Gawęcki J., Hryniewiecki L.: Żywienie człowieka. Tom I. Podstawy nauki o żywieniu, Wyd. Naukowe PWN. Warszawa 2003 Konturek S.: Fizjologia człowieka, Wyd. Elsevier Urban & Partner. Wrocław 2007 Konturek S. (red.): Podstawy fizjologii człowieka. Układ trawienny i wydzielanie wewnętrzne, Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków 2010 Konturek S. (red.): Podstawy fizjologii człowieka. Oddychanie, fizjologia nerek, równowaga kwasowo-zasadowa, płyny ustrojowe, Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków 2010 Waugh A, Grant A. Ross & Wilson Anatomia I fizjologia człowieka w warunkach zdrowia I choroby. Ciszek B, Maciejewski R. (red. wyd.pol.), Wyd. Elsevier Urban &Partner. Wrocław 2012 Waugh A, Grant A. Ross & Wilson Anatomia I fizjologia człowieka w warunkach zdrowia I choroby. Ćwiczenia.Ciszek B, Maciejewski R. (red. wyd.pol.), Wyd. Elsevier Urban &Partner. Wrocław 2012 Nazwa przedmiotu: Kod przedmiotu: PATOFIZJOLOGIA KLINICZNA Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot / moduł: KATEDRA I ZAKŁAD PATOLOGII OGÓLNEJ I DOŚWIADCZALNEJ Nazwa kierunku: DIETETYKA Forma studiów: Rodzaj modułu kształcenia: stacjonarna obowiązkowy Poziom studiów: Rok studiów: II I Forma zajęć: Wymiar godzin: wykład seminaria ćwiczenia 30 20 ------------ Język przedmiotu / modułu: polski Semestr: letni kształcenie bez inne nauczyciela LICZBA ECTS: 5 30 ------------ Koordynator przedmiotu Prowadzący zajęcia TREŚCI PROGRAMOWE WYKŁADY: Podstawowe pojęcia z zakresu patofizjologii. (4 godz.) Mechanizmy obronne organizmu. (2 godz.) Procesy zapalne. (8 godz.) Zaburzenia genetyczne. (2 godz.) Zaburzenia podstawowych procesów w układzie hormonalnym. (4 godz.) Zaburzenia podstawowych procesów w układzie nerwowym. (4 godz.) Zaburzenia przemiany materii. (8 godz.) Zaburzenia przewodu pokarmowego. (8 godz) SEMINARIA: Patofizjologia układu krążenia (4 godz.) Patofizjologia krwi (4 godz.) patofizjologia układu oddechowego (2 godz.) Patofizjologia nerek (2 godz.) Starzenie się ustroju (2godz.) Patofizjologia tkanki łącznej (2 godz.) Zaburzenia układu płciowego (2 godz.) Zaburzenia termoregulacji (2 godz.) Zaburzenia kwasowo-zasadowe (2 godz.) Zaburzenia układu ruchu (2 godz.) Medycyna lotnicza (2 godz.) Rytmy biologiczne (2 godz.) Forma i warunki zaliczenia Literatura podstawowa EGZAMIN Guzek J. Patofizjologia człowieka w zarysie, PZWL, Warszawa 2005 Patofizjologia. Podręcznik dla studentów medycyny, red. S. Maśliński, PZWL, Warszawa 2002 Wybrane zagadnienia z patofizjologii. Skrypt z patofizjologii, pod red. S. Maślińskiego, Oficyna Wydawnicza AM w Warszawie 2006 Tchórzewski, Wykłady z patofizjologii, Podręcznik dla studentów medycyny, WAM Łódź 1990 Patofizjologia kliniczna dla studentów medycyny, red. Zahorska B., Warszawa 2001 Tatoń J., Przyjacielski poradnik domowej samoopieki i samokontroli cukrzycy, Warszawa 2005 Nazwa przedmiotu: Kod przedmiotu: di_s_s2 PSYCHOLOGIA KLINICZNA Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot / moduł: ZAKŁAD PSYCHOLOGII MEDYCZNEJ Nazwa kierunku: DIETETYKA Forma studiów: Rodzaj modułu kształcenia: stacjonarna obowiązkowy Poziom studiów: Rok studiów: II I Forma zajęć: Wymiar godzin: Koordynator przedmiotu Prowadzący zajęcia wykład seminaria ćwiczenia 30 30 ------------ Język przedmiotu / modułu: polski Semestr: letni kształcenie bez inne LICZBA ECTS: nauczyciela 5 ------------- ------------ Dr Hanna Rozenek Prof.dr hab. Krzysztof Owczarek, Dr Stanisław Wójtowicz TREŚCI PROGRAMOWE WYKŁADY: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Psychologia kliniczna jako dziedzina psychologii stosowanej. Normy Koncepcje terapeutyczne w psychologii klinicznej Kliniczna diagnoza psychologiczna Determinanty zachowania człowieka Zaburzenia osobowości Rozwój psychofizyczny dziecka Psychologiczne aspekty terapii zaburzeń odżywiania Psychologiczne aspekty terapii uzależnień Psychologia sportu: motywacja, samoocena, postawy i perswazja Teoretyczne koncepcje wypalenia zawodowego. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Potoczne i kliniczne kryteria zachowań normatywnych Psychoterapia: naprawa czy poprawa zachowania Rozmowa diagnostyczna z pacjentem Style komunikowania się. Asertywność Analiza wybranych przypadków zaburzeń osobowości Psychologiczne problemy w pracy z dzieckiem Psychologiczne wyznaczniki skuteczności terapii zaburzeń odżywiania Psychologiczne wyznaczniki skuteczności terapii uzależnień Motywacja i perswazja w pracy z pacjentem Rozpoznawanie wczesnych objawów i przeciwdziałanie wypaleniu zawodowemu SEMINARIA: Forma i warunki zaliczenia Literatura podstawowa Przedmiot kończy się egzaminem w formie testowej Jakubowska-Winecka A., Włodarczyk D. (redakcja naukowa): Psychologia w praktyce medycznej. 2007, PZWL, Warszawa. Scheridan Ch. L., Radmacher S.A.: Psychologia Zdrowia. 1998, Instytut Psychologii Zdrowia, Warszawa. Bishop G.D.: Psychologia Zdrowia. 2000, Wydawnictwo ASTRUM, Wrocław. Jablow M.: Na bakier z jedzeniem Anoreksja, bulimia, otyłość. Przewodnik dla rodziców. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk. Abraham S., Lllewelyn-Jones D.: Bulimia i anoreksja. 1999, Pruszyński i S-ka, Warszawa Strelau J. (red): Psychologia. Podręcznik akademicki, tom 3. 2000, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne Sęk H.: Wprowadzenie do psychologii klinicznej. 2001, Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, Warszawa Nazwa przedmiotu: Kod przedmiotu: IMMUNOLOGIA Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot / moduł: ZAKŁAD IMMUNOLOGII, BIOCHEMII i ŻYWIENIA Nazwa kierunku: DIETETYKA Forma studiów: Rodzaj modułu kształcenia: stacjonarna obowiązkowy Poziom studiów: Rok studiów: II I Forma zajęć: Wymiar godzin: Koordynator przedmiotu Prowadzący zajęcia wykład seminaria ćwiczenia 30 30 ------------ Język przedmiotu / modułu: polski Semestr: letni kształcenie bez inne nauczyciela LICZBA ECTS: 3 10 ------------ Prof. dr hab. Robert Słotwiński dr n. med. Barbara-Joanna Bałan, mgr inż. Sylwia Kędziora TREŚCI PROGRAMOWE WYKŁADY: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Wstęp. Znaczenie układu odpornościowego człowieka. Typy odpowiedzi immunologicznej. Wybrane funkcje układu odpornościowego. Immunologia nowotworów. Angiogeneza… Zaburzenia odporności u chorych niedożywionych oraz u chorych z nowotworami przewodu pokarmowego . Żywienie wspomagające odporność – wybrane aspekty immunomodulacji leczeniem żywieniowym Zmiany ekspresji wybranych białek szlaków sygnałowych w zapaleniu, zakażeniu oraz po urazie. Żywienie a starzenie się komórek układu odpornościowego. Rola apoptozy w leczeniu żywieniowym. Zespół nabytego niedoboru odporności (AIDS) jako przykład niedożywienia i zaburzeń odporności. Podstawowe choroby układu pokarmowego wpływające na zaburzenie stanu odżywienia i zaburzenie funkcji układu odpornościowego. Leczenie żywieniowe w chorobach zapalnych jelit i w zespole krótkiego jelita. Zaburzenia immunologiczne i odżywienia w chorobach metabolicznych (wątroby, trzustki, w cukrzycy, zespołach przekarmienia) – konsekwencje czynnościowe i kliniczne. Żywienie w chorobach metabolicznych. Zaburzenia immunologiczne i odżywienie w chorobach układu krążenia i oddechowego. Żywienie w chorobach układu krążenia i oddechowego. Dieta hipolipemizująca, dieta niskosodowa, dieta ubogokaloryczna, suplementy diety (Ω-3, Ω-6, Ω-9 ). Zaburzenia immunologiczne i odżywienia w chorobach nerek. Zespół nerczycowy. Leczenie żywieniowe w chorobach nerek oraz w zespole nerczycowym. SEMINARIA: 1 Podstawowe definicje i pojęcia. Znaczenie układu limfatycznego, głównego układu zgodności tkankowej, układu dopełniacza w zapaleniu i zakażeniu u chorych niedożywionych. 2 Wybrane elementy odporności wrodzonej, nabytej, odpowiedzi typu humoralnego i komórkowego, etapy odpowiedzi immunologicznej, przeciwciała, receptory, antygeny, krążenie komórek odpornościowych. 3 Mediatory reakcji odpornościowych, cytokiny, chemokiny, wybrane białka szlaków sygnałowych (mechanizmy działania). 4 5 6 7 8 9 10 Immunologia nowotworów. Angiogeneza… Zaburzenia odporności u chorych niedożywionych oraz u chorych z nowotworami przewodu pokarmowego. Znaczenie zwiększonej systemowej odpowiedzi prozapalnej i przeciwzapalnej (SIRS i CARS). Żywienie wspomagające odporność – wybrane aspekty immunomodulacji leczeniem żywieniowym Zmiany ekspresji wybranych białek szlaków sygnałowych w zapaleniu, zakażeniu oraz po urazie. Znaczenie zwiększonej systemowej odpowiedzi prozapalnej i przeciwzapalnej (SIRS i CARS). Żywienie a starzenie się komórek układu odpornościowego. Rola apoptozy w leczeniu żywieniowym. Odpowiedź immunologiczna w zakażeniu HIV (mechanizmy komórkowej odpowiedzi immunologicznej). Dr n. med. BarbaraJoanna Bałan Dr n. med. BarbaraJoanna Bałan Dr n. med. BarbaraJoanna Bałan mgr Aleksandra Dąbrowska Dr n. med. BarbaraJoanna Bałan Prof. dr hab. Med. Robert Słotwiński Prof. RS Prof. dr hab. Med. Robert Słotwiński Prof. RS Dr n. med. Barbara- 11 12 13 14 Wpływ niedożywienia na zaburzenia czynności limfocytów i prognozowanie przebiegu choroby. Znaczenie wspomagającego leczenia żywieniowego. Podstawowe choroby układu pokarmowego wpływające na zaburzenie stanu odżywienia i zaburzenie funkcji układu odpornościowego. Leczenie żywieniowe w chorobach zapalnych jelit i w zespole krótkiego jelita. Zaburzenia immunologiczne i odżywienia w chorobach metabolicznych (wątroby, trzustki, w cukrzycy, zespołach przekarmienia) – konsekwencje czynnościowe i kliniczne. Żywienie w chorobach metabolicznych. Zaburzenia immunologiczne i odżywienie w chorobach układu krążenia i oddechowego. Żywienie w chorobach układu krążenia i oddechowego. Dieta hipolipemizująca, dieta niskosodowa, dieta ubogokaloryczna, suplementy diety (Ω-3, Ω-6, Ω-9 ). Joanna Bałan Dr n. med. BarbaraJoanna Bałan Dr n. med. BarbaraJoanna Bałan Dr n. med. BarbaraJoanna Bałan Dr n. med. BarbaraJoanna Bałan REGULAMIN ZAJĘĆ Prowadzący zajęcia asystenci sprawdzają przygotowanie studentów do poszczególnych tematów. Zaliczenie przedmiotu jest w formie pisemnej (test 25-30 pytań) z całości materiału i kończy zajęcia. Do końcowego kolokwium nie będą dopuszczeni studenci, którzy mają więcej niż dwa nie zaliczone seminaria (z powodu nieobecności lub nie przygotowania się do zajęć). Forma i warunki zaliczenia Literatura podstawowa ZALICZENIE Gołąb J., Jakóbisiak M., Lasek W. (red.) Immunologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002 Słotwiński R. Zmiany odpowiedzi immunologicznej u chorych po urazie operacyjnym. Podstawy Immunologii Klinicznej. Skrypt dla studentów red. Nowaczyk M., Górski A. Dział Wydawnictw Akademii Medycznej w Warszawie 2002 (część II). Podstawy żywienia klinicznego. (Wyd.1), Autor: Lobos Sobotka, red. wyd. pol. Teresa Korta, Wyd. Lek. PZWL, Warszawa 2007. Nutrition and Immune Function. (Frontiers in nutritional science; no.1) Edited by Calder PC, Field CJ, Gill HS. CAB International UK 2002. Nazwa przedmiotu: Kod przedmiotu: DIAGNOSTYKA LABORATORYJNA Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot / moduł: ZAKŁAD DIAGNOSTYKI LABORATORYJNEJ Nazwa kierunku: DIETETYKA Forma studiów: Rodzaj modułu kształcenia: stacjonarna obowiązkowy Poziom studiów: Rok studiów: II I Forma zajęć: wykład Wymiar godzin: Koordynator przedmiotu Prowadzący zajęcia 15 seminaria ----------- ćwiczenia 30 Język przedmiotu / modułu: polski Semestr: Zimowy kształcenie bez inne nauczyciela LICZBA ECTS: 2 -------------- ------------ Dr hab. prof. nadzw. Dagna Bobilewicz Dr Marta Faryna, dr Hanna Zborowska, mgr Marzena Iwanowska, mgr Agnieszka Wiśniewska TREŚCI PROGRAMOWE WYKŁADY: 1 2 3 4 5 6 7 8 ĆWICZENIA: Rola badań laboratoryjnych w procesie diagnostycznym. Forma przedstawienia wyników. Wartość diagnostyczna wyniku badania laboratoryjnego. Pojęcie zakresu wartości prawidłowych. Odrębności diagnostyki laboratoryjnej w różnych okresach życia. Rola diagnostyki laboratoryjnej w ocenie współczesnych zagrożeń populacyjnych. Rola diagnostyki laboratoryjnej w ocenie stanu odżywienia. Ocena wyniszczenia nowotworowego Działanie metaboliczne hormonów Metody oceny niedoborów selektywnych. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Materiał wykorzystywany do badań laboratoryjnych. Badania laboratoryjne w monitorowaniu leczenia cukrzycy. Badania zdecentralizowane POCT Badania laboratoryjne w zaburzeniach lipidowych i chorobach wątroby Podstawy badań hematologicznych. Niedokrwistości niedoborowe. Ocena laboratoryjna metabolizmu kostnego. Uwarunkowania otyłości, z uwzględnieniem roli hormonów. Badania laboratoryjne w ocenie gospodarki wodno-elektrolitowej . Wpływ diety na wyniki badań laboratoryjnych Badania laboratoryjne w chorobach nerek Rola badań laboratoryjnych w ocenie zaburzeń wchłaniania i chorobach trzustki Forma i warunki zaliczenia Zaliczenie wykładów i ćwiczeń w formie testowej na ostatnich zajęciach.- 60% prawidłowych odpowiedzi. Zaliczenie poprawkowe – forma ustna Literatura podstawowa Diagnostyka laboratoryjna red. Bogdan Solnica PZWL 2014 Nazwa przedmiotu: Kod przedmiotu: ZDROWIE PUBLICZNE Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot / moduł: ZAKŁAD ZDROWIA PUBLICZNEGO Nazwa kierunku: DIETETYKA Forma studiów: Rodzaj modułu kształcenia: stacjonarna obowiązkowy Poziom studiów: Rok studiów: II I Forma zajęć: Wymiar godzin: wykład seminaria ćwiczenia 30 20 ------------ Język przedmiotu / modułu: polski Semestr: letni kształcenie bez inne nauczyciela LICZBA ECTS: 2 10 ------------ Koordynator przedmiotu Prowadzący zajęcia TREŚCI PROGRAMOWE WYKŁADY: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Główne strategie zdrowia publicznego – programy polityki zdrowotnej państwa, działania NFZ, polityka zdrowia w Unii Europejskiej. Programy profilaktyczne w zdrowiu publicznym. System ochrony zdrowia – modele finansowania. Zapewnianie jakości w praktyce ochrony zdrowia – szpital, przychodnia specjalistyczna, POZ, opieka środowiskowa. Organizacja ochrony zdrowia, kierunki zmian w Polsce i na świecie. Modele edukacji zdrowotnej w koncepcji zdrowia publicznego. Zachowania zdrowotne a ich związek ze zdrowiem. Zagrożenia środowiskowe a zdrowie publiczne. Metodologia badań społecznych i statystyka medyczna. Polityka zdrowotna. Zasady projektowania opieki zdrowotnej. Czy jest możliwy rynek w usługach zdrowotnych? Ubezpieczenia zdrowotne. SEMINARIA: 1 2 3 4 5 6 7 Dokumenty Światowej Organizacji Zdrowia i Unii Europejskiej w świetle strategii zdrowia publicznego. Organizacja ochrony zdrowia. Tendencje rozwoju zdrowia publicznego – analiza dokumentów WHO i UE. Narodowy Program Zdrowia – ewolucje, możliwości realizacji. Jakość w opiece zdrowotnej. Akredytacja. Miejsce ochrony zdrowia w krajowej i lokalnej polityce społecznej. Kontraktowanie świadczeń zdrowotnych – analiza przygotowania oferty na świadczenie usług medycznych. 8 9 10 Zdrowie publiczne i polityka zdrowotna w Polsce i w krajach UE. Rola i zadania samorządu terytorialnego w realizacji polityki zdrowotnej. Demografia a zdrowie publiczne. TEMATY DO SAMOKSZTAŁCENIA: Forma i warunki zaliczenia Literatura podstawowa zaliczenie Aksman E.: Przeobrażenia sektora publicznego w polskiej opiece zdrowotnej. ANTIDOTUM nr 1/1999 Goryński P., Wojtyniak B.: Rutynowe systemy informacyjne o stanie zdrowia ludności Polski ZDROWIE PUBLICZNE Suplement nr 1/2000 Nazwa przedmiotu: Kod przedmiotu: ZARZĄDZANIE I MARKETING Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot / moduł: ZAKŁAD ŻYWIENIA CZŁOWIEKA – ZZC ZAKŁAD ZDROWIA PUBLICZNEGO - ZZP Nazwa kierunku: DIETETYKA Forma studiów: Rodzaj modułu kształcenia: stacjonarna obowiązkowy Poziom studiów: Rok studiów: II I Forma zajęć: wykład seminaria ćwiczenia Wymiar godzin: ZZC- 20 ZZP- 18 ZZC – 18 ZZP - 12 ------ Koordynator przedmiotu Prowadzący zajęcia Język przedmiotu / modułu: polski Semestr: Zimowy kształcenie bez inne nauczyciela LICZBA ECTS: 3 ------------------- ------------ Dr Magdalena Zegan TREŚCI PROGRAMOWE WYKŁADY: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Pojęcie marketingu. Marketing w ujęciu klasycznym, nowoczesnym i instrumentalnym. Geneza marketingu. Orientacja marketingowa w porównaniu z orientacją produkcyjną, produktową i sprzedażową. Marketing usług. Postawy jawne i utajone konsumentów. Zachowania nabywców. Proces podejmowania decyzji. Czynniki determinujące zachowania konsumentów. Marketing – mix. Mieszanka marketingowa. Rynek jako podstawa działalności marketingowej. Produkt. Marketingowa koncepcja produktu. Klasyfikacja produktów. Fazy cyklu życia produktu. Cena. Strategia cen. Kierunki i formy polityki cen. Dystrybucja. Pojęcie, funkcje i rodzaje kanałów dystrybucji. Dr M.Zegan Dr M.Zegan Dr M.Zegan Dr M.Zegan Dr M.Zegan Dr M.Zegan Dr M.Zegan Dr M.Zegan Promocja, public relations, sprzedaż osobista, sponsoring, promocja dodatkowa, reklama. Dr M.Zegan Merchendising. Neuromarketing. Opakowanie jako element działalności marketingowej. Dr M.Zegan ZAKŁAD ZDROWIA PUBLICZNEGo Podstawy teorii zarządzania. Rozwój teorii zarządzania. Miejsce zarządzania wśród innych dyscyplin. 1. Podstawy planowania. Cele planowania. Hierarchia zarządzania. Rodzaje planów. Podstawowe trudności w tworzeniu planów 2. Podstawy zarządzania strategicznego. Główne koncepcje strategii. 3. 9. 4. 5. 6. 7. 8. 9. SEMINARIA: Zarządzanie zasobami ludzkimi. Podstawowe definicje. Przeprowadzanie rekrutacji (dobór pracowników). Określenie wynagrodzenia. Przyczyny powstawania konfliktów. Mobbing. Teorie wspomagania zarządzania ze szczególnym uwzględnieniem zarządzania w warunkach niepewności. Teoria gier, Teoria chaosu. Zarządzanie sytuacją kryzysową firmy. Stworzenie algorytmu postępowania w sytuacji kryzysowej (awaria sprzętu, awaria dostawy produktów lub mediów). Outsourcing. Definicje, cele i zasady. Wady i zalety outsourcingu. Problemy społeczne z wprowadzeniem outsourcingu. Podstawy przeprowadzania przetargów w sektorze publicznym (środków publicznych). Tworzenie opisu przedmiotu zamówienia Rola instytucji państwowych i publicznych w ochronie zdrowia 1. Plan marketingowy (charakterystyka elementów składowych). Zarządzanie strategiczne (wizja, Dr M.Zegan misja, cel). Decyzje strategiczne i decyzje taktyczne. 2. Strategia marketingowa zorientowana na klienta. Segmentacja jako narzędzie wyboru rynku Dr M.Zegan docelowego (opis rynku docelowego). 3. Produkt. Pozycjonowanie produktu. Określenie korzyści porządnych przez konsumentów. Dr M.Zegan 4. Marka. Dr M.Zegan 5. Analiza bieżącej sytuacji (opis bieżącej sytuacji marketingowej, opis rynku docelowego, opis Dr M.Zegan produktu, analiza konkurencji). Analiza SWOT. 6. Strategia marketingowa (cena, dystrybucja). Dr M.Zegan 7. Strategia komunikacji marketingowej. Dr M.Zegan 8. Planowanie działalności marketingowej. Plan marketingowy. Dr M.Zegan 9. Planowanie działalności marketingowej. Plan marketingowy. Dr M.Zegan ZAKŁAD ZDROWIA PUBLICZNEGo 1. Techniki negocjacji. Komunikacja werbalna i niewerbalna. 2. Budowanie zespołu z uwzględnieniem aspektów przywództwa. Pobudzenie motywacji pracowników. 3. Manipulacje w zarządzaniu. Metody obrony jednostki przed manipulacją. Syndrom zbiorowego myślenia. Efekt tłumu. 4. Analiza typu SWOT. Macierze: Boston Consulting Group, General Electric, Cykl produktu. Umiejętność podjęcia decyzji o wybraniu i przeprowadzenia analizy dla firmy Forma i warunki zaliczenia Literatura podstawowa egzamin Armstrong G., Kotlerp.( 2012): Marketing. Oficyna, Warszawa Jeznach M. (red.) (2007): Podstawy marketingu żywności. Wydawnictwo SGGW Kall J. (2001): Silna marka. Istota i kreowanie. PWE Warszawa Michalski E. (2003): Marketing. Podręcznik akademicki. PWN, Warszawa. Rutkowski I. (2007): Rozwój nowego produktu. Metody i uwarunkowania. PWE Warszawa Solomon M (2006): Zachowania i zwyczaje konsumentów. ONE press Światowy G. (2006): Zachowania konsumentów. Determinanty oraz metody poznania i kształtowania. PWE WarszawaWiktor J. (2001):Promocja. System komunikacji przedsiębiorstwa z rynkiem. PWE Warszawa Nazwa przedmiotu: Kod przedmiotu: USTAWODAWSTWO ŻYWNOŚCIOWOŻYWIENIOWE Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot / moduł: ZAKŁAD ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Nazwa kierunku: DIETETYKA Forma studiów: Rodzaj modułu kształcenia: stacjonarna obowiązkowy Poziom studiów: Rok studiów: II I Forma zajęć: Wymiar godzin: wykład seminaria ćwiczenia 30 15 ------ Język przedmiotu / modułu: polski Semestr: Zimowy kształcenie bez inne LICZBA ECTS: nauczyciela 2 ---------------- ------------ Koordynator przedmiotu Prowadzący zajęcia Dr hab. Lucjan Szponar j.w. TREŚCI PROGRAMOWE WYKŁADY: 1 Podstawy naukowe i główne założenia prawa żywnościowego 2 Polskie regulacje prawne dotyczące bezpieczeństwa żywności – ustawa o bezpieczeństwie żywności i żywienia 3 Wymagania sanitarno-higieniczne w produkcji i obrocie żywnością 4 Analiza ryzyka w zapewnieniu bezpieczeństwa żywności i żywienia 5 Programy prewencji chorób żywieniowozależnych z uwzględnieniem regulacji prawnych 6 Żywność genetycznie zmodyfikowana 7 Suplementy diety w przepisach krajowych i UE 8 Żywność funkcjonalna z uwzględnieniem żywności wzbogacanej 9 Środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego - aspekty zdrowotne i legislacyjne 10 Polityka wyżywienia w zdrowiu publicznym SEMINARIA: 1 2 3 4 5 6 7 Forma i warunki zaliczenia Literatura podstawowa Urzędowa kontrola żywności w Polsce Bezpieczeństwo stosowania substancji dodatkowych do żywności Aspekty prawne i praktyczne znakowania żywności Oświadczenia żywieniowe i zdrowotne – nowe rozporządzenie UE Nowe składniki żywności w UE Prawo żywnościowe a prawo farmaceutyczne Polityka wyżywienia – aspekty krajowe i międzynarodowe zaliczenie Nitecka E., Obiedzińska M. (red.), Prawo żywnościowe Unii Europejskiej, FAPA, Warszawa, 2002 Dzieniszewski J., Szczygieł B., Socha J., Szponar L., Podstawy naukowe żywienia w szpitalach, Prace IŻŻ, Warszawa, 2001 Małolepszy S., Biotechnologia roślin (red.), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2001 Kawecka-Wyrzykowska E., Synowiec E. (red.), Unia Europejska. Integracja Polski z Unią Europejską, IKiCHZ, Warszawa, 2002 Izdebski H., Korzycka-Iwanow M., Wagner R., Prawo żywnościowe w Polsce na tle prawa Unii Europejskiej. Polska Federacja Producentów Żywności, Warszawa, 2001 Nazwa przedmiotu: Kod przedmiotu: BIOSTATYSTYKA Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot / moduł: ZAKŁAD PROFILAKTYKI ZAGROŻEŃ ŚRODOWISKOWYCH I ALERGOLOGII Nazwa kierunku: DIETETYKA Forma studiów: Rodzaj modułu kształcenia: stacjonarna obowiązkowy Poziom studiów: Rok studiów: II I Język przedmiotu / modułu: polski Semestr: letni Forma zajęć: wykład Wymiar godzin: seminaria 16 Koordynator przedmiotu Prowadzący zajęcia ćwiczenia 14 15 kształcenie bez nauczyciela --------------- inne LICZBA ECTS: 2 ------------ Prof. dr.hab Wojciech Zieliński Prof. dr.hab Wojciech Zieliński TREŚCI PROGRAMOWE Elementy statystyki opisowej: prezentacja danych (histogramy, tablice kontyngencji), podsumowanie danych ( miary położenia i dyspersji). Próbka i populacja. Wprowadzenie do rachunku prawdopodobieństwa w kontekście medycznym (schemat Bernoulliego, zmienne losowe, podstawowe rozkłady (dwumianowy, normalny, t-Studenta, chi kwadrat). Przedział ufności dla średniej dla cechy o rozkładzie normalnym, przedział ufności dla frakcji elementów wyróżnionych (duża próba). Wprowadzenie do testowania hipotez statystycznych. Testy istotności dla średniej i frakcji elementów wyróżnionych w populacji . Test chikwadrat niezależności. Badanie zależności między cechami, współczynnik korelacji, analiza regresji jednowymiarowej Forma i warunki zaliczenia Literatura podstawowa Zaliczenie na podstawie kolokwium zaliczeniowego oraz na podstawie obowiązkowego uczestnictwa w wykładach i ćwiczeniach, aktywnej pracy w laboratorium komputerowym oraz pytań testowych Łomnicki A. Wprowadzenie do statystyki dla przyrodników. PWN, Warszawa, 2003. Stanisz A. Pod redakcją. Biostatystyka. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, 2005. Watała C. Biostatystyka – wykorzystanie metod statystycznych w pracy badawczej w naukach biomedycznych. a -medica press, Bielsko-Biała, 2002. Nazwa przedmiotu: Kod przedmiotu: OCENA I PROGNOZOWANIE POTRZEB ZDROWOTNYCH Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot / moduł: ZAKŁAD ZDROWIA PUBLICZNEGO Nazwa kierunku: DIETETYKA Forma studiów: Rodzaj modułu kształcenia: stacjonarna obowiązkowy Poziom studiów: Rok studiów: II I Forma zajęć: Wymiar godzin: Koordynator przedmiotu Prowadzący zajęcia wykład seminaria ćwiczenia 20 10 ------------ Język przedmiotu / modułu: polski Semestr: letni kształcenie bez inne nauczyciela LICZBA ECTS: 1 ------------ ------------ dr Grzegorz Juszczyk dr Grzegorz Juszczyk TREŚCI PROGRAMOWE WYKŁADY: 1 2i3 4 5 6i7 8 9 Typologia potrzeb zdrowotnych – obiektywne/subiektywne, wyrażone, zaspokojone. Źródła danych na temat stanu zdrowia – dane pierwotne i wtórne, estymacja epidemiologiczna. Narażenia zawodowe i inne czynniki ryzyka wystąpienia chorób w przyszłości. Interpretacja danych o stanie zdrowia w cyklu epidemiologicznym – układy epidemiologiczne chorób. Prezentacja danych epidemiologicznych nas temat stanu zdrowia ludności – przykłady raportów o stanie zdrowia ludności i metodologia ich tworzenia. Benchmarking – stosowanie metod porównawczych do definiowania priorytetów zdrowotnych. Pośrednie czynniki warunkujące zdrowie (społeczno-ekonomiczne) i metody ich analizy w dr Grzegorz Juszczyk dr Grzegorz Juszczyk dr Grzegorz Juszczyk dr Grzegorz Juszczyk dr Grzegorz Juszczyk dr Grzegorz Juszczyk dr Grzegorz Juszczyk 10 SEMINARIA: 1 2 REGULAMIN ZAJĘĆ Forma i warunki zaliczenia Literatura podstawowa metodologii oceny potrzeb zdrowotnych. Stosowanie w praktyce wniosków z analizy potrzeb – metody prognozowania zapotrzebowania na świadczenia zdrowotne. dr Grzegorz Juszczyk Zajęcia warsztatowe – studium przypadku – potrzeby zdrowotne pracowników. dr Grzegorz Juszczyk Warsztat obejmuje wskazanie głównych problemów zdrowotnych, brakujących danych i źródeł ich pozyskania oraz metod poprawy sytuacji zdrowotnej na podstawie dostarczonych danych epidemiologicznych z dwóch przykładowych firm. Zajęcia warsztatowe – studium przypadku – analiza potrzeb mieszkańców miasta. dr Grzegorz Juszczyk Warsztat obejmuje wskazanie głównych problemów zdrowotnych, brakujących danych i źródeł ich pozyskania oraz metod poprawy sytuacji zdrowotnej na podstawie dostarczonych danych epidemiologicznych z raportów na temat stanu zdrowia mieszkańców Warszawy. W czasie warsztatów studenci w podziale na podgrupy analizują materiał, formułują wnioski, przygotowują krótką prezentację wniosków. Prowadzący zadaje dodatkowe pytania, studenci muszą uzasadniać swoje wybory. Praca w grupie i jej wyniki podlegają ocenie. Zaliczenie - na podstawie przygotowanych w czasie zajęć seminaryjnych raportów z oceną dostarczonego materiału epidemiologicznego. 1.Topór-Mądry R (et al.) Szacowanie potrzeb zdrowotnych. Wyd. Vesalius, Kraków 2002 (e-book). 2.Bzdęga J, Gębska-Kuczerowska A. Epidemiologia w zdrowiu publicznym. Wyd. PZWL, Warszawa, 2010. 3.Główny Urząd Statystyczny. Stan zdrowia ludności Polski w 2009 r.. Warszawa, 2011 (e-book). Nazwa przedmiotu: Kod przedmiotu: UWARUNKOWANIA ZDROWIA I CHOROBY Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot / moduł: ZAKŁAD PROFILAKTYKI ZAGROŻEŃ ŚRODOWISKOWYCH I ALERGOLOGII Nazwa kierunku: DIETETYKA Forma studiów: Rodzaj modułu kształcenia: stacjonarna obowiązkowy Poziom studiów: Rok studiów: II I Forma zajęć: Wymiar godzin: Koordynator przedmiotu Prowadzący zajęcia wykład seminaria ćwiczenia 20 10 ------ Język przedmiotu / modułu: polski Semestr: letni kształcenie bez inne nauczyciela LICZBA ECTS: 1 ---------------- dr n. med. Adam Sybilski dr n. med. Adam Sybilski TREŚCI PROGRAMOWE WYKŁADY: 1. 2. 3. 4. 5. SEMINARIA: 1. 2. Forma i warunki zaliczenia Literatura podstawowa Pojęcie zdrowia i choroby Determinanty chorób i zdrowia Teorie powstawania chorób. Źródła chorób Globalna strategia zachowania dobrego zdrowia Co pomaga zachować zdrowie i uniknąć chorób? Uwarunkowania alergii pokarmowych, cukrzycy, chorób układu krążenia, nowotworów Styl życia, dieta, używki – wpływ na choroby cywilizacyjne Obecność na wykładach i seminariach obowiązkowa. Zaliczenie na podstawie obecności „Zarys współczesnej promocji zdrowia” B. Cianciara; PZWL ------------ Nazwa przedmiotu: Kod przedmiotu: POSTĘPY PROMOCJI ZDROWIA Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot / moduł: ZAKŁAD ZDROWIA PUBLICZNEGO Nazwa kierunku: DIETETYKA Forma studiów: Rodzaj modułu kształcenia: stacjonarna obowiązkowy Poziom studiów: Rok studiów: II I Forma zajęć: Wymiar godzin: wykład seminaria ćwiczenia 20 16 ------ Język przedmiotu / modułu: polski Semestr: Zimowy kształcenie bez inne nauczyciela LICZBA ECTS: 1 ---------------- ------------ Koordynator przedmiotu Prowadzący zajęcia TREŚCI PROGRAMOWE WYKŁADY: 1 2 3 4 5 6 7 8 Podział uwarunkowań zdrowia Polityka promocji zdrowia w Unii Europejskiej Model działań promujących zdrowie w aglomeracji Szacowanie potrzeb zdrowotnych wybranych grup ludności Health literacy Miejsce edukacji zdrowotnej w promocji zdrowia Środowiska wspierające zdrowie Specyfika promocji zdrowia kobiet i mężczyzn SEMINARIA: 1 2 3 4 5 6 7 8 Uwarunkowania zdrowia w odniesieniu do grup populacji cz.1 Uwarunkowania zdrowia w odniesieniu do grup populacji cz.2 Uwarunkowania zdrowia w odniesieniu do problemów zdrowotnych cz.1 Uwarunkowania zdrowia w odniesieniu do problemów zdrowotnych cz.2 Tworzenie programu promocji zdrowia Ocena jakości programu promocji zdrowia Analiza interesariuszy Tworzenie zespołu realizującego program promocji zdrowia Forma i warunki zaliczenia Literatura podstawowa zaliczenie Mossialos E., “A new European Health Strategy. Offers many opportunities, but can it be implemented?”, British Medical Journal, 2000. July 1; 321(7252):6 Karski J.B., “Polityka zdrowotna samorządu terytorialnego w świetle przepisów i doświadczeń Unii Europejskiej”, wyd. Akademia Medyczna w Warszawie, Warszawa, 2004, Praca habilitacyjna “Dokument Dyskusyjny” nt. Promocji zdrowia, wyd. WHO Regional Office for Europe, Copenhagen, 1984 Karski J.B., Praktyka i Teoria Promocji Zdrowia”, wyd. Cedewu, Warszawa 2003 „Health promotion glossary” – WHO, Geneva, 1998 Nazwa przedmiotu: ZASOBY I SYSTEMY INFORMACYJNE W OCHRONIE ZDROWIA Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot / moduł: ZAKŁAD INFORMATYKI MEDYCZNEJ I TELEMEDYCYNY ZAKŁAD PODSTAW PIELĘGNIARSTWA Kod przedmiotu: Nazwa kierunku: DIETETYKA Forma studiów: stacjonarna Poziom studiów: II Forma zajęć: Wymiar godzin: Rodzaj modułu kształcenia: obowiązkowy Rok studiów: I wykład seminaria ćwiczenia 10 ------- 20 Koordynator przedmiotu Prowadzący zajęcia TREŚCI PROGRAMOWE WYKŁADY: ĆWICZENIE: REGULAMIN ZAJĘĆ Forma i warunki zaliczenia Literatura podstawow a Język przedmiotu / modułu: polski Semestr: Zimowy kształcenie bez inne nauczyciela LICZBA ECTS: 3 ----------------- ------------ Nazwa przedmiotu: Kod przedmiotu: SEKSUOLOGIA W ASPEKCIE ZABURZEŃ ODŻYWIANIA Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot / moduł: ZAKŁAD ZDROWIA PUBLICZNEGO Nazwa kierunku: DIETETYKA Forma studiów: Rodzaj modułu kształcenia: stacjonarna obowiązkowy Poziom studiów: Rok studiów: II I Forma zajęć: Wymiar godzin: Koordynator przedmiotu Prowadzący zajęcia wykład seminaria ćwiczenia 20 14 ------------ Język przedmiotu / modułu: polski Semestr: zimowy kształcenie bez inne nauczyciela LICZBA ECTS: 1 ------------ ------------ Dr n. med. Robert Kowalczyk Dr n. med. Robert Kowalczyk TREŚCI PROGRAMOWE WYKŁADY: 1. Seksuologia biologiczna 1.1. Anatomia narządów płciowych 1.2. Fizjologia kobiety 1.3. Fizjologia mężczyzny 1.4. Psychofizjologia seksualna 1.4.1 Cykl reakcji seksualnej mężczyzn 1.4.2 Nowy model reaktywności seksualnej kobiet 2. Pojęcie normy w seksuologii 2.1. "Norma" w seksuologii 2.2. Ewolucja pojęcia „norma” w seksuologii 2.3. Deklaracja Praw Seksualnych 2.4. Kryteria konieczności interwencji seksuologicznej 2.5. Seksualność elementem zdrowia publicznego 3. Podstawowe pojęcia w seksuologii: 3.1. Tożsamość płciowa 3.2. Orientacja seksualna 3.3. Preferencja seksualna 4.Seksualność w ontogenezie człowieka 4.1. Rozwój psychoseksualny człowieka 4.2. Żywienie, jego wpływ na rozwój, zdrowie psychoseksualne 4.3. Bariery rozwoju psychoseksualnego 4.4. Małżeństwo (trwała relacja o charakterze seksualnym) 4.5. Starzenie się 5. Seksuologia kliniczna 5.1. Klinika zaburzeń seksualnych wg. ICD-10 5.1.1. Nowe metody leczenia zaburzeń seksualnych SEMINARIA: 1. Seksualność osób cierpiących na zaburzenia odżywiania 1.1. Jadłowstręt psychiczny 1.2. Bulimia 2. Wpływ diety na funkcje/potrzeby seksualne. 2.1. Afrodyzjaki. Prawdy i mity. 2.2. Niedożywienie, jego wpływ na funkcjonowanie w sferze seksualnej. 2.3. Otyłość, jej skutki na funkcjonowanie w sferze seksualnej. 3. Substancje psychoaktywne a seksualność 3.1. Nadużywanie substancji psychoaktywnych, wpływ na funkcjonowanie w sferze seksualnej. 3.2. Uzależnienie od seksu. 4. Seksualność osób w wybranych populacjach szczególnych 4.1. Seksualność osób z cukrzycą, Seksualność pacjentów onkologicznych, Seksualność osób żyjących z HIV/AIDS Forma i warunki Formą zaliczenia przedmiotu jest test sprawdzający opanowanie prezentowanej podczas wykładów/ćwiczeń wiedzy (test zamknięty zaliczenia jednokrotnego wyboru). literatura podstawowa 1.Starowicz – Lew , Z., Skrzypulec V. [red]. (2010) Podstawy seksuologii. Warszawa. PZWL. 2.Bancroft, J. (2011) Seksualność człowieka. Wrocław. Elsevier Urban & Partner. 1. Skrzypulec, V. [red.] (2005) Wstęp do seksuologii. Katowice. Wydawnictwo „Kwieciński”. 2. Leiblum, S., Rosen, R. (2005) Terapia zaburzeń seksualnych. Gdańsk. GWP. 3. Lew – Starowicz, Z., Zdrojewicz Z. i Dulko S. (2002) Leksykon seksuologiczny. Wrocław. Continuo. II ROK STUDIA DRUGIEGO STOPNIA OPIEKUN ROKU: dr inż. Beata Sińska Nazwa przedmiotu: Kod przedmiotu: ŻYWIENIE KLINICZNE Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot / moduł: ZAKŁAD ŻYWIENIA CZŁOWIEKA KLINIKA CHIRURGII OGÓLNEJ I ŻYWIENIA KLINICZNEGO-KChOiŻK Nazwa kierunku: DIETETYKA Forma studiów: Rodzaj modułu kształcenia: stacjonarna obowiązkowy Poziom studiów: Rok studiów: II II Forma zajęć: Wymiar godzin: wykład seminaria ćwiczenia KChOiŻK – 10 KChOiŻK – 20 ZZC - 20 KChOiŻK - 35 Język przedmiotu / modułu: polski Semestr: Zimowy/letni kształcenie in bez n nauczyciela e LICZBA ECTS: --4 ZZC - 20 ------- Koordynator przedmiotu Prowadzący zajęcia TREŚCI PROGRAMOWE WYKŁADY: 1 2 3 4 5 Organizacja leczenia żywieniowego w Polsce. Żywienie dojelitowe i pozajelitowe. Procedury NFZ. Żywienie pozajelitowe i dojelitowe w domu w Polsce. Kwalifikacja i szkolenie pacjentów. Powikłania żywienie pozajelitowego w domu. Zespół krótkiego jelita. Definicja, przyczyny, następstwa fizjologiczne i kliniczne. Postępowanie żywieniowe. Rokowania Żywienie w okresie okołooperacyjnym. Wskazania. Wybór metody leczenia. Podaż składników odżywczych. Monitorowanie skuteczności i bezpieczeństwa. Żywienie chorych na nowotwory. Wyniszczenie nowotworowe. Żywienie chorych w stanie terminalnym – aspekty prawne i etyczne. Żywienie na oddziałach intensywnej opieki medycznej. Leczenie żywieniowe kobiet w ciąży. SEMINARIA: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. ĆWICZENIA: 1 2 3 4 5 Forma i warunki zaliczenia Literatura podstawowa Żywienie w zespole metabolicznym, cukrzycy- wybrane przypadki A. Jeznach-Steinhagen Żywienie w chorobach układu krążenia, układu oddechowego Żywienie w chorobach nerek – wizyta na Stacji Dializ Żywienie chorych ze stomią Żywienie w osteoporozie Żywienie pacjentów po transplantacji narządów Żywienie chorych – wybrane przypadki. Zaliczenie zajęć L. Pachocka A. Jeznach-Steinhagen I. Boniecka L. Pachocka A. Jeznach-Steinhagen A. Jeznach-Steinhagen Ocena stanu odżywienia wybranych chorych. Ocena zapotrzebowania na podstawowe składniki odżywcze. Planowanie podaży. Żywienie dojelitowe w praktyce: zgłębniki i zasady ich zakładania. Podstawy wyboru zgłębnika. Kontrola położenia końca zgłębnika i zalegania w żołądku. Przygotowanie diety do podania. Podaż diety metodą grawitacyjną i przez pompę. Przygotowanie planu żywienia dojelitowego wskazanych chorych. Monitorowanie skuteczności żywienia. Powikłania żywienia dojelitowego: przyczyny, objawy, rozpoznanie, postępowanie, zapobieganie. Żywienie pozajelitowe w praktyce. Wskazania. Linia żylna i jej elementy. Zmiana opatrunku na cewniku. Kontrola szybkości wlewu. Przygotowanie planu żywienia pozajelitowego. Powikłania. Zapobieganie powikłaniom. Test zaliczeniowy. egzamin Gawęcki J., Mosso – Pietraszewska, Kompendium wiedzy o żywności, żywieniu i zdrowiu, PWN, Warszawa 2004 Sobotka L.(red.), Podstawy żywienia klinicznego, Ciborowska H., Rudnicka A., Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, PZWL, Warszawa 2007 Dawidowicz A., Zawistowski Z., Żywienie w chorobach przemiany materii, PZWL, Warszawa 1988 Hasik J., Gawęcki J., Żywienie człowieka zdrowego i chorego, cz. 2, PWN, Warszawa 2000 Kunachowicz H., Nadolna I., Tabele wartości odżywczej produktów spożywczych, IŻŻ, Warszawa 1998 Kunachowicz H., Nadolna I., Wartość odżywcza wybranych produktów spożywczych i typowych potraw, PZWL, Warszawa 1997 Fiedurek J. Rola Żywności i żywienia w profilaktyce i terapii chorób człowieka, UMCS, Lublin 2007 Nazwa przedmiotu: Kod przedmiotu: ŻYWIENIE CZŁOWIEKA Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot / moduł: ZAKŁAD ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Nazwa kierunku: DIETETYKA Forma studiów: Rodzaj modułu kształcenia: stacjonarna obowiązkowy Poziom studiów: Rok studiów: II II Forma zajęć: wykład seminaria ćwiczenia 45 45 20 Wymiar godzin: Koordynator przedmiotu Prowadzący zajęcia Język przedmiotu / modułu: polski Semestr: Zimowy kształcenie bez inne nauczyciela LICZBA ECTS: 5 30 ------------ Dr Beata Sińska Dr B.Sińska, dr A. Kucharska TREŚCI PROGRAMOWE WYKŁADY: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Białko z punktu widzenia chemika i dietetyka. Białko w badaniach naukowych. Węglowodany przyswajalne i nieprzyswajalne – aktualne wiadomości i zalecenia. Zapotrzebowanie na tłuszcz i kwasy tłuszczowe w świetle nowych zaleceń. Znaczenie produktów rybnych i suplementów oleju rybnego w żywieniu. Zagrożenia zdrowotne wynikające ze spożywania żywności wysokoenergetycznej Witaminy – źródła pokarmowe, rola prozdrowotna, ze szczególnym uwzględnieniem witamin antyoksydacyjnych. (cz. 1). Witaminy – źródła pokarmowe, rola prozdrowotna, ze szczególnym uwzględnieniem witamin antyoksydacyjnych. (cz. 2). Fizjologiczne znaczenie wybranych składników mineralnych. Zastosowanie norm w ocenie sposobu żywienia i planowaniu wyżywienia. Normy wyżywienia i wzory żywieniowe. Profile żywieniowe jako instrument promocji żywności prozdrowotnej. Diety alternatywne w świetle badań naukowych. Żywność wzbogacona – charakterystyka i wartość odżywcza. Wpływ wybranych używek na zdrowie człowieka. Sposób żywienia osób o zwiększonej aktywności fizycznej i żyjących w warunkach ekstremalnych. Transformacja żywieniowa i jej implikacje dla zdrowia człowieka SEMINARIA: 1 2 Co jeszcze pamiętamy z żywienia człowieka z zakresu kształcenia podstawowego? Białka, tłuszcze, węglowodany – kompendium wiedzy. Ocena wartości odżywczej produktów spożywczych (porcje izokaloryczne, izobiałkowe, izowitaminowe, wskaźnik jakości żywieniowej, gęstość energetyczna). Charakterystyka wartości odżywczej pokarmów ze szczególnym zwróceniem uwagi na białko. 3 Charakterystyka profilu kwasów tłuszczowych w wybranych tłuszczach spożywczych. 4 Kwasy tłuszczowe n-3 i n-6 – źródła w diecie i ich suplementy. 5 Zawartość różnych grup węglowodanów w całodziennej racji pokarmowej. 6 Napoje jako źródło węglowodanów przyswajalnych. 7 Ocena biodostępności żelaza z racji pokarmowej. 8 Ocena biodostępności cynku z racji pokarmowej. 9 Rodzaje i charakterystyka wód butelkowych. 10 Żywność wzbogacona. 11 Zasady układania jadłospisów o zróżnicowanym indeksie glikemicznym. 12 13 14 Ocena sposobu żywienia z wykorzystaniem programów dietetycznych. Interpretacja wyników. Nazewnictwo, definicja i skróty różnych norm żywieniowych stosowanych w Polsce i UE. Opakowanie produktów spożywczych jako informacja podstawowa o produkcie i jego wytwórcy. Dane o GDA. Tworzenie profili żywieniowych jako instrumentów promocji żywności. 15 Zaliczenie materiału z seminariów. ĆWICZENIA: 1 2 3 4 5 6 7 Wprowadzenie do indywidualnej oceny sposoby żywienia. Wywiad 24-godzinny a dzienniczek bieżącego notowania. Cechy wywiadu motywującego. Wywiad żywieniowy jako pierwszy element porady żywieniowej. Błędy i zakłócenia w porozumiewaniu się dietetyka z pacjentem. Symulacje wywiadów dietetycznych. Pomiary antropometryczne i część ekspozycyjna porady dietetycznej. Symulacja i ocena wykonywania pomiarów antropometrycznych i części ekspozycyjnej porady dietetycznej. Przygotowanie i ocena wywiadu 24-godz. ze szczególnym zwróceniem uwagi na trafność pytań dietetyka, swobodę posługiwania się narzędziami diagnostycznymi oraz prawidłowość części ekspozycyjnej. Wiem co jem. Cz. 1 Wiem co jem. Cz. 2 Zaliczenie końcowe. TEMATY DO SAMOKSZTAŁCENIA: Przygotowanie prezentacji i projektu w formie pisemnej pt.: Wiem co jem. Charakterystyka żywieniowo-zdrowotna wybranej grupy produktów. Zajęcia z Żywienia Człowieka sa obowiązkowe. Na seminariach można mieć 2 nieobecności. Zaliczenie przedmiotu Forma i – uzyskanie 60% możliwych do zdobycia punktów. Każde zajęcia muszą być zaliczone przez prowadzącego, zadane warunki prace muszą być oddane w terminie (tzn. na bieżących zajęciach albo najpóźniej na następne zajęcia – termin zaliczenia określa prowadzący). Literatura podstawowa Egzamin Grzymisławski M., Gawęcki J., (red.), Żywienie człowieka zdrowego i chorego, cz. 2, Wyd. PWN, Warszawa 2010 Gawęcki J., Roszkowski W. (red.), Żywienie człowieka a zdrowie publiczne, cz. 3., Wyd. PWN, Warszawa 2009 Gawęcki J. (red.), Żywienie Człowieka. Podstawy nauki o żywieniu, cz. 1, Wyd. PWN, Warszawa 2010 Jarosz M., Bułhak-Jachymczyk B. (red.), Normy żywienia człowieka. Podstawy prewencji otyłości i chorób niezakaźnych, Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2008 Nazwa przedmiotu: Kod przedmiotu: DIETOPROFILAKTYKA I LECZENIE DIETETYCZNE CHORÓB NIEZAKAŹNYCH I ŻYWIENIOWO ZALEŻNYCH Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot / moduł: ZAKŁAD ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Nazwa kierunku: DIETETYKA Forma studiów: Rodzaj modułu kształcenia: stacjonarna obowiązkowy Poziom studiów: Rok studiów: II II Forma zajęć: Wymiar godzin: Koordynator przedmiotu Prowadzący zajęcia wykład seminaria ćwiczenia 30 30 ------ Język przedmiotu / modułu: polski Semestr: Zimowy kształcenie bez inne nauczyciela LICZBA ECTS: 3 20 ------------ Dr Iwona Boniecka Dr I. Boniecka, dr A. Ukleja, mgr M. gąbka, dr L. Pachocka, dr hab.D. Szostak-Wegierek TREŚCI PROGRAMOWE WYKŁADY: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. Epidemiologia otyłości i najnowsze badania dotyczące leczenia dietetycznego. Typy otyłości. Zależność pomiędzy otyłością i nadwagą ocenianą wskaźnikiem BMI i obwodem talii a ryzykiem chorób. Otyłość jako czynnik ryzyka chorób niezakaźnych. Postępowanie dietetyczne w zespole metabolicznym. Kryteria zespołu metabolicznego wg ATP III i NCEP. Przyczyny. Wpływ wieku, BMI i obwodu talii na ocenę częstości zespołu metabolicznego. Profilaktyka i leczenie chorób czynnościowych górnego i dolnego odcinka przewodu pokarmowego (przełyku, żołądka, jelit). Rola właściwego postępowania dietetycznego. Rola czynników żywieniowych w zapobieganiu i leczeniu chorób żołądka i dwunastnicy Cukrzyca typu 1. Występowanie, przyczyny, rozpoznawanie. Insulinoterapia, rodzaje insulin, leczenie dietetyczne, powikłania, jak zapobiegać? Pompy insulinowe w leczeniu cukrzycy (m.in. zasady działania osobistej pompy insulinowej, zestawy infuzyjne, gleukometry). Rola diety w leczeniu chorób skóry. Żywienie chorych z kolo- , ileo- i gastrostomią. Asortyment dietetycznych środków spożywczych specjalnego przeznaczenia medycznego i ich zastosowanie u tych pacjentów. Historia kardiologii prewencyjnej. Styl życia a zdrowie człowieka (spożycie alkoholu, aktywność fizyczna, żywienie - bilans energetyczny, wartość odżywcza pożywienia. Działania promujące zdrowe żywienie oraz aktywność fizyczną w różnych grupach społecznych i gospodarstwach domowych o zróżnicowanym poziomie społeczno – ekonomicznym. Sposoby przeciwdziałania przyzwyczajeń niesprzyjających zdrowiu wśród różnych grup społecznych i w gospodarstwach domowych o zróżnicowanym poziomie społeczno – ekonomicznym. Międzynarodowa klasyfikacja chorób i problemów zdrowotnych wg ICD-10. Sytuacja zdrowotna w Polsce na tle krajów referencyjnych. Przeciętne aktualne i dalsze trwanie życia. Dieta wegetariańska w zapobieganiu i leczeniu wybranych chorób (choroby autoimmunologiczne, nowotwory, choroby kardiologiczne, nadciśnienie, choroby nerek, itp.). Konsekwencje stosowania diet wegetariańskich Dietoprofilaktyka nowotworów Nowości i kontrowersje w dietetyce i leczeniu chorób żywieniowo-zależnych (m.in. dieta paleolityczna, suplementy wapnia w witaminy D w osteoporozie, antyoksydanty a choroby nowotworowe). Rola dietetyków w realizacji globalnej strategii WHO dotyczącej zapobiegania i zwalczania chorób niezakaźnych. Dr I. Boniecka Dr I. Boniecka Dr I. Boniecka Dr A. Ukleja Dr A. Ukleja Mgr Milena Gąbka Dr A. CzerwonogrodzkaSenczyna Dr I. Boniecka Prof. W. Szostak Dr L. Pachocka Dr L. Pachocka Dr A. CzerwonogrodzkaSenczyna Dr hab. D. SzostakWęgierek Dr hab. D. SzostakWęgierek Dr L. Pachocka SEMINARIA: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Zakres wykładu 1 Zakres wykładu 2 . Zakres wykładu 4 Zakres wykładu 3 Zakres wykładu 5 Zakres wykładu 6 Zakres wykładu 12 8. Zakres wykładu 10 9. Zakres wykładu 13, 14 10. Zakres wykładu 8 TEMATY DO SAMOKSZTAŁCENIA: Rola diety w zapobieganiu i leczeniu chorób metabolicznych kości Znaczenie jodu w profilaktyce i leczeniu chorób tarczycy. Profilaktyka jodowa w Polsce Postępowanie dietetyczne w profilaktyce chorób układu sercowo-naczyniowego. Korzyści z leczenia dietetycznego vs. leczenia farmakologicznego chorób dietozależnych REGULAMIN ZAJĘĆ dr Iwona Boniecka dr Iwona Boniecka dr Iwona Boniecka dr I. Boniecka dr A. Ukleja mgr M. Gąbka dr A. CzewonogrodzkaSenczyna dr L. Pachocka dr hab. D. SzostakWęgierek I. Boniecka Warunkiem zaliczenia zajęć jest czynny udział w wykładach i seminariach, uzyskanie zaliczenia z każdego tematu seminarium Forma zaliczenia przedmiotu: egzamin testowy Forma i warunki zaliczenia Literatura podstawowa egzamin Szczygieł B. Niedożywienie związane z chorobą. Występowanie, rozpoznanie. Wyd. Lek. PZWL, Warszawa 2011 Jarosz M. Praktyczny podręcznik dietetyki. Wyd. IŻŻ, Warszawa 2010 Mamcarz A.: Zespół metaboliczny. Medical Education Sp. z o.o. Warszawa 2008 Jarosz M. Otyłość, żywienie, aktywność fizyczna, zdrowie Polaków. Wyd. IŻŻ, Warszawa 2006 Jarosz M., Respondek W.: Nadciśnienie tętnicze. PZWL, Warszawa 2006 Jarosz M., Dzieniszewski J.: Gazy jelitowe. PZWL, Warszawa 2003 Jarosz M., Dzieniszewski J.: Zespół jelita nadwrażliwego. PZWL, Warszawa 2006 Jarosz M., Kłosiewicz –Latoszek L.: Otyłość, zapobieganie i leczenie. PZWL Warszawa 2006 Tatoń, J., Czech A., Bernaś M. : Otyłość, zespół metaboliczny. PZWL 2007 Cybulska B., Kłosiewicz – Latoszek L., Cichocka A.: Zaburzenia lipidowe. PZWL, Warszawa 2006 Nazwa przedmiotu: Kod przedmiotu: ŻYWIENIE KOBIET CIĘŻARNYCH, KARMIĄCYCH I NIEMOWLĄT Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot / moduł: ZAKŁAD ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Nazwa kierunku: DIETETYKA Forma studiów: Rodzaj modułu kształcenia: stacjonarna obowiązkowy Poziom studiów: Rok studiów: II II Forma zajęć: Wymiar godzin: Koordynator przedmiotu Prowadzący zajęcia wykład seminaria ćwiczenia 30 30 ------ Język przedmiotu / modułu: polski Semestr: Zimowy kształcenie bez inne nauczyciela LICZBA ECTS: 3 10 ------------ Dr Aneta Czerwonogrodzka-Senczyna dr A. Czerwonogrodzka-Senczyna – AczS; dr hab. D. Szostak-Węgierek - DSzW TREŚCI PROGRAMOWE WYKŁADY: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Wpływ diety na płodność. Fizjologia ciąży, zasady żywienia kobiet w ciąży o prawidłowym przebiegu. Wpływ sposobu żywienia na przebieg ciąży i rozwój płodu. Bezpieczeństwo żywności i żywienia w czasie ciąży. Suplementacja diety kobiety ciężarnej. Ciąża jako okres sprzyjający kształtowaniu prawidłowych nawyków żywieniowych. Żywienie w zależności od stanu odżywienia ciężarnej. Zaburzenia odżywiania w ciąży. Niepowściągliwe wymioty ciężarnych. Nadciśnienie indukowane ciążą, stan przedrzucawkowy i rzucawka. Niedobory i zaburzenia metabolizmu kwasu foliowego oraz witaminy B12. Hiperhomocysteinemia. Niedokrwistość u ciężarnej. Żywienie ciężarnej HIV(+). Fenyloketonuria matczyna. Cholestaza ciężarnych. Cukrzyca ciężarnych. Żywienie w połogu i okresie laktacji. Suplementacja diety matki karmiącej. Programowanie metaboliczne zdrowia w okresie dorosłości. Noworodek z małą masą urodzeniową i przedwcześnie urodzony – zasady karmienia i żywienia. Rozszerzanie diety u niemowląt na diecie wegetariańskiej. SEMINARIA: 1. 2. 3. 4. Suplementacja Planowanie żywienia w zależności od stanu odżywienia ciężarnej Żywienie kobiet ciężarnych z nadciśnieniem Planowanie żywienia dla ciężarnej z niedokrwistością 5. 6. 7. 8. 9. 10. Planowanie żywienia dla ciężarnej z fenyloketonurią Planowanie żywienia dla ciężarnej z cholestazą Planowanie żywienia dla ciężarnej z cukrzycą Żywienie w połogu i laktacji Planowanie żywienia dla wcześniaków i niemowląt z niską urodzeniową masą ciała Rozszerzanie diety u niemowląt wegetariańskiej TEMATY DO SAMOKSZTAŁCENIA: Zasady żywienia w typowych dolegliwościach okresu ciąży. Zespół policystycznych jajników a zaburzenia metabolizmu węglowodanów – rola żywienia Najczęściej występujące niedobory składników odżywczych u kobiet ciężarnych i w wieku reprodukcyjnym Zmiany pH moczu u kobiet w ciąży. Wpływ żywności na pH moczu. Choroby przewodu pokarmowego kobiet w okresie reprodukcyjnym i w ciąży wpływające na niedobory kwasu foliowego. Zasady żywienia ciężarnych wegetarianek i weganek. Cukrzyca noworodkowa. Dieta matki karmiącej przy alergii pokarmowej dziecka. Schemat żywienia niemowląt karmionych piersią i mlekiem modyfikowanym. REGULAMIN ZAJĘĆ ZALICZENIE SEMINARIUM Kolokwia z materiału wykładowego (60 pkt) + tematyka z samokształcenia (30 pkt), na każdych seminariach, w sumie 90 pkt Prace wykonywane na seminariach, w sumie 50 pkt Z sumy kolokwiów z materiału wykładowego i prac wykonywanych na seminariach student do zaliczenia musi uzyskać 60% możliwych do zdobycia punktów, czyli 84 pkt. Forma i warunki zaliczenia Literatura podstawowa ZALICZENIE KOŃCOWE - EGZAMIN Egzamin ma formę testową i obejmuje materiał wykładowy oraz samokształcenie. Studenci, którzy zaliczą każde kolokwium z materiału wykładowego i każdą pracę wykonywaną na seminarium na co najmniej 60% punktów mogą być zwolnieni z egzaminu. Ocena końcowa z zaliczenia wykładów i z prac na ćwiczeniach oraz z egzaminu przyznawana jest wg kryteriów: Ocena Kryteria bdb 92 – 100% pdb 84 - 91% db 76 - 83% ddb 68 - 75% dst 60 - 67% Bręborowicz G.H. (red): Położnictwo. Podręcznik dla pielęgniarek i położnych. PZWL, Warszawa 2002 Chavarro J.E., Wiolett W.C.: The fertility diet. McGraw Hill 2008 Jarosz M. (red.): Normy żywienia dla populacji polskiej – nowelizacja. IŻŻ, 2012 Krawczyński M. (red.): Żywienie dzieci w zdrowiu i chorobie. HelpMed, Kraków 2008 Kunachowicz H., Nadolna I., Przygoda B., Iwanow K.: Tabele składu i wartości odżywczej żywności. PZWL, Warszawa 2005 Lammi-Keefe C.J., Couch S.C., Philipsom E.H.: Handbook of Nutrition and Pregnancy. Humana Press 2008 Peckenpaugh N.J.: Podstawy żywienia i dietoterapia (Gajewska D., red. Wydania polskiego). Elselvier Urban & Partner, Wrocław 2011 Pisarski T. (red): Położnictwo i ginekologia. PZWL, Warszawa, 2010 Szajewska H. (red): Żywienie dzieci zdrowych i chorych. WUM, Warszawa 2007 Socha J. (red.): Żywienie dzieci zdrowych i chorych. PZWL, Warszawa 2000 Szostak – Węgierek D., Cichocka A.: Żywienie kobiet w ciąży. PZWL, Warszawa 2005 Symonds M.E., Ramsay M.M.: Maternal-Fetal Nutrition during Pregnancy and Lactation. Cambridge University Press 2010 Grzymisławski M., Gawęcki J.: Żywienie człowieka zdrowego i chorego, T. i T.2, PWN, Warszawa 2010 Wielgoś M. (red.): Biblioteka ginekologa praktyka vol. 9: Żywienie kobiet w ciąży. VIA MEDICA, Gdańska 2013 Czasopisma: Ginekologia i Położnictwo. Położna. Ginekologia Polska. Nauka i Praktyka. Standardy Medyczne. Pediatria Polska. Nazwa przedmiotu: Kod przedmiotu: EPIDEMIOLOGIA I DEMOGRAFIA Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot / moduł: ZAKŁAD ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Nazwa kierunku: DIETETYKA Forma studiów: Rodzaj modułu kształcenia: stacjonarna obowiązkowy Poziom studiów: Rok studiów: II II Forma zajęć: Wymiar godzin: Koordynator przedmiotu Prowadzący zajęcia wykład seminaria ćwiczenia 30 20 ------ Język przedmiotu / modułu: polski Semestr: Zimowy kształcenie bez inne nauczyciela LICZBA ECTS: 1 ---------------- ------------ Dr hab. Dorota Szostak-Węgierek Dr hab. D. Szostak-Wegierek, mgr M. Gąbka TREŚCI PROGRAMOWE WYKŁADY: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. Geneza, cele i zadania epidemiologii jako dyscypliny naukowej i działalności praktycznej. Omówienie niezbędnych podstaw z epidemiologii ogólnej i demografii. Ustalenie podstawowej terminologii. Definicje, obszar działania, główne cele Podstawy demografii. Terminologia, źródła danych o ludności, metody badań, współczynniki demograficzne, struktura ludności Podstawy demografii. Teoria przejścia demograficznego. Obecna sytuacja demograficzna w Polsce i Europie. Prognozy demograficzne Określenie pojęcia i poznanie mierników zdrowia. Zapoznanie z współczynnikami charakteryzującymi stan zdrowia populacji polskiej i europejskiej. Charakterystyka stanu zdrowia populacji polskiej na tle wskaźników w innych krajach europejskich. Zróżnicowanie regionalne, nierówności w zdrowiu, związki z charakterystyką demograficzną. Epidemiologia przewlekłych chorób dietozależnych, rola czynników żywieniowych w patogenezie, zapobieganiu i leczeniu. Część 1. Epidemiologia otyłości i niedożywienia i innych chorób związanych z żywnością i żywieniem (choroby układu krążenia, cukrzyca typu 2 ). Epidemiologia przewlekłych chorób dietozależnych, część 2. Zespół metaboliczny, Osteoporoza. Wybrane nowotwory. Wieloczynnikowe związki między dietą i chorobą Rola epidemiologii żywienia w zdrowiu publicznym. Wykorzystanie wyników badań na rzecz poprawy zdrowia społeczeństwa: w promocji zdrowia, w prewencji pierwotnej, prewencji wtórnej i prewencji trzeciego stopnia.. Typy badań wykorzystywane w epidemiologii żywieniowej: badania skriningowe, korelacyjne, kliniczno-kontrolne, kohortowe, badania migracyjne oraz grup specjalnych. Cele stawiane przed nimi i możliwości interpretacyjne: od wykazania związków między żywieniem a chorobą, do diagnoz na poziomie indywidualnym Pojęcia zdrowia i choroby. Trzy epidemiologiczne miary częstości występowania choroby. Mierniki częstości występowania chorób w populacjach. Definicje chorób zakaźnych i nie zakaźnych, dietozaleznych. Cechy demograficzne wpływające na zdrowie i sposób żywienia populacji. Biologiczne i biochemiczne markery jako wskaźniki spożycia wybranych składników odżywczych. Definicja czynników ryzyka. Kliniczne i subkliniczne objawy niedoborów i nadmiarów składników odżywczych w diecie. Współczesne normy żywienia, sposoby wykorzystania w ocenie osób indywidualnych i w grupie osób. Możliwości i ograniczenia w interpretacji. Źródła i przyczyny zmienności diety na poziomie osobniczym i w grupie osób. Normy żywienia dla grup specjalnych : np. sportowców, przebywających w ekstremalnych temperaturach itp. Spożycie żywności, energii i składników odżywczych w Polsce. Trendy, zagrożenia, korzystne i niekorzystne zmiany diety. Związki ze stanem zdrowia , współczynnikami zgonów. Programy epidemiologiczne ukierunkowane na badanie związków między dietą i rozwojem choroby, ze szczególnym uwzględnieniem skutecznych programów interwencyjnych : realizowanych w kraju i na świecie Dr hab. D. SzostakWęgierek Dr hab. D. SzostakWęgierek Dr hab. D. SzostakWęgierek Dr hab. D. SzostakWęgierek Dr hab. D. SzostakWęgierek Dr hab. D. SzostakWęgierek Dr hab. D. SzostakWęgierek Dr hab. D. SzostakWęgierek Dr hab. D. SzostakWęgierek Dr hab. D. SzostakWęgierek Dr hab. D. SzostakWęgierek Dr hab. D. SzostakWęgierek Dr hab. D. SzostakWęgierek Dr hab. D. SzostakWęgierek 15. Osiągnięcia naukowe i praktyczne z zakresu epidemiologii i ich wpływ na historię czynników determinujących stan zdrowia społeczeństw. System zbierania danych epidemiologicznych w kraju, przyszłe kierunki badań, użyteczne adresy www. Dr hab. D. SzostakWęgierek SEMINARIA: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Forma i warunki zaliczenia Literatura podstawowa Metody jakościowej oceny sposobu żywienia .Jakościowa ocena posiłków i jadłospisów na podstawie wywiadu 24 godzinnego. Zastosowanie metod statystycznych do interpretacji wyników retrospektywnych badań klinicznokontrolnych (iloraz szans).Zastosowanie metod statystycznych do interpretacji wyników. badań prospektywnych (ryzyko względne) Bilanse żywności, retrospektywne metody badania sposobu żywienia. Omówienie zasad przeprowadzania wywiadu z 24 godzin poprzedzających badanie oraz ćwiczenia praktyczne. Prospektywne metody badania sposobu żywienia Walidacja i kalibracja metod badania sposobu żywienia. Standaryzacja badań sposobu żywienia. Zastosowanie programu komputerowego „Dieta 5” do obliczenia wartości energetycznej i odżywczej diet. Omówienie zasady działania programu ćwiczenia praktyczne Ocena sposobu żywienia na poziomie indywidualnym i populacyjnym z zastosowaniem norm żywienia człowieka dla różnych grup ludności metodą prawdopodobieństwa i punktu odcięcia Metody oceny stanu odżywienia w badaniach epidemiologicznych Rodzaje pomiarów antropometrycznych, zastosowania w ocenie składu tkankowego ciała, i w ocenie stanu odżywienia (definicje, ćwiczenia praktyczne wykonywania pomiarów). Ocena stanu odżywienia dzieci i młodzieży (siatki centylowe, ćwiczenie posługiwania się siatkami). Rozmieszczenie tkanki tłuszczowej. Określanie typu otyłości na Pomiary antropometryczne w zastosowaniu do oceny stanu odżywienia osób leżących i niepełnosprawnych. Sposób przeprowadzania pomiarów i wykorzystania w ocenie stanu odżywienia. Planowanie badania epidemiologicznego w zależności od celu, wybór metody, dobór próby, zaplanowanie kwestionariusza. Składowe bilansu energii. Ocena wydatku energetycznego w zależności od poziomu aktywności fizycznej (wyliczanie podstawowej przemiany materii i wydatku energetycznego związanego z aktywnością fizyczną w jednostkach MET). Odniesienie do norm żywienia. Zaliczenie Mgr M. Gąbka Dr hab. D. SzostakWęgierek Mgr M. Gąbka Mgr M. Gąbka Mgr M. Gąbka Mgr M. Gąbka Mgr M. Gąbka Mgr M. Gąbka Dr hab. D. SzostakWęgierek Dr hab. D. SzostakWęgierek zaliczenie Jędrychowski W. Podstawy epidemiologii. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego Kraków 2002, wyd.6 Bzdęga J.,Gębska-Kuczerowska A.,Epidemiologia w zdrowiu publicznym, Wyd.Lek. PZWL,2010. Okólski M, Demografia. Podstawowe pojęcia, procesy i teorie w encyklopedycznym zarysie. Wyd. Naukowe Scholar, Warszawa 2005. Holzer J.,Demografia, PWE, Warszawa 2003. Charzewska J.: Epidemiologia żywieniowa, w Perspektywy Epidemiologii w Polsce, bilans otwarcia na XXI wiek, pod. red. Z.J. Brzezińskiego, Warszawa 2001. Willet W., Nutritional Epidemiology. Oxford Univ. Press.1998. Roszkowski. W., Roszkowska: H., Epidemiologia żywieniowa. W: Żywienie człowieka a zdrowie publiczne. Red. J. Gawęcki, W. Roszkowski. PWN, 2009. Charzewska J., Ocena stanu odżywienia. W Żywienie człowieka, podstawy nauki o żywieniu PWN 1998. Praktyczny podręcznik dietetyki (pod red. M. Jarosza) wyd. IŻŻ i MZ 2010. Zasady prawidłowego żywienia chorych w szpitalach (pod red. M. Jarosza) wyd. IŻŻ i MZ 2011. Normy żywienia człowieka. Podstawy prewencji otyłości i chorób niezakaźnych. Red. Jarosz M., Bułhak-Jachymczyk B. PZWL Warszawa 2008. Kunachowicz H., Nadolna I., Tabele wartości odżywczej produktów spożywczych, IŻŻ, Warszawa 2005 Report of a WHO Expert Committee: Physical Status: The use and interpretation of anthropometry. 452, WHO Geneva, 1995. Chumlea WC. i in. Nuritional anthropometric assessment in the elderly 65-90 years of age. Nutr. Elderly 1985, 4, 39. Charzewska, J., Identyfikacja grup ryzyka niewłaściwego stanu odżywienia. Nowiny lekarskie 2005, 74, 4, 518, Nazwa przedmiotu: Kod przedmiotu: EDUKACJA I PORADNICTWO ŻYWIENIOWE Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot / moduł: ZAKŁAD ŻYWIENIA CZŁOWIEKA ZZC ZAKŁAD ZDROWIA PUBLICZNEGO ZZP Nazwa kierunku: DIETETYKA Forma studiów: Rodzaj modułu kształcenia: stacjonarna obowiązkowy Poziom studiów: Rok studiów: II II Forma zajęć: wykład seminaria ćwiczenia Wymiar godzin: ZZC- 20 ZZP- 20 ZZC-25 ZZP - 20 ------ Koordynator przedmiotu Prowadzący zajęcia Język przedmiotu / modułu: polski Semestr: letni kształcenie bez inne nauczyciela LICZBA ECTS: 3 ZZP -20 ------------ Dr Agnieszka Jarosz, dr M. Woynarowska-Sołdan dr Agnieszka Jarosz, dr M. Woynarowska-Sołdan TREŚCI PROGRAMOWE WYKŁADY: ZAKŁAD ŻYWIENIA CZŁOWIEKA 1 Edukacja żywieniowa – definicje, cele, rodzaje. 2 Podstawowe dokumenty dotyczące polityki zdrowotnej i promocji zdrowia w aspekcie edukacji i poradnictwa żywieniowego. 3 Organizacje i instytucje zajmujące się edukacją żywieniową na świecie i w Polsce. 4 Organizacja poradnictwa żywieniowego w Polsce i na świecie. 5 Rola dietetyka, lekarza, pielęgniarki i lidera społeczności lokalnej w programach edukacyjnych. 6 Grupy docelowe w programach edukacji żywieniowej. 7 Sposoby finansowania programów edukacyjnych. 8 Materiały wykorzystywane do edukacji żywieniowej – znaczenie piramidy żywieniowej, znaczenie oficjalnych zaleceń żywieniowych. 9 Międzynarodowe programy edukacyjne prowadzone w szkole. Międzynarodowe programy edukacyjne prowadzone w zakładach służby zdrowia. Międzynarodowe programy edukacyjne prowadzone w miejscu zamieszkania. 10 Ogólnopolskie programy edukacyjne. Lokalne programy edukacyjne. Czynniki decydujące o sukcesie i porażkach. ZAKŁAD ZDROWIA PUBLICZNEGO 1 „Dobry dietetyk”: kompetencje dietetyka w świetle standardów EFAD 2 Komunikacja interpersonalna jako jedna z umiejętności psychospołecznych niezbędnych w pracy dietetyka. Definicja, model, typy, znaczenie. Cechy/zasady dobrej komunikacji lekarza (dietetyka) z pacjentem. 3 Komunikacja z pacjentem: analiza stanu obecnego (jak jest?, jak być powinno?, dlaczego nie jest tak jak być powinno?, wnioski). 4 Specyfika relacji z pacjentem. Sytuacja choroby jako sytuacja trudna. Fazy adaptacji do choroby. Podejścia w relacji lekarz – pacjent 5 Elementy psychologii rozwojowej potrzebne do lepszego rozumienia pacjenta: wprowadzenie (pojęcie „rozwój osobniczy”, sfery, czynniki, etapy rozwoju) 6 Elementy psychologii rozwojowej: rozwój w okresie dzieciństwa. Komunikacja z pacjentem dzieckiem 7 Elementy psychologii rozwojowej: rozwój w okresie dorastania. Komunikacja z pacjentem nastoletnim 8 Elementy psychologii rozwojowej: rozwój w okresie dorosłości. Komunikacja z pacjentem w starszym wieku 9 Aktywny pacjent: cechy aktywnego pacjenta w chorobie oraz w czasie badań profilaktycznych. Potrzeba i metody rozwijania umiejętności bycia aktywnym pacjentem. Czynniki ułatwiające i utrudniające pełnienie roli aktywnego pacjenta 10 Prawa pacjenta. Znajomość praw pacjenta jako pomoc w pełnieniu roli aktywnego pacjenta SEMINARIA: ZAKŁAD ŻYWIENIA CZŁOWIEKA 1 Czynniki wpływające na zachowania żywieniowe. 2 Źródła wiedzy o problemach zdrowotnych związane z żywieniem. 3 Podstawowe czynniki decydujące o sukcesie w procesie komunikacji z pacjentem. 4 Formy i etapy procesu dokonywania zmian. 5 Marketing społeczny i jego zastosowanie w edukacji żywieniowej. 6 Edukacja żywieniowa kobiet w ciąży i karmiących – cele i metody. 7 Edukacja żywieniowa osób w podeszłym wieku. 8 Edukacja żywieniowa osób z chorobami przewlekłymi. 9 Metodyka programów edukacji żywieniowej – podstawy. 10 Metodyka programów edukacji żywieniowej – wybór celów i ich uzasadnienie. 11 Metodyka programów edukacji żywieniowej – wybór właściwych metod. 12 Metodyka programów edukacji żywieniowej – harmonogram działania. 13 Metodyka programów edukacji żywieniowej – współdziałanie z władzami 14 Metodyka programów edukacji żywieniowej – ocena uzyskanych wyników. ZAKŁAD ŻDROWIA PUBLICZNEGO 15 Wprowadzenie do zajęć: prezentacja tematyki, metod, zawarcie kontraktu ze studentami 16 Rola lekarza (dietetyka) i pacjenta. Postrzeganie relacji lekarz - pacjent przez obie strony tej relacji 17 Komunikowanie informacyjne i perswazyjne 18 Poznawanie potrzeb pacjenta i ich zaspokajanie 19 Aspekty niewerbalne w komunikacji z pacjentem 20 Werbalne bariery komunikacji z pacjentem 21 Aktywne słuchanie 22 Zadawanie pytań i zachęcanie pacjenta do ich zadawania 23 Motywowanie pacjenta 24 Samoocena umiejętności w zakresie komunikacji z pacjentem TEMATY DO SAMOKSZTAŁCENIA: Wywiad motywujący w pracy dietetyka jako sposób pomocy pacjentom w zmianie złych nawyków i ryzykownych zachowań Forma i warunki zaliczenia Literatura podstawowa Egzamin Charońska E., Zarys problemów edukacji zdrowotnej. Centrum Edukacji Medycznej. Warszawa 1997 Czupryna A., Poździoch S., Ryś A., Włodarczyk W.C., Zdrowie publiczne. Uniwersyteckie Wydaw. Med. VESALIUS, Kraków 2002 Gromadzka-Ostrowska J., Włodarek D., Toeplitz Z., Edukacja prozdrowotna, Wydaw. SGGW, Warszawa 2003 Jeżewska-Zychowicz M., Zachowania żywieniowe konsumentów a proces edukacji żywieniowej, Wydaw. SGGW, Warszawa 1996 Jeżewska-Zychowicz M, Zachowania żywieniowe i ich uwarunkowania. Wydaw. SGGW, Warszawa 2004 Karski J. (red), Promocja zdrowia. Wydaw. IGNIS, Warszawa 1999 Narojek L., Niektóre aspekty uwarunkowań zachowań żywieniowych. Wydaw. IŻŻ. Warszawa 1993 Małachowska A., Ciok J. Rola lekarza podstawowej opieki zdrowotnej w promocji zdrowia na przykładzie poradnictwa żywieniowego. Promocja Zdrowia 1998;15:40-53 Ciok J., Kamińska M., Dzieniszewski J. Przegląd metod prowadzenia edukacji żywieniowej wśród pacjentów szpitalnych. Pol. Merk. Lek., 1999;7:236-241. Ciok J., Kamińska M. Próba oceny skuteczności edukacji żywieniowej pacjentów szpitalnych w prewencji wtórnej chorób układu krążenia, w Podstawy Naukowe Żywienia w Szpitalach red. J. Dzieniszewski, L. Szponar, B. Szczygieł, J. Socha. Warszawa IŻŻ 2001, Prace IŻŻ 100 str. 608-618. Żywienie Człowieka i Metabolizm, Żywność, żywienie a zdrowie, Promocja zdrowia. Nauki społeczne i medyczne, Roczniki PZH, Nowiny lekarskie. Gordon T., W. Sterling Edwards (2009) Rozmawiać z pacjentem. Podręcznik doskonalenia umiejętności komunikacyjnych i budowania partnerskich relacji, Warszawa: Wydawnictwo Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej „Academica” Porozumiewanie się lekarza z pacjentem i jego rodziną (2012), A. Steciwko, J. Barański (red.), Wrocław: ELSEVIER Urban&Partner Mayerscough P.R., Ford M. (2001) Jak rozmawiać z pacjentem, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne Rollnick S., Miller W.R., Butler Ch.C (2010) Wywiad motywujący w opiece zdrowotnej. Jak pomóc pacjentom w zmianie złych nawyków i ryzykownych zachowań, Warszawa: Wydawnictwo Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej „Academica” Makara-Studzińska M. (2012) Komunikacja z pacjentem, Lublin, Wydawnictwo Czelej Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka (2008), B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Nazwa przedmiotu: Kod przedmiotu: JAKOŚĆ I BEZPECZEŃSTWO ŻYWNOŚCI Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot / moduł: KATEDRA I ZAKŁAD BROMATOLOGII Nazwa kierunku: DIETETYKA Forma studiów: Rodzaj modułu kształcenia: stacjonarna obowiązkowy Poziom studiów: Rok studiów: II II Forma zajęć: Wymiar godzin: wykład seminaria ćwiczenia 10 10 30 Język przedmiotu / modułu: polski Semestr: Zimowy kształcenie bez inne nauczyciela LICZBA ECTS: 2 10 ------------ Koordynator przedmiotu Prowadzący zajęcia TREŚCI PROGRAMOWE WYKŁADY: 1 2 3 4 5 6 7 SEMINARIA: 1 2 3 4 5 6 7 8 CWICZENIA: 1 Podstawy metodyczne oceny jakości żywności. Metodyka pobierania próbek żywności do badań Sposoby przygotowania średnich próbek laboratoryjnych z różnych produktów żywności Określenie jakości środków spożywczych – badanie organoleptyczne, sensoryczna, chemiczne, laboratoryjne. Opisywanie wyników analiz. Etapy wstępne w analizie żywności – ekstrakcja, mineralizacja, izolacja nowymi metodami Metody analityczne wykorzystywane w analizie żywności: instrumentalne, miareczkowe, testy, metody immunologiczne. Substancje antyodżywcze w żywności – w aspekcie korzyści i wad procesu żywienia. Podstawowe pojęcia z zakresu metodologii badań toksykologicznych – stosowanych w ocenie substancji dodatkowych i zanieczyszczeń żywności. Naturalne substancje toksyczne w żywności. Substancje mogące działać szkodliwie po celowym dodaniu ich do żywności. Substancje zanieczyszczające żywność podczas produkcji, przetwarzania i przechowywania i ich następstwa zdrowotne. Substancje przechodzące z naczyń i opakowań do żywności i wynikające z nich zagrożenia dla zdrowia ludzi. Zagadnienia podstawowych zasad stosowanych w analizie żywności w zakresie przygotowania próbek do badań ilościowych i jakościowych. Podstawowe pojęcia toksykologiczne i metody badań toksykologicznych, mających zastosowanie w ocenie żywności. Oszacowanie ryzyka zdrowotnego dla związków występujących w żywności. Substancje antyodżywcze w żywności. Naturalne substancje toksyczne w żywności. Substancje dodawane celowo do żywności w aspekcie korzyści lub zagrożeń dla zdrowia. Substancje zanieczyszczające powstające na różnych etapach produkcji. Substancje przechodzące z naczyń i opakowań do żywności i wynikające z nich zagrożenia dla zdrowia ludzi. Zanieczyszczenia biologiczne żywności i ich aspekt zdrowotny. Oznaczenie suchej masy w środkach spożywczych. Oznaczenie zawartości cukrów złożonych w żywności metodami chemicznymi Ocena jakości zdrowotnej mleka. 2 3 4 5 Wykrywanie obecności reduktazy. Ocena zanieczyszczenia żywności substancjami chemicznymi. Oznaczanie zawartości azotanów i azotynów.. Oznaczenie pozostałości antybiotyków betalaktamowych w żywności. Wykrywanie i oznaczenie substancji celowo dodawanych do żywności. Wykrywanie ilości barwiników metodą chromatografii bibułowej pojedynczych i w mieszaninie. Wykrywanie dwutlenku siarki w winie Ocena zafałszowania i jakości żywności. 6 7 Ocena jakości oliwy – próba krzepnięcia Ocena świeżości mąki – oznaczanie glutenu. Oznaczanie kofeiny w herbacie i kawie. Oznaczanie substancji pochodzących z opakowań do żywności – styren 8 Kolokwium Forma i warunki zaliczenia zaliczenie Literatura podstawowa Miano coli – oznaczenie metodą fermentacyjną Próba skuteczności pasteryzacji niskiej – próba na fosfatazę Próba skuteczności pasteryzacji wysokiej – próba na peroksydazę Karłowski K.: Problemy toksykologiczne związane z żywnością – Toksykologia współczesna, PZWL, 2005 Kocjan R: Chemia analityczna, PZWL, 2003 Krauze S.: Podręcznik Laboratoryjny Analityka Żywnościowego, PZWL, Warszawa 1962 Olędzka R.: Analiza bromatologiczna – jakość zdrowotna żywności, AM Warszawa, 1999 Gertig H.: Żywność a zdrowie i prawo, PZWL, Warszawa 2004 Nazwa przedmiotu: Kod przedmiotu: WYPOSAŻENIE TECHNICZNE ZAKŁADÓW ŻYWIENIA ZBIOROWEGO Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot / moduł: ZAKŁAD ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Nazwa kierunku: DIETETYKA Forma studiów: Rodzaj modułu kształcenia: stacjonarna obowiązkowy Poziom studiów: Rok studiów: II II Forma zajęć: wykład seminaria ćwiczenia 20 10 ------ Wymiar godzin: Koordynator przedmiotu Prowadzący zajęcia Język przedmiotu / modułu: polski Semestr: Zimowy kształcenie bez inne nauczyciela LICZBA ECTS: 1 10 ------------ Prof. dr hab. Agnieszka Wierzbicka j.w. TREŚCI PROGRAMOWE WYKŁADY: 1 2 3 4 5 6 7 Struktura przestrzenna i funkcjonalna zakładów gastronomicznych. Podstawowe rodzaje zakładów gastronomicznych. Drogi technologiczne. Lokalizacja pomieszczeń w zależności od stron świata. Dział magazynowy. Zasady określania powierzchni, wyposażenia oraz warunków skałdowania surowców i artykułów w pomieszczeniach magazynowych. Magazyny bez zmian temperaturowych. Typowe wyposażenie. Magazyny chłodnicze. Rodzaje magazynów. Asortyment magazynowany. Warunki magazynowania. Typowe wyposażenie. Dział produkcyjne. Zasady określania powierzchni pomieszczeń produkcyjnych i wyposażenie technologiczne. Kuchnia potraw zimnych i gorących. Wyposażenie technologiczne. Rozmieszczenie sprzętu technologicznego. Zasady doboru wyposażenie do obróbki termicznej. Zmywalnia naczyń kuchennych. Dział ekspedycyjny. Rozdzielnia kelnerska. Zmywalnia naczyń stołowych. Transport wewnętrzny Dział handlowy. Sala konsumencka. System obsługi konsumenta. Samoobsługa. 8 9 10 SEMINARIA: 1 2 3 4 5 Forma i warunki zaliczenia Literatura podstawowa Dział administracyjno-socjalny. Wyposażenie. Rozmieszczenie pomieszczeń. Transport wewnętrzny w zakładach gastronomicznych. Zadania transportu wewnętrznego Zaliczenie przedmiotu. Układ funkcjonalny pomieszczeń. Schematy rozmieszczenia. Projekt magazynu w uwzględnieniem warunków przechowywania. Projekt przygotowalni i kuchni Projekt działu ekspedycji i handlowego. Projekt działu administracyjno-socjalnego. zaliczenie Koziorowska B., Biernat M.: Projektowanie technologiczne zakładów gastronomicznych, kuchni hotelowych i szpitalnych, Wyd. BRIBK. Warszawa 2002 Jastrzębski W., Wyposażenie zakładów gastronomicznych, WSiP, Warszawa 1999 Skrzypczak K., Dolata W., Projektowanie Technologiczne Zakładów Gastronomicznych, Poznań 1997 Czasopisma: Foof Sernice, Technika chłodnicza i klimatyzacyjna, Chłodnictwo, Przegląd Gastronomiczny Zaremba R., Półtorak A., Maszynoznawstwo gastronomiczne, Wyd. SGGW. Neryng A., 2003, Wyposażenie Zakładów Gastronomicznych, Wyd. SGGW. Nazwa przedmiotu: Kod przedmiotu: IMMUNOMODULACJA W LECZENIU ŻYWIENIOWYM Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot / moduł: ZAKŁAD IMMUNOLOGII, BIOCHEMII I ŻYWIENIA Nazwa kierunku: DIETETYKA Forma studiów: Rodzaj modułu kształcenia: stacjonarna obowiązkowy Poziom studiów: Rok studiów: II II Forma zajęć: Wymiar godzin: Koordynator przedmiotu Prowadzący zajęcia wykład seminaria ćwiczenia 15 30 ------ Język przedmiotu / modułu: polski Semestr: Zimowy kształcenie bez nauczyciela inne LICZBA ECTS: 1 10 ------------ Prof. dr hab. med. Robert Słotwiński Prof. dr hab. med. Robert Słotwiński TREŚCI PROGRAMOWE WYKŁADY: Wpływ żywienia poza- i dojelitowego na odporność. Leczenia żywieniowe wspomagające odporność (immunonutrition). Wpływ interwencji żywieniowej na czynność układu odpornościowego i przebieg choroby nowotworowej. Immunomodulacja w leczeniu żywieniowym - zagrożenia manipulacją układem odpornościowym. Zmiany wrodzonej odpowiedzi przeciwbakteryjnej po żywieniu immunomodulacyjnym. Immunotropowe działanie substancji pochodzenia naturalnego zawartych w diecie. Działanie przeciwdrobnoustrojowe i przeciwzapalne substancji pochodzenia naturalnego stanowiących m.in. składniki diety. Wpływ kwasów tłuszczowych na odpowiedź odpornościową. Wpływ glutaminy na funkcje komórek układu odpornościowego. Wpływ argininy na odpowiedź odpornościową. Wpływ aminokwasów siarkowych na odpowiedź odpornościową. Wpływ witamin A, E, C, B na odporność. Prof. dr hab. Med. Robert Słotwiński Prof. dr hab. Med. Robert Słotwiński Prof. dr hab. Med. Robert Słotwiński Prof. dr hab. Med. Robert Słotwiński Dr n. med. Barbara-Joanna Bałan Dr n. med. Barbara-Joanna Bałan mgr Ewelina Wachowska mgr Ewelina Wachowska mgr Ewelina Wachowska mgr Ewelina Wachowska mgr Ewelina Wachowska Wpływ cynku, żelaza i selenu na odporność. Probiotyki w regulacji odporności. SEMINARIA: Wpływ żywienia poza- i dojelitowego na odporność. Leczenia żywieniowe wspomagające odporność (immunonutrition). Wpływ interwencji żywieniowej na czynność układu odpornościowego i przebieg choroby nowotworowej. Immunomodulacja w leczeniu żywieniowym - zagrożenia manipulacją układem odpornościowym. Zmiany wrodzonej odpowiedzi przeciwbakteryjnej po żywieniu immunomodulacyjnym. Immunotropowe działanie substancji pochodzenia naturalnego zawartych w diecie. Działanie przeciwdrobnoustrojowe i przeciwzapalne substancji pochodzenia naturalnego stanowiących m.in. składniki diety. Wpływ kwasów tłuszczowych na odpowiedź odpornościową. Wpływ glutaminy na funkcje komórek układu odpornościowego. Wpływ argininy na odpowiedź odpornościową. Wpływ aminokwasów siarkowych na odpowiedź odpornościową. Wpływ witamin A, E, C, B na odporność. Wpływ cynku, żelaza i selenu na odporność. Probiotyki w regulacji odporności. Nazwa przedmiotu: mgr Ewelina Wachowska mgr Ewelina Wachowska Prof. dr hab. Med. Robert Słotwiński Prof. dr hab. Med. Robert Słotwiński Prof. dr hab. Med. Robert Słotwiński Prof. dr hab. Med. Robert Słotwiński Dr n. med. Barbara-Joanna Bałan Dr n. med. Barbara-Joanna Bałan mgr Ewelina Wachowska mgr Ewelina Wachowska mgr Ewelina Wachowska mgr Ewelina Wachowska mgr Ewelina Wachowska mgr Ewelina Wachowska mgr Ewelina Wachowska Kod przedmiotu: PRODUKCJA POTRAW I TOWAROZNAWSTWO Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot / moduł: ZAKŁAD ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Nazwa kierunku: DIETETYKA Forma studiów: Rodzaj modułu kształcenia: stacjonarna obowiązkowy Poziom studiów: Rok studiów: II II Forma zajęć: Wymiar godzin: Koordynator przedmiotu Prowadzący zajęcia wykład seminaria ćwiczenia 30 20 40 Język przedmiotu / modułu: polski Semestr: Zimowy kształcenie bez inne nauczyciela LICZBA ECTS: 4 ---------------- ------------ Dr Beata Sińska Dr B. Sińska, dr A. Kucharska, dr E. Michota-Katulska TREŚCI PROGRAMOWE WYKŁADY: 1 2 3 4 5 6 7 8 Podstawy sensorycznej analizy żywności. Wpływ przetwarzania żywności na jej cechy sensoryczne. Technologiczne, ekonomiczne i zdrowotne aspekty produkcji potraw. Wpływ obróbki cieplnej na wartość odżywczą i właściwości organoleptyczne żywności. Białkowe produkty żywnościowe (mięso, mleko i jego przetwory, jaja) – budowa i skład chemiczny. Dobór metod obróbki cieplnej, metody rozmrażania. Technologia produkcji dań z produktów białkowych. Tłuszcze i produkty tłuszczowe – charakterystyka i znaczenie technologiczne, wartość odżywcza. Dobór metod obróbki cieplnej, metody rozmrażania. Technologia produkcji dań z produktów tłuszczowych. Charakterystyka wybranych produktów węglowodanowych. Cukier i syropy cukrowe. Miód naturalny. Dobór metod obróbki cieplnej, metody rozmrażania. Technologia produkcji dań z produktów węglowodanowych. Przyprawy i ich rola w kształtowaniu jakości sensorycznej. Substancje bioaktywne zawarte w przyprawach. Kształtowanie cech jakościowych potraw poprzez dobór parametrów cieplnych i substancji dodatkowych dodawanych do żywności. Technologie i charakterystyka potraw stosowanych w różnych dietach. Dr B. Sińska Dr B. Sińska Dr B. Sińska Dr B. Sińska Dr B. Sińska Dr B. Sińska Dr B. Sińska Dr B. Sińska Potrawy różnych narodów – wartość odżywcza (Nie)bezpieczna żywność. Akryloamid – źródła, pobranie i wpływ na zdrowie człowieka. Alergeny w żywności (histamina). 9 10 Dr B. Sińska Dr B. Sińska SEMINARIA: Technologia i charakterystyka potraw wykorzystywanych w diecie ubogoenergetycznej. Zaplanowanie indywidualnej, zbilansowanej diety o obniżonej wartości energetycznej. Ocena wartości energetycznej i odżywczej. Technologia i charakterystyka potraw wykorzystywanych w diecie z ograniczeniem łatwoprzyswajalnych węglowodanów. Zaplanowanie indywidualnej, zbilansowanej diety z ograniczeniem łatwo przyswajalnych węglowodanów. Wymienniki węglowodanowe, białkowe i tłuszczowe. Ocena wartości energetycznej i odżywczej. Technologia i charakterystyka potraw wykorzystywanych w diecie bezglutenowej. Zaplanowanie indywidualnej, zbilansowanej diety bezglutenowej. Ocena wartości energetycznej i odżywczej. Technologia i charakterystyka potraw wykorzystywanych w dietach wegetariańskich. Zaplanowanie indywidualnej, zbilansowanej diety wegańskiej. Ocena wartości energetycznej i odżywczej. Technologia i charakterystyka potraw wykorzystywanych w diecie niskobiałkowej. Zaplanowanie indywidualnej, zbilansowanej diety niskobiałkowej. Ocena wartości energetycznej i odżywczej. 1 2 3 4 5 ĆWICZENIA: Technologia indywidualnej diety o obniżonej wartości energetycznej 1200 kcal. Ocena wpływu obróbki technologicznej na wartość odżywczą i właściwości organoleptyczne dań. Technologia indywidualnej diety o kontrolowanej zawartości węglowodanów. Ocena wpływu obróbki technologicznej na wartość odżywczą i właściwości organoleptyczne dań. Technologia indywidualnej diety bezglutenowej. Ocena wpływu obróbki technologicznej na wartość odżywczą i właściwości organoleptyczne dań. Technologia indywidualnej diety wegańskiej. Ocena wpływu obróbki technologicznej na wartość odżywczą i właściwości organoleptyczne dań. Technologia indywidualnej diety niskobiałkowej. Ocena wpływu obróbki technologicznej na wartość odżywczą i właściwości organoleptyczne dań. 1 2 3 4 5 Forma i warunki zaliczenia egzamin Palich P., Ocieczek A., Zarys technologii żywności i towaroznawstwa, Wyd. Uczelniane TiH, Bydgoszcz 2004 Świderski F., Waszkiewicz-Robak B., Towaroznawstwo żywności przetworzonej z elementami technologii, Wyd. SGGW, Warszawa 2010 Litwińczuk A. (red.), Surowce zwierzęce – ocena i wykorzystanie, Państwowe Wyd. Rolnicze i Leśne, Warszawa 2004 Literatura podstawowa Nazwa przedmiotu: Kod przedmiotu: NUTRIGENOMIKA Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot / moduł: ZAKŁAD FARMAKOGENOMIKI Nazwa kierunku: DIETETYKA Forma studiów: Rodzaj modułu kształcenia: stacjonarna obowiązkowy Poziom studiów: Rok studiów: II II Forma zajęć: Wymiar godzin: wykład seminaria ćwiczenia 20 10 ------------ Język przedmiotu / modułu: polski Semestr: zimowy kształcenie bez inne nauczyciela LICZBA ECTS: 1 20 Koordynator przedmiotu Prowadzący zajęcia TREŚCI PROGRAMOWE WYKŁADY: 1 2 3 Nutrigenomika – cele, metody, narzędzia, oczekiwania, aspekty etyczne i prawne Składniki diety a stabilność genomu Składniki diety a ekspresja genów I – rola kwasów tłuszczowych ----------- 4 5 6 7 8 9 10 SEMINARIA: 1 2 3 4 5 Forma i warunki zaliczenia Literatura podstawowa Składniki diety a ekspresja genów II - rola innych składników diety. Geny o istotnym znaczeniu w regulacji metabolizmu lipidów i lipoprotein. Geny a żywieniowa prewencja miażdżycy i chorób układu krążenia. Geny a żywienia prewencja zespołu metabolicznego i cukrzycy t. II. Formy polimorficzne genów a odpowiedź metaboliczna na skład diety Otyłość – rola czynników genetycznych Interakcje żywienie - geny a rozwój chorób nowotworowych. Epigenetyka a żywienie. Programowanie żywieniowe. Narzędzia nutrigenomiki i epigenetyki – nowe technologie i metody badawcze Nutrigenomika a praktyka kliniczna. Jak zastosować osiągnięcia nutrigenomiki w praktyce dietetyka – prezentacje studentów Nutrigenomika a indywidualizacja diety w świetle danych z piśmiennictwa światowego – prezentacje studentów Dane z piśmiennictwa - Nutrigenomika a indywidualizacja składu diety– prezentacje studentów Nutrigenomika i możliwość jej stosowania w praktyce –w świetle danych z piśmiennictwa światowego – prezentacje studentów Zaliczenie Uzyskanie zaliczenia wymaga: uczestnictwa w zajęciach, przygotowania prezentacji w oparciu o przekazaną przez prowadzącego publikację z piśmiennictwa światowego (publikacja anglojęzyczna) i przedstawienie jej na seminarium, udzielenie odpowiedzi na pytania zadawane przez uczestników seminarium oraz prowadzącego, zaliczenie kolokwium końcowego Nowicka G. Badania genetyczne w naukach żywieniowych. Żyw.Człow.Metab. 2007, 34: 15714 Włodarczyk M, Nowicka G. Aminokwasy a ekspresja informacji genetycznej. Żyw.Człow.Metab. 2007, 34: 1532 Nowicka G, Chmurzyńska A. Genetyka i genomika w ocenie ryzyka chorób dietozaleznych i ich prewencji. W "Żywienie Człowieka a Zdrowie Publiczne", red.J.Gawęcki, W.Roszkowski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009, str. 103-115 „Nutrient Gene Interactions in Health and Disease” ed. N.Moustaid-Mousa, C.Berdanier. CRC series in Nutrition – 2001. Nazwa przedmiotu: Kod przedmiotu: ALERGIE I NIETOLERANCJE POKARMOWE Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot / moduł: KLINIKA PNEUMONOLOGII I ALERGOLOGII WIEKU DZIECIĘCEGO - KPiAWD ZAKŁAD IMMUNOLOGII, BIOCHEMII I ŻYWIENIA - ZIBiŻ Nazwa kierunku: DIETETYKA Forma studiów: Rodzaj modułu kształcenia: stacjonarna obowiązkowy Poziom studiów: Rok studiów: II II Forma zajęć: Wymiar godzin: wykład KPiAWD 18 ZIBiŻ- 16 seminaria KPiAWD - 4 ZIBiŻ- 4 ćwiczenia ------------ Język przedmiotu / modułu: polski Semestr: letni kształcenie bez inne nauczyciela LICZBA ECTS: 2 --------------- ----------- Koordynator przedmiotu Prowadzący zajęcia TREŚCI PROGRAMOWE WYKŁADY: 1 2 3 4 5 6 7 Wprowadzenie – alergie i nietolerancje pokarmowe. Podstawowe pojęcia i definicje, immuno- i nieimmuno-zależne nieprawidłowe reakcje organizmu na pokarm. Epidemiologia alergii pokarmowych – czynniki warunkujące występowanie alergii pokarmowych, częstość występowania alergii pokarmowych. Najczęściej spotykane alergeny pokarmowe – białka mleka, jaj, orzechów, soi, ryb, skorupiaków. Zioła, przyprawy, substancje dodatkowe, suplementy diety i środki spożywcze specjalnego przeznaczenia jako alergeny pokarmowe. Alergie krzyżowe, alergeny ukryte. Objawy kliniczne alergii. Zespoły chorobowe wywoływane przez alergeny pokarmowe – zespół alergii jamy ustnej, alergiczne zapalenie żołądka i jelit, pokrzywka i obrzęk naczynioruchowy, atopowe zapalenie skóry, astma, nieżyt nosa. Nietolerancje pokarmowe – enzymatyczne, farmakologiczne i niezdefiniowane. Nietolerancje pokarmowe na sacharydy (m.in. laktozę) – częstość występowania, przyczyny, objawy. 8 9 10 Diagnostyka alergii i nietolerancji pokarmowych – wywiad chorobowy, testy skórne, testy z krwi, testy prowokacyjne. Rola diet stosowanych w diagnostyce – dieta testująca, eliminacyjna, rotacyjna. Leczenie alergii i nietolerancji pokarmowych. Leczenie dietetyczne, farmakologiczne, odczulanie, leczenie ostrych reakcji alergicznych. Immunoterapia jako perspektywa leczenia alergii pokarmowych. Profilaktyka alergii i nietolerancji pokarmowych – pierwotna i wtórna. Profilaktyka w okresie prenatalnym, w czasie karmienia piersią, podczas karmienia sztucznego niemowląt, pokarmy uzupełniające w diecie niemowląt. SEMINARIA: 1 2 3 4 Zaburzenia funkcji układu odpornościowego – typy nadwrażliwości i ich przykłady kliniczne. Alergie jako typ nadwrażliwości. Czynniki warunkujące występowanie alergii, alergeny, pojęcie atopii. Mechanizmy reakcji alergicznych – udział i rola limfocytów Th2, IgE, komórek tucznych, bazofilów i eozynofilów. Przebieg odpowiedzi immunologicznej na alergen – reakcja natychmiastowa (anafilaktyczna) i reakcja późna (late-phase re action – LPR). Leczenia dietetyczne chorych z alergią na białka mleka, jaja, soi. Leczenia dietetyczne w nietolerancji laktozy. Nazwa przedmiotu: ŻYWIENIE DZIECI Z WADAMI GENETYCZNYMI Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot / moduł: KLINIKA PEDIATRII Nazwa kierunku: DIETETYKA Forma studiów: Rodzaj modułu kształcenia: stacjonarna obowiązkowy Poziom studiów: Rok studiów: II II Forma zajęć: Wymiar godzin: wykład seminaria ćwiczenia 20 10 ------ Koordynator przedmiotu Prowadzący zajęcia TREŚCI PROGRAMOWE WYKŁADY: SEMINARIA: Kod przedmiotu: Język przedmiotu / modułu: polski Semestr: Zimowy kształcenie bez inne nauczyciela LICZBA ECTS: 1 ------------ ------------ REGULAMIN ZAJĘĆ Forma i warunki zaliczenia zaliczenie Literatura podstawow a Nazwa przedmiotu: Kod przedmiotu: BADANIA NAUKOWE W DIETETYCE I SEMINARIA MAGISTERSKIE Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot / moduł: ZAKŁAD ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Nazwa kierunku: DIETETYKA Forma studiów: Rodzaj modułu kształcenia: stacjonarna obowiązkowy Poziom studiów: Rok studiów: II II Forma zajęć: Wymiar godzin: Koordynator przedmiotu Prowadzący zajęcia wykład seminaria ćwiczenia 10 60 ------- Język przedmiotu / modułu: polski Semestr: zimowy/letni kształcenie bez inne nauczyciela LICZBA ECTS: 2 ----------- ----------- Dr Magdalena Zegan Dr M. Zegan, dr B. Sińska TREŚCI PROGRAMOWE WYKŁADY: 1 2 3 4 5 Badania naukowe w dietetyce, metodologia badań. Planowanie, organizacja i etapy badań naukowych z zakresu żywności i żywienia. Problemy badawcze. Pytania problemowe i szczegółowe. Zmienne (ilościowe, jakościowe). Hipoteza badawcza. Materiał, przedmiot badań, dobór próby w badaniach dotyczących spożycia żywności i żywienia. Randomizacja. Metoda podwójnie ślepej próby. Techniki badań. Narzędzia stosowane w badaniach z zakresu żywności i żywienia. Metodologia badań żywieniowych. Etyka w badaniach. Zasady dobrej praktyki klinicznej (GCP). Rola i zadania komisji etycznej w realizacji badań naukowych wykonywanych na ludziach i zwierzętach. Medycyna oparta na faktach. Plagiat. Prawa autorskie. Dr M. Zegan Wprowadzenie do zajęć. Zasady zakończenia studiów. Rodzaje prac. Elementy składowe pracy. Przegląd piśmiennictwa. Wymagania teoretyczne, techniczne ćwiczenia praktyczne. Przegląd piśmiennictwa. Bibliografia. Materiał i metodyka – wymagania teoretyczne, ćwiczenia praktyczne – sprawdzenie poprawności przygotowanych materiałów Problemy badawcze, temat, cel badania, materiał i metodyka – opracowanie elementów składowych na przykładzie wybranych publikacji Problemy badawcze, temat, cel badania, materiał i metodyka – opracowanie elementów składowych na przykładzie wybranych publikacji. Podsumowanie dla części teoretycznej pracy Rodzaje narzędzi badawczych. Narzędzia badawcze – omówienie narzędzi stosowanych w Dr M. Zegan Dr M. Zegan Dr M.Zegan Dr M. Zegan Dr M. Zegan Dr B. Sińska Dr B. Sińska Dr B. Sińska SEMINARIA: 1 2 3 4 5 6 7 Dr M. Zegan Dr M. Zegan Dr M. Zegan 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Forma i warunki zaliczenia Literatura podstawowa badaniach oceny sposobu żywienia oraz w badaniach dotyczących konsumpcji żywności Ankieta- poprawa błędów, w przykładowych ankietach. Konstrukcja narzędzia do tematu pracy. Weryfikacja narzędzia badawczego. Wyniki badań własnych – wymagania, ćwiczenia praktyczne, omówienie błędów popełnianych przy analizie wyników. Sposób interpretacji wyników. Wyniki badań własnych – wymagania, ćwiczenia praktyczne, omówienie błędów popełnianych przy analizie wyników. Dyskusja wyników Statystyka opisowa Wnioski. podsumowanie Streszczenie- wymagania do streszczenia, ocena różnych streszczeń. Zasady przygotowania prezentacji w Power Point Przygotowanie artykułu. Mówca doskonały. Przygotowanie i omówienie posteru. Przygotowanie streszczenia z pracy na konferencję. Najczęstsze błędy w pracy mgr Najczęstsze błędy w pracy mgr Temat, cel, materiał i metodyka oraz wybrane wyniki badań własnych - Prezentacje studentów Temat, cel, materiał i metodyka oraz wybrane wyniki badań własnych - Prezentacje studentów Dr M. Zegan Dr M. Zegan Dr M. Zegan Dr M. Zegan Dr. B.Sińska Dr. B.Sińska Dr. B.Sińska Dr. B.Sińska Dr M. Zegan Dr M. Zegan Dr. B.Sińska Dr M. Zegan Dr M. Zegan zaliczenie Apanowicz J. Metodologia nauk, Toruń 2003 Bazarnik J. Badania marketingowe, Warszawa – Kraków 1992 Dutkiewicz W. Podstawy metodologii badań Kielce 2001 Gutkowska K., Ozimek I. Badania marketingowe na rynku żywności, Warszawa 2002 Hajduk Z. Ogólna metodologia nauk, Lublin 2007 Juszczyk S. Metodologia badań empirycznych w naukach społecznych, Katowice 2001 Łobocki M. Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych, Kraków 2007 Maison D. Badania marketingowe od teorii do praktyki, Gdańsk 2007 Maszke A. Metodologiczne podstawy badań pedagogicznych, Rzeszów 2004 Mynarski S. Analiza danych rynkowych i marketingowych z wykorzystaniem programu Statistica, Kraków 2003 Nowak S. Metodologia badań społecznych, Warszawa 2007 Oppenheim A. Kwestionariusze, wywiady, pomiary postaw, Poznań 2004 Pilch T., Bauman T. Zasady badań pedagogicznych, Warszawa 2001 Rószkiewicz M. Metody ilościowe w badaniach marketingowych, Warszawa 2002 Rószkiewicz M. Narzędzia statystyczne w analizach marketingowych, Warszawa 2002 Stanisz A. Przystępny kurs statystyki, Kraków 1998 Stanisz A. Przystępny kurs statystyki z zastosowaniem Statistica Pl Nazwa przedmiotu: Kod przedmiotu: METODOLOGIA BADAŃ NAUKOWYCH W DIETETYCE Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot / moduł: ZAKŁAD DYDAKTYKI I EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Nazwa kierunku: DIETETYKA Forma studiów: Rodzaj modułu kształcenia: stacjonarna obowiązkowy Poziom studiów: Rok studiów: II II Forma zajęć: wykład seminaria ćwiczenia Wymiar godzin: ----------- 20 ------ Język przedmiotu / modułu: polski Semestr: letni kształcenie bez inne nauczyciela LICZBA ECTS: ------------ ------------ Koordynator przedmiotu Prowadzący zajęcia dr n. farm. Mariusz Panczyk dr n. farm. Mariusz Panczyk TREŚCI PROGRAMOWE SEMINARIA: I II III IV Forma i warunki zaliczenia Bazy piśmiennictwa naukowego (PubMed, PBL, Scopus, ProQuest i Web of Science) Zasady cytowania i tworzenia bibliografii oraz ocena wiarygodności źródeł informacji naukowej (Cytowania publikacji, monografii i źródeł internetowych, etyka cytatu i plagiat, czasopisma punktowane impact factor z dziedziny Żywienie i dietetyki, indeks Hirsha i indeksy cytowań) Zarządzenie bibliografią (programy do zarządzania bibliografią załącznikową - EndNote Web i RefWorks, Reference Manager oraz Zotero) Statystyczna analiza wyników badań ankietowych Zaliczenie obejmuje aktywność na zajęciach seminaryjnych oraz poprawne wykonanie zadań ćwiczeniowych i testów zaliczających w ramach szkolenia e-learningowego na platformie Moodle. 1. Wieczorkowska G, Wierzbiński J. Badania sondażowe i eksperymentalne. Wybrane zagadnienia. Warszawa: Literatura podstawowa Wydawnictwa Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego; 2005. 2. Jan E. Zejda. Medyczny artykuł naukowy. Zasady dobrej praktyki publikacyjnej. Ann. Acad. Med. Siles. 2006, 60, 4 (http://old.neuroedu.pl/pdf/medyczny_artykul_naukowy.pdf) 3. Wojtyła-Buciora P, Marcinkowski JT. Sposób żywienia, zadowolenie z własnego wyglądu i wyobrażenie o idealnej sylwetce młodzieży licealnej. Probl Hig Epidemiol, 2010; 91(2): 227-232. (http://phie.pl/pdf/phe-2010/phe-2010-2-227.pdf) 4. Moczko JA, Bręborowicz GH. Nie samą biostatystyką... Ośrodek Wydawnictw Naukowych ICB PAN, Poznań 2010. 5. Kusy M. Od kwestionariusza do raportu - System zbierania danych i narzędzia analityczne w badaniach ankietowych. StatSoft Polska (http://www.statsoft.pl/pdf/artykuly/od-kwestionariusza-do-raportu.pdf) 6. Kusy M. Opracowanie wyników badań ankietowych w programie Statistica. StatSoft Polska (http://www.statsoft.pl/czytelnia/artykuly/Opracowanie_wynikow_bad_ankietowych.pdf) 7. Stanisławska–Kloc S. Zasady wykorzystywania cudzych utworów: prawo autorskie i dobre obyczaje (etyka cytatu). Diametros 19, 2009: 160-184. (http://www.diametros.iphils.uj.edu.pl/pdf/diam19_stanislawskakloc.PDF ) ́ iennicze w polskich bibliotekach cyfrowych i bibliograficznych bazach danych 8. Kowalska M. Zasoby czasopiśm koegzystencja, konkurencja czy kooperacja. W: Derfert-Wolf, L., szczepańska, B.(red.) Bibliograficzne bazy danych: kierunki rozwoju i możliwości współpracy. Ogólnopolska konferencja naukowa. 2009: 27-29 (http://repozytorium.umk.pl/bitstream/handle/item/409/Baztech.pdf)