I.
Unieczynnienie źródła zakażenia
II. Przecięcie dróg szerzenia się infekcji
III. Uodpornienie osób wrażliwych na
zakażenie
Naturalne
Naturalne zakażenie
patogennym
drobnoustrojem
Wariolizacja
Sztuczne
Czynne
Bierne
Czynno - bierne
Powstaje odporność
przeciw drobnoustrojowi, którego antygeny
zostały podane jako szczepionka
po kilku tygodniach lub kilkakrotnym
szczepieniu podstawowym
utrzymuje się kilka, a nawet kilkanaście lat
Szczepienia obowiązkowe
Kalendarzyk szczepień dzieci i młodzieży
według wieku
Szczepienia osób narażonych w sposób
szczególny na zakażenie
II. Szczepienia zalecane
III. Informacje uzupełniające
I.
p/gruźlicy w I dobie życia
nie szczepi się dzieci matek zakażonych HIV
do czasu wykluczenia zakażenia (ok. 4
miesiąca po ujemnej próbie tuberkulinowej)
i z wagą < 2000 g
p/Hib obowiązkowo od 2 m.ż. 3 dawki
co 6-8 tyg. i dawkę przypominającą
w 16-18 m.ż.
Szczepienia przeciwko pneumokokom
Szczepienia przeciwko ospie wietrznej
a) dzieci od 2 m. ż. do ukończenia 5 r. ż
po urazach i z wadami oun
p. ch. serca z niewydolnością układu krążenia
sch. immunologiczno-hematologiczne
małopłytkowość idiopatyczna
ostra białaczka, chłoniaki, sferocytoza
asplenia wr. lub po splenectomii
zakażone HIV
przed planowanym przeszczepieniem
narządów
b) wcześniaki z dysplazją oskrzelowo-płucną
a) dzieci do ukończenia 12 r. ż.
z ostrą białaczką limfoblastyczną w okresie
remisji
zakażone HIV
przed leczeniem immunosupresyjnym lub
chemioterapią
z upośledzeniem odporności
b) dzieci zdrowe do ukończenia 12 r. ż.
z otoczenia osób określonych powyżej,
które nie chorowały na ospę wietrzną
2012r.
c) dzieci do ukończenia 12 r.ż. narażone na
zakażenie ze względów środowiskowych,
w szczególności przebywające czasowo
lub stale w domach dziecka, domach opieki
długoterminowej, żłobkach i innych
instytucjach opiekuńczych
Immunoglobuliny ludzkie lub
immunoglobuliny zwierzęce
Szybki wzrost odporności po podaniu
preparatu
Utrzymywanie się odporności tylko kilka
tygodni
Odczyny alergiczne
Odporność noworodka
Jednoczesne podanie szczepionki w celu
uodpornienia na dłuższy czas
i immunoglobiny w celu szybkiego
uodpornienia
Podanie w odległe od siebie części ciała
Uodpornienie ponarażeniowe,
po ekspozycji na zakażenie, po kontakcie
Ludzkie normalne immunoglobuliny LNI –
Gamma-globulina ludzka (Biomed)
Dożylne immunoglobuliny IVIG –
profilaktyka i wspomaganie leczenia
zakażeń bakteryjnych i wirusowych
Bioglobulina (Biomed),
Pentaglobin IgM (Biotest) - leczenie
wspomagające ciężkich zakażeń
bakteryjnych
Swoiste immunoglobuliny –
Gamma anty HBs (Biomed)
Wyprodukowane z surowicy koni, bydła,
baranów uodpornionych w długim cyklu
szczepień
Oczyszczone frakcje swoistej
immunoglobuliny G
Reakcja anafilaktyczna, choroba
posurowicza
Próba uczuleniowa
Końska antytoksyna:
błonicza,
tężcowa,
botulinowa,
przeciwko jadowi żmij,
wściekliźnie
Bydlęca antytoksyna tężcowa
Wstrząs anafilaktyczny –
odczyn wczesny, I typ reakcji,
w czasie lub bezpośrednio po
Choroba posurowicza –
odczyn późny, III typ reakcji,
po 7-10 dniach
Reakcja gorączkowa,
zaczerwienienie i obrzęk
Bóle głowy, pleców,
wzrost temp. ciała, dreszcze, świąd, obrzęk
naczynioruchowy, pokrzywka
Kaszel, chrypka, narasta duszność
Wahania ciśnienia, tachycardia, sinica
Niepokój pacjenta
Utrata przytomności
Zgon
Wzrost temp. ciała, dreszcze, bóle głowy
Nudności, wymioty
Obrzęk węzłów chłonnych
Wysypka o charakterze pokrzywki
Obrzęk stawów - poliarthritis
Wahania RR, tachycardia
Glomerulonephritis
Granulocytoza, eozynofilia, proteinuria
Wywiad odnośnie chorób alergicznych
Uprzednio otrzymane preparaty
Zestaw przeciwwstrząsowy
Próba uczuleniowa !
0,1 ml surowicy rozcieńczonej 1:10
fizjologicznym roztworem soli
Obserwacja 20 min.
brak objawów
{----}
próba ujemna
Podajemy antytoksynę jednorazowo
Zaczerwienienie, obrzęk, bąbel
{+++}
Uczulenie na surowicę
Wstrzykuje się sposobem odczulającym
rozcieńczona 1:20 - 1:10 w dawce
0,1 - 0,5 ml podskórnie,
co pół godziny
nierozcieńczona po 0,2 - 0,5 ml p.s.
Antybiotyk
Szczepionka - dawka przypominająca
Antytoksyna błonicza [końska]
wyjątkowo u osób nieuodpornionych
z bliskiego kontaktu
100 j. m./kg m.c. domięśniowo
Dotarcie do wszystkich osób, które nie
wykazują objawów choroby, lecz spożyły
pokarm, będący przyczyną zatrucia
Poliwalentna antytoksyna 10 - 20 ml dom.
[1 fiolka 10 ml = 5000 j.a. antytoksyny A i B,
1000 j.a. antytoksyny E]
Monowalentna, odpowiedniego typu
10000 j.a. dom. [końska]
Szczepienie dzieci według kalendarzyka
Dorośli - dawki przypominające co 10 lat
szczególnie dla osób z grup ryzyka: wojsko,
policja, rolnicy, pracownicy leśni,
transportu, budownictwa, zakażeni HIV,
strażacy, wyjeżdżający w długą podróż
Dorośli nieszczepieni - Td
0, 1, 6-12 miesięcy
Niezwłoczne, dokładne oczyszczenie rany,
chirurgiczne opracowanie, opatrzenie
[eradykacja przetrwalników i
uniemożliwienie namnażania bakterii,
zahamowanie produkcji tetanospazminy]
Antybiotyki –
penicyliny, tetracykliny, makrolidy
r. kąsane, miażdżone, kłute, postrzałowe
[eradykacja p.wegetatywnych]
Uodpornienie w zależności od charakteru
i okoliczności zranienia, uprzednich
szczepień oraz stanu pacjenta
Masywne zakażenie bakteryjne – [gleba]
Gdy upłynęło > 24 h
Nie można prawidłowo opatrzeć rany
Wstrząs pourazowy, duża utrata krwi
Silne wyniszczenie, osłabienie
Obniżona odporność, leczeni
cytostatykami, hormonami kory nadnerczy
Napromieniowanie radioaktywne
Szczepionka T lub Td podskórnie
w jedno ramię
+
Ludzka immunoglobulina p/tężcowa
250 – 500 j.m. dom w drugie ramię
ostatnia dawka szczepienia
podstawowego lub przypominającego
więcej niż 10 lat temu –
uodpornienie czynno-bierne
Nie szczepieni, niekompletnie szczepieni,
historia szczepień niepewna –
uodpornienie czynno-bierne,
następnie kontynuować szczepienie
podstawowe 0,1,6 m
Szczepienie podstawowe lub przypominające
ostatnia dawka mniej niż 5 lat temu –
nie wymaga,
ew. gdy szczególnie wysokie ryzyko
rozważyć podanie jednej przypominającej
dawki T lub Td
ostatnia dawka 5 - 10 lat temu –
T lub Td, jedna przypominająca dawka
Ostatnia dawka szczepienia
podstawowego lub przypominającego
mniej niż 5 lat temu - nie wymaga
Ostatnia dawka więcej niż 5 lat temu T lub Td, jedna przypominająca dawka
Nie szczepieni, niekompletnie szczepieni,
historia szczepień niepewna T lub Td, następnie kontynuować kolejne
dawki szczepienia podstawowego: 0,1,6 m
Szczepienie anatoksyna tężcowa T lub Td
podskórnie
Chorzy leczeni immunoglobuliną powinni
równolegle rozpocząć uodpornienie
czynne szczepionką [anatoksyną],
1 ml podskórnie 3 x co 3 dni,
po 6 tygodniach i po 6-12 miesiącach.
Choroba nie powoduje powstania
odporności !
Kwalifikacja w specjalistycznych
Poradniach Chorób Zakaźnych
w Łodzi ul. Kniaziewicza 1/5
Szczepienie profilaktyczne przednarażeniowe
Lekarze i studenci weterynarii, technicy
Personel laboratoriów
Pracownicy rzeźni, targowisk, leśnicy,
myśliwi, strażnicy leśni, wypychacze
zwierząt, hodowcy
Speleolodzy
Podróżujący na tereny z enzoocjami
Szczepienie podstawowe
w dniach 0, 7, 28
Szczepienie uzupełniające po roku
Szczepienia przypominające co 3 - 5 lat
pokąsane przez zwierzę z rozpoznaną
wścieklizną
pokąsane przez zwierzę dzikie, nieznane,
zbiegłe, [padłe lub zabite], u których nie
wykluczono wścieklizny
kontakt ze śliną lub tkanką mózgową
zwierzęcia podejrzanego lub wściekłego
personel medyczny
lisy – 65%
borsuki, jenoty, wilki, kuny, łasice, tchórze,
sarny, daniele, łosie, dziki, szczury,
nietoperze, myszy, piżmaki, wiewiórki, jeże,
zające
domowe
nieszczepione psy, koty,
konie, krowy zaatakowane na pastwiskach
Czas, w którym wirus ukazuje się w ślinie
przed wystąpieniem pierwszych objawów
klinicznych choroby, jest stały i mieści się w
granicach 0 - 10 dni, najczęściej 1 - 3 dni
Zasada przyżyciowej obserwacji
weterynaryjnej zwierząt przez 15 dni –
psy i koty
Pierwsza pomoc:
obficie przemyć ranę bieżącą wodą
i mydłem, dokładnie spłukać
zdezynfekować 40-70% alkoholem, jodyną,
0,1% sterinolem
opracowanie rany – nie zaszywać
natychmiast
rozważyć wskazania do antybiotykoterapii
profilaktyka przeciwtężcowa !
Dotknięcie,
karmienie,
oślinienie zdrowej
skóry, brak ran,
kontakt pośredni
Nie wymaga
zapobiegania
zwierzę zdrowe
→ objawy
wścieklizny
Oślinienie
uszkodzonej
skóry, lekkie
pogryzienia,
zadrapania
zwierzę
podejrzane o
wściekliznę
→ zdrowe
zwierzę
wściekłe, dzikie,
nieznane,
niebadane
szczepionka
gdy objawy
wścieklizny
natychmiast
szczepionka –
przerwać gdy
zwierzę
zdrowe
natychmiast
podanie
szczepionki
Wścieklizna
Rozpoczęcie postępowania poekspozycyjnego
można odłożyć do czasu potwierdzenia
wścieklizny u zwierzęcia, o ile zwierzę, które
naraziło człowieka nie wykazywało objawów
choroby podczas ekspozycji
i jest możliwa jego piętnastodniowa obserwacja
weterynaryjna – dotyczy wyłącznie psa i kota
zwierzę zdrowe
→ objawy
wścieklizny
Głębokie
pogryzienia,
zadrapania,
oślinienie
błon
śluzowych
zwierzę
podejrzane o
wściekliznę
→ zdrowe
zwierzę
wściekłe, dzikie,
nieznane,
niebadane
natychmiast
szczepionka +
swoista
immunoglobulina
przerwać gdy
zwierzę zdrowe
•
•
Szczepionka w dniach 0, 3, 7, 14, 30
Dorosłym w m. trójgłowy ramienia,
dzieciom w przednio-boczną okolicę uda
Szczepieni uprzednio – w dniach 0 i 3
Szybka immunizacja – skrócony cykl
w dniach 0, 7, 21 w schemacie 2+1+1 dawki
Działania niepożądane:
Miejscowe - obrzęk, zaczerwienienie
Ogólne - gorączka, bóle głowy, stawów,
nudności
Równocześnie z cyklem szczepień lub
do 7 dnia od czasu podania szczepionki
Swoista immunoglobulina ludzka
20 j.m./kg masy ciała dom.
i ew. połowa wyliczonej dawki wkroplenie do rany, nastrzyknięcie okolicy
rany
Immunoglobuliny nie podaje się
szczepionym uprzednio
Jeżeli została narażona osoba uprzednio
szczepiona przeciw wściekliźnie,
podaje się tylko dwie dawki przypominające
szczepionki według schematu w 0 i 3 dobie.
Nie należy podawać swoistej
immunoglobuliny.
Badania przyżyciowe wykonują Zakłady
Lecznicze Zwierząt.
Pośmiertna diagnostyka polega
na stwierdzeniu obecności w mózgu
antygenu wirusa, metodą
immunofluorescencji
w Zakładzie Higieny Weterynaryjnej.
Żmija zygzakowata Vipera berus
Antytoksyna monowalentna, końska
500 j.a. dom.
Pokąsanie przez kilka żmij 10-20 ml dom.
Dożylnie w stanach zagrożenia życia
Poliwalentne surowice
Szczepienie obowiązkowe MMR
Żywe, atenuowane wirusy odry,
różyczki i świnki
I szczepienie w 13 – 14 m.ż.
II w 10 roku życia
Uodpornienie bierne
Gamma-Globulina ludzka 15%
0,25 ml/kg m.c. do 5 dni od kontaktu,
głęboko domięśniowo,
Uodpornienie czynno-bierne
+ szczepionka
Uodpornienie czynne
szczepienie obowiązkowe MMR
Uodpornienie bierne
Gamma-Globulina ludzka 15%
20 – 30 ml dom. kobietom w ciąży
Szczepienie zalecane
Żywe, atenuowane wirusy
Powyżej 9 m.ż. dwie dawki w odstępie
6 tygodni
Bezpłatne szczepienia od 2008 r. dla dzieci
z obniżoną odpornością (slajd 9)
Swoista immunoglobulina ludzka - Varitect
Zapobiegawczo 1 ml/kg m.c. dożylnie
do 96 godzin po ekspozycji
Leczniczo 2 ml/kg m.c. dożylnie
Varitect
Wrodzony niedobór odporności
Leczeni cytostatykami, immunosupresyjnie,
radioterapią – choroby nowotworowe,
białaczki
Noworodki matek, które zachorowały
5 dni przed i 2 dni po porodzie
Kobiety w ciąży
Szczepienie obowiązkowe
w I dobie ż., w 2 i 7 m.ż.
Szczepienie obowiązkowe osób
narażonych na zakażenie
Szczepienie zalecane 0-1-6 m
Szybkie uodpornienie 0-7-12 dni +12 m
Gamma anty HBs 200, 1000
Noworodki matek HBs+
200 j. dom. nie później niż 12 godz. po
urodzeniu + szczepionka
Po ekspozycji 1000 j. dom. do 48 godz.
Długotrwale hospitalizowani co 3 - 4 tyg.
Hepatect amp. 2 i 10 ml
Noworodki 0,4 ml/kg w powolnym wlewie
dożylnym
Po ekspozycji 0,12 - 0,2 mg/kg m.c. doż.
Cytotect
Profilaktyka przed przeszczepami
50 - 150 j/kg m.c we wlewie dożylnym
6 dawek co 2 tyg.
Leczenie – cytomegalia wrodzona
