I. Unieczynnienie źródła zakażenia I. Przecięcie dróg szerzenia się infekcji I. Uodpornienie osób wrażliwych na zakażenie Naturalne Naturalne zakażenie patogennym drobnoustrojem Wariolizacja Sztuczne Czynne Bierne Czynno - bierne Powstaje odporność przeciw drobnoustrojowi, którego antygeny zostały podane jako szczepionka po kilku tygodniach lub kilkakrotnym szczepieniu podstawowym utrzymuje się kilka, a nawet kilkanaście lat Szczepienia obowiązkowe Kalendarzyk szczepień dzieci i młodzieży według wieku Szczepienia osób narażonych w sposób szczególny na zakażenie II. Szczepienia zalecane III. Informacje uzupełniające I. p/gruźlicy w I dobie życia nie szczepi się dzieci matek zakażonych HIV do czasu wykluczenia zakażenia (ok. 4 miesiąca po ujemnej próbie tuberkulinowej) i z wagą < 2000 g p/Hib obowiązkowo od 2 m.ż. 3 dawki co 6-8 tyg. i dawkę przypominającą w 16-18 m.ż. Szczepienia przeciwko pneumokokom Szczepienia przeciwko ospie wietrznej a) dzieci od 2 m. ż. do ukończenia 5 r. ż po urazach i z wadami oun p. ch. serca z niewydolnością układu krążenia sch. immunologiczno-hematologiczne małopłytkowość idiopatyczna ostra białaczka, chłoniaki, sferocytoza asplenia wr. lub po splenectomii zakażone HIV przed planowanym przeszczepieniem narządów a) wcześniaki z dysplazją oskrzelowo-płucną a) dzieci do ukończenia 12 r. ż. z ostrą białaczką limfoblastyczną w okresie remisji zakażone HIV przed leczeniem immunosupresyjnym lub chemioterapią z upośledzeniem odporności b) dzieci zdrowe do ukończenia 12 r. ż. z otoczenia osób określonych powyżej, które nie chorowały na ospę wietrzną 2012r. c) dzieci do ukończenia 12 r.ż. narażone na zakażenie ze względów środowiskowych, w szczególności przebywające czasowo lub stale w domach dziecka, domach opieki długoterminowej, żłobkach i innych instytucjach opiekuńczych Immunoglobuliny ludzkie lub immunoglobuliny zwierzęce Szybki wzrost odporności po podaniu preparatu Utrzymywanie się odporności tylko kilka tygodni Odczyny alergiczne Odporność noworodka Jednoczesne podanie szczepionki w celu uodpornienia na dłuższy czas i immunoglobiny w celu szybkiego uodpornienia Podanie w odległe od siebie części ciała Uodpornienie ponarażeniowe, po ekspozycji na zakażenie, po kontakcie Ludzkie normalne immunoglobuliny LNI – Gamma-globulina ludzka (Biomed) Dożylne immunoglobuliny IVIG – profilaktyka i wspomaganie leczenia zakażeń bakteryjnych i wirusowych Bioglobulina (Biomed), Pentaglobin IgM (Biotest) - leczenie wspomagające ciężkich zakażeń bakteryjnych Swoiste immunoglobuliny – Gamma anty HBs (Biomed) Wyprodukowane z surowicy koni, bydła, baranów uodpornionych w długim cyklu szczepień Oczyszczone frakcje swoistej immunoglobuliny G Reakcja anafilaktyczna, choroba posurowicza Próba uczuleniowa Końska antytoksyna: błonicza, tężcowa, botulinowa, przeciwko jadowi żmij, wściekliźnie Bydlęca antytoksyna tężcowa Wstrząs anafilaktyczny – odczyn wczesny, I typ reakcji, w czasie lub bezpośrednio po Choroba posurowicza – odczyn późny, III typ reakcji, po 7-10 dniach Reakcja gorączkowa, zaczerwienienie i obrzęk Bóle głowy, pleców, wzrost temp. ciała, dreszcze, świąd, obrzęk naczynioruchowy, pokrzywka Kaszel, chrypka, narasta duszność Wahania ciśnienia, tachycardia, sinica Niepokój pacjenta Utrata przytomności Zgon Wzrost temp. ciała, dreszcze, bóle głowy Nudności, wymioty Obrzęk węzłów chłonnych Wysypka o charakterze pokrzywki Obrzęk stawów - poliarthritis Wahania RR, tachycardia Glomerulonephritis Granulocytoza, eozynofilia, proteinuria Wywiad odnośnie chorób alergicznych Uprzednio otrzymane preparaty Zestaw przeciwwstrząsowy Próba uczuleniowa ! 0,1 ml surowicy rozcieńczonej 1:10 fizjologicznym roztworem soli Obserwacja 20 min. brak objawów {----} próba ujemna Podajemy antytoksynę jednorazowo Zaczerwienienie, obrzęk, bąbel {+++} Uczulenie na surowicę Wstrzykuje się sposobem odczulającym rozcieńczona 1:20 - 1:10 w dawce 0,1 - 0,5 ml podskórnie, co pół godziny nierozcieńczona po 0,2 - 0,5 ml p.s. Antybiotyk Szczepionka - dawka przypominająca Antytoksyna błonicza [końska] wyjątkowo u osób nieuodpornionych z bliskiego kontaktu 100 j. m./kg m.c. domięśniowo Dotarcie do wszystkich osób, które nie wykazują objawów choroby, lecz spożyły pokarm, będący przyczyną zatrucia Poliwalentna antytoksyna 10 - 20 ml dom. [1 fiolka 10 ml = 5000 j.a. antytoksyny A i B, 1000 j.a. antytoksyny E] Monowalentna, odpowiedniego typu 10000 j.a. dom. [końska] Szczepienie dzieci według kalendarzyka Dorośli - dawki przypominające co 10 lat szczególnie dla osób z grup ryzyka: wojsko, policja, rolnicy, pracownicy leśni, transportu, budownictwa, zakażeni HIV, strażacy, wyjeżdżający w długą podróż Dorośli nieszczepieni - Td 0, 1, 6-12 miesięcy Niezwłoczne, dokładne oczyszczenie rany, chirurgiczne opracowanie, opatrzenie [eradykacja przetrwalników i uniemożliwienie namnażania bakterii, zahamowanie produkcji tetanospazminy] Antybiotyki – penicyliny, tetracykliny, makrolidy r. kąsane, miażdżone, kłute, postrzałowe [eradykacja p.wegetatywnych] Uodpornienie w zależności od charakteru i okoliczności zranienia, uprzednich szczepień oraz stanu pacjenta Masywne zakażenie bakteryjne – [gleba] Gdy upłynęło > 24 h Nie można prawidłowo opatrzeć rany Wstrząs pourazowy, duża utrata krwi Silne wyniszczenie, osłabienie Obniżona odporność, leczeni cytostatykami, hormonami kory nadnerczy Napromieniowanie radioaktywne Szczepionka T lub Td podskórnie w jedno ramię + Ludzka immunoglobulina p/tężcowa 250 – 500 j.m. dom w drugie ramię ostatnia dawka szczepienia podstawowego lub przypominającego więcej niż 10 lat temu – uodpornienie czynno-bierne Nie szczepieni, niekompletnie szczepieni, historia szczepień niepewna – uodpornienie czynno-bierne, następnie kontynuować szczepienie podstawowe 0,1,6 m Szczepienie podstawowe lub przypominające ostatnia dawka mniej niż 5 lat temu – nie wymaga, ew. gdy szczególnie wysokie ryzyko rozważyć podanie jednej przypominającej dawki T lub Td ostatnia dawka 5 - 10 lat temu – T lub Td, jedna przypominająca dawka Ostatnia dawka szczepienia podstawowego lub przypominającego mniej niż 5 lat temu - nie wymaga Ostatnia dawka więcej niż 5 lat temu T lub Td, jedna przypominająca dawka Nie szczepieni, niekompletnie szczepieni, historia szczepień niepewna T lub Td, następnie kontynuować kolejne dawki szczepienia podstawowego: 0,1,6 m Szczepienie anatoksyna tężcowa T lub Td podskórnie Chorzy leczeni immunoglobuliną powinni równolegle rozpocząć uodpornienie czynne szczepionką [anatoksyną], 1 ml podskórnie 3 x co 3 dni, po 6 tygodniach i po 6-12 miesiącach. Choroba nie powoduje powstania odporności ! Kwalifikacja w specjalistycznych Poradniach Chorób Zakaźnych w Łodzi ul. Kniaziewicza 1/5 Szczepienie profilaktyczne przednarażeniowe Lekarze i studenci weterynarii, technicy Personel laboratoriów Pracownicy rzeźni, targowisk, leśnicy, myśliwi, strażnicy leśni, wypychacze zwierząt, hodowcy Speleolodzy Podróżujący na tereny z enzoocjami Szczepienie podstawowe w dniach 0, 7, 28 Szczepienie uzupełniające po roku Szczepienia przypominające co 3 - 5 lat pokąsane przez zwierzę z rozpoznaną wścieklizną pokąsane przez zwierzę dzikie, nieznane, zbiegłe, [padłe lub zabite], u których nie wykluczono wścieklizny kontakt ze śliną lub tkanką mózgową zwierzęcia podejrzanego lub wściekłego personel medyczny lisy – 65% borsuki, jenoty, wilki, kuny, łasice, tchórze, sarny, daniele, łosie, dziki, szczury, nietoperze, myszy, piżmaki, wiewiórki, jeże, zające domowe nieszczepione psy, koty, konie, krowy zaatakowane na pastwiskach Czas, w którym wirus ukazuje się w ślinie przed wystąpieniem pierwszych objawów klinicznych choroby, jest stały i mieści się w granicach 0 - 10 dni, najczęściej 1 - 3 dni Zasada przyżyciowej obserwacji weterynaryjnej zwierząt przez 15 dni – psy i koty Pierwsza pomoc: obficie przemyć ranę bieżącą wodą i mydłem, dokładnie spłukać zdezynfekować 40-70% alkoholem, jodyną, 0,1% sterinolem opracowanie rany – nie zaszywać natychmiast rozważyć wskazania do antybiotykoterapii profilaktyka przeciwtężcowa ! Dotknięcie, karmienie, oślinienie zdrowej skóry, brak ran, kontakt pośredni Nie wymaga zapobiegania zwierzę zdrowe → objawy wścieklizny Oślinienie uszkodzonej skóry, lekkie pogryzienia, zadrapania zwierzę podejrzane o wściekliznę → zdrowe zwierzę wściekłe, dzikie, nieznane, niebadane szczepionka gdy objawy wścieklizny natychmiast szczepionka – przerwać gdy zwierzę zdrowe natychmiast podanie szczepionki Rozpoczęcie postępowania poekspozycyjnego można odłożyć do czasu potwierdzenia wścieklizny u zwierzęcia, o ile zwierzę, które naraziło człowieka nie wykazywało objawów choroby podczas ekspozycji i jest możliwa jego piętnastodniowa obserwacja weterynaryjna – dotyczy wyłącznie psa i kota zwierzę zdrowe → objawy wścieklizny Głębokie pogryzienia, zadrapania, oślinienie błon śluzowych zwierzę podejrzane o wściekliznę → zdrowe zwierzę wściekłe, dzikie, nieznane, niebadane natychmiast szczepionka + swoista immunoglobulina przerwać gdy zwierzę zdrowe • • Szczepionka w dniach 0, 3, 7, 14, 30 Dorosłym w m. trójgłowy ramienia, dzieciom w przednio-boczną okolicę uda Szczepieni uprzednio – w dniach 0 i 3 Szybka immunizacja – skrócony cykl w dniach 0, 7, 21 w schemacie 2+1+1 dawki Działania niepożądane: Miejscowe - obrzęk, zaczerwienienie Ogólne - gorączka, bóle głowy, stawów, nudności Równocześnie z cyklem szczepień lub do 7 dnia od czasu podania szczepionki Swoista immunoglobulina ludzka 20 j.m./kg masy ciała dom. i ew. połowa wyliczonej dawki wkroplenie do rany, nastrzyknięcie okolicy rany Immunoglobuliny nie podaje się szczepionym uprzednio Jeżeli została narażona osoba uprzednio szczepiona przeciw wściekliźnie, podaje się tylko dwie dawki przypominające szczepionki według schematu w 0 i 3 dobie. Nie należy podawać swoistej immunoglobuliny. Żmija zygzakowata Vipera berus Antytoksyna monowalentna, końska 500 j.a. dom. Pokąsanie przez kilka żmij 10-20 ml dom. Dożylnie w stanach zagrożenia życia Poliwalentne surowice Szczepienie obowiązkowe MMR Żywe, atenuowane wirusy odry, różyczki i świnki I szczepienie w 13 – 14 m.ż. II w 10 roku życia Uodpornienie bierne Gamma-Globulina ludzka 15% 0,25 ml/kg m.c. do 5 dni od kontaktu, głęboko domięśniowo, Uodpornienie czynno-bierne + szczepionka Uodpornienie czynne szczepienie obowiązkowe MMR Uodpornienie bierne Gamma-Globulina ludzka 15% 20 – 30 ml dom. kobietom w ciąży Szczepienie zalecane Żywe, atenuowane wirusy Powyżej 9 m.ż. dwie dawki w odstępie 6 tygodni Bezpłatne szczepienia od 2008 r. dla dzieci z obniżoną odpornością (slajd 9) Swoista immunoglobulina ludzka - Varitect Zapobiegawczo 1 ml/kg m.c. dożylnie do 96 godzin po ekspozycji Leczniczo 2 ml/kg m.c. dożylnie Varitect Wrodzony niedobór odporności Leczeni cytostatykami, immunosupresyjnie, radioterapią – choroby nowotworowe, białaczki Noworodki matek, które zachorowały 5 dni przed i 2 dni po porodzie Kobiety w ciąży Szczepienie obowiązkowe w I dobie ż., w 2 i 7 m.ż. Szczepienie obowiązkowe osób narażonych na zakażenie Szczepienie zalecane 0-1-6 m Szybkie uodpornienie 0-7-12 dni +12 m Gamma anty HBs 200, 1000 Noworodki matek HBs+ 200 j. dom. nie później niż 12 godz. po urodzeniu + szczepionka Po ekspozycji 1000 j. dom. do 48 godz. Długotrwale hospitalizowani co 3 - 4 tyg. Hepatect amp. 2 i 10 ml Noworodki 0,4 ml/kg w powolnym wlewie dożylnym Po ekspozycji 0,12 - 0,2 mg/kg m.c. doż. Cytotect Profilaktyka przed przeszczepami 50 - 150 j/kg m.c we wlewie dożylnym 6 dawek co 2 tyg. Leczenie – cytomegalia wrodzona