00_Poczatkowe tom 2.p65 - Oncology in Clinical Practice

advertisement
Zalecenia postępowania
diagnostyczno-terapeutycznego
w nowotworach złośliwych
POLSKA
UNIA
ONKOLOGII
Zalecenia postępowania
diagnostyczno-terapeutycznego
w nowotworach złośliwych
Onkologia w Praktyce Klinicznej 2007; 3 (supl C): 467–743
Część II
Praca zbiorowa
Redakcja:
Maciej Krzakowski
Krzysztof Herman
Jacek Jassem
Wiesław Jędrzejczak
Jerzy R. Kowalczyk
Maria Podolak-Dawidziak
Marian Reinfuss
Gdańsk 2007
ONKOLOGIA
W PRAKTYCE KLINICZNEJ
Dwumiesięcznik Polskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej
www.opk.viamedica.pl
Redaktor Naczelny/Editor-in-Chief
prof. dr hab. med. Marek Pawlicki
Przewodniczący Rady Naukowej/Scientific Board President
prof. dr hab. med. Maciej Krzakowski
Zastępca Redaktora Naczelnego/Deputy Editor
dr med. Krzysztof Krzemieniecki
Rada Naukowa/Scientific Board
prof. dr hab. med. Witold Bartnik
prof. dr hab. med. Andrzej Hellmann
prof. dr hab. med. Jerzy Hołowiecki
prof. dr hab. med. Jacek Jassem
prof. dr hab. med. Arkadiusz Jeziorski
prof. dr hab. med. Radzisław Kordek
prof. dr hab. med. Marek Krawczyk
prof. dr hab. med. Tadeusz Orłowski
prof. dr hab. med. Kazimierz Roszkowski
prof. dr hab. med. Aleksander Skotnicki
prof. dr hab. med. Jan Steffen
prof. dr hab. med. Tadeusz Robak
doc. dr hab. med. Jan Walewski
prof. dr hab. med. Marek Wojtukiewicz
prof. dr hab. med. Jan Zieliński
Redaktorzy Działów/Editorial Board
Chirurgia onkologiczna
prof. dr hab. med. Krzysztof Herman
Diagnostyka biochemiczna
prof. dr hab. med. Jan Kulpa
Diagnostyka obrazowa
prof. dr hab. med. Jerzy Walecki
Ginekologia onkologiczna
prof. dr hab. med. Jan Kornafel
Opieka paliatywna
dr med. Jerzy Jarosz
Leczenie wspomagające
prof. dr hab. med. Maria Podolak-Dawidziak
Medycyna rodzinna
dr med. Janusz Meder
Onkohematologia
prof. dr hab. med. Krzysztof Warzocha
Onkologia kliniczna
dr med. Piotr Siedlecki
Patologia
prof. dr hab. med. Włodzimierz Olszewski
Radioterapia
doc. dr hab. med. Andrzej Kawecki
Statystyka
dr Ryszard Szydło (Londyn)
Redaktor Prowadzący/Managing Editor
Justyna Łapińska
Opinie prezentowane w artykułach nie muszą być zgodne
z opiniami Redakcji
Opinions presented in the articles not necessarily represent
the opinions of the Editors
Onkologia w Praktyce Klinicznej (ISSN 1734–3542) jest czasopismem
wydawanym 6 razy w roku przez „Via Medica sp. z o.o.” sp.k.
ul. Świętokrzyska 73, 80–180 Gdańsk
tel.: (058) 320 94 94, faks: (058) 320 94 60
e-mail: [email protected], [email protected],
http://www.viamedica.pl, wap.viamedica.pl
Onkologia w Praktyce Klinicznej (ISSN 1734–3542) is published six times
a year by ”Via Medica sp. z o.o.” sp.k.
ul. Świętokrzyska 73, 80–180 Gdańsk, Poland
tel: (+48 058) 320 94 94, fax: (+48 058) 320 94 60
e-mail: [email protected], [email protected],
http://www.viamedica.pl, wap.viamedica.pl
Adres Redakcji:
Instytut Onkologii w Krakowie
ul. Garncarska 11, 31–115 Kraków
tel.: (012) 423 10 34, faks: (012) 423 15 89
Editorial Address:
Instytut Onkologii w Krakowie
ul. Garncarska 11, 31–115 Kraków
tel: (012) 423 10 34, faks: (012) 423 15 89
Prenumerata: W roku 2008 cena prenumeraty (6 numerów) dla instytucji z Polski
wynosi 180 zł (z zagranicy: 200 EUR), dla prenumeratorów indywidualnych z
Polski — 90 zł (z zagranicy: 80 EUR).
Istnieje możliwość zamówienia pojedynczego numeru ([email protected]).
Wpłaty, z czytelnym adresem, należy przesyłać na konto:
VM Media sp. z o.o. VM Group sp.k., Fortis Bank Polska SA oddz. Gdańsk
24 1600 1303 0004 1007 1035 9150
Zamówienia drogą elektroniczną: www.opk.viamedica.pl
Subscription Rates: The subscription price for 2008 (6 issues) is 180 PLN for
institutions and 90 PLN for individual subscribers from Poland and 200 EUR for
foreign institutions and 80 EUR for foreign individual subscribers. The above
prices are inclusive of regular postage costs. Payment should be made to:
VM Media sp. z o.o. VM Group sp.k., Fortis Bank Polska SA, Gdańsk, Poland,
Acc.: 24 1600 1303 0004 1007 1035 9150; SWIFT: PPABPLPK
Single issues, subscriptions orders and requests for sample copies should be
send to e-mail: [email protected]
Electronic orders option available at:
www.opk.viamedica.pl
Reklamy: należy kontaktować się z Via Medica,
tel.: (058) 326 78 20; [email protected]
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam.
Wszelkie prawa zastrzeżone, włącznie z tłumaczeniem na języki obce.
Żaden fragment tego czasopisma zarówno tekstu, jak i grafiki nie może być
wykorzystywany w jakiejkolwiek formie. W szczególności zabronione jest
dokonywanie reprodukcji oraz przekładanie na język mechaniczny
lub elektroniczny, a także utrwalanie w jakiejkolwiek postaci, przechowywanie
w jakimkolwiek układzie pamięci oraz transmitowanie, czy to w formie
elektronicznej, mechanicznej czy za pomocą fotokopii, mikrofilmu, nagrań,
skanów bądź w jakikolwiek inny sposób, bez wcześniejszej pisemnej zgody
wydawcy. Prawa wydawcy podlegają ochronie przez krajowe prawo autorskie
oraz konwencje międzynarodowe, a ich naruszenie jest ścigane pod sankcją karną.
Czasopismo indeksowane w Index Copernicus (3,71) i CAS.
Za prenumeratę czasopisma Onkologia w Praktyce Klinicznej
przysługuje 5 pkt edukacyjnych*
Nakład: 2000 egzemplarzy
Advertising: For details on media opportunities within this journal please contact
the advertising sales department, ul. Świętokrzyska 73, 80–180 Gdańsk, Poland,
tel: (+48 58) 326 78 20; e-mail: [email protected]
The Editors accept no responsibility for the advertisement contents.
All rights reserved, including translation into foreign languages. No part of this
periodical, either text or illustration, may be used in any form whatsoever. It is
particularly forbidden for any part of this material to be copied or translated into
a mechanical or electronic language and also to be recorded in whatever form,
stored in any kind of retrieval system or transmitted, whether in an electronic or
mechanical form or with the aid of photocopying, microfilm, recording, scanning
or in any other form, without the prior written permission of the publisher. The rights
of the publisher are protected by national copyright laws and by international
conventions, and their violation will be punishable by penal sanctions.
Indexed in Index Copernicus and CAS.
Print run: 2000 copies
*Na podstawie rozporządzenia Ministerstwa Zdrowia z dnia 6 października 2004 r. w sprawie sposobów dopełnienia obowiązku doskonalenia
zawodowego lekarzy i lekarzy dentystów (Dz.U. 04.231.2326 z dnia 22 października 2004 r.)
Copyright © 2007 Via Medica i Polska Unia Onkologii
Autorzy
Prof. dr hab. med. Anna Balcerska
Akademia Medyczna w Gdańsku
Dr hab. med. Walentyna Balwierz
Uniwersytecki Szpital Dziecięcy w Krakowie
Dr hab. med. Mariusz Bidziński
Centrum Onkologii — Instytut w Warszawie
Dr med. Maria Bieniaszewska
Akademia Medyczna w Gdańsku
Dr med. Ewa Bień
Akademia Medyczna w Gdańsku
Prof. dr hab. med. Wojciech Biernat
Akademia Medyczna w Gdańsku
Dr med. Jerzy Z. Błoński
Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Dr hab. med. Barbara Bobek−Billewicz
Centrum Onkologii — Instytut w Gliwicach
Prof. dr hab. med. Andrzej Borówka
Międzyleski Szpital Specjalistyczny w Warszawie
Prof. dr hab. med. Jan Bręborowicz
Uniwersytet Medyczny w Poznaniu
Dr hab. med. Krzysztof Bujko
Centrum Onkologii — Instytut w Warszawie
Prof. dr hab. med. Alicja Chybicka
Akademia Medyczna we Wrocławiu
Dr med. Emilia Cisarż
Dolnośląskie Centrum Onkologii we Wrocławiu
Dr hab. med. Tomasz Demkow
Centrum Onkologii — Instytut w Warszawie
Prof. dr hab. med. Anna Dmoszyńska
Akademia Medyczna w Lublinie
Prof. dr hab. med. Michał Drews
Uniwersytet Medyczny w Poznaniu
Prof. dr hab. med. Jadwiga Dwilewicz−Trojaczek
Akademia Medyczna w Warszawie
Dr med. Rafał Dziadziuszko
Akademia Medyczna w Gdańsku
Dr med. Dariusz Dziedzic
Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie
Prof. dr hab. med. Jacek Fijuth
Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Dr med. Krzysztof Gawrychowski
Centrum Onkologii — Instytut w Warszawie
Prof. dr hab. med. Bogdan Gliński
Centrum Onkologii — Instytut w Krakowie
Dr med. Joanna Góra−Tybor
Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Łodzi
Prof. dr hab. med. Andrzej Hellmann
Akademia Medyczna w Gdańsku
Prof. dr hab. med. Krzysztof Herman
Centrum Onkologii — Instytut w Krakowie
Dr med. Maciej Hilgier
Centrum Onkologii — Instytut w Warszawie
Prof. dr hab. med. Jerzy Hołowiecki
Śląska Akademia Medyczna w Katowicach
Dr med. Jerzy Jarosz
Centrum Onkologii — Instytut w Warszawie
Prof. dr hab. med. Barbara Jarząb
Centrum Onkologii — Instytut w Gliwicach
Prof. dr hab. med. Jacek Jassem
Akademia Medyczna w Gdańsku
Lek. Janusz Jaszczyński
Centrum Medyczne Diagnosiva w Krakowie
Prof. dr hab. med. Arkadiusz Jeziorski
Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Prof. dr hab. med. Wiesław Wiktor Jędrzejczak
Akademia Medyczna w Warszawie
Dr med. Zbigniew Kaczmarek
Polskie Towarzystwo Opieki Paliatywnej
Dr med. Ewa Kalinka−Warzocha
Instytut Hematologii i Transfuzjologii w Warszawie
Dr hab. med. Andrzej Kawecki
Centrum Onkologii — Instytut w Warszawie
Dr hab. med. Bernarda Kazanowska
Akademia Medyczna we Wrocławiu
Prof. dr hab. med. Andrzej Kiejna
Akademia Medyczna we Wrocławiu
Dr med. Marek Kiełbiński
Akademia Medyczna we Wrocławiu
Dr med. Piotr Kołodziejczyk
Uniwersytet Jagielloński — Collegium Medicum w Krakowie
Prof. dr hab. med. Jan Kornafel
Akademia Medyczna we Wrocławiu
Prof. dr hab. med. Maria Korzon
Akademia Medyczna w Gdańsku
Prof. dr hab. med. Jan Kotarski
Akademia Medyczna w Lublinie
Prof. dr hab. med. Jerzy R. Kowalczyk
Akademia Medyczna w Lublinie
Dr hab. med. Teresa Kowalska
Centrum Onkologii — Instytut w Krakowie
Dr hab. med. Romuald Krajewski
Centrum Onkologii — Instytut w Warszawie
Prof. dr hab. med. Marek Krawczyk
Akademia Medyczna w Warszawie
Prof. dr hab. med. Maciej Krzakowski
Centrum Onkologii — Instytut w Warszawie
Prof. dr hab. med. Kazimierz Kuliczkowski
Akademia Medyczna we Wrocławiu
Prof. dr hab. med. Jan Kulig
Uniwersytet Jagielloński — Collegium Medicum w Krakowie
Prof. dr hab. med. Paweł Lampe
Śląska Akademia Medyczna w Katowicach
Dr med. Janusz Legutko
Uniwersytet Jagielloński — Collegium Medicum w Krakowie
Dr med. Aleksandra Łacko
Akademia Medyczna we Wrocławiu
Dr med. Elżbieta Łuczyńska
Centrum Onkologii — Instytut w Krakowie
Prof. dr hab. med. Tomasz Mazurkiewicz
Akademia Medyczna w Lublinie
Dr med. Janusz Meder
Centrum Onkologii — Instytut w Warszawie
Dr med. Dawid Murawa
Wielkopolskie Centrum Onkologii w Poznaniu
Prof. dr hab. med. Paweł Murawa
Wielkopolskie Centrum Onkologii w Poznaniu
Prof. dr hab. med. Marek P. Nowacki
Centrum Onkologii — Instytut w Warszawie
Prof. dr hab. med. Wojciech Nowak
Uniwersytet Jagielloński — Collegium Medicum w Krakowie
Dr med. Jadwiga Nowak−Sadzikowska
Centrum Onkologii — Instytut w Krakowie
Dr med. Dorota Nowakowska
Centrum Onkologii — Instytut w Warszawie
Dr med. Zbigniew Nowecki
Centrum Onkologii — Instytut w Warszawie
Prof. dr hab. med. Włodzimierz Olszewski
Centrum Onkologii — Instytut w Warszawie
Prof. dr hab. med. Tadeusz Orłowski
Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie
Prof. dr hab med. Marek Pawlicki
Centrum Onkologii — Instytut w Krakowie
Prof. dr hab. med. Maria Podolak−Dawidziak
Akademia Medyczna we Wrocławiu
Prof. dr hab. med. Wojciech Polkowski
Akademia Medyczna w Lublinie
Dr med. Stefan Popadiuk
Akademia Medyczna w Gdańsku
Prof. dr hab. med. Tadeusz Popiela
Uniwersytet Jagielloński — Collegium Medicum w Krakowie
Dr med. Witold Prejzner
Akademia Medyczna w Gdańsku
Prof. dr hab. med. Andrzej Prokurat
Szpital Uniwersytecki w Bydgoszczy
Prof. dr hab. med. Marian Reinfuss
Centrum Onkologii — Instytut w Krakowie
Dr hab. med. Piotr Richter
Uniwersytet Jagielloński — Collegium Medicum w Krakowie
Prof. dr hab. med. Tadeusz Robak
Akademia Medyczna w Łodzi
Prof. dr hab. med. Kazimierz Roszkowski−Śliż
Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie
Dr med. Maryna Rubach
Centrum Onkologii — Instytut w Warszawie
Dr hab. med. Włodzimierz Ruka
Centrum Onkologii — Instytut w Warszawie
Dr med. Andrzej Rutkowski
Centrum Onkologii — Instytut w Warszawie
Dr med. Piotr Rutkowski
Centrum Onkologii — Instytut w Warszawie
Dr hab. med. Joanna Rymaszewska
Akademia Medyczna we Wrocławiu
Prof. dr hab. med. Izabela Rzepka−Górska
Pomorska Akademia Medyczna w Szczecinie
Dr hab. med. Witold Rzyman
Akademia Medyczna w Gdańsku
Prof. dr hab. med. Krystyna Sawicz−Birkowska
Akademia Medyczna we Wrocławiu
Dr med. Elżbieta Senkus−Konefka
Akademia Medyczna w Gdańsku
Dr med. Marek Sierżęga
Uniwersytet Jagielloński — Collegium Medicum w Krakowie
Prof. dr hab. med. Krzysztof Składowski
Centrum Onkologii — Instytut w Gliwicach
Dr med. Iwona Skoneczna
Centrum Onkologii — Instytut w Warszawie
Prof. dr hab. med. Aleksander B. Skotnicki
Uniwersytet Jagielloński — Collegium Medicum w Krakowie
Dr med. Jerzy Skuciński
Uniwersytet Jagielloński — Collegium Medicum w Krakowie
Prof. dr hab. med. Jan Steffen
Centrum Onkologii — Instytut w Warszawie
Dr hab. med. Andrzej Stelmach
Centrum Onkologii — Instytut w Krakowie
Prof. dr hab. med. Witold Szyfter
Uniwersytet Medyczny w Poznaniu
Prof. dr hab. med. Edward Towpik
Centrum Onkologii — Instytut w Warszawie
Dr n. fiz. Hanna Tchórzewska
Centrum Onkologii — Instytut w Warszawie
Dr med. Donata Urbaniak−Kujda
Akademia Medyczna we Wrocławiu
Prof. dr hab. med. Krzysztof Urbański
Centrum Onkologii — Instytut w Krakowie
Dr med. Marek Ussowicz
Akademia Medyczna we Wrocławiu
Prof. dr hab. med. Krystyna de Walden−Gałuszko
Akademia Medyczna w Gdańsku
Dr hab. med. Jan Walewski
Centrum Onkologii — Instytut w Warszawie
Prof. dr hab. med. Krzysztof Warzocha
Instytut Hematologii i Transfuzjologii w Warszawie
Dr med. Ewa Wesołowska
Centrum Onkologii — Instytut w Warszawie
Dr med. Wacław Wilk
Centrum Onkologii — Instytut w Krakowie
Dr med. Dorota Wójcik
Akademia Medyczna we Wrocławiu
Dr med. Renata Zaucha
Akademia Medyczna w Gdańsku
Dr med. Joanna Zdziarska
Uniwersytet Jagielloński — Collegium Medicum w Krakowie
Prof. dr hab. med. Jan Zieliński
Centrum Onkologii — Instytut w Warszawie
Wykaz najczęściej stosowanych skrótów
AA — glejak anaplastyczny
(anaplastic astrocytoma)
ABSCT — autologiczne przeszczepienie
krwiotwórczych komórek macierzystych
(autologous blood stem cell
transplantation)
ACP — Amerykańskie Towarzystwo Patologii
(American College of Pathology)
ACR — Amerykańskie Towarzystwo Radiologii
(American College of Radiology)
APTT — aktywowany czas częściowy
tromboplastyny
(activated partial thromboplastin time)
ASCO — Amerykańskie Towarzystwo Onkologii
Klinicznej
(American Society of Clinical Oncology)
ASTRO — Amerykańskie Towarzystwo
Radioterapii i Onkologii
(American Society of Therapeutic
Radiology and Oncology)
ACTH — hormon adrenokortykotropowy
(adrenocorticotropic hormone)
ATL — chłoniak anaplastyczny T−komórkowy
(anaplastic T−cell lymphoma)
ADCC — cytotoksyczność komórkowa zależna
od przeciwciał
(antibody−dependent cell−mediated
cytotoxicity)
ATRA — tretynoina
AFAP — zespół gruczolakowatej polipowatości
rodzinnej z opóźnioną ekspresją
(attenuated familial adenomatous
polyposis)
AFP — a−fetoproteina
AIDS — zespół nabytego niedoboru
odporności
(acquired immunodeficiency syndrome)
AJCC — Amerykańskie Towarzystwo do Walki
z Rakiem
(American Joint Committee on Cancer)
b−hCG — podjednostka b ludzkiej
gonadotropiny kosmówkowej
(beta human chorionic gonadotropin)
BAC — biopsja aspiracyjna cienkoigłowa
BIRADS — system badania piersi
(Breast Imaging Reporting and Data
System)
BL — chłoniak Burkitta
(Burkitt’s lymphoma)
BMD — gęstość mineralna kości
(bone mineral density)
BMT — przeszczepienie szpiku kostnego
(bone marrow transplantation)
ALCL — anaplastyczny chłoniak
wielkokomórkowy
(anaplastic large−cell lymphoma)
CASC — zespół wyniszczenia nowotworowego
z towarzyszącym osłabieniem i jadłowstrętem
(cancer anorexia−cahexia syndrome)
ALIP — nieprawidłowo zlokalizowane skupiska
blastów
(abnormally localized immature precursor)
CEA — antygen rakowo−płodowy
(carcino−embryonic antigen)
ALL — ostra białaczka limfoblastyczna
(acute lymphoblastic leukaemia)
AML — ostra białaczka szpikowa
(acute myelogenous leukaemia)
CEL — przewlekła białaczka eozynofilowa
(chronic eosinophilic leukaemia)
CML — przewlekła białaczka szpikowa
(chronic myelogenous leukaemia)
ANLL — ostra białaczka nielimfoblastyczna
(acute non−lymphocytic leukaemia)
CMML — przewlekła białaczka
mielomonocytowa
(chronic myelomonocytic leukaemia)
APL — ostra białaczka promielocytowa
(acute promyelocytic leukaemia)
CMV — wirus cytomegalii
(cytomegalovirus)
CR — odpowiedź całkowita
(complete response)
CRTH — chemioradioterapia
(chemoradiotherapy)
CS — stopień zaawansowania klinicznego
(clinical stage)
CTH — chemioterapia
DCIS — przewodowy rak in situ
(ductal carcinoma in situ)
DFS — przeżycie wolne od choroby
(disease−free survival)
DIC — zespół wykrzepiania
wewnątrznaczyniowego
(disseminated intravascular coagulation)
DLBCL — rozlany chłoniak z dużych komórek B
(diffuse large B−cell lymphoma)
DRP — drobnokomórkowy rak płuca
EBMT — Europejska Grupa ds. Transplantacji
Szpiku i Krwi
(European Group for Blood and Marrow
Transplantation)
EBRT — napromienianie wiązką zewnętrzną
(external−beam radiotherapy)
EBUS — ultrasonografia przezoskrzelowa
(endobronchial ultrasonography)
EBV — wirus Epsteina−Barr
(Epstein−Barr virus)
ED — stadium choroby rozległej
(extensive disease)
EEG — elektroencefalografia
(electroencephalography)
EFS — przeżycie wolne od zdarzeń
(event−free survival)
EGF — naskórkowy czynnik wzrostu
(epidermal growth factor)
EGFR — receptor naskórkowego czynnika
wzrostu
(epidermal growth factor receptor)
EICNHL — Europejska Grupa ds. Leczenia
Nieziarniczych Chłoniaków u Dzieci
(European Intergroup Cooperation on
Childhood Non−Hodgkin−Lymphoma)
ELND — wybiórcze usunięcie węzłów
chłonnych
(elective lymph node dissection)
EORTC — Europejska Organizacja Badań
i Leczenia Raka
(European Organization for Research and
Treatment of Cancer)
ER — receptor estrogenowy
(estrogen receptor)
ET — nadpłytkowość samoistna
(essential thrombocythemia)
EUS — ultrasonografia endoskopowa
(endoscopic ultrasonography)
FA — fosfataza alkaliczna
FAB — klasyfikacja FAB
(French−American−British classification)
FAG — fosfataza alkaliczna granulocytów
FAP — zespół gruczolakowatej polipowatości
rodzinnej
(familial adenomatous polyposis)
FCC — rodzinnie występujący rak jelita
grubego
(familial colorectal cancer)
18FDG−PET — badanie pozytonowej tomografii
emisyjnej ze znakowaniem
fluorodezoksyglukozą
(17−fluorodeoxyglucose−positron emisson
tomography)
FIGO — Międzynarodowa Federacja
Położników i Ginekologów
(International Federation of Gynecology
and Obstetrics)
FISH — badanie fluoroscencyjnej hybrydyzacji
in situ
(fluorescence in situ hybridization)
FSH — hormon folikulotropowy
(folliculotropic hormone)
FUO — gorączka nieznanego pochodzenia
(febrile of unknown origin)
G — stopień histologicznego zróżnicowania
(grade)
GBM — glejak wielopostaciowy
(glioblastoma multiforme)
G−CSF — czynnik pobudzający wzrost kolonii
granulocytów
(granulocyte colony−stimulating factor)
HNPCC — dziedziczny rak jelita grubego
niezwiązany z polipowatością
(hereditary nonpolyposis colon cancer)
GEP NET — żołądkowo−jelitowo−trzustkowe
guzy neuroendokrynne
(gastroenteropancreatic neuroendocrine
tumours)
HNSCC — rak płaskonabłonkowy głowy i szyi
(head and neck squamous cell carcinoma)
GGTP — gamma−glutamylotranspeptydaza
(gamma−glutamyl transpeptidase)
GIST — nowotwór podścieliska układu
pokarmowego
(gastrointestinal stromal tumour)
GTD — ciążowa choroba trofoblastyczna
(gestational trophoblastic disease)
GTV — obszar uwidocznionego guza
nowotworowego
(gross tumour volume)
GvL — przeszczep przeciwko białaczce
(graft versus leukemia)
GVM — przeszczep przeciwko szpiczakowi
(graft versus myeloma)
HBI — radioterapia połowy ciała
(hemi−body irradiation)
HBV — wirus zapalenia wątroby typu B
(hepatitis B virus)
HCV — wirus zapalenia wątroby typu C
(hepatitis C virus)
HD — choroba Hodgkina
(Hodgkin disease)
HDR — wysoka moc dawki
(high−dose rate)
HER2 — ludzki receptor naskórkowego
czynnika wzrostu typu 2
(human epidermal growth factor receptor
type 2)
HES — zespół hipereozynofilowy
(hypereosinophilic syndrome)
HIV — ludzki wirus upośledzenia odporności
(human immunodeficiency virus)
HL — chłoniak Hodgkina
(Hodgkin’s lymphoma)
HPF — pole w dużym powiększeniu
(high−power field)
HPV — wirus brodawczaka ludzkiego
(human papilloma virus)
HSCT — przeszczepienie macierzystych
komórek krwiotwórczych
(hematopoietic stem cell transplatation)
HTH — hormonoterapia
HTLV1+ — ludzki wirus białaczki z komórek T
(human T−cell lymphotropic virus)
IA — inhibitor aromatazy
IDSA — Amerykańskie Towarzystwo Chorób
Zakaźnych
(Infectious Diseases Society of America)
IF−RT — radioterapia okolic pierwotnie zajętych
(involved−field radiotherapy)
IHC — immunohistochemia
(immunohistochemistry)
IMRT — napromienianie z modulacją
intensywności dawki
(intensity−modulated radiotherapy)
IPS — międzynarodowy wskaźnik
prognostyczny
(International Prognostic Score)
IPSID — choroba immunoproliferacyjna jelita
cienkiego
(immunoproliferative small intestinal
disease)
ISS — międzynarodowy system stopnia
zaawansowania
(International Staging System)
JMML — białaczka mielomonocytowa wieku
dziecięcego
(juvenile myelomonocytic leukemia)
KKCz — koncentrat krwinek czerwonych
KKP — koncentrat krwinek płytkowych
KT — komputerowa tomografia
(computed tomography)
MF — ziarniniak grzybiasty
(mycosis fungoides)
LCIS — zrazikowy rak in situ
(lobular carcinoma in situ)
MGUS — gammopatia monoklonalna
o nieokreślonym znaczeniu
(monoclonal gammapathy of determined
significance)
LD — stadium choroby ograniczonej
(limited disease)
LDH — dehydrogenaza mleczanowa
(lactate dehydrogenase)
LDR — niska moc dawki
(low−dose radiotherapy)
LH — hormon luteotropowy
(luteotropic hormone)
LGL — białaczka z dużych ziarnistych
limfocytów T
(T−cell large granular lymphocyte leukemia)
LND — wycięcie węzłów chłonnych
(lymph node dissection)
LP−HD — typ chłoniaka Hodgkina z przewagą
limfocytów
(lymphocyte predominance Hodgkin’s
lymphoma)
M — przerzut
(metastasis)
MAB — maksymalna blokada androgenowa
(maximal androgen blockade)
MALT — tkanka limfoidalna związana z
błonami śluzowymi
(mucosa−associated lymphoid tissue)
MASCC — Międzynarodowe Stowarzyszenie
Leczenia Wspomagającego Nowotworów
(Multinational Association for Supportive
Care in Cancer)
MCL — chłoniak z komórek płaszcza
(mantle−cell lymphoma)
MDS — zespoły mielodysplastyczne
(myelodysplastic syndromes)
MEN1 — zespół gruczolakowatości
wewnątrzwydzielniczej typu 1
(multiple endocrine neoplasia type 1)
MEN2 — zespół gruczolakowatości
wewnątrzwydzielniczej typu 2
(multiple endocrine neoplasia type 2)
MIBG — metajodobenzylguanidyna znakowana
jodem
MMG — mammografia
(mammography)
MPV — średnia objętość płytek krwi
(mean platelet volume)
MR — magnetyczny rezonans
(magnetic resonanse)
MRD — minimalna choroba resztkowa
(minimal residual disease)
MRLND — zmodyfikowane radykalne wycięcie
węzłów chłonnych
(modified radical lymph node dissection)
MRSA — metycylinooporny szczep gronkowca
złocistego
(methicillin−resistant staphylococcus
aureus)
MTR — współczynnik śródpiersiowo−piersiowy
(mediastinum−thoracic ratio)
MUGA — angiokardiografia techniką
bramkową
(multiple gated angiography)
MM — czerniak
(malignant melanoma)
MTM — mięsaki tkanek miękkich
MW — makroglobulinemia Waldenströma
N — węzeł chłonny
(node)
NBL — nerwiak zarodkowy
(neuroblastoma)
NCI — Narodowy Instytut Raka
(National Institute of Cancer)
NDRP — niedrobnokomórkowy rak płuca
NFZ — Narodowy Fundusz Zdrowia
NHL — chłoniak nieziarniczy
(non−Hodgkin’s lymphoma)
NHL−B — chłoniak nieziarniczy wywodzący się
z linii B−komórkowej
(B cell non Hodgkin lymphoma)
PNET — prymitywne nowotwory
neuroektodermalne
(primitive neuroectodermal tumours)
NHL−T — chłoniak nieziarniczy wywodzący się
z linii T−komórkowej
(T cell non Hodgkin lymphoma)
PgR — receptor progesteronowy
(progesterone receptor)
NK — limfocyt naturalnie zabijający
(natural killer)
NPC — rak nosogardła
(nasopharyngeal cancer)
NSE — enolaza neurospecyficzna
(neurospecific enolase)
NR — brak odpowiedzi
(no reponse)
OMF — osteomielofibroza
OS — całkowite przeżycie
(overall survival)
OUN — ośrodkowy układ nerwowy
PAC — punkcja aspiracyjna cienkoigłowa
PB — krew obwodowa
(peripheral blood)
PBL — przewlekła białaczka limfocytowa
PBN — przewlekła białaczka neutrofilowa
PBSz — przewlekła białaczka szpikowa
PR — odpowiedź częściowa
(partial response)
PSA — antygen specyficzny prostaty
(prostate specific antigen)
PTH — parathormon
PTLU — chłoniaki z obwodowych komórek T
nieokreślone
(peripheral T−cell lymphoma, unspecified)
PV — czerwienica prawdziwa
(łac. polycythemia vera)
RA — niedokrwistość oporna (na leczenie)
(refractory anemia)
RAEB — oporna (na leczenie) niedokrwistość
z nadmiarem blastów
(refractory anemia with excess blasts)
RAEBT — oporna (na leczenie) niedokrwistość
z nadmiarem blastów w okresie transformacji
(refractory anemia with excess blasts in
transformation)
RBC — krwinki czerwone
(red blood count)
PCNSL — pierwotne chłoniaki ośrodkowego
układu nerwowego
(primary central nervous system
lymphoma)
RC — przeszczep ze zredukowanym
kondycjonowaniem
PCR — reakcja łańcuchowej polimerazy
(polymerase chain reaction)
RGK — rak gruczołu krokowego
PDGFR — receptor płytkopochodnego
czynnika wzrostu
(platelet derived growth factor receptor
alpha)
PDGFRA — receptor płytkopochodnego
czynnika wzrostu typu alfa
(platelet derived growth factor receptor
alpha)
PET — pozytonowa tomografia emisyjna
(positron emission tomography)
PLT — płytki krwi
(platelets)
RCTH — radiochemioterapia
(radiochemotherapy)
RLND — radykalne wycięcie węzłów chłonnych
(radical lymph node dissection)
RMS — mięsak prążkowanokomórkowy
(rhabdomyosarcoma)
RPLND — zaotrzewnowa limfadenektomia
(retroperitoneal lymph node dissection)
RTG — rentgenografia
RTH — radioterapia
SCPTL — chłoniak T−komórkowy tkanki
podskórnej
(subcutaneous panniculitis−like T−cell
lymphoma)
SD — choroba stabilna
(stable disease)
SRCH — stereotaktyczna radiochirurgia
SRF — stereotaktyczna radiochirurgia
frakcjonowana
SS — zespół Sezary’ego
(Sezary syndrome)
T — guz
(tumour)
TA−GVHD — „przeszczep przeciw biorcy”
w następstwie przetoczenia
(transfusion−associated graft−versus−host
disease)
TBI — radioterapia całego ciała
(total−body irradiation)
TENS — przezskórna stymulacja elektryczna
(transcutaneous electrical nerve
stimulation)
TNM — guz/węzeł/przerzut
(tumor−node−metastases)
T−PLL — T−komórkowa białaczka
prolimfocytowa
(T−cell prolymphocytic leukemia)
TTF−1 — tarczycowy czynnik transkrypcyjny
typu 1
(thyroid transcription factor type 1)
TTP — małopłytkowa plamica zakrzepowa
(thrombotic thrombocytopenic purpura)
TUR — resekcja przezcewkowa
(transurethral resection)
UICC — Międzynarodowa Unia ds.
Nowotworów
(franc. Union Internationale Contre le
Cancer)
USG — ultrasonografia
VAS — skala wzrokowo−analogowa
(visual analogue scale)
VEGF — czynnik wzrostu śródbłonka
naczyniowego
(vascular endothelial growth factor)
VEGFR — receptor czynnika wzrostu
śródbłonka naczyniowego
(vascular endothelial growth factor
receptor)
VHL — zespół von Hippel−Lindau
VIP — wazoaktywny peptyd jelitowy
(vasoactive intestinal peptide)
TPN — żywienie pozajelitowe
(total parenteral nutrition)
VRE — enterokoki oporne na wankomycynę
(vacomycin−resistant enterococci)
TRALI — ostra poprzetoczeniowa
niewydolność oddechowa
(transfusion−related acute lung injury)
VRS — skala słowna
(verbal rating scale)
TRUS — ultrasonografia przezodbytnicza
(transrectal ultrasonography)
TSH — hormon tyreotropowy
(thyroid stimulating hormone)
WBC — krwinki białe
(white blood count)
WHO — Światowa Organizacja Zdrowia
(World Health Organization)
WW — węzeł wartowniczy
Spis treści
Część I
Nowotwory nabłonkowe narządów głowy i szyi ............................................. 1
Nowotwory ośrodkowego układu nerwowego ............................................. 33
Nowotwory złośliwe płuca i opłucnej ......................................................... 67
Rak przełyku .......................................................................................... 91
Nowotwory żołądka, brodawki Vatera, jelita cienkiego, trzustki,
wątroby, przewodów żółciowych i pęcherzyka żółciowego .......................... 105
Rak jelita grubego ................................................................................ 151
Rak piersi ............................................................................................ 179
Ginekologia onkologiczna ...................................................................... 223
Nowotwory układu moczowo−płciowego ................................................... 265
Rak tarczycy ......................................................................................... 295
Wybrane nowotwory układu wewnątrzwydzielniczego ................................. 319
Czerniak skóry (melanoma malignum) .................................................... 331
Mięsaki kości ....................................................................................... 357
Mięsaki tkanek miękkich u dorosłych ..................................................... 369
Nowotwory podścieliskowe przewodu pokarmowego (GIST) ....................... 381
Nowotwory o nieznanym umiejscowieniu pierwotnym ................................ 389
Leczenie wspomagające ....................................................................... 401
Leczenie bólów nowotworowych ............................................................. 445
Nowotwory u kobiet w ciąży ................................................................... 457
Część II
Nowotwory układów krwiotwórczego i limfoidalnego .................................. 467
Nowotwory wieku dziecięcego ................................................................ 583
Download