POŚ MIASTO I GMINA KOCK
advertisement
ABRYS Technika Sp. z o.o. Program Ochrony Środowiska dla Gminy Kock VIII. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM Program Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Kock na lata 2004 –2007 z perspektywą na lata 2008 - 2011 został wykonany zgodnie z ustawowymi wymogami (ustawa Prawo ochrony środowiska – art. 17). Przy tworzeniu w/w opracowania kierowano się także wskazaniami Ministerstwa Środowiska w tym zakresie (m. in. Wytyczne sporządzania programów ochrony środowiska na szczeblu lokalnym i regionalnym). Charakterystyka i ocena stanu elementów środowiska przyrodniczego W Programie Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Kock dokonano charakterystyki zasobów i składników środowiska przyrodniczego terenu gminy w zakresie poszczególnych elementów środowiska. Na podstawie szczegółowej analizy scharakteryzowanych elementów sporządzono ocenę zagrożeń i tendencji przeobrażeń środowiska przyrodniczego obszaru gminy. W opracowaniu wskazano również źródła i przyczyny zachodzących przeobrażeń. Stan poszczególnych elementów środowiska na terenie gminy przedstawia się następująco: Rzeźba terenu i przypowierzchniowa warstwa skorupy ziemskiej Na terenie miasta i gminy Kock do działalności przeobrażających teren należą przede wszystkim użytkowanie rolnicze oraz kopalnie odkrywkowe surowców naturalnych. Obecnie na terenie gminy czynna eksploatacja kruszyw naturalnych prowadzona jest na złożach „Poizdów” i „Talczyn”, natomiast ilastych surowców ceramiki budowlanej na złożu „Górka Kocka”. Na terenie gminy występują również rozpoznane pokłady surowców ilastych ceramiki budowlanej, kredy jeziornej jak również złoża pokładów torfu. Całkowita powierzchnia obszaru górniczego na terenie Gminy Kock wynosi 401 686,0 m3. Eksploatacja kruszywa naturalnego oraz ilastych surowców ceramiki budowlanej prowadzona na terenie gminy powoduje znaczne zmiany w przypowierzchniowej warstwie skorupy ziemskiej, między innymi w postaci obszarów wyłączonych z użytkowania, hałd oraz wyrobisk. Wody podziemne Teren gminy Kock znajduje się w zasięgu Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP): nr 215 – Subniecka Warszawska, zbiornik nr 406 – Niecka VIII. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM 153 Program Ochrony Środowiska dla Gminy Kock ABRYS Technika Sp. z o.o. Lubelska (Lublin) oraz zbiornik nr 407 - Niecka Lubelska (Chełm – Zamość). Zbiorniki nr 406 i 407 są pochodzenia kredowego, natomiast zbiornik nr 215 - trzeciorzędowego. Wody podziemne obszaru gminy są głównym źródłem zaopatrzenia mieszkańców w wodę do picia, dlatego jakość tych wód i wpływ czynników zewnętrznych jest istotnym elementem ochrony środowiska. Na okresowo niską jakość wód podziemnych na terenie gminy wynika z braku izolującej pokrywy w stropie warstw wodonośnych, co może być przyczyną niekorzystnych zmian jej jakości. Brak pokrywy izolującej umożliwia łatwe przenikanie do wód zanieczyszczeń z powierzchni. Głównie przez infiltrację wód deszczowych wraz z którymi przedostają się do wód gruntowych środki ochrony roślin oraz zanieczyszczenia pochodzące z nieszczelnych zbiorników bezodpływowych (szamb). Z tego względu należy zadbać o jak najszybszy rozwój sieci kanalizacyjnej na terenie gminy. Ograniczy on w dużym stopniu zagrożenie obniżenia jakości wód podziemnych na skutek zanieczyszczeń pochodzących ze ścieków bytowo-gospodarczych. Wody powierzchniowe Pod względem występowania wód powierzchniowych miasto i gmina Kock należą jest do obszarów o wysokiej zasobności. Miasto położone jest w strefie połączenia się trzech rzek: Wieprza, jego dopływu – Tyśmienicy i uchodzącej do niej Czarnej, która poprzez rozwinięty system rzeczny przejmuje po kilka strug z obydwu stron dorzecza. Rzeka zasila także kompleks stawów rybackich, które spowalniają odpływ wód powierzchniowych z terenu gminy. Rowy melioracji szczegółowej na terenie gminy mają długość 43,3 km. Stan czystości rzek Na podstawie badań przeprowadzonych przez WIOŚ Lublin rzekę Wieprz zakwalifikowano do wód pozaklasowych, a Tyśmienicę – do klasy II. Biorąc jednak pod uwagę stopień skanalizowania gminy oraz stan czystości Wieprza i Tyśmienicy można przypuszczać, że pozostałe istniejące na terenie gminy cieki, a przede wszystkim przepływające przez nieskanalizowane miejscowości, również prowadzą wody w znacznym stopniu obciążone zanieczyszczeniami bakteriologicznymi i biogennymi. Niski stan jakościowy wód powierzchniowych wpływających na teren gminy jest spowodowany gospodarką wodną w górnej części zlewni. Do czynników wpływających na jakość wód powierzchniowych należą uwarunkowania naturalne, takie jak warunki klimatyczne i hydrologiczne czy zdolność 154 VIII. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM Program Ochrony Środowiska dla Gminy Kock ABRYS Technika Sp. z o.o. samooczyszczania oraz zanieczyszczenia antropogeniczne. Według badań WIOŚ istotną część zanieczyszczeń odprowadzanych do wód powierzchniowych stanowią zanieczyszczenia obszarowe. Źródłem tych zanieczyszczeń jest: - rolnictwo – co wynika przede wszystkim z faktu stosowania nawozów sztucznych i naturalnych, a także środków ochrony roślin, - hodowla zwierząt poprzez niewłaściwe składowanie obornika i gnojowicy oraz ich niewłaściwe, zbyt duże lub zbyt częste stosowanie na polach, - niedostateczna infrastruktura odprowadzająca ścieki bytowo – gospodarcze, zwłaszcza w miejscowościach korzystających z wodociągów. Stan czystości cieków na terenie gminy jest niezadowalający i wymaga podjęcia zdecydowanych działań w kierunku uporządkowania gospodarki wodno – ściekowej z naciskiem na rozbudowę kanalizacji sanitarnej. Stan czystości zbiorników wodnych Zbiorniki wodne są bardziej podatne na zanieczyszczenia głównie ze względu na położenie w zagłębieniach terenu. Podlegają one wpływom otaczającego obszaru związanym ze spływem wód powierzchniowych zawierających związki biogenne, a substancje zanieczyszczające mogą być trwale kumulowane w osadach dennych. Wody stojące na terenie gminy Kock stanowią znaczny udział w powierzchni. Do charakterystycznych elementów sieci wodnej gminy należą przede wszystkim zbiorniki wodne zaliczane do obiektów małej retencji wodnej. Są to stawy, śródpolne oczka wodne zlokalizowane w dolinach rzecznych oraz wyrobiska poeksploatacyjne wypełnione wodą. Szczególnymi zjawiskami hydrograficznymi w gminie są stawy hodowlane na Czarnej, której dolina została zamieniona w ciąg zbiorników wodnych, które oprócz znaczenia gospodarczego odgrywają ważną rolę środowiskotwórczą i przyrodniczą, podobnie jak zbiorniki Tyśmianka w zlewni Tyśmienicy, wewnątrz kompleksu leśnego Annówka. Gmina planuje budowę zbiornika wodnego „Kock" o powierzchni całkowitej 14,00 ha i pojemności 0,30 mln m3 zlokalizowanego w południowej części miasta, na zachód od drogi Lublin - Kock, na rzece Tyśmienicy na terenie przeznaczonym pod zbiornik i pod tereny do zagospodarowania rekreacyjnego o powierzchni 24,36 ha (uroczysko "Pastewnik"). Bezpośredni wpływ na jakość wód wszystkich zbiorników mają cieki je zasilające. Wieloletni dopływ słabo lub w ogóle nieoczyszczonych ścieków do zbiorników wodnych przyczynia się do obniżenia ich jakości. Do nadmiernego obciążenia wód związkami azotu VIII. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM 155 ABRYS Technika Sp. z o.o. Program Ochrony Środowiska dla Gminy Kock i fosforu przyczynia się również intensywne rolnictwo oraz nieuregulowana gospodarka wodno-ściekowa na terenie zlewni tych rzek. Degradacja gleb Degradację gleb możemy podzielić na chemiczną i naturalną. Na naturalną degradację gleb składają się czynniki środowiskowe takie jak: klimat czy ukształtowanie terenu oraz dobór roślin uprawnych i ich usytuowanie do spadku terenu. Na terenie gminy gleby są narażone na degradację naturalną związaną przede wszystkim z intensywnym użytkowaniem rolniczym. Degradacja chemiczna gleb w gminie objawia się w postaci podwyższonej kwasowości. Jest ona ważnym wskaźnikiem degradacji gleb uprawnych. Potwierdzają to wyniki badań przeprowadzonych w 2002 roku przez Stację Chemiczno-Rolniczą w Lublinie. Wg nich 88 % gleb na terenie gminy charakteryzuje się bardzo silnym zakwaszeniem (poniżej 4,5 pH). W związku z tym aż 97 % gleb wymaga wapnowania. Badania wskazały także na silne wyczerpanie gleb w składniki pokarmowe - fosfor – 43 %, potas przyswajalny – 68 % i magnez – 62 %. Nadmierna kwasowość najczęściej jest powodowana przez naturalne czynniki klimatyczno – glebowe, w mniejszym stopniu przez zanieczyszczenia kwasotwórcze powstające przez zanieczyszczenia przemysłowe i komunikacyjne lub przez niektóre nawozy. Powietrze atmosferyczne Głównym źródłem emisji zanieczyszczeń komunikacyjnych na terenie miasta i gminy Kock są drogi: krajowe, wojewódzka oraz drogi powiatowe. Do zanieczyszczenia powietrza przyczynia się również emisja niska czyli zanieczyszczenia pochodzące z sektora komunalnego, zakładów usługowych, indywidualnych gospodarstw. Na terenie gminy nie występują podmioty gospodarcze posiadające pozwolenie na emisję do powietrza atmosferycznego pyłów i gazów. W myśl nowych przepisów wynikających z ustawy Prawo ochrony środowiska, w 2003 roku Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Lublinie przeprowadził inwentaryzację emisji zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego, celem, której było uzyskanie informacji o stężeniach zanieczyszczeń. Wynikiem przeprowadzonej oceny rocznej jest zaliczenie powiatu lubartowskiego (a tym samym miasta i gminy Kock) do klasy A zarówno dla kryterium określonego w celu ochrona zdrowia jak i kryteriów dla ochrony 156 VIII. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM Program Ochrony Środowiska dla Gminy Kock ABRYS Technika Sp. z o.o. roślin. Klasa A przypisywana jest strefie, na obszarze której poziomy stężeń substancji nie przekraczają wartości dopuszczalnej. Środowisko akustyczne Nadmierny hałas jest uciążliwością postrzeganą częściej niż degradacja innych elementów środowiska. Jego oddziaływanie nie powoduje nieodwracalnych zmian w środowisku, lecz jego ograniczanie napotyka wiele trudności i pociąga za sobą znaczące koszty (szczególnie w odniesieniu do hałasu komunikacyjnego). Badania prowadzone w kraju i za granicą potwierdzają szkodliwy wpływ hałasu na środowisko przyrodnicze i osiedla ludzkie. Głównym źródłem hałasu na terenie gminy jest transport samochodowy. Zagrożenie środowiska dla zwiększonego akustycznego poziomu hałasu wynikającego z niego komunikacyjnego na terenie gminy dotyczy głównie wzdłuż drogi krajowej przechodzącej przez tereny zwartej zabudowy oraz w znacznym natężeniu wzdłuż dróg powiatowych. Przyroda ożywiona Szata roślinna w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 wyznaczono obszary mające służyć ochronie ptaków zgodnie z Dyrektywą Ptasią Szata roślinna analizowanego obszaru jest jego cennym walorem. Znaczna część gminy znajduje się w granicach Obszaru Chronionego Krajobrazu „Annówka” i „Pradolina Wieprza”. Część terenu gminy uznano także za użytki ekologiczne, ustanowiono także 4 pomniki przyrody. Na terenie gminy Kock istnieją dwa korytarze ekologiczne przebiegające dolinami Czarnej i Tyśmienicy, pełniąc funkcje łącznika pomiędzy obszarami chronionymi, tj. OCK „Annówka” i OCK „Pradolina Wieprza”. 125,7 ha należących do gminy Kock zostało włączonych w granice obszaru Natura 2000 o kodzie PL060004 – Dolina Tyśmienicy, mający służyć ochronie ptaków zgodnie z Dyrektywą Ptasią. Ważną rolę w systemie ekologicznym gminy oprócz lasów, zajmujących ok. 17 % powierzchni gminy, spełnia roślinność nieleśna czyli zieleń śródpolna, pozostałości zieleni parkowej oraz zieleń cmentarna. Obszary te, jak również uprawy rolne na terenie gminy, poddawane są zagrożeniom i degradacji. Najczęstszymi ich formami są: - zanieczyszczenia pyłowe ze źródeł niskiej emisji; VIII. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM 157 Program Ochrony Środowiska dla Gminy Kock ABRYS Technika Sp. z o.o. - zanieczyszczenia związane z ruchem komunikacyjnym; - zanieczyszczenia wód powierzchniowych; - presja turystyczna; - zanieczyszczenia liniowe związane z promieniowaniem elektromagnetycznym (linie wysokiego napięcia). Świat zwierzęcy Zróżnicowanie środowiska przyrodniczego w gminie Kock sprzyja różnorodności faunistycznej. Do biotopów o największym znaczeniu dla świata zwierząt należą łąki w dolinach rzecznych, zbiorniki wodne i sfery ekotonowe (rejony w sąsiedztwie dwóch różnych ekosystemów np.: las - pole, woda – las). Szczególną rolę odgrywa strefa dolinna Wieprz – Tyśmienica, będąc jednym z najcenniejszych w skali kraju obszarów dolinnych w tej klasie wielkości rzeki. Szczególną rolę jako miejsce bytowania i gniazdowania awifauny pełnią stawy na rzece Czarnej. Dla urozmaiconej i licznie reprezentowanej grupy ptaków oraz dla gatunków ssaków, płazów, gadów i ryb, występujących na omawianym obszarze poważnym zagrożeniem są: zanieczyszczenia wód powierzchniowych – niedostateczny stopień skanalizowania gminy oraz dzikie wysypiska; nieprawidłowe stosowanie środków ochrony roślin i nawozów. Walory krajobrazowe Pod względem walorów krajobrazowych teren gminy jest bardzo bogaty i zróżnicowany. Większą część terenu charakteryzuje krajobraz otwarty i leśny z występującymi naturalnymi zbiornikami wodnymi. Na terenie gminy nie ma zlokalizowanych dużych zakładów przemysłowych naruszających walory krajobrazowe, natomiast istnieją małe i średnie zakłady usługowo – handlowe. Są one zlokalizowane w większości w mieście Kock, a poprzez powiązanie z siedliskowym charakterem zabudowy nie pogarszają one, mimo swoich rozmiarów, walorów estetyczno – krajobrazowych. W sposób podobny na walory estetyczno - krajobrazowe oddziaływają maszty telefonii komórkowej rozstawione na terenie gminy. Za naruszenie walorów estetyczno – widokowych można uznać nieujednoliconą stylowo zabudowę mieszkalną na terenie gminy. 158 VIII. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM Program Ochrony Środowiska dla Gminy Kock ABRYS Technika Sp. z o.o. Awarie przemysłowe Zdarzające się losowo awarie techniczne i technologiczne w jednostkach stosujących, produkujących lub magazynujących materiały niebezpieczne oraz w transporcie takich substancji powodować mogą negatywne skutki w środowisku. Skutki te określa się jako "poważne awarie", a jeśli mają one miejsce na terenie zakładu – „awarie przemysłowe”. Do źródeł stwarzających potencjalne awarie przemysłowe należą przebiegające przez miasto i gminę Kock drogi: krajowe, wojewódzka oraz powiatowe i związany z nimi transport drogowy materiałów niebezpiecznych, stwarzając potencjalną możliwość wystąpienia awarii. Odrębne zagrożenie dla środowiska oraz zdrowia i życia ludzi stanowi możliwość wystąpienia klęsk żywiołowych, które w gminie najczęściej mogą być spowodowane pożarami lasów bądź powodzią. Na omawianym terenie zagrożenia powodziowe mogą wystąpić w przypadku niekorzystnych zjawisk hydrologicznych. Cele i zadania realizowane w ramach programu ochrony środowiska Uwzględniając stan poszczególnych elementów środowiska przyrodniczego na terenie miasta i gminy Kock, zaproponowano działania zmierzające do poprawy istniejących warunków. W ramach polityki ekologicznej gminy na podstawie ustalonych zasad określono cele ekologiczne i zadania ekologiczne. Polityka ekologiczna miasta i gminy Kock oparta jest na II Polityce Ekologicznej Państwa, Programie Ochrony Środowiska dla Województwa Lubelskiego, Programie Ochrony Środowiska dla Powiatu Lubartowskiego oraz istniejących uwarunkowaniach prawnych z uwzględnieniem dostosowania prawa do prawa wspólnotowego Unii Europejskiej, jak również założeniach rozwoju społeczno - gospodarczego gminy. Wyznaczone cele ekologiczne i zadania, jakie należy podjąć w zakresie ochrony środowiska, przedstawione są w harmonogramie będącym odzwierciedleniem polityki ekologicznej gminy. W celu realizacji Polityki ekologicznej na terenie miasta i gminy Kock ustalono harmonogram prowadzenia zadań ekologicznych z rozbiciem na zadania krótkoi długookresowe oraz mechanizmy finansowo–ekonomiczne na lata 2004 – 2007 z perspektywą do roku 2011. Z uwagi na specyfikę ciągłości realizacji niektórych zadań będą one realizowane zarówno w ramach harmonogramu krótko- jak i długoterminowego. VIII. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM 159 ABRYS Technika Sp. z o.o. 160 Program Ochrony Środowiska dla Gminy Kock VIII. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM
