1 - NetPrace.pl
advertisement
1. Kontekst historyczny socjologii edukacji A. Powstanie socjologii edukacji w USA. Większość fachowców za początek socjologii edukacji uważa rok 1883, kiedy ukazała się książka Lestera Warda „Dynamiczna socjologia”. W książce tej autor pokazał edukację jako siłę zdolną do przebudowy rzeczywistości społecznej. W takim też duchu pragmatycznym utrzymane były rozważania Johna Deweya. Zaprezentował je w książce „Szkoła i społeczeństwo”. Dewey przedstawił diagnozę szkolnictwa amerykańskiego i nakreślił propozycję jego reform. Pierwsza instytucją, na której powstał pierwszy wydział socjologii edukacji była w 1910 roku COLUMBIA UNIVERSITY. Już w połowie lat 20-tych funkcjonowało ponad 200 instytucji, które ofiarowały wyższe kusy kursy edukacji. W Stanach Zjedn. wydawane były gazety poświęcone socjologii edukacji; były to: „Czasopismo socjologii edukacyjnej” „Lektura z socjologii edukacyjnej” B. Rozwój socjologii edukacji w Europie w pierwszej połowie XX wieku. NIEMCY Najbogatszą tradycją w dziedzinie socjologii edukacji mogły się pochwalić Niemcy. W Niemczech dominowały rozważania o odcieniu lewicującym. Pierwsze prace z zakresu socjologii edukacji dotyczyły systemu edukacji. Miały one charakter porównawczy. Równocześnie w Niemczech powstały analizy społecznej dynamiki grupy edukacyjnej. FRANCJA Po nieudanych próbach w latach 20-tych, po urzeczywistnieniu ideologii Emila Durkheima nastąpił regres w rozwoju socjologii edukacji i nie stała się ona przedmiotem badań w żadnym aspekcie. ANGLIA Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom. Badania nad edukacją miały solidne podstawy w Wielkiej Brytanii, gdzie funkcjonalne poparcie zyskała Londyńska Szkoła Ekonomiki. Już w latach 30-tych rozpoczęto badania nad społeczną rolą edukacji. Edukacja analizowana była w relacjach: efektywności, społecznej ruchliwości i struktury klasowo-zawodowej. W okresie wojennym nastąpi8ł regres w rozwoju socjologii edukacji. W połowie lat 40-tych następowały powolne próby odbudowy potencjału socjologii edukacji. Socjologia edukacji została w tym okresie znacznie wzbogacona przez przesiedleńca z Niemiec, który w Anglii znalazł schronienie przed atakami nazistowskimi Karla Mannheima. W 1946 roku został on pierwszym profesorem socjologii edukacji w Anglii. W ramach tej dyscypliny głównym tematem stały się różnice między wiedzą uczniów, jaką wynoszą ze swoich środowisk rodzinnych a wiedzą przekazywaną w szkole. W latach 50-tych istniały dwa ośrodki, które prowadziły badania w zakresie socjologii edukacji: Londyn i Leicester. Pierwsze stopnie doktorskie zaczęto nadawać w instytucie edukacji na Uniwersytecie Londyńskim po 1946 roku. Koniec lat 60-tych pokazał konieczność bardzo ważnego i gruntownego namysłu nad rolą edukacji. Rozmowy toczyły się głównie na temat wiedzy, która jest przedmiotem ucznia (dotyczy możliwości wprowadzania nowych przedmiotów na uczelnie, skrócenie drogi do specjalizacji, zwiększenie możliwości swobodnego wyboru przedmiotów przez uczniów i studentów). C. Formowanie socjologii edukacji w Polsce. Rozwój polskiej socjologii edukacji wiąże się z działalnością naukową i pedagogiczną Floriana Znanieckiego (1882-1958) – jednego z głównych przedstawicieli socjologii humanistycznej. Szczególne znaczenie miała jego dwutomowa praca „Socjologia wychowania” (I tom-1928, II tom1930). Zagadnieniem socjologii edukacji zajmował się też Jan St. Bystroń (1892-1964), uwagę swą skupiał głównie na szkole. Jego prace to: „Szkoła i społeczeństwo”, „Uspołecznienie szkoły i inne szkice”, „Szkoła jako zjawisko społeczne”. Bogaty dział socjologii edukacji i wychowania stanowią też prace Józefa Chałasińskiego (19041979), ucznia F. Znanieckiego. Prace: „Rodzina i szkoła a szersze grupy społeczne”, „Szkoła społeczności wiejskiej”. Na problematyce nauczyciela, wychowawcy, środowiska wychowawczego, socjologicznych postaw i funkcji edukacji i wychowania skupiała uwagę H. Radlińska (1879-1954): „Stosunek wychowawcy do środowiska społecznego”, a także Zbigniew Mysłakowski (1890-1971) – „Wychowanie człowieka w zmiennej społeczności”. Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom. Ogólna ocena dorobku socjologii edukacji do czasu II wojny światowej jest wysoka, czego niestety nie można powiedzieć o okresie powojennym. Teraz odbywa się renesans – przedmiot ten jest wprowadzany na studia wyższe, jest więcej publikacji na ten temat. 2. Przedmiot i zakres socjologii edukacji A. Socjologia i jej odniesienie do nauczycieli. 1) Jedną z istotnych cech szkół jest ich pozycja jako pośredników w procesie uspołeczniania. 2) Szkoła jest nieuniknionym faktem w życiu każdego człowieka; szkoły są ważną częścią procesu stawania się przez jednostkę istotą społeczną. 3) Szkoły są rzadkim typem instytucji, w których uczestnictwo jest obowiązkowe przez znaczny okres. 4) Szkoły są włączone w proces „przetwarzania” ludzi, szkoły oceniają, odzwierciedlają i hierarchizują populację ze względu na zawód, a zatem wpływają znacząco na życiową szansę jej członków. 5) Szkoły włączone są w proces przetwarzania wiedzy, ponieważ wiedza jest selekcjonowana umieszczana w programie nauki; szkoły zatem przekazują i otrzymują złożoną stratyfikację wiedzy, ponieważ występuje podział na wiedzę o wysokim i niskim statusie. 6) Istnieją zależności między szkołą a innymi instytucjami i grupami społecznymi (szkoła a rodzina, szkoła a władza) 7) Co do zainteresowania nauczycieli socjologią to najbardziej bezpośrednie odniesienie socjologii do nauczania leży w przekonaniu, że nauczyciele są do pewnego stopnia społecznymi badaczami-praktykami; nauczyciele socjologizują, gdyż wykorzystują sytuacje grupowe do próby zmiany zachowania dzieci; mogą z niechęcią podchodzić do stosowania socjologii w praktyce lub świadomie wykorzystywać jej ustalenia. 8) Znajomość socjologii edukacji powinna wspomóc ich szanse postępów w pracy pedagogicznej. B.Przedmiot i funkcje socjologii edukacji. Przedmiotem s.e. są: Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom. 1. Zbiorowości społeczne, zjawiska, procesy socjalizacyjne i wychowawcze decydujące o kształtowaniu się poszczególnych jednostek i grup. 2. Instytucje wychowawcze regulujące przebieg procesów socjalizacyjnych i wychowawczych oraz działalność edukacyjna – pośrednia lub bezpośrednia w różnych instytucjach. 3. Społeczno-kulturowy przebieg procesu wychowania, zmiany i przekształcenia zachodzące pod wpływem edukacji. 4. Poziomy efektywności i jakości funkcjonowania procesów społeczno-wychowawczych i edukacyjnych. Funkcje s.e.: 1) Funkcja poznawcza, która polega na przekazywaniu wiedzy, służy poznawaniu życia zbiorowego ludzi, umożliwia poznanie mechanizmów, procesów i praw funkcjonalnych i rozwojowych, umożliwia zrozumienie ról społecznych, wyjaśnianych i opisywanych zjawisk edukacyjnych i wychowawczych oraz zależności dydaktycznych. 2) Funkcja humanistyczna – wprowadzenie w system norm i wartości, określenie zachowań grup i jednostek, rozwijanie osobowości i kształtowanie postaw i przekonań. 3) Funkcja wychowawcza – przejawia się w kształtowaniu wzorów i modeli zachowań społecznych, umożliwia świadome i celowe wykonywanie celów i zadań wychowawczych. 4) Funkcja opiekuńcza. 5) Funkcja diagnostyczna – przejawia się w rozpoznawaniu określonego stanu rzeczy, usuwaniu niepożądanych form i struktur, ocenie różnych zjawisk w sferze edukacji i wychowania. 6) Funkcja prognostyczna – przejawia się w formułowaniu odpowiednich rozwiązań z zagadnień wychowawczo-edukacyjnych. 7) Funkcja społeczno-pedagogiczna – umożliwia wyjaśnianie sytuacji społecznowychowawczych. 8) Funkcja socjotechniczna – wskazuje skuteczne metody i techniki oddziaływania wychowawczego, organizowanie i kierowanie procesami oświatowowychowawczymi w szkole i przedszkolu, w klasie i grupie koleżeńskiej. 9) Funkcja apologityczna lub demaskatorska (możemy mówić o tych dwóch funkcjach w zależności od tego, jakie orientacje, interesy, cele i zadania światopoglądowe ona propaguje i realizuje). Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom. Socjologia edukacji może więc z jednej strony propagować cele pozytywne, wzniosłe i korzystne dla samej sytuacji społ-wych. lub oświatowej, dla danej instytucji lub doktryny światopoglądowej, a z drugiej strony może je odrzucać jako niezgodne, niesprawiedliwe i rzekomo szkodliwe dla rozwoju człowieka. Postawa apologityczna była znacznie częściej nagradzana niż przeciwna jej postawa demaskatorska. C.Paradygmaty socjologii edukacji. Edukacja była różnie pojmowana przez różne ugrupowania społeczne i oświatowe. Ogólnie można wyróżnić z tych koncepcji następujące cele edukacji: 1. rozwijanie twórczego potencjału ludzi 2. rozwijanie uczącego się, rozumienie świata przyrodniczego i społecznego, w którym żyje 3. rozwijanie umiejętności pracy z innymi w zakresie kolektywnego życia społeczeństwa Ponieważ rozmaicie pojmowano cele edukacji, stąd rozmaite propozycje zmian w systemie edukacji. Mają one odbicie w paradygmatach polskiej szkoły: Czesław Kupisiewicz w książce „Paradygmaty i wizje reform oświatowych” wyodrębnia trzy paradygmaty: 1. paradygmat społeczeństwa bez szkół (descholaryzacyjny) 2. paradygmat szkoły alternatywnej 3. paradygmat szkoły ustawicznie doskonalonej Pierwszy z wymienionych paradygmatów (descholaryzacja) łamie niemal wszystkie dotychczasowe stereotypy widzenia edukacji, a zwłaszcza w szkole. Zwolennicy takiego kierunku reformowania edukacji negują powszechne przekonanie, że kształcenie odbywa się tylko w szkole, że powiększenie liczby szkół przyczynia się do wzrostu poziomu wykształcenia. I. Illicz w swojej książce „Społeczeństwo bezszkolne” odrzucając dotychczasową organizację kształcenia instytucjonalnego proponuje zamiast szkół „sieci kształcenia”, które obejmowałyby: dostępną dla każdego sieć bibliotek, muzeum, zakładów pracy i innych instytucji ośrodki wymiany informacji oraz doświadczeń między uczącymi się mass media – ogłoszenia spotkań osób kształcących w określonym kierunku publikowanie na bieżąco rejestru nauczycieli instruktorów, którzy mogliby udzielić informacji z określonych dziedzin kształcenia Wprowadzenie tego poprzedzone miałoby być zniesieniem powszechnego obowiązku szkolnego. Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom. Drugi z wymienionych paradygmatów, to paradygmat szkoły alternatywnej (szkoły waldorfskie, duński ośrodek edukacyjny Twind). Trzeci paradygmat – szkoły ustawicznie doskonalonej, który odrzuca dotychczasowe priorytety edukacji pracy w szkole, a mianowicie: o wiodącą rolę nauczyciela o system klasowo-lekcyjny o przedmiotowe kryterium podziału treści o zasadę jednolitości programowej Każdy z wymienionych paradygmatów odzwierciedla założenia autobiograficzne, jest w pewnym stopniu reakcją na dotychczasową edukację. D.Podstawowe pojęcia socjologii edukacji. Postawy społeczne Postawa to skłonność do specyficznego lub stereotypowego reagowania w określonych sytuacjach na napływające bodźce. Postawa i opinia mogą mieć rozmaity stopień intensywności w skali pozytywnej i negatywnej. Na formowanie się postaw wpływają zarówno czynniki: 1) wewnętrzne (tkwiące w człowieku) – potrzeby, zainteresowania, cechy emocjonalne, temperament, charakter ucznia lub pedagoga 2) zewnętrzne (leżące poza człowiekiem) – środowisko rodzinne, grupy rówieśnicze, instytucje oświatowo-wychowawcze. Klasyfikacja postaw Możemy wyróżnić 11 rodzajów postaw: - personalne - życiowe - konformistyczne - nonkonformistyczne - legalistyczne - przestępcze - agresywne - nieufne Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom. - defensywne optymistyczne pesymistyczne Szczególne rodzaje postaw to stereotypy, które jako zniekształcone emocjonalnie ujęcie rzeczywistości mogą przybierać postać uprzedzeń. Struktura postawy Każda postawa zawiera trzy składniki: 1) myślenie – może być wyrażone w formie poglądu na przedmiot postawy. W zakresie naszych rozważań s.e. np.: w formie poglądów na uczniów („taka rozumna dziewczyna”) 2) uczucie – znajduje odbicie w wypowiedziach i wychowaniu przez swoisty rodzaj ekspresji, która mu towarzyszy 3) działanie – przyjęło się w czynnym zachowaniu wobec przedmiotu postawy, np.: gdy matka tuli dziecko lub je karci Model postaw rodzicielskich Postawy pozytywne (właściwe): 1) Akceptacja dziecka – przyjęcie dziecka takim, jakie jest. To postawa otwartego serca, które sprzyja kształtowaniu u dziecka zdolności do nawiązywania trwałej więzi emocjonalnej. Dziecko bywa wesołe, przyjacielskie, odważne, dobrze nawiązuje kontakty. 2) Współdziałanie z dzieckiem – przejawia się w zainteresowaniu i zaangażowaniu rodziców pracą i zabawą dziecka, a także w zaangażowaniu dziecka w sprawy rodziców i domu w stopniu odpowiednim do jego możliwości rozwojowych. Postawa taka na ogół powoduje, że dziecko staje się ufne wobec rodziców, zwraca się do nich o pomoc. 3) Dawaniu rozumnej swobody dziecku – właściwej dla jego wieku. Dziecko w swoim rozwoju coraz bardziej uniezależnia się fizycznie od rodziców. Pod wpływem tej postawy dziecko wyrabia w sobie lojalność w stosunku do członków rodziny, przy tym dziecko jest bardzo twórcze. 4) Uznawanie praw dziecka w rodzinie – bez przeceniania lub niedoceniania jego roli. Przy takiej postawie rodzice zawiązują z dzieckiem kontakt, cechuje ich wzajemna sympatia i zrozumienie. Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom. Postawy negatywne: 1) Odtrącenie – kiedy dziecko odczuwane jest jako ciężar. Często w takim przypadku dziecko jest oddane przez rodziców do jakiegoś zakładu, który przejmuje rodzicielskie obowiązki. Rodzice nie lubią dziecka, nie chcą go. Dzieci z takich rodzin są niezdolne do nawiązywania trwałych więzi uczuciowych. 2) Unikanie – nacechowane jest ubóstwem uczuć lub obojętnością rodziców. Sprzyja ono kształtowaniu się u dziecka takich cech, jak agresywność, kłótliwość, kłamliwość. Dzieci te kradną, są zastraszone, znerwicowane. 3) Nadmierne wymagania w stosunku do dziecka – naginanie o do wytworzonego przez rodziców wzoru ideału, nieliczenie się z jego cechami i możliwościami. Dziecko poddane jest presji, aby dorównać wytworzonemu przez rodziców ideałowi. Postawa ta sprzyja kształtowaniu się u dziecka: braku wiary we własne siły, niepewności, lękliwości, uległości, opresji. Wpływ tej postawy jest słabszy, gdy dziecko zdolne jest do buntu przeciw rodzicom i ma dobry kontakt z rówieśnikami. Nadmiernie chroniąca – podejście do dziecka jest bezkrytyczne, ono samo uważane jest za wzór doskonałości. Ta postawa powoduje u dziecka uzależnienia, zwłaszcza w stosunku do matki. Dziecko jest nadmiernie pewne siebie, zuchwałe, zarozumiałe, egoistyczne. Role społeczne. Rola społeczna jest niczym innym jak spójnym systemem zachowań wynikającym z przynależności jednostki do określonych grup i innych zbiorowości. Dlatego mówimy o pełnieniu roli członka rodziny, studenta, ucznia, nauczyciela. Na każdą rolę społeczną składają się odpowiednie prawa i obowiązki, odpowiednie przywileje i powinności. Zakres realizacji każdej roli społecznej jest uwarunkowany wieloczynnikowo, a przede wszystkim zależy od: 1. właściwości anatomiczno-psychicznych każdej jednostki 2. wzoru osobowego akceptowanego w określonej grupie czy innym typie zbiorowości ludzkiej 3. sposobu zdefiniowania danej roli zarówno przez zbiorowość, z którą dana rola się kojarzy 4. struktury i organizacji grupy oraz szans, którymi dysponuje dana grupa wobec swoich członków zasługujących na pozytywne bądź negatywne wyróżnienie Każdy człowiek w życiu gra wiele ról społecznych. Porządkują one i określają ludzkie postępowanie i wzajemne kontakty. Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom. Zbiorowość społeczna. Zbiorowość społeczna – wzory osobowe, postawy i aspiracje przejawiają się w zbiorowościach społecznych, czyli wszelkich zbiorach ludzi, w których pomiędzy tworzącymi je osobnikami występują jakieś wzajemne oddziaływania wynikające z faktu przynależności do zbiorowości. Nieliczne zbiorowości tworzą pary i dwójki, których więź kształtuje się na gruncie styczności osobistych i życiowych. Zwykle jest to więź o silnym zabarwieniu emocjonalnym. Socjologowie wyróżniają 2 typy zbiorowości społecznych: 1. kręgi społeczne – to niewielkie zbiorowości o słabej więzi instytucjonalnej, nie posiadającej zasady odrębności ani stałego środka skupienia. Skład ich członków jest płynny, a podstawą więzi są styczności bezpośrednie, osobiste. Wyróżnia się 3 rodzaje kręgów społecznych: stycznościowe koleżeńskie przyjacielskie: zasadnicze funkcje polegają na wymianie poglądów i formułowaniu opinii Kiedy kręgi społeczne postawią sobie jakiś cel przekształcają się w drugi rodzaj zbiorowości społecznej – 2. grupy społeczne. 3. Osobowość. Socjalizacja jako kształtowanie osobowości społecznej. A.Pojęcie i elementy składowe osobowości. Istnieją różnice w rozpatrywaniu osobowości przez filozofów, psychologów i socjologów. Filozofia: osoba, dusza świadomość, podmiotowość. Filozoficzne koncepcje osobowości zawierają często normy i zasady etyczne, które związane są z postulatami wychowawczymi. W ujęciu filozoficznym osobowość kształtuje się w procesie Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom. współdziałania danej jednostki z innymi ludźmi. Może się ono rozwijać tylko poprzez komunikowanie się ludzi między sobą. Psychologia: służy najczęściej do wyjaśniania zachowań poszczególnych jednostek. Najbardziej rozpowszechnione są psychologiczne definicję mówiące, że: „Osobowość to zbiór trwałych cech charakterystycznych dla danej jednostki i różniących ją od innych ludzi”. Socjologia: łączy podejście filozoficzne i psychologiczne. Socjologa interesują cechy jednostek, które powtarzają się w ramach określonych zbiorowości społecznych i są dla niej charakterystyczne. Wybitny polski socjolog Jan Szczepański określa: „Osobowość to element społeczny w człowieku, to zinternalizowana kultura, to dynamiczna organizacja postaw, idei, nawyków nadbudowanych nad naturą biologiczną”. Typy osobowości. Każda jednostka jest inną osobowością , ale można zaobserwować jednostki zbliżone w syndromie cech psycho - społecznych. Pozwala to na wyróżnienie różnych typów osobowości: 1) Hipokrates, biorąc za podstawę temperament, wyróżnił 4 typy osobowości: Sangwinik: zmienne i żywe usposobienie Melancholik: człowiek mało uczuciowy i mało aktywny Choleryk: pobudliwy, mało wytrzymały w działaniu Flegmatyk: mało pobudliwy, wytrwały i konsekwentny w działaniu 2) Kretschmer, biorąc pod uwagę związek między budową ciała a osobowością, podziełił ludzi na następujące typy: Pyknik: niski, gruby, łagodne osposobienie Astenik: wysoki, o odstających kościach, mało życzliwy dla innych ludzi Atletyk: dobrze zbudowany fizycznie, raczej zrównoważony psychicznie Dysplastyk: człowiek niekształtny ze względu na różne anomalia w budowie fizycznej, które mają wpływ na jego usposobienie 3) Jan Szczepański – zwrócił uwagę na styl życia Twórcy: ludzie wnoszący nowe idee, wynalazki, rozwiązania Przeciętni: sumiennie pracują i realizują swoje zadania nie modernizując niczego Ludzie aktywni negatywnie: złodzieje, terroryści Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom. Jednostki zdane na pomoc i opiekę innych: ludzie chorzy, starcy i inni Elementami składowymi osobowości społecznej są: Kulturowy ideał osobowości Role społeczne osobowości Jaźń stanowiąca zespół wyobrażeń o sobie, wytworzonych na podstawie traktowania nas przez otoczenie społeczne B. Czynniki kształtowania się osobowości. 1) Wzrost biologiczny i psychiczny 2) Całokształt oddziaływania środowiska na osobnika 3) Socjalizacje – część całkowitego wpływu środowiska rodzinnego, społeczności lokalnej, rówieśników, prasy, TV, która przygotowuje człowieka do udziału w życiu społecznym 4) Wychowanie C. Socjalizacja. Role procesów socjalizacyjnych w rozwoju osobowości społecznej. Socjalizacja – to proces stawania się człowieka jako organizmu biologicznego istotą społeczną. Procesowi temu człowiek poddany jest od niemowlęcia. Wstępna faza uspołeczniania małego dziecka ma charakter wybitnie przystosowawczy. Funkcje przystosowawcze dominują również we wstępnych fazach wchodzenia jednostki uspołeczniającej się w nowe układy środowiskowe (wstąpienie do szkoły, nowa praca). W tych to stadiach wstępnych jednostka musi przede wszystkim poznać nowe sytuacje i przystosować się do nich, nauczyć się obcować z nowymi ludźmi w nowych układach społecznych. Wyróżniamy więc socjalizację pierwotną i wtórną: Pierwotna – ma miejsce w dzieciństwie, kiedy dziecko przyswaja sobie podstawowe umiejętności potrzebne w życiu Wtórna – jest to proces nabywania nowych umiejętności dotyczących człowieka dorosłego, umiejętności potrzebnych do wykonywania ról zawodowych, do życia rodzinnego, uczestnictwa w życiu społecznym i politycznym Wpływ procesu socjalizacji na rozwój osobowości dotyczy jej wszystkich elementów składowych: 1) W toku socjalizacji jednostka uczy się społecznie próbowanych sposobów kierowania swoimi popędami Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom. 2) Jednostka uczy się sposobów posługiwania różnymi rzeczami i przedmiotami – uzyskuje sprawności techniczne niezbędne do życia w określonym społeczeństwie 3) Dzięki socjalizacji człowiek staje się zdolny do obowiązujących w danej zbiorowości sposobów komunikowania się z innymi ludźmi, przede wszystkim dzięki opanowaniu języka i rozumienia symboli danej kultury 4) Dzięki socjalizacji kształtują się sposoby odczuwania i wyrażania emocji 5) W trakcie socjalizacji jednostka staje się zdolna do odgrywania różnych ról społecznych, przyswaja sobie wzory osobowe i kulturowe ideały narzucane przez społeczne otoczenie 4. Grupa społeczna w świetle socjologii edukacji A. Pojęcie i cechy grupy społecznej. W socjologii terminem grupa społeczna określamy każdy zbiór jednostek ludzkich mających następujące właściwości: 1. liczy co najmniej 3 osoby, ponieważ już w takim zbiorze mogą wystąpić styczności i stosunki społeczne 2. między osobnikami tworzącymi dany zbiór istnieje więź społeczna wyrażająca się w odczuwaniu wspólnych lub konkurencyjnych dążeń i zainteresowań 3. w swoim współżyciu i zachowaniu grupa wskazuje na istnienie organizacji wewnętrznych, czyli na formy kontroli, wzory zachowań 4. grupa społeczna ma swoiste środki integrujące, jak np.: miejsce skupienia, symbole 5. w swojej strukturze organizacyjnej grupa społeczna zawiera specyficzne właściwości, które wyróżniają daną grupę (zbiór) spośród innych zbiorów tego typu B. Stosunki społeczne w grupie, interakcje wewnątrzgrupowe. W stosunkach międzyludzkich występują 2 zasadnicze parametry: społeczny – związany z normami, rolami, wzorami psychologiczny – obejmujący postawy emocjonalne, oczekiwania, potrzeby członków określonej grupy i inne właściwości psychologiczne Gdy nasilony jest parametr społeczny mówimy o występowaniu stosunku rzeczowego, formalnego; gdy parametr psychologiczny – stosunek osobowy, nieformalny. Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom. Biorąc pod uwagę całokształt stosunków występujących w grupie można wyróżnić: a) stosunki między poszczególnymi jednostkami (interpersonalne) b) stosunki między małymi grupkami w obrębie grupy c) stosunki jednostki z grupą Istotnymi rysami międzyludzkich cech w grupach jest oddziaływanie bezpośrednie na siebie ludzi poprzez komunikowanie werbalne i pozawerbalne. Zatem można powiedzieć, że u podłoża stosunków leżą interakcje, które są wymianą informacji, zachowań oraz towarzyszącymi im emocjonalnymi i poznawczymi reakcjami. Interakcje między członkami grupy pełnią społecznie ważne funkcje: pobudzają ogólną aktywność grupy pomagają grupie w osiągnięciu celów Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom. prowadzą do pojawienia się takich działań społecznych, które przyczyniają się do wytworzenia pozytywnych, serdecznych stosunków międzygrupowych. C. Klasyfikacja grup. Grupa rówieśnicza. Przyjmuje się następujące kryterium: 1. Stopień trwałości więzi łączących członków grupy – pozwoli na wyróżnienie grup krótkotrwałych (grupy przelotne, powstające przelotnie i szybko znikające, np.: podróżni w pociągu) i długotrwałych (grupy, które są w stanie przetrwać dłużej niż jedno wyodrębnione zdarzenie, trwając nieraz przez wiele pokoleń, np.: rodzina, grupa narodowa, grupa akademicka, klasa szkolna). 2. Rozmiar grupy (małe: od 3 do 50 osób, zlokalizowane w jednym miejscu i obcujące ze sobą bezpośrednio twarzą w twarz; duże: ponad 50 członków). D. Rodzina jako grupa społeczna, jej funkcje wychowawczo-oświatowe Rodzina - jest to grupa złożona z osób połączonych stosunkiem małżeńskim, i stosunkiem rodzicedzieci. Stosunki decydujące o powstaniu i istnieniu rodziny: 1.małżeństwo. 2.pokrewieństwo(rzeczywiste lub zastępcze - adopcja): a) pokrewieństwo w linii prostej; b) pokrewieństwo w linii zstępnej: rodzice, dzieci, wnuki; c)pokrewieństwo w linii bocznej: rodzeństwa, ciotki. Członkowie rodziny żyją zazwyczaj pod jednym dachem i tworzą jedno gosp. domowe, które może obejmować dwa lecz często obejmuje trzy pokolenia. Zakres gosp. domowego wyznacza ekonomiczne funkcje rodziny w szerszych zbiorowościach. Rodzina jest oparta na stałych wzorach postępowania i wzorach wzajemnych oddziaływań. Role członków określane są nie tylko przez wzajemne zaangażowanie uczuciowe lecz także przez zbiorowości szersze: państwo, kościół, społeczność lokalna i różne inne specjalne instytucje opieki nad dzieckiem czy nad matką, czuwające nad wykonywaniem ról męża, żony, ojca, matki, dzieci, itp. Rodzina: 1. można się w niej urodzić lub wżenić się w nią. 2. rodzina to grupa: mała, pierwotna i raczej nieformalna. 3. Funkcjonuje dzięki długotrwałej więzi emocjonalnej. FUNKCJE RODZINY WG. TYSZKI 1. biopsychiczne (wiążą się z biologicznymi zjawiskami mającymi swe istotne podłoże w sferze psychiki) -prokreacyjna – zawiera się nie tylko w powoływaniu nowych członków rodziny, ale też w zaspokajaniu emocjonalnych potrzeb rodziców -seksualna – służy zaspokajaniu seksualnych potrzeb członków Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom. 2. ekonomiczna -materialna – zaspokajanie materialnych (aktualnych i przyszłych) potrzeb rodzin, prowadzenie gospodarstwa domowego, zapewnienie odpowiednich warunków mieszkaniowych rodzinie, gromadzenie trwałych dóbr materialnych, zapewnienie startu życiowego dzieciom. -opiekuńczo – zabezpieczająca – obejmuje działania materialne i fizyczne mające na celu pomoc tym członkom rodziny, którzy nie są w stanie samodzielnie tych potrzeb zaspokoić np. sprawowanie nadzoru nad małymi dziećmi, pomoc osobom starszym , chorym, 3. społeczno – wyznaczająca – polega na regulacji życia rodziny poprzez układ zewnętrznych i wewnętrznych układów społecznych. -klasowa (stratyfikacyjna)– określa miejsce rodziny w strukturze społecznej, które nadaje jej określony status społ., np. nieusamodzielnione dziecko robotnika ma przynależność warstwową robotniczą. -legalizacyjno – kontrolna – rodzina nadzoruje postępowanie swoich członków w celu zapobiegania ewentualnym odstępstwom od norm i wzorów uznawanych w danej rodzinie. 4. socjopsychologiczna – rodzina przygotowuje do pełnienia przyszłych ról w rodzinie i w społecz. -socjalizacyjno – wychowawcza – rodzina przekazuje podstawowe wzory zachowań, zwyczajów i obyczajów, określone wartości moralne, społeczne, polityczne, poglądy, opinie, przekazywanie dziedzictwa kulturowego, uczenie języka ojczystego itp. -kulturalna – zapoznanie młodego człowieka z dorobkiem kulturalnym społeczeństwa, uczeniu wrażliwości estetycznej i umiejętności korzystania z dóbr kultury -rekreacyjno – towarzyska – zapewnia możliwość wypoczynku po pracy zawodowej oraz utrzymanie kontaktów towarzyskich, co ma wpływ na utrzymanie równowagi psychicznej. -emocjonalno – ekspresyjna –zaspokajanie potrzeb emocjonalnych członków rodziny: potrzeba bezpiecze., bliskiego kontaktu, akceptacji, bycia kochanym, samorealizacji, kontaktu intelektualnego. WG. KAWULI 1. prokreacyjna 2. materialna 3. socjalizacyjno – wychowawcza - opiekuńcza - wychowawcza - kulturalna 6. Grupa szkolna w ujęciu socjologicznym Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom. A. Definicje klasy szkolnej jako gr.społecznej Pojęcie klasy szkolnej w ogóle nastręcza spore trudności ze względu na swą wieloznaczność. Można potocznie traktować klasę szkolną jako grupę, można ją interpretować w kategoriach administracyjnych czy społeczno-demograficznych bądź też w ujęciach nauk społecznych, ale i tutaj brak jednoznaczności. Generalnie rzecz ujmując, dzieci ze średnich klas społecznych mają znacznie lepsze szansę edukacyjne i życiowe, niż. dzieci z klasy robotniczej. W początkowym etapie organizacji klasa szkolna stanowi grupę czysto formalną, gdyż uczniów nie łączy nic poza organizacyjną przynależnością do niej. W okresie tym klasa szkolna stanowi zorganizowaną grupę społeczną, złożoną z uczniów reprezentujących względnie podobny poziom umysłowy i stopień rozwoju fizycznego oraz przejawiających zbliżone potrzeby i zainteresowania. W momencie powstania klasa szkolna jest zbiorowiskiem obcych sobie jednostek, znaczenia grupy społecznej w ścisłym tego słowa znaczeniu nabiera po pewnym czasie. Dzieje się to wskutek form organizacyjnych i warunków szkolnych, jak również czynników tkwiących w psychice uczniów. Uczniowie przebywając razem, poznają się i nawiązują stosunki osobiste i rzeczowe. Tworzy się między nimi pewna więź społeczna, powstają stosunki koleżeńskie i przyjacielskie, pojawiają się również nieporozumienia i zatargi. Klasa staje się grupą społeczną w pełnym tego słowa znaczeniu. Nawiązując do podziału grup społecznych według kryteriów: sposobu komunikowania się (grupy małe i duże), sposobu powstania (grupy pierwotne i wtórne), stopnia zorganizowania (grupy formalne i nieformalne), można uznać klasę szkolną za małą grupę społeczną utworzoną w sposób instytucjonalny, o dwoistej strukturze społecznej (formalnej i nieformalnej), przy czym nie jest ona wyizolowana, lecz stanowi jedno z ogniw w systemie szkoły. B. Struktura klasy szkolnej. Grupa nieformalna w klasie Klasa szkolna jako grupa społeczna jest podstawową Jednostka organizacyjną szkoły. W jej mikrosystemie uczniowie zajmują różne miejsca i pełnią niejednakowe role społeczne. Jest ona dla uczniów nie tylko terenem nauki, ale i życia społecznego w zespole rówieśników. Jest więc najważniejszym składnikiem środowiska wychowawczego w szkole. Klasa jest środowiskiem, które wywiera bardzo duży wpływ na rozwój i wychowanie uczniów. Mają na to wpływ między innymi następujące czynniki: 1) w klasie dziecko przebywa od wczesnych lat, wtedy gdy jest najbardziej podatne na wpływy otoczenia; 2) okres wpływu grupy klasowej jest bardzo długi, jednostka wchodzi bowiem do szkoły jako małe dziecko, wychodzi jako dorosły osobnik i w tym czasie dokonuje się olbrzymi rozwój osobowości; ponadto jest wystarczająco długi czas, aby wpływy klasy utrwaliły się, tym bardziej że skład jej członków ulega jedynie nieznacznym zmianom; Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom. 3) dziecko uczestniczy w życiu klasy niejako pełnią swojej osobowości, zdobywa wiedzę, umiejętności, nawyki, zaspokaja bardzo różne potrzeby psychiczne, rozwija zainteresowania, uczy się współżycia i współdziałania z innymi, przechodzi niezbędny trening w nawiązywaniu kontaktów społecznych; 4) klasa jest grupą poddaną kierownictwu i kontroli nauczyciela, wychowawcy, który nie tylko czuwa nad przebiegiem procesów wychowawczych, ale je kształtuje i celowo, świadomie wpływa na bieg wydarzeń, strukturę i stosunki w klasie, w miarę potrzeby je korygując. Struktura społeczna klasy szkolnej uzależniona jest od wielu czynników i elementów, do których zalicza się: 1) dostęp członków grupy do różnego rodzaju środków ułatwiających rozwiązywanie napotykanych w grupie problemów; 2) zakres kontroli nad członkami grupy; 3) znaczenie lub poważanie, jakie mają poszczególni członkowie w grupie; 4) stopień, w jakim członkowie grupy solidaryzują się lub identyfikują z grupą; 5) role pełnione przez członków zespołu; 6) cele i zadania grupy; 7) stosunki społeczne i normy występujące w życiu grupy. Rodzaj i trwałość struktury grupy zależy od następujących czynników: 1. Wymagania stawiane grupie lub zadania, jakie sobie sama określa. Rodzaj realizowanych celów posiada znaczenie dla kształtowania się struktury grupy. Grupa ocenia jednostkę z punktu widzenia jej udziału w realizacji celów grupowych i w zależności od tego przyznaje jej określone miejsce w hierarchii swoich członków. 2. Możliwości i motywacje poszczególnych członków w realizacji wspomnianych zadań. Wraz ze zmianą zadań zmieniają się kompetencje poszczególnych jednostek. Osobnik znajdujący się na marginesie grupy, gdy podejmowała ona działalność w jednej dziedzinie, może zająć wysoką pozycję w hierarchii grupy w innej dziedzinie jej działalności. 3. Rodzaj środowiska, w jakim grupa się znajduje oraz stopień przystosowania grupy do środowiska. Jeżeli grupa jest dobrze przystosowana do środowiska, wówczas kryteria wartościowania członków w danej grupie są zgodne z wartościami uznawanymi przez dane środowisko. Wyżej wymienione czynniki wpływają na kształtowanie się struktury grupy. Biorąc pod uwagę układ wzajemnych zależności między pozycjami poszczególnych osób i rolami przez nich pełnionymi w grupie, wyróżnia się cztery zasadnicze rodzaje struktury grupy: 1. Struktura hierarchiczna. Charakteryzuje się takim układem pozycji poszczególnych członków grupy wobec siebie, że jedni dominują nad innymi, przy czym układ wzajemnych zależności jest łańcuchowy (pozycje odległe wobec jednych - są dominujące wobec innych). Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom. 2. Struktura autokratyczna. Polega na tym, że istnieje jedna pozycja dominująca, natomiast wszystkie pozostałe są jej podporządkowane i w stosunku do siebie równorzędne. 3. Struktura klikowa (wieloośrodkowa). Występuje w niej kilka pozycji dominujących wobec pewnych stałych podgrup. 4. Struktura demokratyczna. Polega na tym, że wszystkie pozycje są równorzędne, nie ma pozycji dominujących i podporządkowanych. Strukturę klasy szkolnej mogą cechować: - poziom osiągnięć w nauce; - poziom aktywności i gotowości do wykonywania zadań; - dojrzałość społeczna i moralna; - sposób życia i atmosfera w klasie; - układ sit społecznych; - podział ról społecznych; - atrakcyjność form pracy; - obyczaje i system wartości i norm; - miejsce w systemie szkoły; - gotowość i otwartość na innowacje i inne cechy składające się na strukturę i mikrosystemy klasy szkolnej. Grupy nieformalne cecha je to, że istnieje w nich więź emocjonalna łącząca członków. Zaspokajają one wiele psychicznych i społecznych potrzeb członków i oddziałują silnie na id -i motywy i postawy. Normy grup nieformalnych kształtują się ewolucyjnie w toku zżywania się członków w grupie. C. Stosunki i normy funkcjonujące w klasie szkolnej, zachowanie ucznia w grupie szkolnej. W klasie szkolnej wyróżnia się następujące typy stosunków społecznych: - stosunki interpersonalne; - stosunki międzygrupowe; - stosunki jednostki z grupą Pomiędzy poszczególnymi jednostkami zachodzą kontakty interpersonalne, zwane interakcjami. Ze względu na ich treść przedmiotową i indywidualną konstelację można podzielić je na: stosunki rzeczowe, stosunki koleżeńskie, stosunki przyjacielskie. W procesie wykonywania wspólnych zadań (np. podczas pracy grupowej na lekcjach) kształtują się stosunki rzeczowe. W ich ramach dokonują się ustalenia zakresu podejmowania prac, Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom. kierownictwa i odpowiedzialności. Spośród stosunków rzeczowych można wyodrębnić stosunki równorzędne (relacje nadrzędności i podrzędności)21. Na podłożu więzi osobistych, emocjonalnych kontaktów między uczniami powstają stosunki osobowe: koleżeńskie i przyjacielskie. Stosunki koleżeńskie są produktem przynależności do konkretnego zespołu, np. klasy czy kółka zainteresowań. Fakt przynależności implikuje solidarność i pewne czynności wzajemne, np. pozdrawianie się, pomoc koleżeńska. Stosunek przyjacielski jest związkiem o bogatej i dodatniej treści emocjonalnej łączącej partnerów, umożliwiającym zaspokajanie potrzeb psychicznych i społecznych. Stosunki koleżeńskie i przyjacielskie mają charakter osobisty, prywatny, stąd można je określić mianem stosunków osobowych. Poprawne stosunki interpersonalne to takie, w których kontakty rzeczowe przeplatają się z osobistymi, które zresztą mogą powstać na bazie kontaktów rzeczowych. W klasie szkolnej mają również miejsce stosunki międzygrupowych. Mogą one polegać na współpracy lub współzawodnictwie pomiędzy grupami wewnątrz klasy. Z punktu widzenia zachowań społecznych stosunki między-grupowe podzielić można na pozytywne (współpraca, pomoc wzajemna) i negatywne (antagonizm, bojkot). W grupach o przewadze stosunków współpracy, częściej niż w grupach z przewagą stosunków rywalizacji, występują następujące zjawiska: 1) poczucie wspólnoty grupowej u członków grupy, czyli ''wysoka zwartość; 2) przyjacielskie stosunki między nimi, skłonność do nawiązywania kontaktów; 3) wysoki stopień organizacji pracy grupy i jej koordynacji; 4) wysoka wydajność grupy; 5) dobre samopoczucie członków grupy; 6) w działaniu członków grupy orientacja na grupę. W grupach, w których stosunki wewnętrzne oparte są na rywalizacji, przeważa chęć przewyższania innych, brak wzajemnego zrozumienia, brak wspólnej pracy i mała efektywność grupy. Trudno też jednoznacznie określić pojęcie normy. W podejściu psychologicznym i pedagogicznym najczęściej definiuje się je jako: 1. Przepis określający, w jaki sposób powinien lub nie powinien zachowywać się członek danej społeczności czy grupy. 2. Norma to wspólnie podzielany pogląd członków danej grupy odnośnie tego, co jest pożądane w ich zachowaniu rozumianym bardzo szeroko i obejmującym także związane z nim procesy psychiczne, jak myślenie, odczuwanie itp. Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom. 3. Norma jest to zaaprobowany przez członków danej grupy przepis, określający powinności lub przeciwwskazania zachowania członka danej grupy. W ramach normy są określone z reguły także konsekwencje jej nieprzestrzegania (sankcje). Wytworzone w danej społeczności normy grupowe są w wielu zakresach zróżnicowane. Występujące w klasie szkolnej normy grupowe nie oddziałują nigdy w sposób mechaniczny, tj. nie określają jednoznacznie i niezawodnie zachowania uczniów. Podlegając wpływom norm grupowych klasy, uczniowie mają do wyboru cztery możliwości. Mogą: 1) dostosować się do obowiązujących norm; 2) wpłynąć na ich zmianę; 3) pozostać niepoprawnymi odszczepieńcami tych norm; 4) opuścić klasę na zawsze bądź to z własnej woli, bądź na skutek usilnego nalegania klasy. Normy grupowe nie zawsze znajdują swoje uzewnętrznienie w konkretnych zachowaniach się uczniów. Zależy to od wielu okoliczności i warunków. "W grupie szkolnej dość szybko wytwarzają się normy dotyczące bardzo różnych, ważnych obszarów wspólnego życia. W dużej mierze są one odbiciem norm społeczeństwa. Ponadto mogą być przejmowane i przenoszone do klasy poprzez uczniów z ich własnych domów i środowisk lokalnych. Normy klasowe mogą być wreszcie wypracowane pod wpływem nauczyciela lub też powstawać spontanicznie w wyniku kontaktów między uczniami. W zbiorowości szkolnej można wyodrębnić następujące grupy uczniów: 1) preferującą osiągnięcia intelektualne, systematyczne uczęszczanie do szkoły, porządek, punktualność i schludne ubranie, sprzeciwiającą się rozrabianiu, agresji fizycznej, odpisywaniu zadań; 2) preferującą kawały, wygłupy; przeważa tu orientacja nie tyle anty osiągnięciom intelektualnym, ile jakby obok- nie jest tak, że staranie się o stopnie degraduje jednostkę w oczach kolegów. Kawały i wygłupy dają poczucie ulgi od ciężkiej pracy; 3) przejawiającą nastawienie anty osiągnięciom szkolnym, całkowicie odrzucającą naukę i wiedzę jako wartości; 4) prezentującą aktywne nastawienie przeciw nauce i wiedzy. D. Socjologia bodziec ukryty przemocy w szkole i innych zjawisk dewiacyjnych wśród uczniów. Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom. Coraz częściej mamy do czynienia z brutalizacją zachowań. Funkcjonują subkultury młodzieżowe z ich obyczajowością, wzorcami i normami postępowania (niektóre z nich posiadają swoistą ideologię). Wywierają one wpływ na zachowanie innych młodych ludzi na terenie szkoły i poza nią. Przemoc w szkole, będąca różnego rodzaju formą agresji, tkwi głęboko w strukturze ludzkiej psychiki. Ma również uwarunkowania społeczne na zewnątrz szkoły: jest reakcją na przejawy walki politycznej elit, wzrost bezrobocia, biedy, wypływa z wzorców upowszechnianych przez środki masowego przekazu i coraz powszechniejszych patologicznych zachowań różnych grup społecznych. Rodzina nie spełnia dziś swych naturalnych funkcji. Rodzice powinni ingerować w to, co oglądają w telewizji ich dzieci, w jaki sposób spędzają wolny czas. Ale często nie ma ich w domu, są nieobecni w życiu dziecka. Nie ma osoby, która wprowadziłaby dzieci w świat powinności. Dzieci nie zostały wychowane do odpowiedzialnej wolności. Skutek - młodzież poszukuje tożsamości w grupach rówieśniczych. 6. Instytucje edukacji w ujęciu socjologicznym A. Definicje, elementy składowe, typologie i funkcje instytucji społecznej Czechy wyróżniające instytucje społeczne spośród innych elementów jest społeczna trwałość. Ogólnie mówiąc instytucje są pewnym uregulowanym sposobem zaspokajania potrzeb grupy ludzi. W każdej instytucji społ. można wyróżnić elementy składowe: cel, czyli zakres praw które ta instytucja powinna załatwić określone czynności i ich zakres role społeczne środki i urządzenia potrzebne do wykonywania zadań sankcje wobec osób wykonujących czynności w ramach instytucji Funkcje instytucji społecznej: regulują zachowanie jednostki (zachęcają do postępowania właściwie i represjonowanie zachowań niepoprawnych) zaspokajanie potrzeb jednostki zapewniają ciągłości życia społecznego i kontynuacja czynności publicznych gwarantuje wewnętrzną spójność zbiorowości (integrację dążeń, działania, stosunków między jednostkami) Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom. Wszystkie instytucje społeczne można podzielić: formalne instytucje (sformalizowne przepisy) nieformalne (brak przepisów) Podział instytucji ze względu na charakter pełnionych przez nią funkcji społecznych: instytucje oświatowo-wychowawcze (przedszkola i szkoły) instytucje kultyralne (teatry, muzea itp) instytucje ekonomiczne (zajmujące się produkcją, podziałem dóbr i usług, regulowaniem obiegu pieniędzy) instytucje polityczne (rząd, sejm, partie polityczne) instytucje socjalne instytucje rerigijne Wobec JEDNOSTKI są to funkcje: - kształcące- nauczanie, rozwijanie zainteresowań, umiejętności - przygotowująca do zawodu- zdobywanie przez jednostkę kwalifikacji - ideologiczna- kształtowanie postaw patriotycznych i humanistycznych jednostki - aktywizacji twórczych- pobudzanie jednostki do działalności twórczej - wychowania moralnego- kształtowanie postaw współżycia społecznego, charakteru jednostki - opiekuńcza- zabezpieczenie bytu materialnego, opieki zdrowotnej jednostki W stosunku do SPOŁECZEŃSTWA są to funkcje: - adaptacyjna- stabilizująca porządek społeczny - przyspieszająca postęp społeczny - integrująca - zmieniająca strukturę społeczną B. Środowisko społeczne a instytucje edukacyji Środowisko społeczne, względnie trwały układ jednostek, grup społecznych i innych zbiorowości ludzkich oddziałujących na rozwój, zachowanie się i aktywność człowieka. Szczególne znaczenie dla funkcjonowania jednostki mają takie składniki środowiska społecznego, jak: 1) rozmieszczenie zbiorowości decydujące o częstotliwości i różnorodności kontaktów międzyludzkich 2) poziom wykształcenia jednostek i grup najsilniej powiązanych z osobnikiem. 3) pozycja społeczna jednostek i grup, które mają wpływ na ekonomiczny i kulturalny poziom życia jednostki. Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom. C. Przedszkole jako instytucja oświatowo wychowawcza Rzeczywistą jego rolę w społeczeństwie wyznaczają nie tylko jego funkcje, ale również zasięg społecznego oddziaływania w tej instytucji. Przedszkole współuczestniczy z rodziną w wychowaniu dziecka. Uzupełnia to wychowanie, ale nie zastępuje rodziny. W przedszkolu pojawiają się trudności z wyrównaniem u dzieci różnic zasobu słów, umiejętności, rozwoju emocjonalnego itp. I osiągnięcie wspólnego poziomu, stanowiącego podstawy systematycznej, planowanej pracy z grupą. Funkcje przedszkola (opiekuńcza, dydaktyczna, wychowawcza) zbliżone są do funkcji szkoły, ale zakres ich realizacji i społeczne znaczenie uwarunkowane są wiekiem dzieci oraz specyficznymi cechami przedszkola jako instytucji wychowawczej. Dziecko przebywając w przedszkolu znajduje się w nowym dla niego układzie ról społecznych, opartych na innych niż rodzina zasadach. Nauczycielka w przedszkolu zajmuje się liczną grupą, ma obowiązek troszczenia się o wszystkie dzieci i czas jaki może poświęcić jednemu dziecku jest ograniczony. 1990r.— do przedszkola uczęszczało 25,9 tyś. dzieci 1995r.— 20,6 tyś. 2000r.-- 18,0 tyś. z zerówki korzysta 70% dzieci europejskich we Francji do zerówki chodzi 90% dzieci w Polsce 100% dzieci miejskich jest zapisywanych do zerówek i 87% dzieci wiejskich, z czego później uczęszcza tylko 50,2%. 12.11.2002r. polski rząd zdecydował, że od września 2003r. 6-latki zostaną objęte obowiązkiem szkolnym, ma to być nauka poprzez zabawę. D. Szkoła w systemie edukacji ( z uwzględnieniem założeń obecnej reformy edukacji w Polsce) Pojęcie SZKOŁA obejmuje swoim zakresem wszystkie rodzaje szkół, które składają się na system edukacji państwowej, społecznej i prywatnej, również edukacji podstawowej i średniej, aż do szkół wyższych. Obejmuje też szkoły specjalistyczne, studia podyplomowe czy formy permanentnego kształcenia. SZKOŁA jest syntezą ról społecznych, związaną z określoną zbiorowością społeczną, zlokalizowaną w czasie i przestrzeni, wpływającą na zachowanie i postęp ludzi, umożliwiającym działanie w różnych dziedzinach. Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom. 1.09.1999r.- rozpoczęto w Polsce prowadzenie reformy ustroju szkolnego. W roku szkolnym 1999/2000r w miejscu dotychczasowych 8- letnich szkół podstawowych, powstały 6- letnie szkoły podst. i 3- letnie szkoły gimnazjalne, w których nauka jest obowiązkowa. Zasadę wdrażania nowego systemu edukacji reguluje ustawa z dn.8.01.1999r. w roku 1995/96 w Polsce nie było żadnego gimnazjum, za to w roku 2000/01 pracowało 6 tyś ośrodków gimn. i ponad 1 mln uczniów. E. Społeczna funkcja szkoły. Szkoła jest syntezą ról społecznych związanych z określoną zbiorowością społeczną, zlokalizowaną w czasie i przestrzeni, wpływającą na zachowanie i postępowanie ludzi, umożliwiającą im działanie w różnych dziedzinach. Szkoła wypełnia cały kompleks funkcji zewnętrznych i wewnętrznych. Zewnętrzne funkcje szkoły to te, które wypływają z postanowień zbiorowości powołującej szkołę do istnienia, organizującej szkolnictwo, zapewniającej mu bazę materialną i warunki ciągłości działania". Wyznaczają je następujące czynniki tkwiące w społeczeństwie: 1) kultura narodowa stanowiąca postulaty ciągłości kulturowej, rozwoju kulturowego oraz podnoszenia aspiracji kulturowych warstw społecznych; 2) ideologia, zwłaszcza polityczna oraz system norm moralnych i obyczajowych w zakresie współżycia ludzi; Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom. 3) poszczególne działy gospodarki narodowej i prywatnej profilujące szkolnictwo oraz poszczególne szkoły według potrzeb ekonomicznych kraju; 4) struktura społeczno-zawodowa wyznaczająca role społeczne, kariery zawodowe i sposób życia społeczności lokalnej, w której działa. szkołą, znajduje w szkole szansę realizacji owych potrzeb działania społecznego. Wewnętrzne funkcje szkoły to te, które niejako nadbudowują się nad jej strukturą instytucjonalną czy też wypełniają strukturę zindywidualizowanymi zachowaniami. Spośród wielu funkcji wewnętrznych wypełnianych przez szkołę można wymienić: 1. Funkcje edukacyjne, polegające na przekazywaniu określonej wiedzy, umiejętności i nawyków. 2. Funkcje selekcyjne szkoły, decydujące o ilości i jakości przygotowywanych kadr, ich doborze i specjalizacji przy uwzględnieniu stopnia demokratyzacji, wyrównywaniu startu życiowego. 3. Funkcje adaptacyjne i kulturowe, wyrażające się we wprowadzaniu do społeczności lokalnej i jej kultury. 4. Funkcje ideologiczne, wskazujące określone cele działania, filozofię edukacji lub alternatywne wizje edukacji". Ideologia dotyczy postaw i opinii, przekonań i poglądów kształtowanych również przez szkoły. 5.Szkoła pełni również, obok innych, funkcje integracyjne i dezintegracyjne. 6. Funkcje opiekuńcze i wychowawcze szkoła spełnia względem uczniów w następujących formach: a) diagnozowanie sytuacji dziecka w rodzinie i środowisku; b) ratownictwo indywidualne; c) kompensacja; d) profilaktyka; e) stymulowanie rozwoju; f) poradnictwo; g) integracja i koordynacja działalności opiekuńczo-wychowawczej. 7. Nauczyciel i jego zawód w świetle socjologii edukacji A. Pojęcie zawodu nauczyciela. Czynniki społeczne rangi zawodu nauczyciela, jego prestiż i autorytet w ujęciu socjologii. Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom. Początki zawodu nauczycielskiego wiążą się przede wszystkim z rozpowszechnianiem pisma. Czytanie i pisanie stanowiły umiejętność techniczną, która mogła być przekazywana innym. Stanowiło to wtedy początki rozwoju zawodu nauczycielskiego. Wymagania stawiane nauczycielom były wtedy minimalne. Kształtowanie się nowoczesnego zawodu nauczyciela nastąpiło w wyniku społecznego podziału pracy, prowadzącego do organizowania mas ludzkich wg wyspecjalizowanych funkcji. Obok instytucji zaspokajających inne potrzeby społeczne, pojawiają się instytucje oświatowe, kształtują się cechy nowoczesnej szkoły i zawodu nauczyciela. Dalszy rozwój podziału pracy sięga również do środowiska samych nauczycieli. Odbywa się specjalizacja zawodowa nauczycieli. O ukształtowanie się nowoczesnego zawodu nauczyciela możemy mówić, gdy zostały spełnione następujące warunki: 1) czynności zasadnicze dla tego zawodu podzieliły się na osobne zajęcia 2) ukształtowała się osobna instytucja nauczyciela, przede wszystkim szkoła 3) osoby wykonujące zawód nauczycielski zobowiązano do pewnego minimum kwalifikacji z zakresu wykształcenia ogólnego i zawodowego 4) zawodowa praca pedagoga stanowi główne źródło utrzymania tych osób 5) zawód nauczyciela organizował się w odrębną kategorię społeczno- wychowawczą Geneza zawodu nauczyciela wiąże się z dwoma kierunkami społecznej działalności: 1) przygotowaniem dorastającej młodzieży do udziału w życiu grup społecznych jako pełnoprawnych, dorosłych jej członków 2) przygotowaniem osobników do pełnienia określonych obowiązków zawodowych i ról społecznych Pozycja, prestiż, autorytet nauczyciela kształtują się pod wpływem różnych czynników. Można wyodrębnić 2 rodzaje tych czynników: OBIEKTYWNE, czyli PRZEDMIOTOWE dzielą się na 2 grupy: 1. ogólnospołeczne i środowiskowe a) potrzeby społeczne w dziedzinie oświaty b) poziom kulturalny i poziom kultury pedagogicznej w społeczeństwie c) funkcjonujące w społeczeństwie systemy wartości d) rola szkoły w procesie postępu społecznego 2. wewnątrzzawodowe a) przemiany w strukturze i funkcjach zawodu nauczycielskiego b) rzeczywista funkcja szkoły c) usytuowanie materialne nauczycieli Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom. d) poziom wykształcenia nauczycieli B. Osobowość i role społeczne nauczyciela Jednostka działa w otaczającym świecie dzięki odpowiednio wyksztalco-^ nym dyspozycjom osobowościowym. W odniesieniu do osobowości nauczyciela istota regulacji polega na swoistym rozumieniu procesu dydaktyczno-wycho-wawczcgo uczniów, wiedzy o własnej przydatności zawodowej, ukicrunkowań własnych działań wychowawczych oraz w ich wyniku osiągnięć dydaktyczno--wychowawczych uczniów, któresą uzależnione od szerokiego zakresu własnych działań wychowawczych w znaczeniu formalnym i nieformalnym. W osobowości nauczyciela wyróżnia się trzy wzajemnie uzależnione zespoły dyspozycji: poznawcze, motywacyjne i czynnościowe. Regulacja działań wychowawczych konkretnego nauczyciela jest uzależniona od funkcjonowania poszczególnych dyspozycji jego osobowości zawodowej jako całości. Wyodrębnienie trzech zespołów dyspozycji elementów składowych pomaga w analizie osobowości nauczyciela, w lepszym rozumieniu procesu dydaktycznowychowawczego uczniów i w usprawnieniu kształtowania osobowości. Mówić o osobowości nauczyciela znaczy wskazywać na wzór czlowieka, który organizuje prace i kieruje postępowaniem tego, którego kształcąc jednocześnie przysposabia do życia, który odznacza sif umiejętnością bezpośredniego z nim współżycia i jest bliski temu wszystkiemu, z kim i z czym wspólżyjc jego uczeń, a wiec wspólbycia z jego rodzicami, jego otoczeniem, jego wzlotami i upadkami, swoistego współżycia ze spoleczcństirem, które go darzy zaufaniem i zadaniami w jego powołaniu. Oczekiwania uczniów wobec nauczycieli-wychowawców odgrywają istotną rolę w oddziaływaniu wychowawczym. Nauczyciel powinien sprostać oczekiwaniom uczniów oraz przyczynić się do powstania zmian w ich niewłaściwym zachowaniu. Nauczyciel pełni wiele ról należących do tego zawodu. Zaliczamy do nich: 1) nauczyciela w roli przewodnika — sugeruje uczniom metody samodzielnej kontynuacji studiów; 2) nauczyciela w roli kontrolera - sugeruje prace i nadzoruje icli wykonanie; 3) nauczyciela w roli związanej z niesieniem pomocy rezerwowej — służy radą w razie potrzeby; 4) nauczyciela w roli animatora - umieszcza uczniów w sytuacjach pobudzających do nauki i pracy Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom. C. Co znaczy być dobrym nauczycielem. Być dobrym nauczycielem znaczy racjonalnie kierować (współkierować) zespołem uczniowskim. Im zespól ma większą swobodę, tym mocniej nauczyciel pobudza jego aktywność. I odwrotnie, im bardziej nauczyciel tłumi ucznia, tym niższa jest jego motywacja do działań. Dobry, a więc skuteczny nauczyciel potrzebny jest zarówno uczniom, jak i szkole, rodzicom i społeczności szkolnej. D. Nauczyciel a grupa szkolna. Style kierowania (współkierowanie) zespołem uczniów. Style kierowania: 1) przywódcy autokratyczni: - autokrata surowy; - autokrata życzliwy; - autokrata nieudolny; 2) przywódcy demokratyczni: - prawdziwy demokrata; - pseudodemokrata; 3) przywódcy nieingerujący. Autokrata surowy całą swóją władzę opiera na przymusie i zastraszaniu podwładnych. Dyscyplinę wśród nich i posłuch wymusza za pomocą często stosowanych kar. Jest surowy wobec siebie i swoich uczniów. Autokrata życzliwy jest surowy wobec podwładnych, ale oprócz kar stosuje niekiedy nagrody. Nagradza jednak tylko np. uczniów uległych i ślepo mu posłusznych. Autokrata nieudolny jest despotą, a przy tym nie ma wymaganych kwalifikacji zawodowych. Wierzy jednak, że jest najbardziej właściwym człowiekiem na swoim stanowisku, a kierownicza nominacja dało mu nie tylko władzę nad podwładnymi, ale także nieomylność w podejmowaniu wszystkich decyzji. Demokrata prawdziwy kieruje zespołem, nic ograniczając jego inicjatywy i samodzielności. Ważniejsze decyzje uzgadnia z podwładnymi. Omawia z nimi plan i sposoby jego realizacji. Pseudodemokrata dla osiągnięcia wyników, często wtedy, gdy jest zagrożony, odwołuje się do podwładnych, informuje ich o trudnościach, a nawet zasięga ich rady. Ale zasadnicze decyzje podejmuje sam, gdyż nie ma zaufania do umiejętności swoich podwładnych. Dla zdobycia popularności wśród uczniów nie żałuje różnych obietnic, ale najczęściej na obietnicach kończy. styl nieingerujący. Taki nauczyciel czy kierownik zostawia zespól samemu sobie i nic stara się sprawować nad nim kierownictwa. Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom. E. Wzrost roli społecznej nauczycieli w świetle obecnej reformy edukacyjnej w Polsce. Wdrożona od 1999r. reforma edukacji zakłada zmianę sposobu pracy nauczyciela. Wobec reformy przewidywane jest pięć stopni awansu nauczyciela. 1. Nauczyciel stażysta 2. Nauczyciel kontraktowy 3. Nauczyciel mianowany 4. Nauczyciel dyplomowany 5. Profesor oświaty. Każdy ze stopni wymaga doskonalenia, aby uzyskać kolejny wyższy stopień. Awans ten jest dobrowolny i nikt nie może zmusić nauczyciela do podwyższania kwalifikacji. Jednak stanie w miejscu może odbić się na jego pozycji, aż do zwolnienia z pracy włącznie. A wiec reforma oświaty wymaga od nauczycieli kształcenia permanentnego, czyli bez przerwy. Zgodnie z założeniem reformy uległ poszerzeniu wpływ społeczności lokalnej na szkołę. Władze samorządu terytorialnego otrzymały większe kompetencje w zarządzaniu i ocenianiu szkół. Rodzice mogą wybierać szkołę wg swego uznania. Kierując się jej jakością. Nauczyciel powinien stać się partnerem ustalającym program wychowawczy i edukacyjny szkoły w negocjacjach z rodzicami i przedstawicielami samorządowymi. Stwarza to nowy typ wymagań wobec nauczyciela, który nie studiował zasad współdziałania z dorosłymi, więc nie zna technik negocjacji, ani procedur ułatwiających rozwiązywania konfliktów. W nowym prawie oświatowym nauczyciel uzyskał dużą autonomię w realizowaniu i organizowaniu procesu dydaktyczno wychowawczego. Opierając się na postawach programowych może wzbogacić programowych o treści wynikającej z zainteresowań uczniów i ich rodziców, z zainteresowań społeczności lokalnej, czyli wynikające z potrzeb regionalnych. 8. Socjologia wiedzy szkolnej A. Typy wiedzy funkcjonujące w instytucjach szkolnych. Stratyfikacje wiedzy szkolnej. Typy wiedzy funkcjonujące w instytucji szkolnej. Stratyfikacja wiedzy szkolnej. Wśród licznych klasyfikacji wiedzy szkolnej najbardziej przydatna wydaje się ta, wg której wyróżnia się trzy rodzaje wiedzy: a) empiryczna b) formalna c) filozoficzna. Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom. Wiedza empiryczna budowana jest na pytaniach do przedmiotów codziennej obserwacji lub którymi zajmuje się nauka, np.: z czego składa się woda. Wiedza formalna to taka wiedza, która odpowiada na rodzaj pytań stawianych przez logików, matematyków. Ten typ wiedzy preferują formalne dyscypliny matematyczne, logiczne, n.: teorie gier. Wiedza filozoficzna – niektórzy specjaliści wskazują, że podstawą filozoficznych pytań jest to, że nie wiesz, gdzie szukać na nie odpowiedzi, np.: co to jest sprawiedliwość, co my wiemy. W przypadku tego typu wiedzy mechanizmy odnajdywania odpowiedzi nie są ściśle określone. Istnieje możliwość przyjęcia różnych odpowiedzi i interpretacji. Ów proces odbywa się w granicach znaczonych zasada racjonalności. Stratyfikacja – wiedzę szkolną można sklasyfikować jako zinterpretowaną na przeszłość, przyszłość i teraźniejszość. Podejście zinterpretowane na przeszłość opiera się na istniejącym przedmiocie z uzasadnieniem, ze wiedza gromadzona w przeszłości jest wszechstronna i godna zaufania oraz, że tradycyjny podział wiedzy na obszarze przedmiotowym ma solidne podstawy. Podejście do wiedzy opartej na teraźniejszości podkreślają tendencje integracji między przedmiotami. Stąd biorą się nowe przedmioty i dlatego potrzebne są nowe podziały interdyscyplinarne. Taka współczesna tendencja jak ekologizacja, komputeryzacja, czy komunikacja przez środki masowego przekazu domagają się nowych typów wiedzy. Podejście zorientowane na przyszłość kładzie nacisk na to, że tempo zmian technologicznych i społecznych oraz tempo wytwarzania nowej wiedzy narzuca uczącym się ponownego przyswajania i rozwijania nowej wiedzy. Kształcenia musi radzić sobie z eksplozją wiedzy, zasób wiedzy podwaja się co dziesięć lat. Jeżeli mówimy o statusie różnych przedmiotów szkolnych, to niektórym rodzajom wiedzy szkolnej przyznaje się wysoki status, a innym niski. Jednym z podziałów jest rozróżnianie wiedzy podlegającej egzaminom. Same przedmioty egzaminacyjne są również posegregowane, chociaż postrzeganie hierarchii ich wartości może być różne. Wokół badań socjologów angielskich rodzice uczniów z wyższych klas społecznych bagatelizują przedmioty niepraktyczne, np.: język łaciński, kulturoznawstwo, tzn. faworyzowanie przedmiotów użytecznych o wartości praktycznej. Podczas, gdy wśród niskich warstw społecznych zaznacza się tendencja odwrotna. B. Przedmioty szkolne w ujęciu socjologii Przedmiotem badań w latach 80 w W.B wśród wykładowców uniwersytetu, odpowiedzialnych za przyjęcie na studia. Ich badania pokazały że częściej weryfikowane są ich osiągnięcia z przedmiotów ścisłych niż z przedmiotów humanistycznych, czy społecznych. Wynika z tego że niektóre przedmioty mają większą wartość rynkową. Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom. Hierarchia różnych przedmiotów. 1) Matematyka 2) Fizyka 3) Chemia 4) Historia 5) Biologia 6) Geografia 7) Język francuski 8) Literatura angielska 9) Język hiszpański 10) Język niemiecki 11) Ekonomia 12) Język grecki 13) Geologia 14) Język łaciński 15) Konstytucja Brytyjska 16) Wychowanie techniczne 17) Muzyka 18) Plastyka C. Badanie socjologiczne wobec wiedzy szkolnej i skuteczności lekcji Z. Kwieciński wybrał przeciętną Polską szkołę w klasie ósmej. Celem badania było poznanie struktury lekcji i wykorzystanie czasu lekcyjnego. Badanie to było przeprowadzone metoda obserwacji ukrytej i wykazało że podczas trwania lekcji 45 minutowej tylko 24% jest zorganizowane. 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) Spóźnienia – 4,6 min. (10%) Dyscyplinowanie i organizowanie klasy – 8,7 min. (19%) Wykładanie nowego tematu – 8,7 min. (19%) Utrwalanie, powtarzanie materiału – 5 min. (12%) Ćwiczenie – 7 min. (16%) Kontrola i ocena – 3 min. (7%) Praca pozorna (brak pracy) – 6 min. (14%) Różne inne czynności – 2 min. (2%) Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom. 9. System wartości, ujęcie socjologiczne i opinia młodzieży szkolnej. A. Ujęcie systemu wartości i ich kwalifikacja I. (J. Puzynina : „Język wartości” W-wa 1992) Klasyfikacja wartości: a) pozytywne 1. wartości służebne – to wartości wyrażane takimi słowami jak: pożyteczny, użyteczny, znakomity, „nadający się do czegoś” 2. wartości transcendentne (metafizyczne) – to co mamy „tylko w głowie”: ideał, świętość 3. wartości poznawcze: prawda 4. wartości estetyczne: piękno 5. wartości obyczajowe – gdy uczynki są zgodne z obyczajem 6. wartości witalne (związane z życiem): życie 7. wartości odczuciowe: poczucie przyjemności 8. wartości moralne: dobro b) negatywne 1. służebne: nieprzydatny, nic nie warty 2. transcendentne: zło, niechęć do kogoś, ksenofobia 3. poznawcze: błąd, niewiedza 4. estetyczne: brzydota 5. obyczajowe – niezgodne z obyczajem 6. witalne: śmierć, choroba 7. odczuciowe: ból, nieszczęście 8. moralne: krzywda drugiego człowieka II. J. Tischner (klasyfikacja wartości) W swoich pracach (m.in. „Nieszczęsny dar wartości” Kraków 1993) rozdzielił wszystkie wartości na 4 grupy: 1. wartości witalne – związane z życiem 2. wartości hedonistyczne – przyjemność 3. wartości duchowe: prawda – dobro – piękno 4. wartości najważniejsze – świętość (jest źródłem religii) Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom. III. Podział wartości pod względem różnic przedmiotowych, tematycznych: 1. wartości ekonomiczne (zysk) 2. wartości społeczne 3. wartości estetyczne 4. wartości polityczne (pokój, tolerancja) 5. wartości religijne wartości narodowe (pokój) B. Współczesne zmiany w systemie wartości tradycyjnych Peter Singer w książce „ O życiu i śmierci” wydanej w Melbourne w 1994 roku zauważa, że u progu trzeciego tysiąclecia dokonała się rewolucja w świecie wartości ; w świecie etyki odbywają się zmiany wartości moralnych. Procesy tej rewolucji wartościowej powinny być według Singera w zamianie starych przykazań na nowe. 1. „Traktuj wszelkie ludzkie życie jako mające taką samą wartość” – „ Uznaj, że wartość ludzkiego życia się zmienia”. Nowe przykazanie stwierdza, że życie pozbawione świadomości nie ma żadnej wartości. Jako kryterium śmierci przyjęto powszechnie w 1968 roku na Harvardzie śmierć mózgu. 2. „ Nigdy rozmyślnie nie pozbawiaj życia niewinnej istoty ludzkiej” – „Bierz odpowiedzialność za konsekwencje własnych decyzji” Np. zabieg uśmiercenia dziecka w krytycznej sytuacji ratowania matki podczas porodu (aby uratować chociaż jedno z dwóch istnień) lub gdy życie nie daje osobie żyjącej żadnych satysfakcji(przypadki ciężkiej choroby). 3. „Nigdy nie odbieraj sobie życia i staraj się przeszkodzić innym w samobójstwie” - „Szanuj pragnienie śmierci lub życia innej osoby”. Od prawie dwóch tysięcy lat potępiają samobójstwo jako grzech wszystkie środowiska chrześcijańskie, gdyż śmierć jest sprawą Boga, a nie naszą. Pogląd ten zakorzenił się tak głęboko, że nawet próba samobójstwa traktowana jest jako przestępstwo. Stare przykazanie wg. Singera narusza prawa człowieka, ponieważ jedynie osoba może decydować o tym czy chce, czy nie chce Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom. żyć. W raportach WHO w ciągu ostatnich 45 lat liczba samobójstw wzrosła na całym świecie o 60%. W roku 2000 z powodu przemocy na całym świecie zginęło: 1 milion 659 tys. osób (49,1%, czyli 815 tys. – z powodu samobójstw). W Polsce współczynnik jest na poziomie 15 samobójstw na 100 tys. mieszkańców, około 6 tys. Polaków corocznie popełnia samobójstwo. 4. „Bądźcie płodni i rozmnażajcie się „ „Sprowadzaj na świat dziecko tylko wtedy, gdy jest chciane”. 5. „Zawsze traktuj życie ludzkie jako cenniejsze od życia zwierząt” „Nie dyskryminuj na podstawie przynależności do gatunku”. C. Wartości uznawane za ważne w życiu polskiej młodzieży szkolnej 1. Wartości uznawane za ważne w życiu codziennym. Wartości uznawane za ważne przez polską młodzież szkolną”: 1. szczęście rodzinne – 71,4% 2. wielka miłość – 50,5% 3. wykształcenie – 42,2% 4. bycie potrzebnym – 41% 5. grono przyjaciół – 37,2% 2. Wartości jako ostateczny cel życia: a. Szczęście rodzinne – 44% b. Zlikwidowanie nędzy i głodu – 41,6% c. Umiejętność nadawania sensu życiu – 38,2% d. Mądrość – 34,7% e. Osiągnięcie zbawienia wiecznego – 34,4% 3. Największe obawy: a. Strata kogoś bliskiego b. Ciężka choroba, kalectwo c. Źle ułożone życie, rozbicie rodziny d. Osamotnienie, brak przyjaciół e. Zmarnowanie życia 10. Metody badań socjologii w środowiskach szkolnych Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom. A. Metody badań socjologii i ich typologie Przez metodę rozumie się na ogół system założeń i reguł pozwalających na takie uporządkowanie praktycznej lub teoretycznej działalności aby można było osiągnąć cel do którego się świadomie zmierza. Metody możemy podzielić na grupy: - metody empiryczne. Do grupy metod badań empirycznych zaliczymy te metody które będą polegały na gromadzeniu faktów (obserwacja, porównanie, pomiar, eksperyment, wywiad, badanie ankietowe, badanie oparte na dokumentach itd..). - metody teoretyczne. Do grupy metod teoretycznych zaliczymy te metody które opierają się na syntezie faktów naukowych, formułowanie teorii naukowych (konkretyzacja, formalizacja, metoda aksomatyczna itp. Są też takie metody bez których nie można się obejść ani przy badaniu empirycznym i teoretycznym. Tworzą one trzecią grupę metod, które tworzą metody przydatne dla m. empirycznych i teoretycznych. To takie metody jak: - analiza i synteza - abstrahowanie - indukcja i dedukcja - metody historycznego i logicznego poznania naukowego - metoda modelowania do metod stosowanych w klasie szkolnej zaliczamy: 1. badanie ankietowe 2. obserwacja 3. wywiad (np.: rozmowa z uczniami) 4. eksperyment pedagogiczny 5. badanie oparte na dokumentach (badanie spraw osobistych uczniów, archiwum szkolne, archiwum ministerstwa edukacji i sportu, itp.). B. Procedura badawcza socjologii edukacji (ze szczególnym przeprowadzenia badań ankietowych w grupach szkolnych). Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom. uwzględnieniem - Badanie ankietowe polega na swoistym typie wywiadu a mianowicie na wywiadzie pisemnym, w którym istotną rolę odgrywa ankieta. Wywiad pisemny jest bardzo oszczędny ze względu na czas i środki. Procedura badawcza ankietowa składa się : opracowanie ankiety wybór osób które mają się poddać badanią rozprowadzenie ankiet, wskazanie sposobu ich zwrotu zebranie zwróconych ankiet analiza zebranych ankiet Możemy wyróżnić kilka typów ankiet: 1. ze względu na sposób: a) środowiskowe (bezpośrednio rozprowadzana przez ankietera w danym środowisku) b) prasowe (zamieszczona w gazecie lub czasopiśmie) c) pocztowe (czyli takie które dostarczane jest przez pocztę) Ważna cecha ankiety jest anonimowość. Anonimowymi nazywany ankiety w których się nie podpisujemy ale i nie zawieramy żadnych takich pytań, które mogłyby ujawnić respondenta, gdyby na te pytania odpowiedział. Zasady opracowania ankiety. Struktura ankiety: - koniecznością każdej ankiety są informacja o instytucji przeprowadzającej pytania, - zwięzłe informacje jakiemu celu ma służyć ankieta, - dodatkowe wyjaśnienia (określenie sposobu zwrotu ankiety itp.), - pytania ankiety odnoszą się do celów dla jakich dana ankieta została stworzona. Można wyróżnić dwa rodzaje pytań: o pytania dotyczące badanego problemu, o pytania odnoszące się do respondenta (do jego wieku, płci, stanu cywilnego, jego zawodu, wykształcenia itp.) Pytania odnoszące się do społeczno – demograficznych właściwości respondenta należy umieścić na końcu, - instrukcja dotycząca tego jak odpowiadać na poszczególne pytania (nie potrzebne skreślić, stosowne podkreślić itd.), - ustalenie czasu badania - kosztorys przeprowadzenia badań - narzędzia potrzebne do opracowania ankiet. Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów. Plagiat jest przestępstwem ! Nie ryzykuj ! Nie warto ! Powierz swoje sprawy profesjonalistom.
