Nowe logo rolnictwa ekologicznego Produkcja ekologiczna jest ogólnym systemem zarządzania gospodarstwem i produkcji żywności, łączącym najkorzystniejsze dla środowiska praktyki, wysoki stopień różnorodności biologicznej, ochronę zasobów naturalnych, stosowanie wysokich standardów dotyczących dobrostanu zwierząt i metodę produkcji odpowiadającą wymaganiom niektórych konsumentów preferujących wyroby wytwarzane przy użyciu substancji naturalnych i naturalnych procesów. Akty prawne • Ustawa z dnia 25 czerwca 2009 r. o rolnictwie ekologicznym (Dz. U. 2009 nr 116 poz.975) • Rozporządzenie Rady (WE) nr 834/2007 z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych i uchylające rozporządzenie (EWG) nr 2092/91 • Rozporządzenie Komisji (WE) nr 889/2008 z dnia 5 września 2008 r. ustanawiające szczegółowe zasady wdrażania rozporządzenia Rady (WE) nr 834/2007 w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych w odniesieniu do produkcji ekologicznej, znakowania i kontroli Zgłoszenie działalności w zakresie rolnictwa ekologicznego • Zgłoszenie podjęcia działalności w zakresie rolnictwa ekologicznego, przyjmują podmioty upoważnione do działania w rolnictwie ekologicznym jako jednostki certyfikujące, • Zgłoszenia podjęcia działalności w zakresie rolnictwa ekologicznego dokonuje się na formularzu opracowanym przez Głównego Inspektora IJHARS (Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych) dostępnym na stronie: http://www.ijhars.gov.pl/ Jednostki certyfikujące w Polsce Centrum Jakości AgroEko Sp. z o.o. 05-126 Nieporęt; ul. Baśki 2 tel. 0695 599 886; tel. 0668 410 227; fax. (022) 774 88 40; e-mail: [email protected] http://www.agroeko.com.pl/ BIOEKSPERT Sp. z o.o. 02-564 Warszawa; ul. Narbutta 3 A m 1 tel. (0-22) 499 53 66; fax. (0-22) 499 53 67; e-mail: [email protected] http://www.bioekspert.waw.pl/ BIOCERT MAŁOPOLSKA Sp. z o.o. 31-503 Kraków; ul. Lubicz 25ª tel/fax (0-12) 430-36-06; e-mal: [email protected] http://www.biocert.pl/ AGRO BIO TEST Sp. z o. o. 02-287 Warszawa; ul. Nowoursynowska 166 tel./fax (0-22) 847-87-39 e-mail: [email protected] http://www.agrobiotest.pl/ Jednostki certyfikujące w Polsce POLSKIE CENTRUM BADAŃ I CERTYFIKACJI S.A. ODDZ/ W PILE 64-920 Piła; ul. Śniadeckich 5; tel. (0-67) 213-82-00; tel. (0-67) 213-87-00; e-mal: [email protected] Jednostka Certyfikująca PNG, PNG Sp. z o.o. Zajączków koło Kielc; 26-065 Piekoszów tel. (0-41) 306-40-00, tel/fax: (0-41) 306-48-11 do 14 e-mail: [email protected] http://www.png.ecofarm.pl/ EKOGWARANCJA PTRE Sp. z o.o. ul. Irysowa 12/2; 20-834 Lublin tel. (0-81) 742-68-64; fax (0-81) 742-83-14 e-mail: [email protected] http://www.ekogwarancja.pl/ COBICO Sp. z o.o. 31-559 Kraków ul. Grzegórzecka 77 tel. (0-12) 630-90-90; fax (0-12) 416-36-46 e-mail: [email protected] http://www.cobico.pl/ Jednostki certyfikujące w Polsce Control Union Poland Sp. z o.o. Curtis Plaza Ul. Woloska 18/26; 02-675 Warszawa POLAND tel. (0 22 ) 640 2850; fax: 48 22 649 2851 e-mail: [email protected] SGS Polska Sp. z o.o. 01-233 Warszawa; Ul. Bema 83 tel: (22) 329 22 22; (22) 329 22 03; fax: (22) 329 22 20 http://www.pl.sgs.com/ e-mail: [email protected] ; [email protected] TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o. 02-146 Warszawa; Ul. 17 Stycznia 56 tel. (022) 846 79 99; tel. (022) 846 51 63; fax. (022) 868 37 42 e-mail: [email protected] http://www.tuv.pl/ Procedura certyfikacji gospodarstwa ekologicznego Złożenie wniosku o certyfikację do jednostki certyfikującej (wraz z wniesieniem odpowiedniej opłaty) Przyjęcie wniosku Kontrola gospodarstwa Ocena wniosku Wydanie lub odmowa wydania certyfikatu Nadzór Informacja o możliwości i terminie złożenia odwołania Oznaczanie znakiem zgodności Dokumenty wymagane przy zgłaszaniu podjęcia działalności w zakresie rolnictwa ekologicznego • Zgłoszenie podjęcia działalności w zakresie rolnictwa ekologicznego • Złożenie wniosku o certyfikację do jednostki certyfikującej (wraz z wniesieniem odpowiedniej opłaty – Do wniosku Producent chcący przestawić swoją produkcję na metody ekologiczne zobowiązany jest dołączyć: • wypis z ewidencji gruntów i budynków dotyczący gospodarstwa rolnego lub kwit podatku rolnego, • informacje o rodzaju i planowanych ilościach produktów, które mają być produkowane metodami ekologicznymi, • opis gospodarstwa z zaznaczeniem położenia gruntów, obiektów i urządzeń produkcyjnych, • opis działań niezbędnych do wykonania w okresie przestawiania gospodarstwa rolnego na produkcję prowadzoną metodami ekologicznymi – sporządza się przy udziale pracownika jednostki certyfikującej. Formularz zgłoszenia podjęcia działalności w zakresie rolnictwa ekologicznego zawiera: • Dane adresowe zgłaszającego • Wykaz obiektów i działek rolnych oraz gruntów pod stawami • Nazwę i numer wybranej przez zgłaszającego upoważnionej jednostki certyfikującej • Kategorie działalności – – – – – – – – – działalność w zakresie produkcji rolnej roślinnej i zwierzęcej przetwórstwo artykułów rolno-spożywczych i pasz import z krajów trzecich zbiór ze stanu naturalnego obrót produktami ekologicznymi dostawę kwalifikowanego materiału siewnego pszczelarstwo akwakultura wodorosty – zlecanie stronom trzecim całości lub części realizowanych zadań Przestawianie gospodarstwa (konwersja) Okres konwersji - przeznaczony jest na realizację wszystkich wymogów, bez prawa znakowania produktów jako eko-rolnicze - wynosi: • dla upraw rocznych - 24 miesiące przed siewem roślin, których plon może uzyskać certyfikat, (24 miesiące także dla trwałych użytków zielonych) • dla upraw wieloletnich (sady, plantacje jagodowe, winnice, chmielniki) - 36 miesięcy przed zbiorem produktów, które mogą uzyskać certyfikat. • Zasady te dotyczą także "starych" eko-rolników, którzy dołączają nowe grunty (zakup, dzierżawa) do już objętych systemem kontroli: nowo dołączane grunty podlegają także konwersji. Zasady ochrony agroekosystemów przed degradacją • • • • Ochrona krajobrazu i bioróżnorodności Organizmy transgeniczne (GMO) Ochrona gleby i wody Żyzność gleby i gospodarka nawozowa Siedliska służące zachowaniu bioróżnorodności, które powinny stanowić co najmniej 5% całkowitej powierzchni gospodarstwa • ekstensywnie użytkowane trwałe łąki i pastwiska, stare ekstensywnie użytkowane sady, żywopłoty, zadrzewienia i zakrzewienia śródpolne, stromizny, strefy buforowe • ekologicznie cenne odłogi • ekologicznie cenne obrzeża pól (miedze) • cieki wodne, oczka wodne, stawy, bagna, łąki zalewowe, które nie są intensywnie wykorzystywane ani do produkcji rolnej ani gospodarki rybackiej • siedliska dzikiej flory • korytarze ekologiczne zapewniające łączność pomiędzy siedliskami naturalnymi Wypas zwierząt należy tak zaplanować, by nie zagrażał ptakom łąkowym i cennym gatunkom roślinności dzikiej (odpowiedni termin i obciążenie pastwiska). Wypalanie traw i nieużytków jest zabronione. Rozporządzenie Rady wprowadziło zakaz: • Stosowania GMO oraz produktów wytworzonych z GMO lub przy ich użyciu (dotyczy to paszy, żywności, substancji pomocniczych w przetwórstwie, środków ochrony roślin, nawozów, środków poprawiających glebę, nasion, roślinnego materiału rozmnożeniowego, mikroorganizmów i zwierząt • Poddawania żywności lub paszy ekologicznej lub surowców stosowanych w żywności lub paszy ekologicznej działaniu promieniowania jonizującego • Zanieczyszczenie produktów rolnictwa ekologicznego przez GMO, nawet ze źródeł nie kontrolowanych przez producenta rolnego, może spowodować utratę certyfikatu gospodarstwa / produktu. Organizmy genetycznie modyfikowane • GMO, czyli organizmy zmodyfikowane genetycznie (organizmy transgeniczne) to rośliny, zwierzęta i drobnoustroje, których geny zostały celowo zmienione przez człowieka. Rekombinacja DNA i inne pokrewne techniki pozwalają tworzyć organizmy o odmiennych właściwościach niż macierzysty gatunek. Pierwszy "GMO "został stworzony w 1973 przez Stanley Cohena i Herberta Boyer'a. Najczęściej modyfikowane rośliny: kukurydza, pomidory, soja, ziemniaki, bawełna, melony, tytoń. • Według Art. 3 Ustawy z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie zmodyfikowanych (Dz.U. Nr 76 poz.811) GMO to organizm inny niż organizm człowieka, w którym materiał genetyczny został zmieniony w sposób nie zachodzący w warunkach naturalnych wskutek krzyżowania lub naturalnej rekombinacji. Ochrona gleby • Ogólne zasady utrzymania maksymalnej żyzności gleby obejmują : – płytkie odwracanie i głębokie spulchnianie; – ograniczanie liczby przejazdów (agregatownie narzędzi) – przeciwdziałanie nadmiernemu ubiciu gleby; • ochrona gleby przed erozją wodną i wietrzną – maksymalne skracanie czasu, w którym gleba pozostaje bez okrywy roślinnej. • Stosowanie płodozmianu o kilkuletniej rotacji (minimum 4 lata), z udziałem roślin motylkowych (minimum 25%) w plonie głównym oraz uwzględniający stosowanie wsiewek i międzyplonów chroniących glebę przed erozją. Odpowiednio zaplanowany płodozmian: – pozwala na utrzymanie odpowiedniej zawartości próchnicy oraz żyzności gleby, – zapobiega nadmiernemu rozwojowi chorób i szkodników, – niedopuszcza do niekontrolowanego rozwoju chwastów. Ochrona wody • oszczędne gospodarowanie wodą , produkcja w obiegu zamkniętym, ochrona wody przed zanieczyszczeniem środkami chemicznymi lub patogenami zwierzęcymi i ludzkimi. • gospodarstwo ekologiczne powinno: – posiadać płytę gnojową oraz zbiorniki na gnojówkę, które muszą posiadać taką pojemność, by zabezpieczać wody przed skażeniem, tak w drodze spływu powierzchniowego jak i przesiąkania; minimalna pojemność płyty gnojowej wynosi 3 m2 na 1 SD – posiadać odpowiednie, pod względem pojemności i szczelności, zbiorniki na nawozy płynne (gnojówkę, wodę gnojową, gnojowicę), o minimalnej pojemności 2 m3 na 1 SD – całkowita ilość nawozów zwierzęcych stosowanych w gospodarstwie nie może przekroczyć 170 kg azotu na hektar na rok. Odpowiada to obsadzie zwierząt równej 2 SD/ha – nie stosować nawozów płynnych poza okresem wegetacji – dawki nawozów organicznych nie mogą przekraczać: w przypadku obornika 35 t na 1 ha; kompostu 40 t na 1 ha; nawozów płynnych – 30 m3 na 1 ha. – dozwolone nawozy mineralne można stosować dopiero po stwierdzeniu w glebie znaczących niedoborów danego składnika /składników, których uzupełnienie niemożliwe jest w drodze stosowania ani nawozów własnych ani płodozmianu. Z punktu widzenia analizy chemicznej gleby, uzasadnieniem zastosowania nawozów mineralnych jest obniżenie wartości przyswajalnych form danego składnika. Żyzność gleby i gospodarka nawozowa • Dalekosiężnym, strategicznym celem rolnika ekologicznego jest stałe podwyższanie żyzności gleby i jej aktywności biologicznej. • Celem prowadzenia gospodarki nawozowej w rolnictwie ekologicznym jest dostarczenie substratu organizmom glebowym i tworzenie optymalnych warunków do ich rozwoju. • W gospodarstwach ekologicznych należy okresowo, np. raz w rotacji płodozmianu, poddać glebę analizie chemicznej. Pozwoli to na opracowanie planu nawozowego i ewentualne ubieganie się w jednostce kontrolnej w zezwolenie na zastosowanie dozwolonych nawozów mineralnych. Zgodnie z założeniami rolnictwa ekologicznego na 1 ha użytków zielonych przypada 2SD np dwie krowy. 6 ton organizmów glebowych w warstwie 20 cm gleby wymaga nawozu produkowanego przez 12 SD Niektóre nawozy dopuszczone do stosowania w gospodarstwie ekologicznym: • rośliny strączkowe i inne rośliny na nawóz zielony • obornika lub materiał organiczny, najlepiej przekompostowany, pochodzący z produkcji ekologicznej w tym: – suchy obornik i odwodniony nawóz od drobiu – kompostowane odchody zwierzęce, w tym nawóz od drobiu i przekompostowany obornik – płynne odchody zwierzęce. używane po kontrolowanej fermentacji lub odpowiednim rozcieńczeniu(zakazane są produkty pochodzące z chowu przemysłowego • preparaty biodynamiczne • torf • odchody dżdżownic (wermikompost) i owadów Wszystkie dozwolone nawozy powinny być stosowane w naturalnej postaci Bioróżnorodność w uprawie roślin • Realizacja niektórych pakietów (rolnictwo zrównoważone, ekologiczne, ochrona gleb i wód) wiąże się z prowadzeniem poprawnej gospodarki płodozmianowej • W rolnictwie ekologicznym typowe są płodozmiany o dłuższych rotacjach (5-7 lat), zgodnie z zasadą, że dany gatunek roślin plonuje tym wyżej, im rzadziej jest uprawiany na tym samym polu. • Udział poszczególnych elementów zmianowania w płodozmianach gospodarstw ekologicznych – zboża: 40%-60% – rośliny motylkowate 25-30% – okopowe 20 -25% Rola roślin motylkowatych w gospodarstwie ekologicznym • wiązanie azotu atmosferycznego przez bakterie współżyjące i i udostępnianie go roślinom następczym; • zwiększanie zawartości substancji organicznej w glebie, dzięki dużej masie systemu korzeniowego; • poprawa fizycznych właściwości gleby w następstwie rozluźniającego działania mocnego palowego systemu korzeniowego i dobrego jej ocienienia przez rośliny wieloletnie; • zwiększenie biologicznej aktywności gleby poprzez duże ilości wydzielin korzeniowych oraz resztek pożniwnych bogatych w azot, które stymulują rozwój flory i fauny glebowej. Wielostronne oddziaływanie koniczyny z trawami ( Piorr i Hess, za: Rolnictwo ekologiczne w praktyce pod. red. U.Sołtysiak, W-wa 1994) Działania mające na celu ograniczenie występowania chwastów • działania zapobiegawcze – – – – stosowanie płodozmianu, siew roślin dobrze zacieniających glebę, uprawa roślin odchwaszczających, utrzymanie pokrycia gleby przez cały okres wegetacji przez rośliny uprawne lub ściółki, – stosowanie materiału siewnego wolnego od nasion chwastów. • bezpośrednie metody ograniczające zachwaszczenie – mechaniczne odchwaszczanie (najlepsze efekty uzyskuje się w najmłodszych fazach rozwojowych chwastów. Wówczas odchwaszczające zabiegi pielęgnacyjne przeprowadza się przy użyciu: brony, kultywatora, glebogryzarki, obsypnika lub opielacza). – wyrywanie chwastów – odchwaszczanie płomieniowe Działania mające na celu ograniczenie występowania chorób • Uprawa odmian roślin odpornych na choroby • Dobór terminów siewu i zabiegów pielęgnacyjnych niekorzystnych dla rozwoju chorób • Przykrywanie roślin uprawnych osłonami w czasie nasilenia pojawu chorób Działania mające na celu ograniczenie występowania szkodników • Kształtowanie krajobrazu gospodarstwa w sposób sprzyjający rozwojowi i ochronie naturalnych wrogów szkodników roślin • Uprawa odmian roślin odpornych na szkodniki • Dobór terminów siewu i zabiegów pielęgnacyjnych niekorzystnych dla rozwoju szkodników • Przykrywanie roślin uprawnych osłonami w czasie nasilenia pojawu szkodników. • Stosowanie substancji odstraszających, lub zwabiających szkodniki • Stosowanie pułapek, barier, emitorów impulsów elektrycznych, lub świetlnych • Wprowadzanie do uprawy roślin odstraszających, lub zwabiających szkodniki Dozwolone środki ochrony roślin pochodzenia roślinnego i zwierzęcego * celowość stosowania po uzgodnieniu z upoważnioną jednostką certyfikującą (X) W niektórych państwach członkowskich tych produktów nie uważa się za środki ochrony roślin i w związku z tym nie są one objęte przepisami prawa dotyczącymi środków ochrony roślin Mikroorganizmy stosowane w biologicznym zwalczaniu szkodników Substancje biologicznie czynne przeznaczone do stosowania w pułapkach lub dozownikach Inne substancje przeznaczone do stosowania w rolnictwie ekologicznym Zbiór surowców ze stanu naturalnego – najważniejsze zasady racjonalnego zbioru • zbiór danego gatunku należy prowadzić jedynie w miejscach masowego jego występowania • część zbieranych roślin należy pozostawić na stanowisku w celu ich rozmnożenia • surowiec należ zbierać w taki sposób, aby jak najmniej uszkodzić rośliny - w przypadku zbioru organów podziemnych (kłączy, korzeni) roślin, które rozmnażają się tylko drogą wegetatywną, część z nich pozostawia się w miejscu zbioru, aby rośliny mogły odrosnąć • przy zbiorze określonych gatunków ziół nie należy niszczyć i zadeptywać innych roślin. • pączki i kory zbiera się tylko z gałęzi ściętych ( nigdy z krzewów i drzew) • w przypadku zbioru roślin znajdujących się pod częściową ochroną należy posiadać zezwolenie na zbiór, odpowiednich organów administracyjnych regionu, w którym prowadzony jest zbiór • nie wolno zbierać roślin znajdujących się pod całkowitą ochroną. Zasady zbioru ziół ze stanu naturalnego uwzględniają następujące akty prawne: • Ustawę z dn. 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. 2004, Nr 92, poz. 880), • Rozporządzenie Ministra Środowiska z dn. 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną (Dz. U. 2004, Nr 168, poz. 1764), • Ustawę z dnia 25 czerwca 2009 r. o rolnictwie ekologicznym (Dz. U. 2009 nr 116 poz.975) • Rozporządzenie Rady (WE) nr 834/2007 z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych i uchylające rozporządzenie (EWG) nr 2092/91 • Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dn. 28 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ochrony i zbioru płodów runa leśnego oraz zasad lokalizowania pasiek na obszarach leśnych (Dz. U. 1999, Nr 6, poz. 42, z późn. zm.). Nadzór nad zbiorem roślin leczniczych ze stanu naturalnego sprawują: • na terenie lasów stanowiących własność Skarbu Państwa oraz lasów stanowiących własność prywatną – odpowiednie Dyrekcje Lasów Państwowych, • na terenach użytkowanych rolniczo, na nieużytkach i innych terenach – odpowiednie Urzędy Administracji Państwowej. • Wyznaczanie obszarów do ekologicznego zbioru surowców powinno się odbywać przy udziale zarządzającego terenem, jednostki certyfikującej oraz przedsiębiorstwa lub osoby fizycznej zajmującej się skupem tych surowców. • Dyrekcje Lasów Państwowych powinny przedstawić dokument świadczący o tym, Se na obszarze przeznaczonym do ekologicznego zbioru w okresie ostatnich trzech lat nie stosowano niedozwolonych środków, a w szczególności insektycydów i herbicydów. • Na terenach rolniczych rośliny lecznicze można zbierać tylko na obszarach, gdzie prowadzone są gospodarstwa w systemie ekologicznym oraz na obszarach wyłączonych z tradycyjnej uprawy co najmniej trzy lata wcześniej. Stan taki powinien być potwierdzony przez właściciela terenu. • Obszar przeznaczony do zbioru surowców ekologicznych powinien być corocznie szczegółowo umiejscowiony geograficznie i obszarowo przez zarządzającego terenem i instytucję skupującą surowce, a także zaakceptowany przez jednostkę certyfikującą. • Dla obszarów przeznaczonych do zbioru surowców ekologicznych zarządzający terenem powinien corocznie przygotować wykaz zbieranych roślin, podać terminy i sposoby ich zbioru oraz górne limity masy pozyskiwanych surowców. • Szczególnego traktowania wymaga zbiór surowców leczniczych z drzew i krzewów rosnących naturalnie lub sadzonych przy drogach (np. lipa, kasztanowiec, dzika róża). Na takich stanowiskach szczególnie starannie powinny być wykonane badania na obecność niedozwolonych związków w glebie i zbieranych surowcach. Surowce pozyskiwane z takich stanowisk powinny być specjalnie oznakowane. • Zbiór przy użyciu nawet prostych urządzeń mechanicznych (grzebienie, szpadle itp.) lub innych maszyn może być prowadzony wyłącznie za zgodą zarządzającego terenem. • Zbiór powinien być przeprowadzony w taki sposób, aby nie nastąpiło naruszenie równowagi fitocenotycznej użytkowanych obszarów. Dotyczy to szczególnie roślin objętych częściową ochroną gatunkową oraz stanowisk, na których rośliny te występują. • W wypadku wyraźnego zanikania roślin leczniczych na naturalnych stanowiskach, zarządzający terenem uprawnieni są do wprowadzenia okresowego zakazu zbioru surowców na określonym obszarze. Zakaz ten może dotyczyć zbioru wszystkich lub pojedynczych roślin. • Przy szczególnie szybkim zanikaniu populacji zbieranych roślin, zarządzający terenem powinien wyłączyć zagrożone obszary z użytkowania i wykonać podsiewy lub korekcyjne nasadzenia, obciążając częścią poniesionych kosztów instytucje i osoby zajmujące się komercyjnym zbiorem surowców. • • • • • Skup surowców pozyskanych z dziko rosnących roślin leczniczych i zakwalifikowanych jako ekologiczne może być prowadzony wyłącznie przez przedsiębiorstwa posiadające certyfikat jednostek certyfikujących. W certyfikacie takim określone są gatunki roślin i ich organy oraz ilości surowca przeznaczonego do zbioru. Przedsiębiorstwa te powinny również zgłosić zamiar pozyskiwania surowców ekologicznych ze stanu naturalnego do Głównego Inspektoratu Jakości Handlowej Artykułów RolnoSpożywczych. Przedsiębiorstwa zobowiązane są prowadzić ewidencję skupowanych surowców. Na każdej partii skupowanego surowca powinien być podany termin i miejsce jego zbioru. W celu uniknięcia zamieszania z surowcami zbieranymi w sposób konwencjonalny adjustacja surowców ekologicznych powinna odbywać się w oddzielnych pomieszczeniach. Surowce – właściwie zapakowane i oznakowane – powinny być przechowywane w oddzielnych pomieszczeniach. Właściciel zakładu skupującego ekologiczne surowce zielarskie ze stanu naturalnego obowiązany jest do: • przeprowadzenia szkolenia zbieraczy ziół, • podania wykazu imiennego osób trudniących się zbieraniem ziół na potrzeby zakładu, • podania do 15 kwietnia każdego roku spisu planowanych ilości zbioru surowców zielarskich, stanowiących załącznik do zawieranej umowy Właściciel zakładu skupującego ekologiczne surowce zielarskie ze stanu naturalnego obowiązany jest do: • zbierania surowców zielarskich z określonych obszarów na terenie nadleśnictwa z uwzględnieniem zapisów dotyczących zasad udostępniania lasów zawartych w rozdziale 5 ustawy z dn. 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U. 1991, Nr 101, poz. 444, z późn. zm.) oraz rozporządzenia Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 28 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ochrony i zbioru płodów runa leśnego oraz zasad lokalizowania pasiek na obszarach leśnych (Dz. U. 1999, Nr 6, poz. 42, z późn. zm.), Właściciel zakładu skupującego ekologiczne surowce zielarskie ze stanu naturalnego obowiązany jest do: • prowadzenia ewidencji ilości zbieranych surowców i miejsca ich zbioru, • uzyskania zgody, określonej art. 56 ustawy z dn. 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. 2004, Nr 92, poz. 880) w przypadku podjęcia zbioru roślin objętych ochroną gatunkową, • złożenia do końca każdego roku kalendarzowego sprawozdania z zakresu wykorzystania zawartej umowy Nadleśnictwo, jako zarządca lasów w imieniu Skarbu Państwa zobowiązane jest do: • bieżącego informowania o wszelkich ewentualnych zabiegach chemicznych mogących mieć wpływ na jakość surowców zielarskich, promowania zagadnień związanych z rozsądnym • pozyskiwaniem płodów runa leśnego, w tym surowców zielarskich. Glistnik jaskółcze ziele (Chelidonium majus) surowiec: ziele, korzeń Pokrzywa zwyczajna (Utrica dioica) surowiec: liść, ziele, kłącze Tatarak zwyczajny (Acorus calamus) surowiec: kłącze Mniszek lekarski (Taraxacum officinale) surowiec: liść, kwiaty, ziele, korzeń Krwawnik pospolity (Achillea millefolium) surowiec: kwiaty, ziele Cykoria podróżnik (Cichorium intybus) surowiec: ziele, korzeń Przywrotnik pasterski (Alchemilla monticola) surowiec: ziele Bez czarny (Sambucus nigra) surowiec: kwiat, owoc Perz właściwy (Agropyron repens) surowiec: kłącze Dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum) surowiec: ziele Znakowanie produktów ekologicznych Znak rolnictwa ekologicznego jest przyznawany ekologicznym gospodarstwom.. Amerykański znak przyznawany przez The National Organic Program (NOP). Jest przyznawany producentom kawy, herbaty, czekolady i owoców, którzy płacą godziwe wynagrodzenie, zapewniają bezpieczne warunki pracy, oferują swoje produkty przy udziale jak najmniejszej liczby pośredników i dbają o środowisko naturalne. Szwedzki znak żywności ekologicznej. KRAV istnieje od 1985 roku. Jest przyznawany przez Związek Plantatorów Upraw Ekologicznych. Znakowanie produktów ekologicznych Soil Association pomaga identyfikować produkty, które otrzymały certyfikat rolnictwa ekologicznego w Wielkiej Brytanii. ECOCERT jest instytucją wydającą świadectwa weryfikujące dostosowanie produktów ekologicznych do standardów obowiązujących w Europie, Japonii i Stanach Zjednoczonych. Wykonuje usługi w zakresie kontrolowania i wystawiania świadectw w około 70 krajach poza Unią Europejską. Amerykański znak stanowiący własność Earth Island Institute. Wprowadzono go w 1990 roku. Dotyczy bezpiecznego dla delfinów połowu tuńczyka. Niemiecki certyfikat ekologicznego rolnictwa. Stan rolnictwa ekologicznego w województwie podlaskim