Strategia rozwoju na lata 2014-2020
advertisement
Załącznik do Uchwały nr LII/422/2014 Rady Miasta i Gminy Wronki z dnia 12 listopada 2014r roku STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WRONKI na lata 2014-2020 Wronki, 2014 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Spis treści WSTĘP ............................................................................................................................... 3 I. II. PODSTAWY ROZWOJU GMINY .................................................................................... 6 1. 2. III. Ogólna charakterystyka gminy........................................................................................ 6 1.1 Położenie geograficzne, wielkość gminy ................................................................. 6 1.2 Podział administracyjny ........................................................................................... 7 1.3 Struktura zagospodarowania przestrzennego gminy................................................ 8 1.4 Rys historyczny ........................................................................................................ 9 Zasoby gminy ................................................................................................................ 10 2.1. Ludność .................................................................................................................. 10 2.2. Zasoby przyrodnicze .............................................................................................. 23 2.3. Zasoby kulturowe................................................................................................... 32 2.4. Infrastruktura techniczna........................................................................................ 36 2.5. Infrastruktura społeczna ......................................................................................... 47 2.6. Rolnictwo ............................................................................................................... 52 2.7. Podmioty gospodarcze ........................................................................................... 56 2.8. Turystyka ............................................................................................................... 60 2.9. Sytuacja finansowa gminy ..................................................................................... 67 STRATEGIA ROZWOJU GMINY .............................................................................. 85 1. Analiza SWOT .............................................................................................................. 85 2. Wizja i misja gminy ...................................................................................................... 86 3. Cele strategiczne, operacyjne i działania na rzecz rozwoju .......................................... 87 IV. NAWIĄZANIA DO DOKUMENTÓW STRATEGICZNYCH ................................... 98 V. FINANSOWANIE STRATEGII .................................................................................... 108 VI. SYSTEM WDRAŻANIA I MONITORINGU ........................................................... 109 Spis tabel ................................................................................................................................ 117 Spis rysunków ........................................................................................................................ 118 Załącznik nr 1: Raport z konsultacji społecznych .................................................................. 119 Strona 2 z 132 I. WSTĘP Strategię zdefiniować można jako koncepcję złożonego działania lub inaczej plan działań, polegający na formułowaniu wiązki długookresowych celów instytucji, jednostki bądź organizacji i ich modyfikacji w zależności od zachodzących zmian w otoczeniu, wyborze zasobów i środków niezbędnych do realizacji tych celów oraz sposobów postępowania, zapewniających optymalne ich rozmieszczenie i wykorzystanie w celu elastycznego reagowania na wyzwania otoczenia i zapewnienia korzystnych warunków egzystencji i rozwoju oraz wzrostu ekonomicznego. Strategia jest więc unikalną kompozycją misji, długofalowych celów i sposobów ich realizacji. Zawiera odpowiedzi na podstawowe pytania: co, po co, dla kogo i jak chcemy zrobić. W dzisiejszych czasach, w związku z dokonującym się w ostatnich dekadach dynamicznym rozwojem, który dostrzegalny jest również obecnie, a także z uwagi na dostrzegalne liczne problemy i zagrożenia, wynikające, np. z niekorzystnych trendów demograficznych, niezwykle istotną kwestią w zarządzaniu wspólnotą samorządową jest proces strategicznego planowania. Potrzeba planowania jest obecna nie tylko w świadomości władz samorządowych, ale także społeczności lokalnych, które w długofalowym planowaniu działań zmierzających do poprawy jakości życia dostrzegają szanse na zrównoważony rozwój. Głównym celem działania władz samorządowych jest dążenie do stałej poprawy stopnia zaspokojenia potrzeb mieszkańców w każdej dziedzinie, decydującej o poziomie życia nowoczesnego społeczeństwa, a wiec zapewnienie: możliwości osiągania dochodów gwarantujących możliwie najwyższy stopień zaspokojenia potrzeb materialnych mieszkańców, odpowiedniej infrastruktury mieszkaniowej, właściwej opieki zdrowotnej, usług komunalnych o odpowiedniej jakości, realizacji aspiracji edukacyjnych i kulturalnych mieszkańców, należytych warunków komunikacyjnych, bezpieczeństwa i porządku publicznego, właściwych warunków wypoczynku i rozwoju kultury fizycznej, opieki nad najsłabszymi, ochrony środowiska naturalnego oraz ładu przestrzennego i warunków trwałego i zrównoważonego rozwoju. Aby proces poprawy jakości życia mieszkańców był skuteczny, powinien być głęboko przemyślany, wszechstronnie zaplanowany i konsekwentnie realizowany. Planowanie strategiczne jest zatem obecnie niezbędnym elementem skutecznego zarządzania jednostką samorządu terytorialnego. Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Mając na uwadze powyższe, władze samorządowe Miasta i Gminy Wronki przystąpiły do opracowania Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020, która ma być kluczowym elementem planowania rozwoju lokalnego. Prace nad przygotowaniem Strategii rozpoczęły się od przeprowadzenia konsultacji społecznych, na które zaproszeni zostali: przedstawiciele jednostek organizacyjnych gminy, organizacji pozarządowych, mieszkańcy. Spotkanie konsultacyjne odbyło się dnia 26 czerwca 2014 r. Uczestnicy spotkania zostali podzieleni na 4 grupy. Zadaniem uczestników każdej z nich było wskazanie głównych problemów. które dotykają gminy Wronki w 4 obszarach: przestrzeń i infrastruktura, gospodarka i turystyka, społeczeństwo, środowisko (każdej grupie przydzielono jeden obszar tematyczny) oraz zaproponowanie sposobów rozwiązania zdiagnozowanych problemów. Ponadto wśród uczestników konsultacji przeprowadzono badanie ankietowe, którego zadaniem było dokonanie oceny warunków życia w gminie oraz określenie istotności działań dla mieszkańców i rozwoju gminy. Formularz ankiety udostępniono także na stronie internetowej Urzędu Miasta i Gminy Wronki, tak, aby każdy mieszkaniec gminy miał możliwość wzięcia udziału w badaniu. Następnym etapem prac nad Strategią było opracowanie diagnozy stanu społecznogospodarczego gminy. Analizy dokonano na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego, Urzędu Miasta i Gminy Wronki oraz na podstawie informacji zebranych podczas konsultacji społecznych. Przeprowadzona diagnoza pozwoliła na skonstruowanie analizy SWOT, a następnie opracowania wizji, misji oraz celów strategicznych i operacyjnych, a także na zaplanowanie konkretnych działań w ramach poszczególnych celów. Wyniki diagnozy oraz opracowany na jej podstawie plan strategiczny zostały zaprezentowane na drugim spotkaniu konsultacyjnym, które odbyło się dnia 17 lipca 2014 r. oraz zostały zamieszczone na stronie internetowej Urzędu Miasta i Gminy. Mieszkańcy gminy Wronki oraz przedstawiciele wszystkich zainteresowanych podmiotów mieli możliwość zapoznania się z założeniami Strategii oraz okazję do wyrażenia opinii i zaproponowania zmian. Trzecim, ostatnim etapem konsultacji społecznych było rozdystrybuowanie ankiet, w których mieszkańcy oceniali istotność realizacji poszczególnych kierunków działań i ich wpływu na rozwój gminy. Zainteresowanie społeczeństwa było bardzo duże, wypełniono ponad 200 ankiet. Szczegółowy raport z konsultacji społecznych znajduje się w załączniku nr 1 do niniejszego dokumentu. Strona 4 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki jest dokumentem, który stanowi podstawę do ubiegania się o dofinansowanie ze środków unijnych w ramach funduszy strukturalnych i innych zewnętrznych źródeł finansowania. Zgodnie z Dyrektywą Unii Europejskiej, każda jednostka samorządowa realizująca przedsięwzięcia inwestycyjne przy współudziale środków Unii Europejskiej musi opierać swoje działania na planie strategicznym. W prawie unijnym jest więc wskazywana, jako jeden z ważniejszych dokumentów w funkcjonowaniu jednostek samorządu terytorialnego, przedstawiający kierunki rozwoju jednostki na najbliższe lata. Należy zwrócić także uwagę na fakt, iż Strategia, ze względu na swój charakter jest dokumentem otwartym. Oznacza to, że w okresie jej obowiązywania powinien być przeprowadzany bieżący monitoring, w oparciu o wyniki którego, treść dokumentu powinna być uzupełniana o nowe założenia, działania, cele. Bodźcem do wprowadzania uaktualnień, oprócz wyników monitoringu powinny być także zmiany zachodzące zarówno wewnątrz gminy, jak i w jej otoczeniu. Strona 5 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 II. PODSTAWY ROZWOJU GMINY 1. Ogólna charakterystyka gminy 1.1 Położenie geograficzne, wielkość gminy Gmina miejsko - wiejska Wronki położona jest w zachodniej części województwa wielkopolskiego, w powiecie szamotulskim. Sąsiaduje z gminami powiatów: szamotulskiego - Obrzycko, Ostroróg, Pniewy - od wschodu i południa; czarnkowsko - trzcianeckiego - Drawsko, Wieleń, Lubasz - od północy; międzychodzkiego - Chrzypsko Wielkie, Sieraków - od południa i zachodu. Współrzędne geograficzne Wronek to: szerokość: 52°42'N; długość 16°22'E. Gmina Wronki należy do międzyrzecza Warty i Noteci, a jej znaczna część znajduje się w obrębie Puszczy Noteckiej. Zgodnie z regionalizacją fizyczno - geograficzną Jerzego Kondrackiego z 1998 roku, gmina Wronki położona jest w podprowincji Pojezierza Południowobałtyckiego, w makroregionach: Pradolina Toruńsko - Eberswaldzka z mezoregionem Kotlina Gorzowska północna część gminy; Pojezierze Wielkopolskie z mezoregionem Pojezierze Poznańskie - południowy obszar gminy; Centrum administracyjne gminy, którym jest miasto Wronki, oddalone jest o około 50 km od Poznania oraz około 19 km od stolicy powiatu - Szamotuł. Najważniejsze połączenia komunikacyjne gminy stanowią: droga wojewódzka nr 182, która łączy się z drogą krajową nr 24 (w kierunku Berlina) i drogą krajową nr 11 (w kierunku Kołobrzegu) oraz droga wojewódzka nr 184 w kierunku Poznania. Istotne znaczenie ma także linia kolejowa nr 351 (E59): Poznań - Szamotuły - Wronki - Krzyż - Szczecin. Zgodnie z Nomenklaturą Jednostek Terytorialnych do celów statystycznych (NTS), gmina miejsko - wiejska Wronki znajduje się w obrębie trzeciego poziomu NTS - podregionu poznańskiego. Nadany gminie identyfikator terytorialny, zbudowany według hierarchicznej numeracji województw, powiatów i gmin to: 5.4.30.61.24.08.3 (identyfikator dla miasta Wronki to: 5.4.30.61.24.08.4, natomiast dla obszarów wiejskich: 5.4.30.61.24.08.5). Strona 6 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Rysunek 1 Lokalizacja Miasta i Gminy Wronki Źródło: www.gminy.pl Powierzchnia łączna gminy wynosi 301,72 km2, z czego miasto Wronki zajmuje 5,81 km2, natomiast tereny wiejskie - 295,9 km2. 1.2 Podział administracyjny Gminę miejsko - wiejską Wronki tworzy miasto Wronki oraz 20 sołectw: Biezdrowo, Chojno, Ćmachowo, Głuchowo, Jasionna, Kłodzisko, Lubowo, Marianowo, Nowa Wieś, Strona 7 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Obelzanki, Pakawie, Popowo, Pożarowo, Rzecin, Samołęż, Stare Miasto, Stróżki, Wartosław, Wierzchocin, Wróblewo. Pozostałe miejscowości, nie będące miejscowościami sołeckimi, to: Aleksandrowo, Borek, Chojno - Błota Małe, Chojno – Błota Wielkie, Chojno - Leśniczówka, Chojno – Młyn, Dąbrowa, Dębogóra, Głuchowiec, Gogolice, Huby - Oporowo, Józefowo, Karolewo, Krasnobrzeg, Lubowo Drugie, Lutyniec, Łucjanowo, Maszewice, Mokrz, Nadolnik, Nowy Kraków, Olesin, Olin, Oporowo - Huby, Pierwoszewo, Piła, Pustelnia, Samita, Smolnica, Szklarnia, Szostaki, Tomaszewo, Warszawa, Winnogóra, Zdroje. 1.3 Struktura zagospodarowania przestrzennego gminy Ze względu na zróżnicowane uwarunkowania przyrodnicze, kulturowe, demograficzne i gospodarcze, gminę Wronki można podzielić na następujące strefy funkcjonalno przestrzenne: strefa występowania intensywnych procesów urbanizacyjnych - obejmuje miasto Wronki wraz z przyległymi obszarami, które związane są z intensyfikacją zagospodarowania terenów (Nowa Wieś, Popowo), oraz tereny przeznaczone pod inwestycje; strefa o wiodącej funkcji produkcji rolnej - obejmuje obszary południowo wschodniej części gminy, które charakteryzują się wysoką jakością rolniczej przestrzeni produkcyjnej; priorytetowe zadanie w tej strefie to ochrona gleb wysokich klas bonitacyjnych przed degradacją; strefa o wiodącej funkcji gospodarki leśnej - obejmuje obszary Puszczy Noteckiej położone w północnej i zachodniej części gminy; strefa przenikania funkcji wiodącej z funkcją turystyki i wypoczynku obejmuje obszary zakwalifikowane jako najkorzystniejsze dla rozwoju turystyki, rekreacji, wypoczynku, do których należą tereny polne, leśne, łąkowe, z licznymi jeziorami oraz obszary w obrębie miejscowości: Chojno, Rzecin, Jasionna, Obelzanki, Pakawie, Karolewo, Wartosław; strefa rzeki Warty - obejmuje rzekę Wartę wraz z obszarami bezpośrednio zagrożonymi wystąpieniem powodzi. Strona 8 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 1.4 Rys historyczny Wykopaliska, które znaleziono na Borku, nieopodal Wronek, w pobliżu lewego brzegu Warty (krzemienne grociki strzał do łuku), dowodzą obecności ludzi w tych okolicach już w czasach prehistorycznych, a dokładniej w środkowej epoce kamienia, mezolicie (8000 4800 p.n.e.). Pierwszy zapis dotyczący Wronek pochodzi z 1251 roku i dotyczy miejscowego grodu. W dokumencie z dnia 19 listopada tegoż roku książę Bolesław Wstydliwy wymienia Wronki jako ośrodek grodowo - miejski podległy bezpośrednio królowi i księciu wielkopolskiemu. Historycy jednak, za pierwszy wiarygodny dokument dotyczący Wronek uznają wzmianki o ufundowaniu przez księcia Przemysła II w 1279 roku we Wronkach klasztoru Dominikanów. W okresie średniowiecza Wronki były ważnym grodem książęcym przy przeprawie przez Wartę i szlaku handlowym Poznań - Szczecin. Najlepiej rozwiniętymi rzemiosłami były wówczas: szewstwo, garncarstwo, sukiennictwo i krawiectwo. W 1383 roku Wronki uzyskały prawa miejskie, a od 1390 roku posiadały królewską komorę celną. Miasto było własnością królewską, oddawaną w dzierżawę rodom szlacheckim. W 1515 roku Zygmunt Stary przekazał miasto bogatemu i wpływowemu rodowi wielkopolskiemu Górkom. W XVII wieku przeszło z kolei we władanie rodu Kostków i Łąckich, w XVIII wieku było własnością rodu Koźmińskich, by w XIX wieku należeć do rodu Dzieduszyckich i Grabowskich. Podczas II rozbioru Polski Wronki, podobnie jak cała Wielkopolska, znalazły się pod zaborem pruskim. Nastąpił długi okres pozbawiania Wielkopolan swobód obywatelskich, okres ucisku i germanizacji. Mimo trudnej sytuacji, Polacy zakładali różne towarzystwa, integrujące ich i pobudzające uczucia patriotyczne. We Wronkach powołano takie organizacje społeczne jak: Towarzystwo Czytelni Ludowych, Towarzystwo Przemysłowe, czy Wroniecki Klub Cyklistów "Sokół". Ożywiła się także wówczas działalność, liczącego setki lat, Bractwa Kurkowego. Wielkim sukcesem było także powołanie w 1857 roku Ochotniczej Straży Pożarnej, zaliczanej do najstarszych w Polsce. Od połowy XIX wieku nastąpiło we Wronkach znaczne ożywienie gospodarcze, do czego przyczyniło się również uruchomienie linii kolejowej z Poznania do Szczecina w 1848 roku. Na szlaku wodnym zaczęły pływać parowce pasażerskie, a w 1894 roku wybudowano duży zespół więzienny (najprawdopodobniej na terenie dawnego grodu), co spowodowało duży napływ urzędników niemieckich. W 1904 roku uruchomiono elektrownię, a w latach 1911 1913 wybudowano wodociągi miejskie. Strona 9 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 W okresie międzywojennym we Wronkach powstawały liczne organizacje i towarzystwa zakładane przez aktywnych mieszkańców. Działały zespoły muzyczne (szczególnie chóry), drużyny harcerskie, kluby sportowe. Działalność wznowiły także, istniejące już od dawna, "Sokół" oraz Bractwo Kurkowe. Wronki rozwijały się również gospodarczo. Największym zakładem była wówczas Fabryka Przetworów Kartoflanych. W czasie II wojny światowej miasto nie poniosło dużych strat. Wojna była jednak okresem ujarzmiania i bezwzględnego wykorzystywania Polaków do niewolniczej pracy. Część mieszkańców w okresie okupacji została wysiedlona przez Niemców do Generalnej Guberni, odbywały się także masowe wywózki (zwłaszcza młodzieży) do przymusowych robót na terenie Rzeszy. Do wyzwolenia doszło 25 stycznia 1945 roku. Czas powojenny to okres budowy nowych zakładów pracy, rozwoju oświaty i kultury oraz służby zdrowia. 2. Zasoby gminy 2.1. Ludność Analizując dane Głównego Urzędu Statystycznego dotyczące kształtowania się liczby mieszkańców gminy Wronki w minionym okresie, zauważyć należy, iż na przestrzeni lat 2008 - 2013 liczba ta zwiększyła się o 1,57%. Nie można tutaj jednak mówić o regularnej tendencji wzrostowej, gdyż między poszczególnymi latami występują nieznaczne wahania zarówno wzrostowe, jak i spadkowe, ale pozytywnym aspektem jest fakt zwiększania się ogólnej liczby mieszkańców w dłuższym okresie. Według danych GUS gminę Wronki na dzień 31 grudnia 2013 roku zamieszkiwało 19 051 osób (11 549 w mieście, 7 502 osoby na obszarach wiejskich). Analizując zmiany zachodzące w ogólnej liczbie ludności na terenach wiejskich i tej zamieszkującej miasto należy zauważyć, iż na przestrzeni lat 2008 - 2013 systematycznie rośnie liczba ludności zamieszkująca tereny wiejskie. Populacja na wsiach na przestrzeni ostatnich sześciu lat zwiększyła się o 219 osób (wzrost o 3% w stosunku do stanu z końca 2008 roku). Liczba ludności miejskiej w analogicznym okresie ulegała wahaniom, jednak tutaj także, porównując stany z pierwszego i ostatniego roku analizowanego okresu, zanotowano niewielki wzrost o 0,66%. Według stanu na 31 grudnia 2013 roku, kobiety stanowiły 50,7% ogólnej liczby mieszkańców gminy Wronki, natomiast mężczyźni 49,3%. Strona 10 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Gęstość zaludnienia gminy Wronki w 2013 roku wyniosła 63 os./km2. Dane dotyczące kształtowania się liczby ludności w gminie Wronki w podziale na płeć i miejsce zamieszkania w latach 2008 - 2013 zaprezentowano w poniższej tabeli. Tabela 1 Liczba ludności w gminie Wronki według płci i miejsca zamieszkania w latach 2008 - 2013 Wyszczególnienie Liczba ludności na obszarze wiejskim Liczba ludności na obszarze miejskim Liczba ludności na terenie gminy 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Liczba ludności ogółem Kobiety 7 283 3 671 7 289 3 683 7 357 3 690 7 355 3 699 7 443 3 735 7 502 3 784 Mężczyźni 3 612 3 606 3 667 3 656 3 708 3 718 11 473 11 462 11 621 11 621 11 615 11 549 Kobiety 5 885 5 881 5 948 5 952 5 929 5 875 Mężczyźni 5 588 5 581 5 673 5 669 5 686 5 674 18 756 18 751 18 978 18 976 19 058 19 051 Kobiety 9 556 9 564 9 638 9 651 9 664 9 659 Mężczyźni 9 200 9 187 9 340 9 325 9 394 9 392 Liczba ludności ogółem Liczba ludności ogółem Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego Zagłębiając się w analizę zmian w strukturze ludności gminy Wronki według wieku dostrzec można bardzo szybki wzrost liczby ludności w wieku powyżej 60 lat. Na koniec 2008 roku gminę zamieszkiwało 2 687 takich osób, podczas gdy w grudniu 2013 roku już 3 262. Oznacza to, że liczebność tej grupy wiekowej zwiększyła się na przestrzeni zaledwie sześciu lat aż o 21,68%. Jednocześnie w analizowanym okresie o 2,84% spadła liczba osób młodych, poniżej 20 roku życia. Dane dotyczące kształtowania się liczby ludności gminy Wronki według wieku na przestrzeni lat 2008 - 2013 zaprezentowano w poniższej tabeli. Tabela 2 Ludność gminy Wronki według wieku w latach 2008 -2013 Wyszczególnienie 2008 2009 2010 2011 2012 2013 0 – 19 20 – 39 4 219 4 175 4 230 4 177 4 184 4 099 6 055 6 072 6 136 6 102 6 041 5 999 40 – 59 5 281 5 193 5 170 5 124 5 100 5 058 60 – 79 2 687 2 788 2 867 2 964 3 116 3 262 514 523 575 609 617 633 80 i więcej Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego Strona 11 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Poniżej, jako uzupełnienie danych przedstawionych w tabeli, zaprezentowano piramidę wieku ludności gminy Wronki w roku 2012. Struktura mieszkańców gminy Wronki według wieku tworzy piramidę regresywną, charakterystyczną dla społeczności krajów wysokorozwiniętych. Wąski spód piramidy i jej szeroki środek spowodowane są: mniejszą dzietnością (preferowany model rodziny zazwyczaj z jednym dzieckiem), przewartościowaniem hierarchii życiowych priorytetów, polegającym na uwzględnianiu na pierwszym miejscu inwestycji w siebie, w wykształcenie, karierę zawodową. Stosunkowo szeroka góra (szersza niż w przypadku piramidy zastojowej) to z kolei konsekwencja szybkiego postępu w dziedzinie medycyny i wydłużanie średniej długości życia. Rysunek 2 Ludność gminy Wronki według płci i wieku w 2012 roku Źródło: Dane Urzędu Statystycznego w Poznaniu Konsekwencją zmian w strukturze ludności według wieku są zmiany w udziale liczebności poszczególnych ekonomicznych grup wiekowych w ogóle lokalnego społeczeństwa. Szybki, Strona 12 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 systematyczny wzrost liczebności grupy osób starszych, omówiony wyżej, odzwierciedlony jest także w zwiększającym się z roku na rok udziale grupy ludności w wieku poprodukcyjnym w ogóle społeczeństwa. Udział ten w roku 2008 wynosił 14,4%, by w konsekwencji corocznego wzrostu, przyjąć w 2013 roku wartość 17,1%. Wzrost udziału tej ekonomicznej grupy ludności odbywał się kosztem spadku liczebności grupy osób w wieku produkcyjnym (66,0% w roku 2008 przy 63,6 % w roku 2013). Zmiany te jednoznacznie wskazują na fakt, iż grupa młodych ludzi wchodzących corocznie na rynek pracy nie jest w stanie w całości, pod względem liczebności, zastąpić coraz bardziej licznej grupy pracowników przechodzących na emeryturę. Dane dotyczące udziału ludności według ekonomicznych grup wieku w ogólnej liczbie mieszkańców gminy Wronki w latach 2008 - 2013 zaprezentowano w poniższej tabeli. Tabela 3 Udział ludności według ekonomicznych grup wieku w ludności ogółem w gminie Wronki w latach 2008 - 2013 w % Wyszczególnienie W wieku przedprodukcyjnym W wieku produkcyjnym W wieku poprodukcyjnym 2008 2009 2010 2011 2012 2013 19,6 19,5 19,8 19,4 19,3 19,3 66,0 65,8 65,4 65,0 64,4 63,6 14,4 14,7 14,9 15,6 16,3 17,1 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego Jeszcze wyraźniej niekorzystny trend w strukturze ekonomicznych grup ludności widać analizując zmiany w kształtowaniu się wskaźników obciążenia demograficznego na przestrzeni lat 2008 – 2013. W ciągu ostatnich sześciu lat znacząco wzrosły wszystkie trzy wskaźniki zaprezentowane w poniższej tabeli, co jednoznacznie wskazuje na fakt szybkiego zwiększania się udziału osób w wieku nieprodukcyjnym w ogólnej liczbie ludności. Wzrost wartości poszczególnych wskaźników w okresie lat 2008 - 2013 wyniósł: wskaźnik liczby ludności w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym – 5,7 wskaźnik liczby ludności w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym – 14,8 wskaźnik liczby ludności w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym – 5. Strona 13 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Dane dotyczące kształtowania się wartości wskaźników obciążenia demograficznego ludności gminy Wronki na przestrzeni lat 2008 – 2013 zaprezentowano w poniższej tabeli. Tabela 4 Wskaźniki obciążenia demograficznego ludności gminy Wronki w latach 2008 - 2013 Wyszczególnienie Ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym Ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym Ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym 2008 2009 2010 2011 2012 2013 51,4 52,0 53,0 53,8 55,2 57,1 73,5 75,4 75,2 80,5 84,2 88,3 21,8 22,3 22,7 24,0 25,2 26,8 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego Należy zwrócić uwagę, iż są to przeobrażenia znaczące (kilkuprocentowe zmiany udziałów na przestrzeni zaledwie kilku lat). Malejący udział ludności w wieku przedprodukcyjnym oraz rosnący w wieku poprodukcyjnym jednoznacznie wskazują na starzenie się społeczeństwa gminy Wronki (w 2013 roku na 100 osób w wieku produkcyjnym przypadało 57,1 osób w wieku nieprodukcyjnym). Zaznaczyć należy jednak, iż trend taki zauważalny jest w całym kraju. Wzrost liczby osób w wieku emerytalnym jest charakterystyczny dla krajów wysokorozwiniętych. Jest to jednak zjawisko wysoce niekorzystne z demograficznego punktu widzenia. W obecnej sytuacji makroekonomicznej (trudności ze znalezieniem dobrej pracy, zakupem mieszkania, coraz późniejsze zakładanie rodziny), nie należy spodziewać się odwrócenia tej tendencji, co spowoduje dalsze starzenie się społeczeństwa. Z dość ciekawą sytuacją mamy do czynienia kiedy zagłębimy się w analizę ruchu naturalnego ludności gminy Wronki na przestrzeni ostatnich lat. Mianowicie, mimo znaczącego zmniejszenia się liczby urodzeń (z 221 w roku 2008 do 181 w roku 2013 – co daje spadek na przestrzeni sześciu lat na poziomie 18,1%), przyrost naturalny w każdym z analizowanych lat kształtuje się na dodatnim poziomie, i, co ciekawe, nie oscyluje nawet wcale w granicach zera, lecz przyjmuje wartości od 19 aż do 53 osób. Na taki stan wpływ ma jeszcze bardziej zintensyfikowany spadek liczby zgonów niż wzrost liczby urodzeń. Śmiertelność spadła bowiem ze 199 zanotowanych zgonów w 2008 roku do 157 w roku 2013, co w przeliczeniu na procentowy regres daje wynik na poziomie 21,11%. Dane dotyczące ruchu naturalnego ludności gminy Wronki na przestrzeni lat 2008 – 2013 zaprezentowano w poniższej tabeli oraz na wykresie. Strona 14 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Tabela 5 Ruch naturalny mieszkańców gminy Wronki w latach 2008 - 2013 Wyszczególnienie 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Urodzenia żywe Ogółem Kobiety 221 105 213 95 237 118 201 97 190 101 181 88 Mężczyźni 116 118 119 104 89 93 Zgony Ogółem 199 183 184 182 158 157 Kobiety 88 86 88 78 82 67 Mężczyźni 111 97 96 104 76 90 Przyrost naturalny Ogółem 22 30 53 19 32 24 Kobiety 17 9 30 19 19 21 Mężczyźni 5 21 23 0 13 3 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego Rysunek 3 Przyrost naturalny w gminie Wronki w latach 2008 - 2013 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego Strona 15 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Na zmiany w kształtowaniu się liczby mieszkańców danego terenu, oprócz przyrostu naturalnego, wpływa także saldo migracji. Niepokojące może być ujemne saldo migracji zanotowane w gminie Wronki w każdym roku z okresu 2008 – 2012. Przyjmowało ono wtedy wartości od -21 do -57. Tendencja, która charakteryzowała się znacznie większą liczbą osób decydujących się gminę opuścić, niż na jej terenie zamieszkać, uległa odwróceniu w roku 2013. Wtedy to zanotowano o 30 wymeldowań mniej niż zameldowań. O zatrzymaniu niekorzystnego trendu zdecydował znaczny wzrost liczby zameldowań, zarówno tych z miasta, jak i ze wsi. Czy dodatnie saldo migracji w roku 2013 zapoczątkuje taki właśnie stały trend, pokażą przyszłe lata. Bardzo duże znaczenie ma tutaj podejmowanie inicjatyw zmierzających do ciągłego podnoszenia atrakcyjności gminy, stwarzania coraz dogodniejszych warunków życia oraz szerokiej promocji gminy Wronki jako miejsca przyjaznego mieszkańcom. Takie właśnie zmiany są jednym z głównych celów niniejszej Strategii. Ruch migracyjny mieszkańców gminy Wronki pokazuje, że podobnie jak w przypadku dostrzegalnego w ostatnim czasie trendu ogólnokrajowego, coraz chętniej wybieranym miejscem do zamieszkania jest wieś. Wskazuje na to dość znaczny wzrost liczby wymeldowań na wieś i dokonujący się w praktycznie takim samym tempie spadek liczby wymeldowań do miast (w 2008 roku nieco ponad 43% osób opuszczających gminę jako miejsce osiedlenia się wybrało wieś, podczas gdy w 2013 roku udział ten wyniósł już ponad 57%). Tabela 6 Migracje ludności w gminie Wronki w latach 2008 - 2013 Wyszczególnienie 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Zameldowania ogółem Zameldowania z miast 187 104 188 81 176 113 181 104 206 127 253 142 Zameldowania ze wsi 82 106 61 76 76 109 Zameldowania z zagranicy 1 1 2 1 3 2 Wymeldowania ogółem 228 245 204 202 230 223 Wymeldowania do miast 123 120 87 103 98 94 Wymeldowania na wieś 96 123 109 92 124 125 Wymeldowania za granicę 9 2 8 7 8 4 -41 -57 -28 -21 -24 30 Saldo migracji Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego Strona 16 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 W gminie Wronki w znacznym tempie spada liczba zawieranych małżeństw. W 2008 roku odnotowano takich aktów 152, w 2009 – 134, w 2010 – 121, w 2011 – 108, w 2012 – 111 a w 2013 – 100. Oznacza to, iż na przestrzeni sześciu lat liczba par które zdecydowały się na taką formę związku zmniejszyła się o ponad 1/3. Analizując liczbę zarejestrowanych osób bezrobotnych na przestrzeni lat 2008 – 20013 uwagę zwrócić należy na bardzo duży wzrost w roku 2009 w stosunku do roku poprzedniego. W ciągu zaledwie 12 miesięcy liczba osób pozostających bez pracy wzrosła wtedy aż o 71,49%). Nie był to jednak na szczęście początek jakiegoś trwałego, wysoce niekorzystnego trendu, bowiem począwszy od roku 2010 liczba bezrobotnych corocznie systematycznie spada. Na koniec 2013 roku bez zatrudnienia pozostawały 473 osoby. Spadek liczby osób bezrobotnych w ostatnim roku analizowanego okresu w stosunku do stanu z roku 2009 wyniósł 39,51%, natomiast w odniesieniu do stanu z roku 2010 – 18,59%. Szczególną uwagę należy zwrócić na stale przeważającą liczbę kobiet wśród osób bezrobotnych. Ich udział w ogólnej liczbie mieszkańców pozostających bez pracy wynosił: w roku 2008 – 60,53%; w roku 2009 – 57,03%; w roku 2010 – 61,79%; w roku 2011 – 66,22%; w roku 2012 – 64,43%; w roku 2013 – 55,39%. Należy zatem podejmować nieustanne działania zmierzające do poprawy sytuacji kobiet na lokalnym rynku pracy i zwiększające ich szanse na znalezienie zatrudnienia. Jednym z priorytetowych działań musi być wyrównywanie szans kobiet i mężczyzn w dostępie do pracy. Dane dotyczące kształtowania się liczby bezrobotnych w gminie Wronki w latach 2008 – 2013 oraz ich udziału w liczbie ludności w wieku produkcyjnym zaprezentowano w poniższej tabeli. Strukturę osób pozostających w ostatnich latach bez pracy według płci przedstawiono dodatkowo na wykresie. Strona 17 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Tabela 7 Bezrobotni w gminie Wronki w latach 2008 - 2013 Wyszczególnienie Ogółem 2008 2009 2010 2011 Bezrobotni zarejestrowani według płci 456 782 581 Kobiety 276 446 359 2012 2013 527 537 473 349 346 262 Mężczyźni 180 336 222 178 191 211 Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym według płci Ogółem 3,7 6,3 4,7 4,3 4,4 b/d Kobiety 4,7 7,6 6,2 6,0 6,0 b/d Mężczyźni 2,8 5,2 3,4 2,7 2,9 b/d Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego Rysunek 4 Bezrobotni w gminie Wronki według płci w latach 2008 - 2013 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 2008 2009 2010 Ogółem 2011 Mężczyźni 2012 2013 Kobiety Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego Analizując strukturę bezrobotnych w gminie Wronki w 2013 roku zauważyć należy bardzo duży udział osób długotrwale bezrobotnych. W każdym miesiącu osoby takie (pozostające bez zatrudnienia dłużej niż 12 miesięcy w ciągu ostatnich dwóch lat) stanowiły ponad 40% wszystkich bezrobotnych. Osoby do 25 roku stanowią kilkunastoprocentowy udział w ogólnej liczbie osób bezskutecznie poszukujących pracy. Zdecydowanie bardziej liczną grupą bezrobotnych są 50-latkowie oraz osoby starsze (ok. 25% udziału). Strukturę bezrobotnych w gminie Wronki w 2013 roku zaprezentowano w poniższej tabeli. Strona 18 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Tabela 8 Struktura bezrobotnych w gminie Wronki w 2013 roku 132 80 102 78 24 228 145 83 141 68 73 Luty 526 326 200 204 125 79 97 73 24 218 142 76 126 62 64 Marzec 504 311 193 200 126 74 94 71 23 216 144 72 120 56 64 Kwiecień 483 295 188 197 122 75 85 62 23 217 144 73 118 56 62 Maj 504 302 202 203 118 85 93 63 30 215 140 75 120 56 64 Czerwiec 500 299 201 198 113 85 86 58 28 211 135 76 134 61 73 Lipiec 511 314 197 197 116 81 98 65 33 205 131 74 128 58 70 Sierpień 498 295 203 192 111 81 80 52 28 199 125 74 132 60 72 Wrzesień 492 283 209 192 109 83 85 54 31 198 122 76 128 58 70 Październik 490 282 208 193 111 82 89 56 33 209 130 79 139 64 75 Listopad 481 271 210 181 99 82 89 51 38 206 128 78 137 62 75 grudzień 473 262 211 172 94 78 83 48 35 205 122 83 128 61 67 Strona 19 z 132 Mężczyźni 212 Kobiety 211 Razem Kobiety 348 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Urzędu Pracy w Szamotułach Mężczyźni Razem Mężczyźni 559 Kobiety Styczeń Razem Mężczyźni Wyszczególnienie Kobiety Powyżej 50 roku życia Razem Długotrwale bezrobotni Mężczyźni Do 25 roku życia Kobiety Zamieszkali na wsi Razem Bezrobotni zarejestrowani ogółem Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Bezrobocie jest jednym z najbardziej niekorzystnych zjawisk dotykających współczesne społeczeństwa, pociąga bowiem za sobą bardzo często szereg patologii. Należy zatem podejmować nieustanne działania zmierzające do podnoszenia atrakcyjności inwestycyjnej gminy Wronki oraz zachęcające do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej, co w konsekwencji przełoży się na wzrost zatrudnienia i spadek bezrobocia. Działania należy w sposób szczególny ukierunkować na osoby długotrwale bezrobotne (pozostające bez pracy co najmniej 12 miesięcy w okresie ostatnich dwóch lat) oraz najsłabiej wykształcone. Nierzadko niskie wykształcenie jest właśnie przyczyną wydłużania się okresu poszukiwania pracy. Nacisk powinien być także położony na stwarzanie warunków zmierzających do poprawy sytuacji na rynku pracy osób młodych i kobiet (każda z zaprezentowanych wyżej statystyk pokazuje przewagę kobiet wśród osób pozostających bez zatrudnienia). Nie ulega wątpliwości, że bezrobocie, szczególnie długotrwałe, prowadzi nieuchronnie do marginalizacji i wykluczenia społecznego. Z doświadczenia Powiatowego Urzędu Pracy oraz Miejsko – Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej wynika, że przywrócenie osób pozostających bez zatrudnienia w długim okresie do aktywnego życia zawodowego jest bardzo trudne. Pomimo pojawiania się większej liczby ofert pracy skierowanych do osób o niższych kwalifikacjach, nieudolność społeczna i zawodowa osób bezrobotnych korzystających z pomocy społecznej jest wysoka. Największy wpływ na taką sytuację mają: brak motywacji do zmian oraz niska zaradność życiowa; względna łatwość uzyskania świadczeń z pomocy społecznej; brak profesjonalnego wsparcia ze strony Powiatowego Urzędu Pracy; niskie wykształcenie i brak kwalifikacji; słabe wsparcie ze strony organizacji pozarządowych. Jak wynika z danych Miejsko–Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej we Wronkach, najczęstszymi powodami korzystania z pomocy społecznej są: długotrwała lub ciężka choroba, ubóstwo, bezrobocie, a także bezradność w sprawach opiekuńczo – wychowawczych oraz niepełnosprawność. Na przestrzeni czterech ostatnich lat w dość znacznym stopniu zmalała liczba osób, w przypadku których powodem korzystania z pomocy było ubóstwo, bezrobocie, długotrwała lub ciężka choroba, przemoc w rodzinie oraz alkoholizm. Systematycznie wzrasta natomiast liczba osób Strona 20 z 132 zwracających się o pomoc do Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Miejsko - Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej we Wronkach z powodu potrzeby ochrony macierzyństwa oraz trudnej sytuacji materialnej w rodzinach wielodzietnych. Dane na temat liczby rodzin i osób objętych pomocą społeczną w gminie Wronki w latach 2010 – 2013 z podziałem na przyczyny korzystania ze wsparcia zaprezentowano w poniższej tabeli. Tabela 9 Liczba rodzin i osób objętych pomocą społeczną w gminie Wronki w latach 2010 – 2013 z podziałem na przyczyny korzystania ze wsparcia Wyszczególnienie Liczba rodzin Liczba osób w rodzinie 2010 2011 2012 2013 2010 2011 2012 2013 273 223 218 218 843 637 631 616 0 0 0 0 0 0 0 0 14 15 20 18 16 17 21 19 Ubóstwo Sieroctwo Bezdomność Potrzeba ochrony macierzyństwa Bezrobocie 45 45 49 55 235 234 264 271 263 207 199 175 842 658 634 568 Niepełnosprawność 105 133 154 154 306 365 405 385 Długotrwała lub ciężka choroba Bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych, w tym: - rodziny wielodzietne 340 305 297 265 890 786 749 627 119 103 113 111 425 376 436 423 17 15 17 19 95 90 106 114 Przemoc w rodzinie 12 13 12 8 42 53 42 27 Alkoholizm 42 40 42 29 92 89 98 50 0 0 0 0 0 0 0 0 10 12 5 9 22 25 7 17 3 4 27 2 13 16 101 12 Sytuacja kryzysowa 1 4 3 1 2 12 1 5 Klęska żywiołowa 0 0 0 0 0 0 0 0 Narkomania Trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego zdarzenie losowe Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Miejsko – Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej we Wronkach Na przestrzeni lat 2008 – 2013 najczęściej udzielanym świadczeniem w zakresie pomocy społecznej było świadczenie pieniężne. Znaczna część podopiecznych Miejsko – Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej we Wronkach korzystała także ze świadczeń rzeczowych. Dane na temat wsparcia udzielanego przez MGOPS we Wronkach w latach 2008 – 2013 zaprezentowano w poniższej tabeli. Strona 21 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Tabela 10 Wsparcie udzielone przez Miejsko – Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej we Wronkach w latach 2008 - 2013 Forma pomocy 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Liczba osób, którym przyznano decyzją świadczenie Pieniężne 619 427 468 399 413 372 Rzeczowe 355 319 391 325 332 296 8 13 7 9 15 11 17 23 25 23 29 23 0 0 0 0 0 0 Schronienie Usługi opiekuńcze Specjalistyczne usługi opiekuńcze Liczba rodzin Praca socjalna 568 639 854 784 801 769 Poradnictwo specjalistyczne 197 254 424 533 484 462 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Miejsko – Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej we Wronkach Nie ulega wątpliwości, iż scharakteryzowane powyżej grupy osób bezrobotnych oraz korzystających z pomocy społecznej wymagają szczególnej uwagi i ukierunkowania właśnie na nie części działań zaplanowanych w ramach Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020. Szczególnie przeciwdziałanie bezrobociu wymaga zintegrowanych działań nastawionych na stworzenie korzystnych warunków gospodarowania i tworzenia nowych miejsc pracy. Problemy ze znalezieniem pracy mają w szczególności osoby młode, które niedawno ukończyły szkołę, kobiety, osoby długotrwale bezrobotne oraz te o najniższym wykształceniu. Obecnie największymi barierami społecznymi wejścia na rynek pracy są: brak wyuczonego zawodu, niskie kwalifikacje, dezaktualizacja zawodu, niedopasowanie posiadanego wykształcenia i przygotowania zawodowego do potrzeb lokalnych pracodawców, brak gruntownego doświadczenia zawodowego wynikającego z częstej zmiany pracy i podejmowania prac jakichkolwiek dla ratowania własnej egzystencji, brak gotowości do reorientacji zawodowej. Problem bezrobocia wpływa niekorzystnie nie tylko na stan życia i funkcjonowanie osoby bezrobotnej, lecz również na jej otoczenie (w tym rodzinę). Zdarza się, że bezrobocie, zwłaszcza długotrwałe, jest przyczyną problemów opiekuńczo – wychowawczych, przemocy, alkoholizmu, zacierania autorytetu rodzicielskiego, czy przejmowania złych nawyków od osoby bezrobotnej, co w konsekwencji może prowadzić do rozpadu rodziny. Strona 22 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Przeciwdziałanie bezrobociu wymaga zintegrowanych działań nastawionych na tworzenie takich warunków gospodarowania, by podaż pracy wzrastała. Bardzo ważne jest też umożliwienie osobom starszym, niepełnosprawnym oraz chorym uczestnictwa w życiu społecznym oraz zapewnienie im pracy, a także dobrych warunków socjalnych. Grupą społeczną wymagającą szczególnej ochrony są też samotne matki z dziećmi. Jednym z najważniejszych zadań jest zapewnienie im odpowiednich środków finansowych, opieki zdrowotnej i umożliwienie powrotu na rynek pracy. Wsparcia wymagają również bezdomni oraz osoby dotknięte problemem alkoholizmu. Grupą wymagającą szczególnych działań pomocowych są dzieci, szczególnie te pochodzące z rodzin o niskich dochodach oraz zagrożonych patologiami społecznymi. Pomoc dla najmłodszych mieszkańców może polegać np. na organizowaniu dożywiania w szkołach podstawowych i gimnazjach podczas roku szkolnego, a także organizacji wypoczynku w czasie wakacji. 2.2. Zasoby przyrodnicze Ukształtowanie terenu, geomorfologia Gmina Wronki, według podziału fizyczno – geograficznego Polski Kondrackiego, położona jest w podprowincji Pojezierza Południowobałtyckiego w dwóch makroregionach: Dolina Toruńsko – Eberswaldzka (z mezoregionem Kotlina Gorzowska) oraz Pojezierze Wielkopolskie (z mezoregionem Pojezierze Poznańskie). „Kotlina Gorzowska jest największym mezoregionem Pradoliny Toruńsko – Eberswaldzkiej, szlakiem odpływu na zachód wód rzeczno-lodowcowych fazy pomorskiej zlodowacenia bałtyckiego. Dwa submezoregiony, które wchodzą w jej skład, obejmują teren Wronek. Obornicka Dolina Warty (315.332) to odcinek Warty od ujścia Wełny pod Obornikami do ujścia Noteci. Dolina na tym odcinku ma 2-4 km szerokości. Dno doliny zajęte jest przez łąki, ale po obu jego stronach na wyższych tarasach rosną bory sosnowe. Pozostałe tereny położone na północ od doliny Warty to submezoregion Międzyrzecze Warty i Noteci obejmujący wysokie tarasy lodowcowo-rzeczne, pochylające się ze wschodu na zachód od około 60 m do 40 m.n.p.m. Charakterystyczną cechą krajobrazu są wydmy o wysokości względnej 20-40 m (ponad 90 m.n.p.m.) porośnięte zwartym kompleksem Puszczy Noteckiej. Strona 23 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Są to wydmy różnego typu. Na północ od Sierakowa i Wronek przeważają wydmy poprzeczne. Pojezierze Poznańskie (315.51) jest wysoczyzną otoczoną z czterech stron dolinami: Warty, Obry oraz Bruzdą Zbąszyńską na zachodzie. Obszar gminy Wronki położony na południe od Warty, wchodzi w skład dwóch mikroregionów – Pojezierza Międzychodzko-Pniewskiego (315.512), które stanowią strefę marginalną fazy poznańskiej zlodowacenia bałtyckiego długości około 75 km i szerokości 10-20 km oraz Równiny Szamotulskiej (315.518) - płaskiej moreny dennej. Pojezierze Międzychodzko-Pniewskie wznosi się nad dno Obornickiej Doliny Warty na wysokość około 80 m (110 m n.p.m.), licznie występują tu jeziora, dominuje mieszane rolniczo - leśne użytkowanie. Wysokości Równiny Szamotulskiej nie przekraczają 80-90 m n.p.m. (tj. 30-40 m ponad dno doliny Warty), jeziora są nieliczne, dominuje rolniczy sposób użytkowania. Granicę pomiędzy mikroregionami wyznacza obniżenie Ostrorogi.”1 Geologia „Osady kenozoiczne spoczywają na utworach mezozoicznych, które stanowią głównie opoki, wapienie, margle i piaski glaukonitowe górnej kredy. Strop mezozoiku zalega przeciętnie na głębokości około 200 m. Osady mezozoiku przykryte są utworami trzeciorzędowego oligocenu. Są to głównie piaski drobnoziarniste, iły i mułki o miąższości około 60 m. Na nich zalegają osady mioceńskie, których miąższość waha się od 75 do 100 m. Ostatnim ogniwem trzeciorzędu jest seria plioceńskich iłów poznańskich. Na południe od Wronek miąższość osadów wynosi 25-50 m, natomiast na zachód od Wronek nawet na głębokości do 75 m. Zaburzony przez lądolód układ warstw powoduje występowanie wychodni iłów w samych Wronkach i dolinie Warty. W północnej części obszaru miąższości pliocenu są zdecydowanie mniejsze – we fragmencie wschodnim poniżej 25 m, a zachodnim nawet poniżej 10 m. (Wrzesiński D., 2003r.) Spąg utworów czwartorzędowych zalega przeciętnie na rzędnej od 0 do 25 m n.p.m. we wschodnim pasie na zachód od Wronek i szerokiej strefie na wschód od miasta. Miąższość czwartorzędu na analizowanym terenie jest niewielka i nieznacznie zmienia się od poniżej 10 m, w dolinie Warty i na południe od niej, do poniżej 25 m, na pozostałym obszarze. W części południowej, zasadniczo po dolinę Warty, są nimi prawie wyłącznie gliny zwałowe, natomiast na północ od Warty – utwory piaszczyste. (Wrzesiński D., 2003r.) 1 Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta i Gminy Wronki Strona 24 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 W północnej części gminy znajdują się pola wydmowe uformowane z piasków drobnoziarnistych. W formach wklęsłych wypełnionych utworami organicznymi występują torfy i gytie.”2 Gleby i użytkowanie terenu Jak wynika z danych Głównego Urzędu Statystycznego, przeważającą część terenu gminy Wronki zajmują lasy i grunty leśne - 64,52% (19 491 ha). Prawie ¼ ogólnej powierzchni gminy stanowią z kolei grunty orne - 24,40% (7 370 ha). Strukturę gruntów uzupełniają: pozostałe grunty i nieużytki - 6,81% (2 058 ha), łąki - 2,37% (717 ha), pastwiska - 1,75% (530 ha) oraz sady (0,14%). Łączna powierzchnia gruntów wchodzących w skład gminy Wronki to 30 207 ha. Strukturę gruntów wronieckiej gminy (według danych GUS z roku 2005) zaprezentowano na poniższym wykresie. Rysunek 5 Struktura użytkowania gruntów Gminy Wronki w 2005 roku Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego W strukturze gruntów ornych znajdujących się na terenie gminy największy udział mają te z glebami IV klasy bonitacyjnej (około 22%). Nieco mniej, bo około 16 – 17% ogólnej powierzchni stanowią grunty z glebami klas: IIIa, IIIb, VI oraz VIRZ. 7% ogólnej powierzchni stanowią grunty orne klasy V, 2% - klasy IV, natomiast 3% to grunty bardzo dobrej II klasy. 2 Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta i Gminy Wronki Strona 25 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Około 21% gruntów ornych należy do kompleksów pszennych (pszenny bardzo dobry – 3%, pszenny dobry – 14%, pszenny wadliwy – 3%). Występują one w miejscowościach: Nowa Wieś, Samołęż, Stare Miasto i Głuchowo. Kompleks gleb żytnich bardzo dobrych i dobrych (około 40% gruntów ornych) koncentruje się na południe od rzeki Warty. Gleby słabe na podłożu piasków słabogliniastych podścielonych piaskami luźnymi (gleby żytnie słabe – 12%, żytnie bardzo słabe – 17%) występują na północ od Warty oraz w rejonie wsi: Wartosław, Pakawie i Lubowo. Gleby te są przepuszczalne i wrażliwe na susze. Kompleksy zbożowo – pastewne obejmujące gleby zwięzłe, podmokłe oraz murszowe i torfowe (kompleks gleb: zbożowo – pastewny mocny – 3%; zbożowo pastewny słaby – 7%) występują w obniżeniach terenu na terasie zalewowej Warty oraz w dolinie cieków. Większe kompleksy znajdują się w okolicach miejscowości: Wronki, Chojno – Wieś, Stróżki i Wierzchocin. Podobnie jak w całej Wielkopolsce, gleby na terenie gminy Wronki charakteryzuje znaczny stopień zakwaszenia (co wiąże się z koniecznością przeprowadzania zabiegów wapnowania), niska zasobność w potas i magnez oraz wyższa w fosfor. Klimat W podziale Polski na regiony rolniczo – klimatyczne gmina Wronki stanowi część dzielnic: środkowej i bydgoskiej. Obszar ten charakteryzuje się najniższymi w Polsce rocznymi opadami, rzadko występującymi dniami z pogodą słoneczną lub niskim zachmurzeniem (około 37), a tym samym największą liczbą dni pochmurnych (średnio 128). Średnia roczna temperatura powietrza wynosi około 8°C. Nieco wyższe wartości średnie notuje się w dzielnicy środkowej, charakteryzującej się najmniejszą liczbą dni z pogodą mroźną (około 28 dni w roku) i większą, niż w dzielnicy bydgoskiej, liczbą dni z przymrozkami (od 100 do 110). Klimat gminy Wronki charakteryzuje się także długim czasem zalegania pokrywy śnieżnej (od 50 do 80 dni) oraz dłuższym (średnio o około 5 dni) okresem wegetacyjnym (od 210 do 220 dni). Gmina Wronki leży w obszarze dużych deficytów wodnych charakteryzującym się niską sumą opadów atmosferycznych oraz stosunkowo wysokimi temperaturami powietrza. Dominują tutaj wiatry z sektorów: zachodniego, północno-zachodniego i wschodniego. Strona 26 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Zasoby wodne Wody gruntowe na przeważającym obszarze gminy zalegają na głębokości 1 – 2 m p.p.t. (dolina Warty oraz rozciągająca się na południe od niej strefa wysoczyznowa). Wyraźnie głębiej wody podziemne występują w strefie pagórków wydmowych na obszarze Puszczy Noteckiej, miejscami nawet ponad 10 m p.p.t. Centralna i południowa część gminy położona jest w obszarze ochronnym głównych zbiorników wód podziemnych: na wschodzie GZWP nr 146 – Subzbiornik trzeciorzędowy Jezioro Bytyńskie – Wronki – Trzciel; na zachodzie GZWP nr 147 – Dolina rzeki Warty (Sieraków - Międzychód). Na terenie gminy zlokalizowane są również wody geotermalne. Przechodząc do charakterystyki wód powierzchniowych, na pierwszym miejscu należy wymienić rzekę Wartę, która jest głównym ciekiem gminy Wronki. Rzeka przepływa równoleżnikowo ze wschodu na zachód. Jej głównymi prawymi dopływami są kolejno: Smolnica (Kanał Wilczak) i Rów Rzeciński, Popowo oraz Struga Młyńska z jeziora Chojno. Lewe dopływy to natomiast: ciek bez nazwy przepływający przez Jezioro Samołęskie uchodzący do Warty we Wronkach, Ostroroga uchodząca do Warty poniżej Wartosławia oraz ciek w Karolewie. Większość terenu gminy odwadnia właśnie Warta, jedynie skrajnie północny fragment – Noteć. Strefa położona na południe od Warty odwadniana jest przez mniejsze cieki o nieznacznych przepływach, często o charakterze okresowym, co wiąże się z lokalnym zdrenowaniem obszarów użytków rolnych. Na terenie gminy Wronki występują liczne jeziora polodowcowe: Chojno – o powierzchni 48,46 ha – położone całkowicie w lasach Puszczy Noteckiej; maksymalna głębokość jeziora wynosi 10,1 m (średnia około 3,5 m); zbiornik przechodzi przesmykiem z groblą o wysokości 2 m w jezioro Kłuchowiec; Chojno charakteryzuje się słabo rozwiniętą linią brzegową; Jezioro Radziszewskie – o powierzchni 41,5 ha – typowy zbiornik polodowcowy z regularną i przeciętnie rozwiniętą linią brzegową; maksymalna głębokość – 12,1 m (średnia 4,1 m); Jezioro Rzecińskie – o powierzchni 36,93 ha – jezioro okolone torfowiskiem, które porastają liczne rzadkie gatunki roślin; od 2006 roku teren jeziora jest chroniony jako obszar Natura 2000 „Torfowisko Rzecińskie”; Strona 27 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Kłuchowiec – o powierzchni 13,1 ha – nazywane także Głuchowiec lub Głuchowskie; położone w zachodniej części gminy Wronki, przy drodze wojewódzkiej nr 150; od południowego brzegu jezioro połączone z jeziorem Chojno; Jezioro Pakawskie – o powierzchni 31,1 ha; Mylinek – o powierzchni 5,7 ha; Kupiszewo – o powierzchni 10,24 ha; Jezioro Czarne – o powierzchni 4,48 ha; maksymalna głębokość jeziora to 8 m (średnia – 4,9 m); Grabowo – o powierzchni 6,42 ha; maksymalna głębokość jeziora to 9 m (średnia – 5,1 m); Cyblin – o powierzchni 8,05 ha; maksymalna głębokość jeziora to 17 m (średnia – 7,2 m); Jezioro Pożarowskie – o powierzchni 45,1 ha; Śradowo; Samita; Jezioro Samołęskie – o powierzchni 29 ha. Jeziora znajdujące się na terenie gminy Wronki zajmują łączną powierzchnię około 260 ha, co stanowi 0,86% ogólnej powierzchni gminy. Do wód powierzchniowych zaliczają się także: stawy, zbiorniki przeciwpowodziowe, zbiorniki retencyjne, niewielkie oczka wodne oraz drobne zbiorniki lokalne. Szata roślinna Jak wynika z przedstawionej wyżej, struktury użytkowania gruntów na terenie Gminy Wronki, prawie 2/3 jej powierzchni stanowią obszary leśne. Pełnią one funkcje: gospodarczą, ekologiczną oraz turystyczno – rekreacyjną. Główny ich kompleks należy do Puszczy Noteckiej. Lasy Puszczy Noteckiej rozpościerają się na sandrach i piaskach rzecznych teras akumulacyjnych oraz na rozległych terenach wydmowych. Na ubogich glebach przeważają głównie siedliska borowe o niebogatych drzewostanach sosnowych (stanowią one 80-90% powierzchni leśnych) – bory świeże, bory suche i bory mieszane świeże o bardzo niskiej produkcyjności. Rzadko spotykane są tutaj siedliska żyźniejsze z drzewostanami bukowymi i dębowymi. Strona 28 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Lasy występujące na terenie gminy Wronki można podzielić na: lasy suche – występują przede wszystkim na obszarze zwydmionym wyższej terasy pradoliny wchodzącej w skład Kotliny Gorzowskiej; są to lasy podatne na erozję, charakteryzujące się dużym zagrożeniem pożarowym z uwagi na częsty niedobór wilgoci; dominuje tutaj sosna (95%); występują także: brzoza, olsza, dąb oraz świerk; lasy siedlisk wilgotnych – bór wilgotny, bór mieszany, las wilgotny – występują na niewielkich powierzchniach w nieckach deflacyjnych między wydmami, w pobliżu jezior, cieków oraz w dolinie Warty; są to siedliska wilgotne, okresowo zalewane; w strukturze drzewostanu przeważa sosna oraz olcha, a w runie: borówka bagienna, trzcina, bagno oraz paprocie; bór świeży – w drzewostanie dominuje sosna z domieszką dębu i brzozy oraz osiki; w podszycie występują jałowce i jarzębina, w runie: borówka, mchy i paprocie; bór mieszany świeży – drzewostan w największym stopniu tworzą: sosna, brzoza, dąb, buk, grab, klon i modrzew; w podszyciu: jarzębina, kruszyna i trzmielina; w runie: borówka, trawy, paprocie i konwalia; las świeży – zajmuje niewielkie fragmenty nad Jeziorem Wielkim; w drzewostanie najczęściej występują: grab, buk, dąb, klon i lipa; w podszyciu wielowarstwowym: podrosty drzew, leszczyna, kalina, jarzębina, głóg, jeżyny; w runie – trawy. Zdecydowana większość lasów pełni funkcje ochronne: glebochronne i wodochronne. Lasy ochronne występują nad Jeziorem Radziszewskim, na północ od Wronek, aż do wsi Obelzanki, wzdłuż Warty oraz nad jeziorami w południowo – zachodniej części gminy. Obszary i obiekty chronione Na terenie gminy Wronki występują siedliska objęte ochroną w ramach sieci NATURA 2000. Należą do nich: Obszar specjalnej ochrony ptaków – „Puszcza Notecka” (PLH 300015) – najważniejsza w regionie ostoja ptaków drapieżnych, głównie kani rudej, kani czarnej, bielika i rybołowa; teren jest również istotnym lęgowiskiem błotniaków i sów – puchacza i włochatki; Strona 29 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Obszar specjalnej ochrony siedlisk „Torfowisko Rzecińskie” (PLH 300019) – położony jest w rozległym obniżeniu pomiędzy wydmami Puszczy Noteckiej, w obrębie międzyrzecza Warty i Noteci, ok. 7 km na północny – zachód od Wronek; oprócz cennych gatunkowo ptaków znajduje się tutaj unikatowa ostoja tzw. mechowisk z cenną florą mchów i storczyków; Obszar specjalnej ochrony siedlisk „Jezioro Kubek” (PLH 300006) – leży na pograniczu wysokiej i środkowej terasy Obornickiej Doliny Warty oraz pól wydmowych Międzyrzecza Warty i Noteci, na północ od Sierakowa; na terenie gminy Wronki występuje jedynie północny fragment obszaru objętego ochroną; Jezioro Kubek chroni znakomicie zachowany kompleks zbiorowisk naturalnych związanych m.in. ze szczególnym układem warunków siedliskowych powstających na styku dwóch fizjotopów – typowych dla Puszczy Noteckiej - zalesionych wydm i stosunkowo rozległej misy jeziornej u ich podstawy; występuje tutaj bardzo dobrze wykształcony, rozległy kompleks olsów i towarzyszącej im roślinności związanej z krystalicznymi wodami źródlanymi. Północna i zachodnia część obszaru gminy Wronki objęta jest ochroną i wchodzi w skład Obszaru Chronionego Krajobrazu „Puszcza Notecka”. Jest to obszar obejmujący największy w Polsce kompleks wydm śródlądowych o wysokościach względnych dochodzących do 40 m zlokalizowany na terasach rzecznych w międzyrzeczu warciańsko – noteckim. Tereny wydmowe porasta bór sosnowy o nazwie „Puszcza Notecka”. Na terenie gminy Wronki granica Obszaru Chronionego Krajobrazu „Puszcza Notecka” biegnie południową granicą gminy, dalej drogami w kierunku północnym przez miejscowości: Głuchowo, Wróblewo, Pożarowo, Wartosław i Krasnobrzeg. Z Krasnobrzegu granica przebiega w kierunku wschodnim do miejscowości Popowo, a dalej granicą lasu na północ do Wronek do drogi Borek – Samołęż, by następnie skręcać na południe i na wschód wzdłuż linii kolejowej. Na terenie Gminy Wronki występuje 8 obszarów ustanowionych, stosownymi uchwałami Rady Miasta i Gminy Wronki, użytkami ekologicznymi. Są to: „Kobusz i Smolarnia” – kompleksy gruntów położone wśród lasów sosnowych, charakteryzujące się roślinnością bagienno – łąkową oraz fauną bezkręgowców właściwych dla danych zespołów roślinnych (zespoły roślinne Strona 30 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 turzycowe, sitowia leśnego); użytki zlokalizowane są na terenie leśnictwa Smolarnia; „Bagno Żurawinowe” – kompleks gruntów charakteryzujący się roślinnością bagienno – łąkową; użytek zlokalizowany jest na terenie leśnictwa Lutyniec, a jego tereny sąsiadują z Jeziorem Rzecińskim i obejmują częściowo podmokłe trzęsawiska; na bagnach i łąkach wykształciły się zespoły turzycowe, zespół sitowia leśnego i zespół mozgawy (trzciny pospolitej); występują tutaj takie rośliny jak: rosiczka okrągłolistna, żurawina błotna, wełnianka pochwowata, mech torfowiec; zwierzęta reprezentowane są m.in. przez: żurawia, bociana czarnego, słonkę, kanię rudą, rybołowa oraz wydrę; „Kacze Błota” – teren jest enklawą zbiorowiska roślin bagiennych z oczkiem wodnym otoczonym drzewostanem sosnowym; wykształciły się tutaj zespoły roślin turzycowych oraz zespół sitowia leśnego; użytek zlokalizowany jest na terenie leśnictwa Mokrz; „Bobrowy Zakątek” – kompleks gruntów położonych na siedliskach olsowych, porośnięty roślinnością bagienną, wśród której spotyka się kosaćca żółtego, storczyka plamistego, całą gamę traw turzycowych oraz różne odmiany wierzb; teren ten jest miejscem bytowania borsuka, bobra, żurawia, a także ptaków drapieżnych; użytek zlokalizowany jest na terenie leśnictwa Smolnica; „Wrzosowe Wydmy” – teren stanowi szeroki pas przeciwpożarowy przecinający monolit lasów Puszczy Noteckiej; grunty narażone są na erozję wietrzną; jest to teren pagórkowaty, zbudowany z piasków wydmowych, pokryty kobiercem wrzosów i roślinnością kserotermiczną; użytek zlokalizowany jest na terenie leśnictw: Gogolice, Smolarnia oraz Pustelnia; „Bagno i Jezioro Rzecińskie” – w skład użytku ekologicznego wchodzi jezioro o powierzchni 19,52 ha oraz bagno z torfowiskami o powierzchni 36,40 ha; celem powołania użytku jest ochrona torfowisk przejściowych i niskich; występuje tutaj 26 zbiorowisk roślin zaliczonych w Wielkopolsce do rzadkich i zagrożonych, charakterystycznych dla strefy tundry, takich jak: rosiczka okrągłolistna, lipiennik loseli oraz mchy torfowe; obszar charakteryzuje się występowaniem 117 gatunków ptaków, w tym 86 gatunków lęgowych wskazanych w Polskiej Czerwonej Strona 31 z 132 Księdze Zwierząt; można tutaj Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 zaobserwować m. in.: bąka, bączka, podgorzałkę, kanię rudą, orła bielika, zielonkę, podróżniczka; „Staw Samita” – położony na terenie leśnictwa Samita wśród starych, wiekowych dębów i sosen nieopodal zabytkowej leśniczówki, dawnego dworku myśliwskiego Hrabiów Kwileckich z Wróblewa; Staw Samita jest w rzeczywistości jeziorem mającym charakter stawu, którego północno – zachodnia część jest porośnięta roślinnością szuwarową; występuje tutaj wiele ciekawych gatunków flory i fauny. W gminie Wronki zlokalizowanych jest ponadto 21 pomników przyrody. Tą formą ochrony objętych jest 12 grup drzew, 7 pojedynczych drzew, głaz narzutowy oraz stanowisko paproci. W katalogu tym znajdują się przedstawiciele 5 gatunków drzew: dąb szypułkowy, sosna zwyczajna, buk zwyczajny, lipa drobnolistna, brzoza brodawkowata. 2.3. Zasoby kulturowe Najważniejszymi obiektami wpisanymi do rejestru zabytków są: Na terenie miasta Wronki: historyczny układ urbanistyczny miasta (XIV – XX w.); kościół parafialny p.w. św. Katarzyny; Klasztor Franciszkanów (poł. XVIII w.); spichlerz ul. Szkolna 2; wodociągowa wieża ciśnień PKP (1900 r.); wodociągowa wieża ciśnień (1893 r.); stacja kolejowa przy. ul. Dworcowej (ok. 1880 – 1900 r); zespół budynków przy ul. Poznańskiej1; Na terenie gminy: Biezdrowo – kościół p.w. św. Mikołaja (XV/XVI w.), zespół pałacowy – pałac, park (1870 r.); Chojno – kościół p.w. Chrystusa Króla (1926 – 1928 r.), cmentarz rzymsko – katolicki (1917 r.), cmentarz kultury łużyckiej; Ćmachowo – park dworski (II poł. XIX w.); Nowa Wieś – zespół pałacowy – pałac, park i oficyna (1874 r.); Strona 32 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Pożarowo – zespół pałacowy – pałac i park (1870 – 1880 r.); Wartosław – kościół p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa (1904r.), kościół fil. p.w. Świętej Trójcy i św. Łukasza (1785 r.); Wróblewo – zespół pałacowy – pałac, kaplica i park (XIX w.). Cenne ze względów kulturowych są także następujące obiekty usytuowane na terenie miasta Wronki: kościół parafialny p.w. św. Katarzyny (rzeźba Pieta z XVI w., ołtarz rzeźbiony i malowany w 1954 r., 3-nawowy korpus kościoła, prezbiterium ze sklepieniem krzyżowo – żebrowym, rzeźba Chrystusa Vir Dolorum z ok. XV w.); kościół klasztorny oo. Franciszkanów z 1279 r., który aktualnie jest siedzibą Wyższego Seminarium Duchownego oo. Franciszkanów; wielki kompleks więzienny z 1894 r. wzorowany na najnowocześniejszym wówczas więzieniu w USA; ratusz z 1919 r.; groby ofiar stalinizmu; i wiele innych. Najważniejszymi organizacjami prowadzącymi działalność kulturalną na terenie gminy Wronki są: Wroniecki Ośrodek Kultury – rozpoczął działalność w roku 1955 i po dzień dzisiejszy pełni rolę animatora kultury w gminie Wronki; instytucja dysponuje: głównym budynkiem z Dużą Salą koncertową mogącą pomieścić 500 osób, Salą Lustrzaną, zabytkowym budynkiem Muzeum i Biblioteki, Salą Widowiskowo – Kinową, Amfiteatrem na terenie rekreacyjnym Olszynki, gdzie w okresach letnich odbywają się imprezy oraz „Pracownią na Polnej” przeznaczoną dla sekcji plastycznej, Klubu dla Emerytów, Rencistów i Inwalidów i Koła Śpiewaczego; Wroniecki Ośrodek Kultury jest organizacyjnie podzielony na: Bibliotekę Publiczną Miasta i Gminy Wronki – została założona w 1947 roku; podlegają jej 4 filie (3 na wsi i jedna w mieście); zbiory biblioteczne są gromadzone według zapotrzebowania czytelników; biblioteka oferuje literaturę piękną dla dorosłych i dzieci, lektury szkolne, literaturę popularno Strona 33 z 132 – naukową, książki regionalne Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 i czasopisma; w sali bibliotecznej do dyspozycji czytelników znajdują się 2 stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu; placówka oprócz swojej podstawowej funkcji pełni także rolę ośrodka edukacyjnego i kulturalnego – organizuje spotkania autorskie, przeprowadza lekcje biblioteczne, konkursy plastyczne i literackie oraz zajęcia edukacyjne dla dzieci; Dom Kultury – rozpoczął działalność w 1955 roku, a rok później nastąpiło jego oficjalne otwarcie; placówka zajmuje się organizacją wszelkich form przejawów kultury z wyłączeniem gromadzenia i udostępniania zbiorów muzealnych oraz czytelnictwa i udostępniania książek; w ramach Domu Kultury działa 19 różnych sekcji, klubów i zespołów, z których wiele prezentuje się w całym kraju i za granicą, uświetnia uroczystości państwowe, kościelne oraz imprezy lokalne; Muzeum Ziemi Wronieckiej – działa od 1993 roku; założone zostało z inicjatywy Towarzystwa Miłośników Ziemi Wronieckiej; siedzibą muzeum jest spichlerz z poł. XIX wieku znajdujący się w centrum miasta; zbiory muzeum tworzą obiekty związane z historią Ziemi Wronieckiej w większości podarowane przez społeczeństwo; ekspozycje podzielone są na działy: artystyczno – historyczny (średniowiecze, XIX i XX w.), archeologiczny (pradzieje), etnograficzny (XIX i XX w.) i łowiecko – przyrodniczy (Puszcza Nadnotecka); w piwnicy budynku znajduje się Sala Wystaw Czasowych, w której oprócz wystaw, organizowane są prelekcje, spotkania i zajęcia dla dorosłych oraz dzieci; stowarzyszenia: Wronieckie Stowarzyszenie Historyczne „Historica”; Komitet Współpracy Gminy Wronki z Zagranicą; 5. Wroniecka Drużyna Harcerska „Czerwone Berety”; Bractwo Kurkowe; Orkiestra Dęta WOK Wronki; Stowarzyszenie „Przede Wszystkim Człowiek” we Wronkach; Polski Komitet Pomocy Społecznej; Strona 34 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Koło Pomocy Dzieciom Niepełnosprawnym; Koło Łowieckie „Wrona”; ROD Wronki; Koło PZW „Warta” Wronki; 5. Wroniecka Harcerska Drużyna Spadochronowa; Stowarzyszenie Kobiet po Mastektomii AGATA we Wronkach; Związek Nauczycielstwa Polskiego Oddział Wronki; Stowarzyszenie Przyjaciół Żeglarstwa „RINGABULINA”; Stowarzyszenie „Lapidarium Żydowskie we Wronkach”; Koło Diabetyków; Gminny Związek Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych we Wronkach; Stowarzyszenie „Nadwarciańska Kolej Drezynowa”; Polski Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów; Ochotnicza Straż Pożarna Wronki; Stowarzyszenie Na Rzecz Osób Niepełnosprawnych „Jesteśmy Razem”; Towarzystwo Opieki nad Zwierzętami; 12. Harcerska Drużyna Pożarnicza „CHĘCHACZE”; Stowarzyszenie Przyjaciół Mażoretek MIRAŻ Wronki; Ludowy Klub Sportowy CZARNI we Wróblewie; Rada Gminna Zrzeszenia Ludowe Zespoły Sportowe we Wronkach; Stowarzyszenie Wronieckich Przedsiębiorców; Stowarzyszenie Sztuk i Sportów Walki MMA FIGHT CLUB WRONKI; Towarzystwo Miłośników Ziemi Wronieckiej; Stowarzyszenie „WRONIECKI KLUB BIEGACZA”; Wronieckie Stowarzyszenie OKINAWA KARATE KOBUDO; Wronieckie Stowarzyszenie Kultury; Amatorskie Stowarzyszenia Kręglarzy we Wronkach; Wroniecki Klub Karate; Klub Kręglarski DZIEWIĄTKA-AMICA we Wronkach; Strona 35 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 UKS Błękitni we Wronkach; Klub Sportowy MKS „Błękitni” Wronki; Ludowy Zespół Sportowy WARTA w Wartosławiu; LUKS GRY LOGICZNE we Wronkach; UKS HERBERTUS we Wronkach; Fundacja na rzecz Ludzi Ubogich, Samotnych i Bezdomnych „GALICJA”; UKS WAWRZYN w Biezdrowie; Fundacja „Wroniecki Zakład Społeczno-Historyczny Wieża”; UKS LEŚNA we Wronkach; Lokalna Grupa Rybacka „Warta-Noteć”; UKS WRONA we Wronkach; Cech Rzemiosł Różnych; Fundacja „AMICIS”; Fundacja BAJKA WITA DZIECI – RAZEM ŁATWIEJ; „FEMINA PROJECT” CENTRUM PROMOCJI I ROZWOJU KOBIET. 2.4. Infrastruktura techniczna Sieć drogowa Przez miasto i gminę Wronki przebiegają następujące drogi: drogi wojewódzkie: droga wojewódzka nr 140 – o kierunku północ – południe; łączy drogę wojewódzką nr 182 i miejscowości: Wronki, Krucz, Ciszkowo, aż do drogi wojewódzkiej nr 181; droga wojewódzka nr 143 – droga o położeniu równoleżnikowym z Wartosławia do Pierwoszewa i Wronek, gdzie łączy się z drogą wojewódzką nr 182; droga wojewódzka nr 145 – z przeprawą promową na Warcie - łączy Chojno – Wieś z drogą wojewódzką nr 182 na wysokości miejscowości Ćmachowo; droga wojewódzka nr 149 – biegnie w kierunku wschód – zachód, na wysokości Jeziora Radziszewskiego Strona 36 z 132 rozpoczyna się od drogi Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 wojewódzkiej nr 150, przebiega przez miejscowość Chojno Błota Małe, Chojno Błota Wielkie, Mokrz, Rzecin i łączy się na północ od Jasionnej z drogą wojewódzką nr 140; prawie w całości jej trasa zlokalizowana jest na terenie Puszczy Noteckiej; droga wojewódzka nr 150 – relacji Sieraków – Wronki; prowadzi równolegle do biegu rzeki Warty po jej północnej stronie; na trasie zlokalizowane są miejscowości: Popowo, Chojno – Wieś oraz Bucharzewo; obecnie, wraz z odcinkiem drogi wojewódzkiej nr 182 zlokalizowanej na zachód od Wronek, omawiana droga skupia na sobie duży ruch tranzytowy przez miasto w kierunku wschód – zachód; droga wojewódzka nr 182 – prowadzi z Sierakowa do Wronek i dalej w kierunku zachodnim do miejscowości Piotrowo (gmina Obrzycko), następnie biegnie w kierunku północnym przez Klempicz, Lubasz, Czarnków do Ujścia, gdzie łączy się z drogą krajową nr 11; droga wojewódzka nr 184 – relacji Wronki – Ostroróg – Szamotuły – Przeźmierowo – Poznań; droga o dużym znaczeniu tranzytowym i dużym natężeniu ruchu kołowego; trasa przecina Wronki na osi północ – południe; droga wojewódzka nr 186 – biegnie od drogi wojewódzkiej nr 184 na południowym krańcu gminy Wronki i łączy miejscowości: Wierzchocin, Chrzypsko Wielkie i Kwilcz, gdzie spotyka się z drogą krajową nr 24; drogi powiatowe: droga powiatowa 1838P – Lubowo – Wartosław (droga wojewódzka nr 143); droga powiatowa 1839P – Pierwoszewo (droga wojewódzka nr 143) – Biezdrowo – Ćmachowo (droga wojewódzka nr 182); droga powiatowa 1840P - Ćmachowo (droga wojewódzka nr 182) – Marianowo (droga powiatowa nr 1841P); droga powiatowa 1841P – Nowa Wieś (droga wojewódzka nr 184) – Marianowo – Wierzchocin (droga wojewódzka nr 186); Strona 37 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 droga powiatowa 1842P - Wierzchocin (droga wojewódzka nr 186) – Głuchowo; droga powiatowa 1843P – Rzecin (droga wojewódzka nr 149) – Wronki ul. Rzecińska (droga wojewódzka nr 150); droga powiatowa 1844P – Ćmachowo (droga wojewódzka nr 182) – Wróblewo (droga wojewódzka nr 186); droga powiatowa 1845P – Nowa Wieś (droga wojewódzka nr 184)Samołęż – Ordzin (gmina Obrzycko) – Pęckowo (gmina Obrzycko), Szamotuły (miasto powiatowe) łączy się z drogą wojewódzką nr 185; droga powiatowa 1895P – w mieście Wronki – ulica Mickiewicza – od ulicy Rzecznej do granic miasta; droga powiatowa 1896P – w mieście Wronki – ulica Klasztorna – od ulicy Zwycięzców do ulicy Mickiewicza; droga powiatowa 1897P – w mieście Wronki – ulica Powstańców Wielkopolskich – od ulicy Poznańskiej do ulicy Sierakowskiej; droga powiatowa 1898P – w mieście Wronki – ulica Nowa – od ulicy Nowowiejskiej do ulicy Powstańców Wielkopolskich; drogi gminne – na terenie miasta i gminy znajduje się 117 dróg administrowanych przez samorząd gminny, w tym drogi publiczne: 52 dróg na terenach wiejskich; 74 dróg w mieście Wronki. Utrudnieniem komunikacyjnym w aspekcie struktury sieci drogowej jest niewątpliwie brak wystarczającej liczby połączeń północnej części miasta z częścią południową przez rzekę Wartę. We Wronkach funkcjonuje tylko jeden most, na którym kumuluje się cały ruch pieszy oraz kołowy w kierunku północ – południe. Oprócz tego problemami są także: brak obwodnicy, niezadowalający stan techniczny istniejących dróg oraz niewystarczająca liczba miejsc parkingowych. Sieć komunikacji kolejowej i autobusowej Przez miasto Wronki biegnie linia kolejowa E59, która stanowi istotny element w krajowej sieci kolejowej i odgrywa ogromną rolę w transporcie pasażerskim i towarowym. Za jej pośrednictwem odbywa się transport towarowy pomiędzy portami Bałtyku a państwami Strona 38 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Europy Środkowej i Bałkanami. Linia ta jest odcinkiem międzynarodowego ciągu transportowego z Malmö i Ystad przez Świnoujście – Szczecin – Poznań – Wrocław – Chałupki do granicy państwa i dalej do Wiednia i Budapesztu. Linia jest dwutorowa i zelektryfikowana. Bezpośrednie połączenia kolejowe w komunikacji pasażerskiej z miasta Wronki prowadzą do: Poznania, Łodzi, Szczecina, Wrocławia, Krzyża, Gorzowa, Przemyśla, Terespola, Warszawy, Zbąszynia, Zielonej Góry, Zamościa, Lublina, Świnoujścia, Katowic, Krakowa. W ciągu doby z Wronek pasażerów zabiera około70 pociągów. Komunikacja autobusowa realizowana jest przede wszystkim przez PKS w Pile, Wałczu i Poznaniu. Na terenie gminy znajduje się 14 przystanków autobusowych oraz dworzec PKS w mieście Wronki (w sąsiedztwie dworca kolejowego). Komunikacja autobusowa umożliwia mieszkańcom gminny Wronki przemieszczanie się m.in. do Poznania czy Piły. Transport autobusowy nie pokrywa w popytu na usługi przewozowe w zakresie ruchu lokalnego. Sieć wodociągowa i kanalizacyjna Właścicielem infrastruktury wodociągowej na terenie miasta Wronki jest Przedsiębiorstwo Komunalne Sp. z o.o. natomiast sieć na terenach wiejskich należy do Gminy Wronki. Dane dotyczące sieci wodociągowej i kanalizacyjnej w gminie Wronki w latach 2008 – 2012 zaprezentowano w poniższych tabelach. Tabela 11 Sieć wodociągowa w gminie Wronki w latach 2008 - 2012 Wyszczególnienie Długość czynnej sieci rozdzielczej w km Ilość przyłączy w szt. Woda dostarczona gospodarstwom domowym w dam3 Liczba osób korzystających z sieci wodociągowej Zużycie wody w gospodarstwach domowych na 1 mieszkańca w m3 2008 2009 2010 2011 2012 142,2 143,1 148,6 151,2 150,1 3 682 3 041 3 110 3 128 3 347 545,6 510,6 523,4 518,8 511,7 17 028 17 022 17 268 17 279 17 315 29,0 27,2 27,6 27,3 26,9 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego Strona 39 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Tabela 12 Sieć kanalizacyjna w gminie Wronki w latach 2008 - 2012 Wyszczególnienie 2008 2009 2010 2011 2012 Długość czynnej sieci kanalizacyjnej w km 22,4 22,4 22,4 22,4 22,5 Ilość przyłączy w szt. 1 582 1 502 1 502 1 502 1 601 491,0 483,8 191 203 496 10 192 10 182 10 323 10 323 10 395 Ilość odprowadzonych ścieków w dam 3 Liczba osób korzystających z sieci kanalizacyjnej Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej pociągnęło za sobą konieczność dostosowania gospodarki wodnej do znowelizowanych aktów prawnych, przede wszystkim do ustawy Prawo wodne wraz z aktami wykonawczymi i ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków, ustawy Prawo ochrony środowiska wraz z Rozporządzeniem Ministra Środowiska w sprawie komunalnych osadów ściekowych oraz ustawy Prawo budowlane wraz z Rozporządzeniem Ministra Budownictwa w sprawie sposobu realizacji obowiązków dostawców ścieków przemysłowych oraz warunków wprowadzenia ścieków do urządzeń kanalizacyjnych. Na sieć wodno – ściekową istniejącą na terenie gminy składają się: ujęcia wody wraz ze stacjami uzdatniania, przewody przesyłowe i rozdzielcze, przyłącza wodociągowe oraz zbiorcze i indywidualne oczyszczalnie ścieków, kanały ciekowe i przykanaliki. Od listopada 2013 r. funkcjonują na terenie Wronek dwie oczyszczalnie ścieków. Funkcjonująca do niedawna oczyszczalnia ścieków „OGRODY” przy ul. Morelowej we Wronkach została wyłączona z eksploatacji, a ścieki do niej dopływające zostały skierowane na oczyszczalnię na Os. Borek. Aktualnie funkcjonujące oczyszczalnie to: oczyszczalnia „ZAMOŚĆ” - służy do oczyszczania ścieków z osiedla, jej przepustowość wynosi 300 m3/dobę; system kanalizacyjny posiada 1 przepompownię ścieków; oczyszczalnia „BOREK” - służy do oczyszczania ścieków z pozostałej części Wronek, w przyszłości również wsi przyległych do miasta; jej przepustowość to 2000 m3/dobę; na oczyszczalni zachodzi mechaniczne oraz biologiczne oczyszczanie ścieków; nowa oczyszczalnia została pobudowana na terenie zlikwidowanej oczyszczalni typu „Bioblok” i oddana do użytku w 2013 r.; Strona 40 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 dostępna powierzchnia terenu pozwala na zaplanowanie w tym miejscu budowy drugiego reaktora biologicznego, a tym samym podwojenie przepustowości oczyszczalni. Na potrzeby oczyszczalni na terenie miasta Wronki pracuje 7 przepompowni ścieków i 4 przelewy burzowe. Głównymi obiektami oczyszczalni są: stacja zlewcza ścieków dowożonych; komora rozprężna ze stacją automatycznego poboru prób ścieków; komora kraty rzadkiej; komora sit; piaskownik z separatorem i płuczką piasku; główna przepompownia ścieków wraz z komorą rozdziału; komora pomiaru ilości ścieków dopływających biologicznego do oczyszczania bloku biologicznego ścieków (komora oczyszczalni; defosfatacji, blok komora napowietrzania, osadnik wtórny, przepompownia osadu recyrkulowanego i nadmiernego); punkt zlewny osadu dowożonego; komora pomiaru ilości ścieków oczyszczonych wraz z automatyczną stacją poboru prób; stacja dozowania soli żelaza; wylot ścieków oczyszczonych do odbiornika; budynek obsługi technicznej; budynek magazynowo-garażowy; biofiltr; technologiczne sieci międzyblokowe. Oczyszczalnia ścieków „BOREK” jest obiektem zautomatyzowanym. Sterownik zbiera i przetwarza dane z 43 punktów pomiarowych i kieruje je do serwera. Umożliwia to wizualizację procesu oczyszczania i dostarczanie informacji o pracy przepompowni ścieków zlokalizowanych na terenie miasta. Transmisja z obiektów oddalonych odbywa się za pomocą sieci telefonii komórkowej. Nowa oczyszczalnia ścieków, stanowiąca ważny element całego projektu pn. „Uporządkowanie gospodarki ściekowej na terenie miasta i gminy Wronki”, jest istotnym z ekologicznego punktu widzenia obiektem w rejonie i pozwala na poprawę stanu środowiska naturalnego. Oczyszczalnia przejmuje ścieki, które dotychczas w dużej mierze trafiały bezpośrednio do rzeki Warty. Proces oczyszczania jest zgodny z aktualnymi wymogami w zakresie parametrów ścieków oczyszczonych odpływających z oczyszczalni ścieków. Na terenie miasta działa nowa sieć kanalizacyjna grawitacyjna i ciśnieniowa z przepompowniami tłocznymi, które przejęły ścieki z 11 rozproszonych systemów kanalizacyjnych i skierowały ścieki na oczyszczalnię BOREK. W przyszłości planuje się Strona 41 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 rozbudowę oczyszczalni „BOREK”, przejęcie ścieków z Osiedla Zamość i likwidację oczyszczalni „ZAMOŚĆ”, która dotychczas odbierała ścieki od mieszkańców z tego regionu. W ostatnich latach przeprowadzono również modernizację najgorzej funkcjonujących odcinków sieci kanalizacji. W mieście Wronki funkcjonuje 1 stacja uzdatniania wody, która z końcem 2014r. ma zostać gruntownie zmodernizowana i w pełni zautomatyzowana. Stopień zwodociągowania, na obszarze miejskim wynosi 100%, natomiast wskaźnik skanalizowania kształtuje się na poziomie 97%. Charakterystyczną cechą gospodarki wodno-ściekowej na terenach wiejskich jest relatywnie powolny rozwój sieci kanalizacyjnej w stosunku do stopnia zwodociągowania. Budowa wodociągów, której na obszarach wiejskich na ogół nie towarzyszy rozwój kanalizacji (i oczyszczalni ścieków) jest sprzeczna z zasadą zrównoważonego rozwoju i polityką ochrony środowiska w Unii Europejskiej, zgodnie z którymi powyższe urządzenia oddaje się do użytku równocześnie. Z tego względu nowo pobudowana oczyszczalnia ścieków ”CHOJNO” została oddana do użytku wraz z siecią kanalizacji. Niezrównoważony rozwój sieci wodociągowej i kanalizacyjnej mógłby spowodować wzrost ilości ścieków i degradację środowiska. Urządzenia kanalizacyjne ułatwią zarówno życie codzienne, jak i prowadzenie działalności gospodarczej na terenach wiejskich. Na obszarach wiejskich gminy Wronki funkcjonuje 5 stacji uzdatniania wody, z czego tylko 1 jest stacją zautomatyzowaną (Wróblewo). Pozostałe stacje zostały wybudowane kilkanaście-kilkadziesiąt lat temu i w związku z tym planuje się w przyszłości ich modernizację, rozpoczynając od drugiej co do wielkości stacji wodociągowej w gminie – stacji w Nowej Wsi. Spełnienie zasad wynikających z Prawa wodnego, mówiących o konieczności jednoczesnego rozwiązania problemów zaopatrzenia ludności w wodę do picia oraz rozwiązania problemów gospodarki ściekowej, stanowi największy kłopot na obszarach wiejskich. Poziom rozbudowania sieci wodociągowo-kanalizacyjnej jest bardzo zróżnicowany. Dane pokazują, że zarówno wskaźniki zwodociągowania, jak i skanalizowania są większe na obszarach miejskich. W obrębie wsi systemy wodociągowe znacznie przeważają nad kanalizacyjnymi. Różnice między doprowadzeniem sieci wodociągowej i kanalizacyjnej wynikają głównie z wysokich nakładów finansowych na wyposażenie i utrzymanie infrastruktury. Systemy Strona 42 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 wodociągowo-kanalizacyjne cechuje złożona struktura sieci, duża kapitałochłonność, długi czas eksploatacji, ale także zróżnicowanie wieku eksploatowanych urządzeń. Na terenie gminy występują też indywidualne przydomowe oczyszczalnie ścieków. Ze względu na rozproszenie zabudowy są one pozytywnym aspektem ekologicznym zmniejszają presję na środowisko naturalne. W zakresie potrzeb ludności wiejskiej rozwój sieci wodociągowej jest ważniejszy niż sieci kanalizacyjnej. Inwestycje z zakresu kanalizacji i oczyszczalni ścieków wymagają większych nakładów finansowych i nie są postrzegane jako podwyższenie standardu życia, a jako dodatkowy kłopot. W warunkach wysokiego obciążenia budżetów gminy wydatkami bieżącymi, problemem jest brak środków finansowych na modernizację zamortyzowanych sieci wodociągowych i kanalizacyjnych. Wysoka kapitałochłonność stanowi barierę rozwoju sieci kanalizacyjnej. Z tego względu niezbędna jest zewnętrzna pomoc finansowa. Mimo wykonania w ostatnich latach znacznych inwestycji z zakresu dostępności do odpowiedniej jakości wody pitnej poprzez wzrost długości sieci wodociągowej, budowa sieci kanalizacyjnych wymaga dalszej rozbudowy i modernizacji. Miasto Wronki jest, a przyległe wsie w przyszłości zostaną, podłączone do oczyszczalni ścieków, natomiast tereny oddalone od miasta wymagają poprawy stanu sanitarnego. Konieczna jest rozbudowa i modernizacja zbiorczych systemów kanalizacji i oczyszczalni ścieków. Zapewni to obszarom wiejskim odpowiedni poziom zaopatrzenia w wodę i odprowadzenie ścieków, a jednocześnie ochronę środowiska i zapobieganie pogorszenia stanu jakości wód. Wymaga to znacznych środków finansowych. Na dzień dzisiejszy istnieją następujące potrzeby inwestycyjne: pobudowanie rurociągu kanalizacyjnego przerzucającego ścieki z „ZAMOŚCIA” do przepompowni ścieków i dalej do oczyszczalni „BOREK”; pobudowanie systemu kanalizacji na obszarach wiejskich i skierowanie ścieków do oczyszczalni „BOREK” (w związku z tym konieczna jest dalsza rozbudowa oczyszczalni); połączenie układów wodociągowych Wartosławia i Chojna w miejscowości Lubowo; tworzenie układów pierścieniowych wodociągów (tam gdzie to możliwe) celem zwiększenia niezawodności dostaw wody do odbiorców; Strona 43 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 modernizacja SUW Nowa Wieś (m.in. II stopień pompowania i wyposażenie w zbiornik retencyjny). Zaopatrzenie w energię elektryczną, gazową, cieplną Gmina Wronki charakteryzuje się bardzo korzystnym położeniem w układzie sieci energetycznej regionu, co zapewnia wysoką pewność dostaw energii elektrycznej. Na terenie gminy zlokalizowane się odcinki linii elektroenergetycznych wysokiego napięcia WN – 110 kV zasilane wielokierunkowo z Głównego Punktu Zasilania Wronki relacji: Wronki – Drawski Młyn, Wronki – Pniewy, Wronki – Szamotuły i Wronki – Czarnków. Zaopatrzenie w energię elektryczną nie stanowi bariery rozwojowej gminy. Stan urządzeń technicznych w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną można określić jako dobry. Dostawcą gazu na terenie gminy Wronki są: Wielkopolski Operator Systemu Dystrybucyjnego Sp. z o.o. w Poznaniu, AVRIO Media, PGNiG. Tabela 13 Dane dotyczące sieci gazowej w gminie Wronki w latach 2008 - 2012 Wyszczególnienie 2008 2009 2010 2011 2012 Długość czynnej sieci przesyłowej w m. 10 703 10 703 7 203 7 203 7 203 Długość czynnej sieci rozdzielczej w m. 41 825 41 825 42 825 43 752 44 055 Ilość czynnych przyłączy w szt. 403 417 442 465 486 Liczba odbiorców gazu (gosp. dom.) 421 453 469 496 559 Liczba odbiorców ogrzewających mieszkania gazem (gosp. dom.) Zużycie gazu w tys. m3 245 259 254 314 301 892,30 762,90 628,40 671,00 915,3 606,7 367,0 625,8 216,2 412,4 586 1 393 1 464 1 545 1 679 Zużycie gazu na ogrzewanie mieszkań w tys. m3 Liczba osób korzystających z sieci gazowej Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego Administratorem miejskiej sieci cieplnej jest Przedsiębiorstwo Komunalne Sp. z o.o. we Wronkach. Podstawowym źródłem ciepła w zintegrowanym układzie ciepłowniczym jest kotłownia Amica Wronki S.A. zlokalizowana przy ul. Mickiewicza 52. Kotłownia obejmuje swym zasięgiem osiedla: Staszica, Słowackiego, Borek i Mieszka I oraz ulice: Polną Strona 44 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Zwycięstwa, Partyzantów, R. Luksemburg, Chrobrego oraz niektóre obiekty użyteczności publicznej (Dom Kultury, szkoły, kino, ośrodek zdrowia). Układ rozprowadzający energię cieplną składa się w dominującej części z sieci cieplnej podziemnej prowadzonej w tzw. kanałach łupinowych oraz sieci preizolowanej w gruncie. Jedynie część sieci ułożona jest na estakadzie. Pozostała część miasta i gminy korzysta z ciepła wytwarzanego w kotłowniach indywidualnych. Telekomunikacja Gmina Wronki obsługiwana jest przez Telekomunikację Polską S.A oraz przez innych operatorów sieci telekomunikacyjnych w zakresie sieci telefonicznej, telefaksowej i sieci transmisji danych. Na terenie gminy dostępna jest telefonia bezprzewodowa GSM. Firmy telekomunikacyjne działające na terenie gminy Wronki oferują możliwość dostępu do Internetu zarówno w systemie przewodowym jak i bezprzewodowym. Funkcjonują również firmy oferujące usługi dostępu do Internetu drogą radiową. Korzystanie z cyfrowej telewizji satelitarnej, dostępu do Internetu i telefonu umożliwiają także funkcjonujące na terenie Wronek telewizje kablowe. Gospodarka odpadami Ustawa z dnia 13 września 1996r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach obowiązująca od 1 lipca 2013 roku wprowadziła nowe zasady w systemie gospodarowania odpadami komunalnymi. Zgodnie z treścią ustawy to samorząd gminny zapewnia czystość i porządek na swoim terenie i tworzy warunki niezbędne do ich utrzymania. Do zadań gminy należy w tym zakresie m.in.: tworzenie warunków do wykonywania prac związanych z utrzymaniem czystości i porządku na terenie gminy lub zapewnianie wykonania tych prac przez tworzenie odpowiednich jednostek organizacyjnych; zapewnianie budowy, utrzymania i eksploatacji własnych lub wspólnych z innymi gminami: regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych, stacji zlewnych, instalacji i urządzeń i unieszkodliwiania zwłok zwierzęcych, szaletów publicznych; Strona 45 z 132 do zbierania Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 objęcie właścicieli nieruchomości na terenie gminy systemem gospodarowania odpadami komunalnymi (wyjątek stanowią właściciele domków letniskowych w Chojnie); nadzorowanie gospodarowania odpadami komunalnymi, w tym realizacji zadań powierzonych podmiotom odbierającym odpady komunalne od właścicieli nieruchomości; selektywnej ustanawianie zbiórki odpadów komunalnych obejmującej co najmniej następujące frakcje odpadów: papier, metal, tworzywa sztuczne, szkło i opakowania wielomateriałowe oraz opakowania ulegające biodegradacji; tworzenie punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych w sposób zapewniający łatwy dostęp dla wszystkich mieszkańców gminy, w tym wskazywanie miejsc, w których mogą być prowadzone zbiórki zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego pochodzącego z gospodarstw domowych; zapewnianie osiągnięcia odpowiednich poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami oraz ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania; prowadzenie działań informacyjnych i edukacyjnych w zakresie prawidłowego gospodarowania odpadami komunalnymi, w szczególności w zakresie selektywnego zbierania odpadów komunalnych; udostępnianie na stronie internetowej urzędu gminy oraz w sposób zwyczajowo przyjęty informacji m. in. o: podmiotach odbierających odpady komunalne; miejscach zagospodarowania przez podmioty odbierające odpady komunalne zmieszanych odpadów komunalnych; osiągniętych poziomach recyklingu; punktach selektywnego zbierania odpadów komunalnych; podmiotach zbierających zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny; dokonywanie corocznej analizy stanu gospodarki odpadami komunalnymi, w celu weryfikacji możliwości technicznych i organizacyjnych gminy w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi; zapobieganie zanieczyszczaniu: ulic, placów i terenów otwartych; Strona 46 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 utrzymywanie czystości i porządku na przystankach komunikacyjnych, których właścicielem lub zarządzającym jest gmina; określanie wymagań wobec osób utrzymujących zwierzęta domowe w zakresie bezpieczeństwa i czystości w miejscach publicznych; zapewnienie zbierania, transportu i unieszkodliwiania zwłok bezdomnych zwierząt oraz współdziałanie z przedsiębiorstwami podejmującymi działalność w tym zakresie. Gmina Wronki realizuje wszystkie zadania określone zapisami obowiązującej ustawy, a także podejmuje szereg innych inicjatyw zmierzających do utrzymania czystości i porządku na terenie gminy, a także przyczyniających się do kształtowania wśród społeczności lokalnej właściwych postaw w zakresie gospodarowania odpadami. Właściciele wszystkich nieruchomości na terenie gminy Wronki są zobowiązani między innymi do posiadania pojemników na odpady komunalne i selektywne gromadzenie odpadów komunalnych, zgodnie ze złożoną deklaracją. Odpady odbierane są przez wyłonionego operatora systemu. Pozostałe odpady problemowe i niebezpieczne mieszkańcy oddają do Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych, który funkcjonuje we Wronkach na terenie Przedsiębiorstwa Komunalnego. 2.5. Infrastruktura społeczna Szkolnictwo Od początku odrodzonego samorządu terytorialnego władze samorządowe gminy Wronki wkładają maksimum wysiłku w poprawę warunków i jakości kształcenia, dlatego funkcjonujące na terenie gminy placówki oświatowe pozwalają dzieciom i młodzieży na realizację prawa do opieki, wychowania i nauki na odpowiednio wysokim poziomie. Na terenie gminy działają następujące placówki oświatowe: Przedszkole Nr 1 „Bajkowy Świat”; Przedszkole Nr 2; Prywatne Przedszkole „Mali Odkrywcy”; Niepubliczne Przedszkole „Olinek - Okrąglinek”; Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Janusza Korczaka; Szkoła Podstawowa Nr 2 im. Kornela Makuszyńskiego; Strona 47 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Szkoła Podstawowa Nowa Wieś im. Arkadego Fiedlera; Szkoła Podstawowa Chojno im. Agnieszki Bartol; Gimnazjum im. Zbigniewa Herberta; Zespół Szkół im. Wincentego Witosa w Biezdrowie; Zespół Szkół Nr 1 im. Powstańców Wielkopolskich; Zespół Szkół Nr 2 im. S. Konarskiego; Wyższe Seminarium Duchowne Braci Mniejszych Prowincji św. Franciszka z Asyżu pw. Bł. Dunsa Szkota; Powiatowy Zespół Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej w Szamotułach Poradnia Psychologiczno – Pedagogicza we Wronkach. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego wartości współczynników skolaryzacji w gminie Wronki w ostatnich latach charakteryzowały się niewielkimi wahaniami. Dla okresu lat 2008 – 2012 zaprezentowano je w poniższej tabeli. Tabela 14 Współczynniki skolaryzacji netto w gminie Wronki w latach 2008 - 2012 Wyszczególnienie 2008 2009 2010 2011 2012 Szkoły podstawowe 99,91 100,53 98,65 98,17 97,29 Gimnazja 97,44 95,13 96,91 99,23 100,00 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego Analizując dane dotyczące kształtowania się ogólnej liczby uczniów w poszczególnych typach szkół na terenie gminy Wronki zauważyć należy ogólny jej spadek. Wyraźnie zmniejszyła się liczba dzieci uczących się w szkołach podstawowych. Na tym poziomie nauczania w 2008 roku kształciło się 1 181 uczniów, podczas gdy w 2012 roku liczba ta wyniosła 1 098. Oznacza to spadek na przestrzeni 5 lat o 7,03%. Tendencja spadkowa notowana jest rokrocznie. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku ogólnej liczby osób pobierających naukę w szkołach ponadgimnazjalnych. W tej grupie zanotowano jeszcze bardziej znaczący spadek. W 2008 roku szkoły te kształciły 983 uczniów, natomiast w 2012 już tylko 838 (spadek o 14,75%). Liczba uczniów szkół gimnazjalnych kształtuje się w całym analizowanym okresie na podobnym poziomie. Ogólna tendencja spadku liczby uczniów ma charakter nie tylko lokalny, ale i ogólnokrajowy i wynika bezpośrednio z sytuacji demograficznej i wchodzenia w wiek szkolny roczników niżu demograficznego. Poniższe wykresy prezentują dane dotyczące kształtowania się liczby Strona 48 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 uczniów i absolwentów poszczególnych typów szkół w gminie Wronki na przestrzeni lat 2008 – 2012. Rysunek 6 Liczba uczniów w szkołach gminy Wronki w latach 2008 - 2012 1200 1000 800 szkoły podstawowe 600 gimnazja szkoły ponadgimnazjalne 400 200 0 2008 2009 2010 2011 2012 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego Rysunek 7 Liczba absolwentów szkół gminy Wronki w latach 2008 - 2012 350 300 250 200 szkoły podstawowe 150 gimnazja szkoły ponadgimnazjalne 100 50 0 2008 2009 2010 2011 2012 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego Strona 49 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że poziom komputeryzacji w szkołach na terenie gminy Wronki jest coraz lepszy. W ostatnich latach znacząco poprawiła się sytuacja w tej materii, szczególnie w szkołach podstawowych. Wzrosła tutaj bowiem wyraźnie liczba zarówno samych zestawów komputerowych jak i udział stanowisk z dostępem do Internetu w ogólnej ich liczbie. Dane na temat komputeryzacji szkół gminy Wronki w latach 2008 – 2012 przedstawiono w poniższej tabeli. Tabela 15 Liczba komputerów w szkołach gminy Wronki w latach 2008 - 2012 Wyszczególnienie 2008 Liczba komputerów w szkołach podstawowych w tym z dostępem do Internetu 2009 2010 2011 2012 90 107 113 121 135 83 88 95 110 130 Liczba komputerów w gimnazjach 38 39 51 44 35 w tym z dostępem do Internetu Liczba komputerów w szkołach ponadgimnazjalnych w tym z dostępem do Internetu 38 38 50 42 35 155 148 147 147 156 145 138 144 133 153 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego Opieka zdrowotna Na terenie gminy Wronki funkcjonują 4 przychodnie lekarskie. Opieka medyczna sprawowana jest ponadto przez: Zespół Ratownictwa Medycznego, gabinety specjalistyczne, ośrodki pielęgnacyjne, hospicjum domowe, gabinet rehabilitacyjny, zakład diagnostyki laboratoryjnej oraz prywatne gabinety lekarskie, Domy Opieki Społecznej: w Chojnie (męski) i Nowej Wsi (damski). Infrastruktura sportowa i rekreacyjna Głównym obiektem sportowym na terenie gminy Wronki jest stadion piłkarski, na którym swoje mecze rozgrywał nieistniejący już klub Amica Wronki. Stadion, na którym często trenuje piłkarska reprezentacja Polski, spełnia wszystkie wymogi UEFA. Wyposażony jest w sztuczne oświetlenie i podgrzewaną murawę, jego pojemność wynosi ponad 5 000 osób. Stadion jest częścią ośrodka sportowo – rekreacyjnego, w jego otoczeniu znajduje się hotel, centrum konferencyjne, pub i restauracja. Strona 50 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Przy Gimnazjum im. Zbigniewa Herberta działa wielofunkcyjna hala sportowa z boiskami do gry w piłkę nożną, siatkówkę, piłkę ręczną, koszykówkę oraz tenisa. W gminie Wronki funkcjonują boiska zlokalizowane na os. Zamość, os. Borek, na Górce, w Olszynkach oraz sołectwach: Wartosław, Wróblewo, Biezdrowo, Chojno, Ćmachowo, Jasionna, Nowa Wieś, Kłodzisko, Rzecin, Stróżki. We Wronkach działa także kręgielnia, w której odbywają się m.in. zajęcia wychowania fizycznego dla szkół podstawowych, gimnazjów i szkół średnich. Swą działalność prowadzi tutaj Klub Kręglarski „Dziewiątka – Amica” Wronki. W obiekcie odbywają się także turnieje ogólnopolskie dla zawodników czynnie uprawiających kręglarstwo klasyczne, mecze międzypaństwowe, mistrzostwa Polski oraz turnieje dla amatorów. Działa także Wroniecka Liga Zakładów Pracy. Opisane w poprzednich podrozdziałach naturalne warunki przyrodniczo – krajobrazowe stwarzają bardzo dobre warunki dla rekreacji i wypoczynku. Najważniejszymi ośrodkami oferującymi zaplecze dla rekreacji są: Chojno – znajdują się tutaj liczne domki letniskowe zlokalizowane nad Jeziorem Radziszewskim, gdzie funkcjonuje sezonowe miejsce wykorzystywane do kąpieli; na terenie tym prowadzona jest działalność handlowa oraz mała gastronomia, znajduje się przebieralnia oraz sanitariaty ogólnodostępne; w trakcie trwania sezonu turystycznego można wypożyczyć sprzęt pływający; Miejsce wykorzystywane do kąpieli nad Jeziorem Samołęskim – zlokalizowane na południowym brzegu jeziora; znajduje się tutaj przystań żeglarska, którą zgodnie z zawartą umową Stowarzyszenie Przyjaciół Żeglarstwa RINGANBULINA użytkuje na potrzeby swojej działalności statutowej tj. żeglarstwa turystycznego; Miejsce wykorzystywane do kąpieli w Wartosławiu nad Jeziorem Pożarowskim; Jezioro Rzecińskie – w okolicy jeziora zlokalizowane jest gospodarstwo agroturystyczne „Kasztanka”. Rekreacji i wypoczynkowi oraz uprawianiu sportu sprzyja również działalność innych obiektów i podmiotów, takich jak: korty tenisowe we wsi Stróżki; Strona 51 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 kręgielnia we Wronkach; kompleks boisk ORLIK; hale sportowe i boiska sportowe; stanica Wodnej Drużyny Harcerskiej im. Floriana Marciniaka w Samołężu; świetlice wiejskie w gminie Wronki filie Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy Wronki w Biezdrowie, Nowej Wsi i Chojnie; działające na terenie miasta, w ramach Wronieckiego Ośrodka Kultury, opisane w poprzednich podrozdziałach niniejszego opracowania, Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Wronki oraz Muzeum Regionalne. Rekreacji sprzyjają także rodzinne ogrody działkowe, które skupiają się głównie w mieście. Są to: ROD im. 1000-lecia, ROD „Borek”, ROD im. B Chrobrego, ROD im. T. Kościuszki, ROD im. W Broniewskiego, ROD „Kolejarz”. Mieszkańcy bardzo chętnie korzystają także z publicznych terenów zielonych, placów zabaw oraz boisk. W mieście tereny zielone skupiają się głównie w dolinie rzeki Warty na obszarach od ulicy Leśnej do Warty i z drugiej strony – za osiedlem Borek w stronę rzeki. Inne tereny tego typu to skwer Cyryla Sroczyńskiego (przy ulicach Ratuszowej i Partyzantów) oraz boiska przy ulicach Łąkowej i Polnej. 2.6. Rolnictwo Z danych Powszechnego Spisu Rolnego przeprowadzonego w 2010 roku wynika, że na terenie gminy Wronki działa 1 221 gospodarstw rolnych, w użytkowaniu których znajduje się 7 805,50 ha gruntów rolnych. Dane na temat sposobu użytkowania gruntów rolnych w gminie Wronki w 2010 roku zaprezentowano w poniższej tabeli. Strona 52 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Tabela 16 Użytkowanie gruntów rolnych gminy Wronki w 2010 r. (w ha) Wyszczególnienie 2010 Grunty ogółem 7 805,50 Użytki rolne ogółem 7 070,95 Użytki rolne w dobrej kulturze 6 902,56 Pod zasiewami 5 808,87 Grunty ugorowane 88,67 Uprawy trwałe 46,11 Sady ogółem 36,78 Ogrody przydomowe 17,54 Łąki trwałe 816,11 Pastwiska trwałe 125,26 Pozostałe użytki rolne 168,39 Lasy i grunty leśne 367,71 Pozostałe grunty 366,94 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego (Powszechny Spis Rolny 2010) W strukturze gospodarstw rolnych ze względu na ich wielkość dominuje zdecydowanie grupa tych najmniejszych, posiadających grunty o powierzchni do 1 ha (ich udział w łącznej liczbie gospodarstw rolnych wynosi aż 58,15%). Zaledwie nieco ponad 10% rolników gospodaruje na gruntach o łącznej powierzchni większej niż 15 ha. Problem dużego rozdrobnienia gospodarstw rolnych dostrzegalny jest w całym kraju, jednak w gminie Wronki wydaje się być szczególnie uwydatniony. Najmniejsze gospodarstwa najczęściej w ogóle nie produkują na rynek – całość ich produkcji służy samozaopatrzeniu. Z danych Powszechnego Spisu Rolnego z 2002 roku wynika, że wówczas udział najmniejszych gospodarstw w ogólnej ich liczbie wynosił 45,74%. Na przestrzeni 8 lat ta grupa zwiększyła zatem swój udział o ponad 12%. Ta zmiana w strukturze obszarowej dokonała się kosztem udziału gospodarstw o powierzchni od 1 – 5 ha (25,31% w 2002 roku; 14,66 w roku 2010). Nie zmienił się za to w ogóle stosunek liczby gospodarstw rolnych o powierzchni powyżej 15 ha do ogółu. Zmiany zachodzące w strukturze obszarowej gospodarstw rolnych w skali kraju odznaczają się w ostatnich latach cechami polaryzacji – zwiększanie liczby gospodarstw najmniejszych i największych kosztem średnich. Analizując zamieszczone poniżej dane dotyczące struktury gruntów rolnych w gminie Wronki według Powszechnych Spisów Rolnych z 2010 oraz 2002 roku, można stwierdzić, iż na tym obszarze taka tendencja nie występuje, co jest niewątpliwie Strona 53 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 zjawiskiem bardzo niekorzystnym, hamującym możliwość rozwoju lokalnego rolnictwa w przyszłości i systematycznego zwiększania jego efektywności. Rysunek 8 Struktura gospodarstw rolnych w gminie Wronki w 2010 roku wg grup obszarowych 10,81% 7,37% 9,01% 58,15% 14,66% do 1 ha 1-5 ha 5-10 ha 10-15 ha powyżej 15 ha Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego (Powszechny Spis Rolny 2010) Rysunek 9 Struktura gospodarstw rolnych w gminie Wronki w 2002 roku wg grup obszarowych do 1 ha 10,68% 8,36% 45,74% 1-5 ha 9,91% 5-10 ha 25,31% 10-15 ha powyżej 15 ha Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego (Powszechny Spis Rolny 2010) Strona 54 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Jak pokazują zbiorcze wyniki przeprowadzonego w 2010 roku Powszechnego Spisu Rolnego, w strukturze upraw w gminie Wronki zdecydowanie dominują zboża. W tej grupie największą powierzchnię zasiewów stanowi pszenżyto ozime. Dużym udziałem odznaczają się także uprawy pszenicy ozimej oraz jęczmienia jarego. Często uprawia się także żyto, jęczmień ozimy oraz mieszanki zbożowe. Wśród upraw przemysłowych dominują buraki cukrowe oraz rzepak. Dane dotyczące powierzchni zasiewów w gospodarstwach rolnych gminy Wronki w roku 2010 zaprezentowano w poniższej tabeli. Tabela 17 Powierzchnia zasiewów w gospodarstwach gminy Wronki w 2010 roku (w ha) Wyszczególnienie 2010 Ogółem 5 808,87 Zboża razem 4 576,48 Zboża podstawowe z mieszankami zbożowymi 4 506,68 Pszenica ozima 824,46 Pszenica jara 44,79 Żyto 496,08 Jęczmień ozimy 397,03 Jęczmień jary 749,82 Owies 71,98 Pszenżyto ozime 1 420,29 Pszenżyto jare 71,20 Mieszanki zbożowe ozime 87,14 Mieszanki zbożowe jare 343,89 Kukurydza na ziarno 69,80 Ziemniaki 130,30 Uprawy przemysłowe 745,89 Buraki cukrowe 247,09 Rzepak i rzepik 498,80 Strączkowe jadalne na ziarno 0,00 Warzywa gruntowe 25,32 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego (Powszechny Spis Rolny 2010) Strona 55 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Spośród 1 221 gospodarstw rolnych funkcjonujących w gminie Wronki w 2010 roku, 552 utrzymywały zwierzęta hodowlane. Większość rolników prowadzi hodowlę mieszaną. W strukturze pogłowia zwierząt gospodarskich w 2010 roku dominował drób (109 342 szt.) oraz trzoda chlewna (22 455 szt.). Pogłowie bydła w roku ostatniego Powszechnego Spisu Rolnego wyniosło 2 039 szt. 2.7. Podmioty gospodarcze Analizując dane Głównego Urzędu Statystycznego dotyczące liczby zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w gminie Wronki, zauważyć należy systematyczny jej wzrost. W roku 2008 działały 1 333 podmioty, natomiast w 2013 roku było ich już 1 535, co oznacza wzrost o 15,15% w analizowanym okresie. Trend wzrostowy jest zasługą zwiększającej się liczby zarejestrowanych podmiotów w sektorze prywatnym. Mieszkańcy coraz częściej decydują się na prowadzenie własnej działalności. Liczba podmiotów gospodarczych prowadzonych przez osoby fizyczne wzrosła w 2010 roku o 15,65% w stosunku do roku 2008. Jest to zjawisko niezwykle korzystne, zwłaszcza w sytuacji utrzymującego się kilkunastoprocentowego bezrobocia. Systematyczny, stały wzrost liczby przedsiębiorstw prowadzonych przez osoby fizyczne, który nie jest przeplatany okresowymi spadkami, wskazuje na fakt, iż większość podejmowanych inicjatyw kończy się sukcesem, co może wywoływać swoisty „efekt zachęty” przekładający się w przyszłym okresie na dalszą poprawę sytuacji w tej materii. Samorząd lokalny powinien zatem podejmować nieustanne działania zmierzające do poprawy warunków prowadzenia działalności gospodarczej, tak aby w jak największym stopniu wykorzystać przedsiębiorczość mieszkańców w dążeniu do wzrostu gospodarczego i poprawy warunków życia. W poniższej tabeli zaprezentowano dane Głównego Urzędu Statystycznego dotyczące liczby podmiotów gospodarki narodowej zarejestrowanych według sektorów własnościowych w gminie Wronki na przestrzeni lat 2008 – 2013. Strona 56 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Tabela 18 Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane według sektorów własnościowych w gminie Wronki w latach 2008 - 2013 Wyszczególnienie 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Podmioty gospodarki narodowej ogółem 1 333 1 382 1 456 1 460 1 512 1 535 Sektor publiczny Ogółem państwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego przedsiębiorstwa państwowe spółki handlowe 55 55 55 55 57 57 34 33 34 34 36 36 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 278 1 327 1 401 1 405 1 455 1 478 989 1 044 1 104 1 092 1 124 1 135 63 66 73 82 94 100 Sektor prywatny Ogółem osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą spółki handlowe spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego spółdzielnie 6 6 12 14 15 15 10 10 10 10 11 11 fundacje 2 4 4 5 6 6 stowarzyszenia i organizacje społeczne 31 34 35 38 40 43 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego Najszybciej rozwijającymi się sekcjami gospodarczymi we Wronkach są sekcje: F (budownictwo), I (działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi), M (działalność profesjonalna, naukowa i techniczna) oraz J (informacja i komunikacja). Najbardziej dynamicznie rozwijającą się branżą jest działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi. Liczba podmiotów zarejestrowanych w sekcji I wzrosła w roku 2013 aż o 40,54% w stosunku do roku 2008. W analogicznym okresie wzrost w sekcji M wyniósł 37,09%, w sekcji P – 22% w sekcji F – 21,29%, natomiast w sekcji J – 20,69%. W analizowanym okresie w znacząc sposób zmniejszyła się jedynie liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w sekcji C (przetwórstwo przemysłowe). Poniższa tabela prezentuje dane dotyczące liczby zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w gminie Wronki według sekcji PKD 2007 w latach 2009 – 2013. Strona 57 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Tabela 19 Liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w gminie Wronki według sekcji PKD 2007 w latach 2009 - 2013 Wyszczególnienie Ogółem 2009 2010 2011 2012 2013 1 382 1 456 1 460 1 512 1 535 43 47 50 55 58 0 0 0 0 0 231 240 234 228 220 0 0 0 0 1 8 7 7 9 7 155 166 169 187 188 355 371 366 373 368 75 76 75 82 85 37 44 43 43 52 29 31 29 31 35 41 39 42 41 42 87 90 90 91 94 62 68 71 75 85 35 38 39 44 40 14 14 14 15 15 50 54 57 62 61 37 43 46 42 44 24 26 28 30 32 99 102 100 104 108 sekcja A rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo sekcja B górnictwo i wydobywanie sekcja C przetwórstwo przemysłowe sekcja D wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych sekcja E dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją sekcja F budownictwo sekcja G handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle sekcja H transport i gospodarka magazynowa sekcja I działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi sekcja J informacja i komunikacja sekcja K działalność finansowa i ubezpieczeniowa sekcja L działalność związana z obsługą rynku nieruchomości sekcja M działalność profesjonalna, naukowa i techniczna sekcja N działania w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca sekcja O administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne sekcja P edukacja sekcja Q opieka zdrowotna i pomoc społeczna sekcja R działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją sekcje S i T pozostała działalność usługowa; gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego Najwięcej podmiotów w 2013 roku w gminie Wronki działało w sekcji G (handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle). Ich udział w ogólnej liczbie podmiotów wyniósł 23,97%. Znaczącym udziałem odznaczają się także Strona 58 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 sekcje C (przetwórstwo przemysłowe) – 14,33% oraz F (budownictwo) – 12,25%. Strukturę podmiotów gospodarczych działających na terenie gminy Wronki według sekcji PKD 2007 w roku 2013 zaprezentowano na poniższym wykresie. Rysunek 10 Struktura podmiotów gospodarczych wg sekcji PKD 2007 w gminie Wronki w 2013 roku Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego W strukturze podmiotów gospodarczych działających na terenie gminy Wronki zdecydowanie najwyższy udział mają jednostki małe. Firmy zatrudniające do 9 pracowników stanowią 93,42% wszystkich zarejestrowanych podmiotów. Jednostki zatrudniające od 10 do 49 pracowników to 5,34% rynku. Strukturę podmiotów gospodarczych w gminie Wronki pod względem ich wielkości prezentuje poniższy wykres. Strona 59 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Rysunek 11 Struktura podmiotów gospodarczych w gminie Wronki według liczby zatrudnionych pracowników w 2013 roku 0,98% 0,13% 0,13% 5,34% 93,42% 0-9 10-49 50-249 250-999 1000 i więcej Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego Do podmiotów gospodarczych działających na terenie gminy Wronki, zatrudniających największą liczbę osób, należą: - Samsung Electronic Poland Manufacturing Sp. z o.o. - Amica Wronki SA - Gelg Sp. z o.o - Elmax Sp. J - Państwowe Przedsiębiorstwo Przemysłu Metalowego "POMET" - Szczotpol Sp. J - Spomasz Wronki Grupa SFPI Sp. z o.o. - Dynaxo Sp. z o.o. - Przedsiębiorstwo Komunalne Sp. z o.o. - Kopras Sp. z o.o. 2.8. Turystyka Atrakcje przyrodnicze gminy Wronki zostały opisane w poprzednich podrozdziałach niniejszego dokumentu. Wśród ciekawych obiektów pozaprzyrodniczych należy wskazać: Strona 60 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 we Wronkach: Muzeum Ziemi Wronieckiej – omówione w rozdziale dotyczącym zasobów kulturowych; kościół farny p.w. św. Katarzyny – w swym obecnym kształcie wzniesiony pod koniec XV wieku; korpus kościoła 3-nawowy ze sklepieniem krzyżowo – żebrowym; ołtarz główny z 1954 r. zawiera w środku rzeźbę Chrystusa pochodzącą prawdopodobnie z XV wieku; klasztor – pochodzi z końca XVII wieku; od 1991 roku jest siedzibą Wyższego Seminarium Duchownego p.w. Jana Dunsa Szkota; więzienie – zbudowane w latach 90-tych XIX wieku z przeznaczeniem na dom kary dla skazanych na dłuższe pozbawienie wolności oraz osadzonych pozostających do dyspozycji Sądu Prowincji Poznańskiej; podczas II wojny światowej było wykorzystywane przez hitlerowców; po wojnie osadzano tu więźniów wojennych, a potem również politycznych; obecnie nadal pełni funkcję zakładu karnego; budynek Dworca PKP – powstał w 1910 roku; w Nowej Wsi: eklektyczy pałac – z lat 1874 – 1876, w którym obecnie ma swą siedzibę Dom Pomocy Społecznej; na uwagę zasługuje cały zespół dworski – trzy oficyny, budynek dawnego ogrodnictwa, stajnia i bramy wjazdowe; w Biezdrowie: kościół p.w. św. Krzyża i św. Mikołaja – jest sanktuarium Męki Pańskiej; we wnętrzu kościoła znajduje się renesansowy nagrobek Stanisława Bobolińskiego z Bnina, obraz „Triumf Krzyża” oraz stara dębowa skrzynia, w której według legendy znaleziono zakopany skarb, za który wybudowano kościół; obok kościoła znajdują się dwa zabytkowe cmentarze; pałac – o klasycystycznych formach wzniesiony wraz z zespołem zabudowań folwarcznych Hebanowskiego dla w Stanisława 1877 roku przez Kurnatowskiego, Stanisława ówczesnego właściciela Biezdrowa; na uwagę zasługuje umieszczenie jednego Strona 61 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 z dwóch głównych wejść w fasadzie bocznej; w sąsiednim parku znajduje się mostek kamienny z piaskowca oraz herbami Kurnatowskich; we Wróblewie: pałac neorenesansowy – zbudowany w 1855 roku według projektu Stanisława Hebanowskiego na zlecenie rodu Kwileckich; neogotycka kaplica – z 1855 roku, przed którą ustawione są kamienne kaplice rzeźby Matki Boskiej Niepokalanej i św. Wawrzyńca, obydwie z 1785 roku; w Wartosławiu: kościół filialny p.w. św. Trójcy - z 1785 roku; późnobarokowy z klasycystycznym ołtarzem; obiekt pełni obecnie funkcję kaplicy cmentarnej; wykonany na rzucie ośmiobocznym, dach zwieńczony latarnią; kościół p.w. Serca Jezusowego z 1854 roku – noegotycki kościół poewangelicki z wysoką wieżą zlokalizowany w zachodniej części wsi; sąsiaduje z nim neogotycki budynek dawnej pastorówki (plebanii); pozostałości po wiatraku koźlak – zlokalizowane na północnym brzegu jeziora; ostatni spośród wielu istniejących niegdyś na terenie gminy; gminna przeprawa promowa przez Wartę; w miejscowości Chojno – wieś: kościół p.w. Chrystusa Króla – został wzniesiony w 1927 roku w stylu neobarokowym, znajduje się w centralnej części wsi; budynek szkoły – z 1898 roku; pomnik historii polsko – francuskiej – upamiętniający wydarzenia i ofiary czasów napoleońskich; wojewódzka przeprawa promowa przez Wartę; młyn wodny z działającą turbiną i ze stawem młyńskim – obecnie agroturystyka; poniżej od strony Warty pozostałości po młynie wzmiankowanym w 1499 r.; grajzerówka nad jeziorem Kłuchowiec; Strona 62 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 leśniczówka Samita - dawny dworek myśliwski Kwileckich z Wróblewa; dawny dwór w Chojnie - obecnie leśniczówka z budynkiem gospodarczym i przyległym parkiem; pomnik na Witoldowie upamiętniający powstanie styczniowe 1863 1964 r. i udział właścicieli Chojna w nim; poświęcony Witoldowi Turno, który zginął pod Ignacewem 9 maja 1864 r. - od jego imienia nosi nazwę ta część Chojna; cmentarz parafialny - pochowani na nim są uczestnicy powstania wielkopolskiego, warszawskiego, wojny bolszewickiej, poseł sejmu dzielnicowego 1918 r. i działacz polonijny z USA z okresu I wojny światowej; kurhany grzebalne naprzeciw cmentarza parafialnego; warsztat obróbki krzemienia; w Pożarowie: pałac Kurnatowskich – eklektyczny, częściowo neorenesansowy, częściowo klasycystyczny budynek z XVIII wieku, przebudowany na początku XX wieku; obecnie własność prywatna; zespół folwarczny – 6 domów pracowników, podwórze z rządówką i budynkiem mieszkalnym, stajnią, dwoma oborami, cielętnikiem, chlewnią, owczarnią, stróżówką, gorzelnią, dwoma stodołami i spichlerzem. Na terenie gminy Wronki istnieją następujące piesze szlaki turystyczne: ścieżka dydaktyczna „Sosnowym Szlakiem” – ścieżka zlokalizowana jest w okolicy Nadolnika i sąsiednich stawów; składa się z dwóch obiegów o łącznej długości 4,9 km (obieg mały – 2,1 km, obieg duży – 2,8 km); ścieżka wyposażona jest w małą architekturę sprzyjającą odpoczynkowi i podziwianiu przyrody; na trasie rozmieszczono tablice o tematyce dydaktyczno – przyrodniczej; „Szlak Napoleona” – został wytyczony przez Regionalny Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków w Poznaniu w ramach ogólnopolskiego programu Ministerstwa Kultury „Szlaki Dziedzictwa”; szlak przedstawia sylwetkę Strona 63 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Napoleona, łączy miejsca z nim związane oraz przybliża historię Polski z czasów zaborów; najważniejsze miejscowości na szlaku to: Buk, Bytyń, Chalin, Chojno – Wieś, Gniezno, Poznań, Jarocin, Kalisz, Kórnik, Mosina, Piła, Sieraków, Słupca, Szamotuły, Swarzędz, Wągrowiec, Wolsztyn, Września, Wronki; szlak czerwony – wchodzi w skład Europejskiego Dalekobieżnego Szlaku Pieszego E-11 łączącego wybrzeże Holandii z przejściem granicznym w Ogrodnikach; biegnie ze wschodu przez Obrzycko do leśniczówki Bugaj i przechodzi na teren gminy Wronki – w mieście prowadzi ulicami Mickiewicza i Chrobrego, wałem wzdłuż Warty i dalej ulicami Leśną i Rzecińską poza miasto, do Mokrza, Chojna, częściowo wzdłuż drogi wojewódzkiej, potem odbija na południe i biegnie obok jeziora Chojno i leśniczówki Pustelnia, mija granicę gminy i prowadzi do Bucharzewa przez Zatom Stary do Sierakowa; europejski szlak św. Jakuba; szlak zielony – prowadzi znad Jeziora Radziszewskiego do Chojna (4,2 km), dalej wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 145 do Pakawia (6,4 km), Biezdrowa (11,5 km) i dalej drogą gminną do Wartosławia (15,3 km) i Mokrza (18,8 km) – stąd szlak biegnie dalej przez Puszczę Notecką terenem użytków ekologicznych „Kacze Błota” i „Wrzosowe Wydmy”, skręca na północ i prowadzi do Sierakowa; na trasie szlaku na terenie Puszczy Noteckiej prócz użytków ekologicznych zlokalizowane są wzniesienia: „Stara Studnia” (70 m n.p.m.) i „Łysa Góra” (88 m n.p.m.); szlak żółty - ze stacji kolejowej we Wronkach, ulicami: Dworcową, Niepodległości, Ratuszową, Chrobrego; na wysokości granicy administracyjnej miasta szlak odbija na północny – zachód i biegnie dalej wzdłuż „Rzecińskiego Rowu” obok Rzecina wzdłuż granicy gminy i dalej do Białej (16,2 km) i Gulcza (26,8 km) mijając po drodze „Górę Rzecińską” (97 m n.p.m.); szlak żółty – prowadzi z Mokrza do Rzecina (4,2 km) i dalej poza terenem gminy Wronki do miejscowości Mężyk (11,7 km) i Wrzeszczyna (18,5 km); w obrębie gminy Wronki cała trasa szlaku przebiega przez Puszczę Notecką; Strona 64 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 szlak żółty – biegnie z Ostroroga do Zajączkowa (13,1 km), Nojewa (17,6 km) i dalej przez Sieraków, Trzciankę do Bydgoszczy; szlak prowadzi przez bardzo zróżnicowane tereny: lasy, doliną Warty, wydmy, piaski, wzniesienia i łąki; trasa szlaku jest bardzo długa, zaledwie jego niewielka część przebiega przez gminę Wronki - od Jeziora Wielkiego zlokalizowanego na terenie sąsiedniej gminy Chrzypsko Wielkie biegnie do miejscowości Kłodzisko, Pakawie i koło leśniczówki Kłodzisko skręca na południowy – zachód poza granice gminy Wronki; szlak niebieski – łączy miejscowości: Sieraków, Bucharzewo (6,3 km) położone poza terenem gminy Wronki, a następnie obok leśniczówki Samita biegnie na północ przez wydmowy środkowy pas Puszczy Noteckiej, dalej prowadzi już poza południową granicą gminy wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 135 przez miejscowości: Marylin, Mężyk, Hamrzysko, Bzowo do zamku w Goraju. Przez teren gminy Wronki przepływa rzeka Warta, na której wytyczony jest szlak kajakowy, prowadzący wzdłuż malowniczego, nieregulowanego odcinka rzeki – od strony wschodniej odcinek Obrzycko – Wronki jest otoczony lasami Puszczy Noteckiej, aż do miasta Wronki, gdzie Warta przepływa blisko śródmiejskiego rynku. Dalej na zachód rzeka płynie terenami użytkowanymi rolniczo przeplatanymi enklawami lasów. Jest szlakiem wodnym łatwym i dostępnym dla każdego turysty. Wzdłuż szlaku brakuje jednak odpowiedniej infrastruktury turystycznej. Na terenie gminy Wronki zlokalizowane są 3 szlaki konne: szlak konny w okolicy miejscowości Smolnica, szlak konny w okolicy miejscowości Kłodzisko oraz fragment „Wilczego Szlaku”, który jest najdłuższą transregionalną turystyczną trasą konną w Europie prowadzącą z okolic Puszczy Zielonki koło Poznania do Sierakowa, przez tereny m.in. gminy Wronki i dalej do Lubniewic położonych na Ziemi Lubuskiej. Nazwa tego szlaku wywodzi się od zlokalizowanej przy szlaku hodowli wilków w Zakładzie Doświadczalnym Akademii Rolniczej w Stobnicy. Całkowita długość szlaku wynosi 220 km. Prowadzi doliną Warty przez sosnowe bory Puszczy Noteckiej i wrzosowiska na wydmowych wzgórzach Miedzianych Gór oraz malownicze jeziora Pojezierza Międzychodzkiego. Przez gminę Wronki przebiegają także cztery szlaki rowerowe: Strona 65 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 szlak czerwony – bierze swój początek przy Dworcu PKP, dalej biegnie przez miejscowości: Biezdrowo, Pożarowo, Pakawie, Karolewo, Wartosław, by zakończyć swoją trasę we Wronkach; wokół szlaku zlokalizowanych jest: kilka bardzo interesujących zabytków, Jezioro Radziszewskie oraz gospodarstwa agroturystyczne; szlak niebieski – rozpoczyna się w Biezdrowie przy kościele św. Krzyża, dalej prowadzi wzdłuż borów Puszczy Noteckiej; trasa kończy się przy drodze relacji Oborniki – Zielona Góra; szlak ten dedykowany jest głównie miłośnikom przyrody jednak na jego trasie znajduje się także np. zabytkowy neorenesansowy pałac rodziny Kurnatowskich; szlak zielony – rozpoczyna się we Wronkach przy Hotelu Olympic i prowadzi przez bory Puszczy Noteckiej do miejscowości Mężyk, po czym, po zatoczeniu koła, wraca w okolice startu; szlak żółty – startuje w okolicach Hotelu Olympic we Wronkach i prowadzi przez osiedle domków jednorodzinnych i dalej przez bory Puszczy Noteckiej do Chojna (zobaczyć tutaj można kościół p.w. Chrystusa Króla, figurę Matki Boskiej i Strażnicę OSP z 1938 roku), obok domku myśliwskiego „Grajzerówka” by dotrzeć w końcu w okolice stadionu, skąd wraca na miejsce startu. Istniejąca na terenie gminy Wronki infrastruktura turystyczna oraz poziom rozwoju usług okołoturystycznych wymaga podjęcia działań zmierzających do poszerzenia istniejącej oferty. Obecnie funkcjonuje kilka obiektów oferujących zakwaterowanie (np. Hotel Olympic we Wronkach, Zajazd Karo, Willa Remi) oraz nieliczne restauracje. Gmina Wronki posiada jednak bardzo dobre warunki przyrodniczo – krajobrazowe do rozwoju agroturystyki, co wykorzystywane jest przez mieszkańców, którzy chętnie podejmują się właśnie takiej działalności. Obecnie na terenie gminy funkcjonuje kilkanaście gospodarstw agroturystycznych. Oferują one przeważnie niski standard usług. Samorząd lokalny powinien podejmować nieustanne działania zmierzające do ułatwiania podejmowania i prowadzenia właśnie tej formy działalności turystycznej. Gospodarstwa agroturystyczne bowiem są coraz częściej wybierane przez turystów jako miejsce, w którym warto się zatrzymać, ze względu na atuty przyrodniczo – krajobrazowe oraz oferowane liczne atrakcje niedostępne na co dzień, np. dla społeczności miejskiej. Strona 66 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 2.9. Sytuacja finansowa gminy Miasto i Gmina Wronki, jako jeden z głównych podmiotów podejmujących działania zmierzające do realizacji nakreślonych w ramach strategii celów, musi wykazywać zdolność finansową do realizacji zadań, w szczególności tych inwestycyjnych. Podstawowym instrumentem zarządzania finansami gminy jest budżet. Jest on finansowym wyrazem i instrumentem polityki gospodarczej gminy oraz najważniejszym narzędziem do jej realizacji. Pozwala zaplanować w jaki sposób rozdysponować dostępne środki finansowe. Analizując budżet Miasta i Gminy Wronki w perspektywie ostatnich kilku lat, zauważyć można, iż systematycznie wzrasta wartość dochodów, zarówno ich kwoty ogółem (wzrost o 20,27% w roku 2013 w stosunku do roku 2008), jak i w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Na przestrzeni lat 2008 – 2013 wzrosła także ogólna wartość wydatków z 39 288 114 zł w 2008 roku do 49 019 741 zł w roku 2013 (wzrost o 24,77%). Dane dotyczące kształtowania kwot dochodów i wydatków Miasta i Gminy Wronki w latach 2008 – 2013 zaprezentowano w poniższych tabelach. Tabela 20 Dochody budżetu Miasta i Gminy Wronki w latach 2008 – 2013 (w zł) 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Dochody 39 466 058 39 129 473 40 339 878 45 648 353 45 281 692 47 463 966 w tym własne 24 782 261 25 816 575 23 980 458 25 130 137 28 162 285 29 802 008 117 176 199 449 258 990 423 059 674 854 1 097 270 2 108 2 096 2 159 2 451 2 435 2 549 Wyszczególnienie środki z budżetu państwa i inne dotacje (w tym z funduszy UE) Dochody na 1 mieszkańca Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miasta i Gminy we Wronkach Tabela 21 Wydatki budżetu Miasta i Gminy Wronki w latach 2008 - 2013 Wyszczególnienie Wydatki ogółem (w zł) Wydatki majątkowe inwestycyjne 2008 2009 2010 2011 2012 2013 39 288 114 40 314 324 42 800 697 44 461 804 49 105 610 46 019 741 7 122 445 7 645 147 7 693 207 7 036 261 11 005 901 4 842 178 Strona 67 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 (w zł) % udział wydatków inwestycyjnych w wydatkach ogółem Wydatki ogółem na 1 mieszkańca (w zł) 18,12 18,96 19,08 15,83 22,41 10,52 2 099 2 159 2 291 2 387 2 640 2 472 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miasta i Gminy we Wronkach Instrumentem wieloletniego planowania finansowego w jednostkach samorządu terytorialnego jest z kolei Wieloletnia Prognoza Finansowa. Obejmuje ona prognozę m.in. takich parametrów finansowych jak: dochody bieżące oraz wydatki bieżące budżetu; dochody majątkowe oraz wydatki majątkowe budżetu; wynik budżetu wraz ze wskazaniem przeznaczenia nadwyżki albo sposobu sfinansowania deficytu; przychody i rozchody budżetu z uwzględnieniem długu zaciągniętego oraz planowanego do zaciągnięcia. Wieloletnią Prognozę Finansową Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 -2018 zaprezentowano w poniższej tabeli. Tabela 22 Wieloletnia Prognoza Finansowa Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 - 2018 Wyszczególnienie Dochody ogółem, w tym: bieżące majątkowe w tym ze sprzedaży majątku Wydatki ogółem, w tym: wydatki bieżące, w tym: odsetki z tytułu gwarancji i poręczeń 2014 2015 54 969 966,00 52 550 566,00 2 419 400,00 1 000 000,00 60 588 382,00 47 808 080,00 2016 2017 2018 53 163 000,00 52 263 000,00 54 270 000,00 53 570 000,00 55 409 000,00 54 909 000,00 56 727 000,00 56 227 000,00 900 000,00 700 000,00 500 000,00 500 000,00 900 000,00 700 000,00 500 000,00 500 000,00 50 197 686,00 46 039 986,00 51 273 536,00 47 335 533,00 52 985 001,00 48 054 252,00 56 727 000,00 49 494 300,00 350 000,00 400 000,00 300 000,00 200 000,00 100 000,00 1 100 1 550 1 501 1 460 1 418 Strona 68 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 wydatki majątkowe Wynik budżetowy Przychody ogółem, w tym: nadwyżka budżetowa z lat ubiegłych zaciągnięcie kredytów/ pożyczek wolne środki inne Rozchody ogółem, w tym: spłata kredytów/ pożyczek i wykup papierów wartościowych w tym łączna kwota wyłączeń z limitu spłaty zobowiązań o którym mowa w art. 243 ustawy inne Przepływy finansowe razem Stan zadłużenia na koniec okresu Wskaźnik zadłużenie/dochody Wskaźnik obsługi zadłużenia Maksymalny dopuszczalny wskaźnik spłaty zobowiązań Relacja planowanej łącznej kwoty spłaty zobowiązań do dochodów Spełnienie wskaźnika spłaty z art. 243 ufp 000,00 000,00 000,00 000,00 000,00 12 780 302,00 -5 618 416,00 8 053 187,00 4 157 700,00 2 965 314,00 3 938 003,00 2 996 464,00 4 930 749,00 2 423 999,00 7 232 700,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 4 848 000,00 3 205 187,00 0,00 2 434 771,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 2 965 314,00 0,00 2 996 464,00 0,00 2 423 999,00 0,00 2 434 771,00 2 965 314,00 2 996 464,00 2 423 999,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 8 385 777,00 0,00 5 420 463,00 0,00 2 423 999,00 0,00 0,00 0,00 0,00 15,26% 10,20% 4,47% 0,00% 0,00% 7,07% 9,25% 8,84% 7,37% 2,68% 14,45% 12,69% 12,19% 12,21% 13,15% 7,07% 9,25% 8,84% 7,37% 2,68% TAK TAK TAK TAK TAK 0,00 Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika nr 1 do uchwały nr XLVII/382/2014 Rady Miasta i Gminy Wronki z dnia 25.06.2014 r. Zgodnie z art. 243 obowiązującej ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. 2009 Nr 157 poz. 1240) organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego nie może uchwalić budżetu, którego realizacja spowoduje, że w roku budżetowym oraz w każdym roku następującym po roku budżetowym relacja łącznej kwoty przypadających Strona 69 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 w danym roku budżetowym: spłat rat kredytów i pożyczek wraz z odsetkami, wykupów papierów wartościowych oraz spłat kwot wynikających z udzielonych poręczeń i gwarancji do planowanych dochodów ogółem budżetu przekroczy średnią arytmetyczną z obliczonych dla ostatnich trzech lat relacji jej dochodów bieżących powiększonych o dochody ze sprzedaży majątku oraz pomniejszonych o wydatki bieżące, do dochodów ogółem budżetu. Jak pokazują dane zamieszczone w powyższej tabeli w przypadku Wieloletniej Prognozy Finansowej Miasta i Gminy Wronki, relacja planowanej łącznej kwoty spłaty zobowiązań do dochodów w każdym roku przyjmuje wartość niższą niż wartość dopuszczalnego wskaźnika spłaty zobowiązań określonego zgodnie za zapisami art. 243 ustawy o finansach publicznych. Relacja planowanej łącznej kwoty spłaty zobowiązań do dochodów w każdym roku prognozowanego okresu odznacza się wartościami dużo niższym niż dopuszczalna wartość wskaźnika spłaty zobowiązań, co jednoznacznie wskazuje na duże możliwości Miasta i Gminy w finansowaniu przyszłych inwestycji. Jest to niezwykle ważne z punktu widzenia możliwości realizacji celów niniejszej Strategii. O sukcesie realizacji nakreślonych w ramach Strategii celów zdecydować może także efektywność w pozyskiwaniu środków zewnętrznych, w tym środków z funduszy Unii Europejskiej. Lata 2014 – 2020, które obejmuje niniejszy dokument, pokrywają się z nową perspektywą finansową UE. Stwarza to bardzo duże możliwości w pozyskiwaniu finansowania na realizację działań, których podjęcie jest niezbędne do osiągnięcia w 2020 roku stanu określonego w wizji gminy. Miasto i Gmina Wronki posiada bardzo duże doświadczenie w pozyskiwaniu środków zewnętrznych. W poniższej tabeli zaprezentowano wykaz inicjatyw, na których realizację pozyskano dofinansowanie ze źródeł zewnętrznych. Strona 70 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Tabela 23 Zadania współfinansowane przy pomocy środków zewnętrznych realizowane przez Miasto i Gminę Wronki w latach 2007 - 2013 Nazwa Zadania Rok realizacji Źródło dofinansowania Rodzaj dofinanso wania krajowe 442 828,35 Kwota dofinansowania (zł) 300 000,00 Koszt całkowity (zł) Budowa drogi do czworaków do remizy OSP we wsi Wróblewo Budowa boiska ze sztuczną nawierzchnią we Wronkach – Olszynki w ramach programu „Moje boisko – Orlik” Budowa przystani wodnej na rzece Warcie 2008 Agencja Nieruchomości Rolnych 2008 Wojewoda Wielkopolski/Zarząd Województwa Wielkopolskiego krajowe 1 871 023,50 666 000,00 2008 krajowe 90 964,38 40 000,00 Budowa drogi dojazdowej do gruntów rolnych w m. Samołęż 2008 krajowe 383 283,59 69 300,00 Rzemiosło artystyczne w Gminie Wronki jako czynnik rozwoju kulturowego i gospodarczego We are creating an ecological socjety 2009 Departament Kultury Fizycznej i Sportu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych – Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego POKL, dz. 7.3 Inicjatywy lokalne na rzecz aktywnej integracji unijne 39 534,14 39 534,14 unijne 39 821,01 39 821,01 @ktywny senior w Gminie Wronki 2009 unijne 39 642,97 39 642,97 Wieś kobiet - tu mieszkamy, tu działamy 2009 unijne 49 627,19 49 627,19 Budowa drogi dojazdowej do gruntów rolnych o szerokosci minimum 4 metry, oznaczonej ewidencyjnie jako obręb 2009 Education, Audiovisual and Culture Executive Agency POKL, dz. 6.3 Inicjatywy lokalne na rzecz podnoszenia poziomu aktywności zawodowej na obszarach wiejskich POKL, dz. 6.3 Inicjatywy lokalne na rzecz podnoszenia poziomu aktywności zawodowej na obszarach wiejskich Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego krajowe 882 005,10 80 000,00 2009 Strona 71 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Samołęż Powierzenie zdań dotyczących utrzymania grobów i cmentarzy wojennych 2009 Renowacja zbiornika małej retencji o pow. 0,73 ha obręb Nowa Wieś 2010 Powierzenie zadań dotyczących grobów i cmentarzy wojennych 2010 Budowa kanalizacji sanitarnej wraz z oczyszczalnią ścieków dla m. Chojno Urządzenie i zagospodarowanie boiska sportowego w Chojnie Odbudowa pomostów rekreacyjno wędkarskich na Jeziorze Pożarowskim w Wartosławiu Remont świetlicy wiejskiej w Wartosławiu wraz z zagospodarowaniem terenu Zakup stołów i ławek na wyposażenie świetlicy wiejskiej w miejscowości ChojnoWieś Budowa i przebudowa drogi gminnej nr 2229 Nowa Wieś - Warszawa - Stare Miasto Budowa drogi dojazdowej do gruntów rolnych o szer. 4m., oznaczonych w ewidencji gruntów jako obręb Głuchowo Powierzenie zadań dotyczących grobów i cmentarzy wojennych 2010 2011 2011 2011 2011 2011 2011 2011 Porozumienie między Wojewodą Wielkopolskim a Burmistrzem Miasta i Gminy Wronki Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego Porozumienie między Wojewodą Wielkopolskim a Burmistrzem Miasta i Gminy Wronki Starostwo Powiatowe w Szamotułach krajowe 14 995,92 14 995,92 krajowe 74 921,26 29 200,00 krajowe 38 260,00 38 260,00 krajowe 1 399 553,04 69 868,28 PROW, 313,322,323 Odnowa i rozwój wsi PROW, 313,322,323 Odnowa i rozwój wsi unijne 107 994,00 65 850,00 unijne 90 699,43 55 714,04 PROW, dz. 413 Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju PROW, dz. 413 Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju unijne 202 576,41 105 000,00 unijne 6 393,00 3 640,00 Narodowy Program Przebudowy Dróg Lokalnych 2008 - 2011 Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych – Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego Porozumienie między Wojewodą Wielkopolskim a Burmistrzem Miasta i Gminy Wronki krajowe 1712459,69 989 998,06 krajowe 586 841,97 53 000,00 krajowe 17 050,00 17 050,00 Strona 72 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Budowa budynku z lokalami socjalnymi na działce nr 1959 przy ul. Powstańców Wlkp. we Wronkach Prace melioracyjne związane z przeciwdziałaniem zagrożeniu powodziowemu w miejscowości Stróżki 2011 Bank Gospodarstwa Krajowego Fundusz Dopłat krajowe 794 378,34 238 313,50 2012 unijne 75 903,96 61 710,54 Rozbudowa świetlicy wiejskiej w Chojnie 2012 unijne 1 033 200,00 500 000,00 Remont świetlicy wiejskiej w Ćmachowie 2012 unijne 94 077,73 61 188,00 Remont świetlicy wiejskiej w Wierzchocinie 2012 unijne 49 797,03 32 388,00 Budowa ścieżki pieszo - rowerowej w Nowej Wsi Remont świetlicy wiejskiej w Rzecinie 2012 unijne 107 835,87 67 610,25 unijne 164 280,90 83 263,62 Remont świetlicy wiejskiej wraz z ogrodzeniem placu zabaw przy świetlicy w Obelzankach Zakup sprzętu kuchennego na wyposażenie trzynastu świetlic wiejskich w Gminie Wronki Urządzenie siłowni zewnętrznej w Parku Cyryla Zakup i montaż wielofunkcyjnego ekranu wizyjnego przekazującego informacje z 2012 PO RYBY, oś 4 zakres 4 Ochrona środowiska i dziedzictwa przyrodniczego na obszarach zależnych od rybactwa w celu utrzymania jego atrakcyjności oraz przywracanie potencjału produkcyjnego sektora rybactwa w przypadku jego zniszczenia w wyniku klęski żywiołowej PROW, dz. 413 Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju PROW, dz. 413 Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju PROW, dz. 413 Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju PROW, dz. 413 Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju PROW, dz. 413 Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju PROW, dz. 413 Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju unijne 72 699,63 47 284,31 2012 PROW, dz. 413 Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju unijne 20 785,77 10 744,08 2012 PROW, dz. 413 Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju PROW, dz. 413 Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju unijne 34 243,18 22 271,98 unijne 63 461,85 25 000,00 2012 2012 Strona 73 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 turystycznej bazy Miasta i Gminy Wronki Wydanie folderu turystyczno informacyjnego Gminy Wronki Powierzenie zadań dotyczących grobów i cmentarzy wojennych 2012 Przebudowa skrzyżowania ulicy Mickiewicza z ulicą Niepodległości Budowa kładki dla pieszych wraz z infrastrukturą na rzece Warcie 2012 Organizacja w dniach 29.04 – 04.05 wizyty miast partnerskich Remont świetlicy parafialno-wiejskiej w Biezdrowie Powierzenie zadań dotyczących grobów i cmentarzy wojennych 2013 Zakup namiotu oraz 14 stołów na potrzebę realizacji biesiady sołeckiej mieszkańców sołectwa Kłodzisko i Pakawie 2013 Remont i modernizacja budynku kręgielni we Wronkach przy ul. Poznańskiej 30 B Zakup sprzętu kuchennego na wyposażenie świetlicy wiejskiej w Lubowie 2013 2012 2013 2013 2013 2013 PROW, dz. 413 Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju Porozumienie między Wojewodą Wielkopolskim a Burmistrzem Miasta i Gminy Wronki Starostwo Powiatowe w Szamotułach unijne 9 151,20 5 952,00 krajowe 14 782,98 14 782,98 krajowe 57 064,56 25 000,00 PO RYBY, oś 4 środek 4.1. Rozwój obszarów zależnych od rybactwa z wyłączeniem realizacji operacji polegających na funkcjonowaniu lokalnej grupy rybackiej (LGR) oraz nabywaniu umiejętności i aktywizacji lokalnych społeczności Program Town twinning citizens’ meetings PROW, dz. 413 Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju Porozumienie między Wojewodą Wielkopolskim a Burmistrzem Miasta i Gminy Wronki Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego - konkurs "Pięknieje wielkopolska wieś" - III edycja w ramach programu Wielkopolska Odnowa Wsi Ministerstwo Sportu i Turystyki / Fundusz Rozwoju Kultury Fizycznej Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego - konkurs "Odnowa wsi unijne 5 533 247,25 778 000,00 unijne 52 193,40 46 290,20 unijne 204 243,31 132 841,00 krajowe 14 099,55 14 099,55 krajowe 8 188,20 6 550,56 krajowe 156 175,33 78 087,66 krajowe 3 227,52 1 613,76 Strona 74 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Melioracja rowów w miejscowości Chojno 2014 Budowa siłowni zewnętrznej we Wronkach 2014 Zagospodarowanie przestrzeni publicznej w parku w Nowej Wsi Zagospodarowanie przestrzeni publicznej we Wronkach poprzez utworzenie skweru z zielenią Powierzenie zadań dotyczących grobów i cmentarzy wojennych 2014 2014 2014 Utworzenie w krajobrazie rolniczym 2014 naturalnego korytarza ekologicznego z zadrzewień w miejscowościach Wartosław i Biezdrowo Poprawa estetyki miejscowości 2014 Wierzchocin poprzez zagospodarowanie terenu przy świetlicy wiejskiej i przy mini boisku szansą dla aktywnych sołectw" w ramach programu Wielkopolska Odnowa Wsi PO RYBY, oś 4 zakres 4 Ochrona środowiska i dziedzictwa przyrodniczego na obszarach zależnych od rybactwa w celu utrzymania jego atrakcyjności oraz przywracanie potencjału produkcyjnego sektora rybactwa w przypadku jego zniszczenia w wyniku klęski żywiołowej . PROW, dz. 413 Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju PROW, dz. 413 Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju PROW, dz. 413 Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju unijne 87 746,18 60 000,00 unijne 56 358,60 36 656,00 unijne 19 404,04 12 620,51 unijne 42 529,59 29 300,00 Porozumienie między Wojewodą Wielkopolskim a Burmistrzem Miasta i Gminy Wronki WFOŚiGW/Przedsięwzięcia pozostałe – Nabór 2014 krajowe 12 000,00 12 000,00 krajowe 94 589,46 55 000,00 Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego – konkurs „Pięknieje wielkopolska wieś” – IV edycja w ramach programu Wielkopolska Odnowa Wsi krajowe 3 282,00 2 264,08 Strona 75 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Zagospodarowanie terenu wokół świetlicy wiejskiej w Chojnie z wykonaniem tarasu widokowego na rzekę Wartę i przystań rzeczną 2014 Nowe wyposażenie, to nasze marzenie – zakup nagłośnienia i krzeseł do świetlicy wiejskiej w Jasionnie 2014 Gotujemy i oglądamy, zawsze fajne pomysły mamy – zakup taboretu gazowego i projektora wraz z ekranem do świetlicy wiejskiej w Lubowie 2014 Budowa kanalizacji sanitarnej z przyłączami oraz przepompownią ścieków PP3 z rurociągiem tłocznym w miejscowości Chojno-Wieś 2014 Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego – konkurs „Pięknieje wielkopolska wieś” – IV edycja w ramach programu Wielkopolska Odnowa Wsi Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego – konkurs „Odnowa wsi szansą dla aktywnych sołectw” – II edycja w ramach programu Wielkopolska Odnowa Wsi Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego – konkurs „Odnowa wsi szansą dla aktywnych sołectw” – II edycja w ramach programu Wielkopolska Odnowa Wsi PROW, dz. 321 Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej krajowe 13 403,62 10 722,69 krajowe 5 858, 55 2 500,00 krajowe 5 858,55 2 500,00 unijne 1 463 466,57 892 357,66 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miasta i Gminy we Wronkach Strona 76 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Tabela 24 Zadania współfinansowane przy pomocy środków zewnętrznych realizowane przez Przedsiębiorstwo Komunalne Sp. z o.o. w latach 2007 - 2013 Rok realizacji Nazwa Zadania Źródło dofinansowania POIiŚ 2007-2013/Priorytet I Gospodarka wodno-ściekowa/działanie 1.1. Gospodarka wodno-ściekowa w aglomeracjach powyżej 15 tys. RLM POIiŚ 2007-2013/Priorytet I Gospodarka wodno-ściekowa/działanie 1.1. Gospodarka wodno-ściekowa w aglomeracjach powyżej 15 tys. RLM Europejski Fundusz Społeczny Rodzaj dofinanso wania unijne 62 117 934,35 Kwota dofinansowania (zł) 35 634 462,20 unijne 8 122 852,68 1 111 155,57 unijne 88 000,00 88 000,00 Koszt całkowity (zł) Uporządkowanie gospodarki ściekowej na terenie Miasta i Gminy Wronki 2010 Uporządkowanie gospodarki ściekowej na terenie Miasta i Gminy Wronki 2012 Instrument Szybkiego Reagowania 2012 Dopłaty do oprocentowania kredytu bankowego na realizację przedsięwzięcia pn. „Uporządkowanie gospodarki ściekowej na terenie Miasta i Gminy Wronki” Dofinansowanie podłączeń budynków do zbiorczego systemu kanalizacyjnego na terenie Miasta i Gminy Wronki 2012 NFOŚiGW/dopłata do oprocentowania kredytu krajowe 2 027 967,24 1 035 064,38 2014 unijne 519 650,00 233 842,00 Uporządkowanie gospodarki ściekowej na terenie Miasta i Gminy Wronki – etap II dokumentacja projektowa 2014 POIiŚ 2007-2013/Dofinansowanie przydomowych oczyszczalni ścieków oraz podłączeń budynków do zbiorczego systemu kanalizacyjnego POIiŚ 2007-2013/Priorytet I Gospodarka wodno-ściekowa/działanie 1.1 Gospodarka wodno-ściekowa w aglomeracjach powyżej 15 tys. RLM unijne 535 050,00 369 750,00 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miasta i Gminy we Wronkach Strona 77 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Tabela 25 Zadania współfinansowane przy pomocy środków zewnętrznych realizowane przez Wroniecki Ośrodek Kultury w latach 2007 - 2013 Nazwa Zadania Rok realizacji Zakup nowości wydawniczych 2007 Modernizacja aparatury projekcyjnej i nagłośnieniowej 2007 Cykl spotkań młodych twórców piszących, zakończony konkursem literackim "O złotą, srebrną i brązową Wronę Zakup nowości wydawniczych 2008 Zakup nowości wydawniczych 2009 "Zielone opowieści" - konkurs na opowiadanie ekologiczne zakończone konkursem literackim "O złotą, srebrną i brązową Wronę" Modernizacja zestawu nagłośnieniowego kina 2009 Zakup nowości wydawniczych 2010 2008 2009 Źródło dofinansowania Program Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego/Zakup nowości wydawniczych dla bibliotek Program Operacyjny Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej/Rozwój kin i dystrybucja filmu Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego/Promocja Czytelnictwa Program Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego/Zakup nowości wydawniczych dla bibliotek Program Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego/Zakup nowości wydawniczych dla bibliotek Program Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego Literatura i czytelnictwo Priorytet 1 Promocja literatury i piśmiennictwa kulturalnego Program Operacyjny Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej/Rozwój kin i dystrybucja filmu Program Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego/Zakup nowości wydawniczych dla bibliotek Strona 78 z 132 Rodzaj dofinanso wania krajowe 8 718,00 Kwota dofinansowania (zł) 8 718,00 krajowe 14 500,00 10 150,00 krajowe 8 009,00 4 000,00 krajowe 8 678,00 8 678,00 krajowe 3 362,00 3 362,00 krajowe 10 320,00 6 020,00 krajowe 31 070,00 20 000,00 krajowe 3 121,00 3 121,00 Koszt całkowity (zł) Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Zabezpieczenie przeciwpożarowe zabytkowego Muzeum Regionalnego we Wronkach przed zniszczeniem Światowy Przegląd Folkloru - Integracje 2010 Podgrzybek 2010 2011 PROW, oś 4 LEADER, dz. 4.1. Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju unijne 19 788,00 13 851,60 2011 unijne 20 052,58 14 036,80 unijne 13 279,87 9 295,90 Lato w Chojnie 2010 2011 unijne 15 280,15 10 696,00 Zakup ekranu kinowego 2011 krajowe 16 200,00 10 530,00 Zakup nowości wydawniczych 2011 krajowe 4 623,00 4 623,00 Zakup nowości wydawniczych 2012 krajowe 7 531,00 7 531,00 Festiwal "Szanty nad Wartą" 2012 unijne 25 049,76 23 875,92 Doposażenie kółka plastycznego 2012 unijne 11 583,00 8 292,60 Światowy Przegląd Folkloru - Integracje 2012 2012 PROW, oś 4 LEADER, dz. 4.1. Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju PROW, oś 4 LEADER, dz. 4.1. Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju PROW, oś 4 LEADER, dz. 4.1. Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju Program Operacyjny Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej/Rozwój kin i dystrybucja filmu Program Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego/Zakup nowości wydawniczych dla bibliotek Program Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego/Zakup nowości wydawniczych dla bibliotek PO RYBY, oś 4 Zrównoważony rozwój obszarów zależnych od rybactwa, środek 4.1 Rozwój obszarów zależnych od rybactwa PO RYBY, oś 4 Zrównoważony rozwój obszarów zależnych od rybactwa, środek 4.1 Rozwój obszarów zależnych od rybactwa PO RYBY, oś 4 Zrównoważony rozwój obszarów zależnych od rybactwa, środek 4.1 Rozwój obszarów zależnych od rybactwa unijne 22 215,45 18 033,17 2011 Strona 79 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Warsztaty fotografii 2012 Noc świętojańska 2013 Zakup nowości wydawniczych 2013 PROW, oś 4 LEADER, dz. 4.1. Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju PO RYBY, oś 4 Zrównoważony rozwój obszarów zależnych od rybactwa, środek 4.1 Rozwój obszarów zależnych od rybactwa Program Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego/Zakup nowości wydawniczych dla bibliotek unijne 9 218,00 7 374,00 unijne 25 049,76 18 035,88 krajowe 6 949,00 6 949,00 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miasta i Gminy we Wronkach Tabela 26 Zadania współfinansowane przy pomocy środków zewnętrznych realizowane przez Samorządową Administrację Placówek Oświatowych w latach 2007 - 2013 Wymiana okien w SP nr 1 2007 Fundacja Amicis Rodzaj dofinanso wania krajowe Wyposażenie gabinetu pedagoga w SP w Nowej Wsi Doposażenie bazy turystycznej w SP w Chojnie Zakup pomocy dydaktycznych dla SP nr 2 2007 Fundacja Amicis krajowe 7 900,00 7 900,00 2007 Fundacja Amicis krajowe 10 000,00 10 000,00 2007 Bank Spółdzielczy we Wronkach krajowe 2 000,00 2 000,00 Zapomogi dla uczniów – SP nr 2 2007 Fundacja Amicis krajowe 2 000,00 2 000,00 Boisko szkolne w ZS w Biezdrowie 2007 Fundacja Amicis krajowe 700,00 700,00 Remont SP w Nowej Wsi 2007 Fundacja Amicis krajowe 8 000,00 8 000,00 Doposażenie i modernizacja kuchni w Przedszkolu Nr 1 2007 Fundacja Amicis krajowe 5 000,00 5 000,00 Nazwa Zadania Rok realizacji Źródło dofinansowania Strona 80 z 132 30 000,00 Kwota dofinansowania (zł) 30 000,00 Koszt całkowity (zł) Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Program „Podróże kształcą” w SP nr 2 2007 Program Comenius Sokrates Opłacenie honorarii prowadzących program w Gimnazjum na Polnej Projekt „Żyj zdrowo i kolorowo” realizacja programu Akademia szkoły z klasą Rządowy program wyrównywania szans edukacyjnych w SP nr 2 Dofinansowanie boiska SP nr 1 2007 6 296,00 6 296,00 5 400,00 5 400,00 1 500,00 1 500,00 2007 Projekt Inkubator Środki Polskokrajowe Amerykańskiej Fundacji Wolności Fundacja Centrum Edukacji krajowe Obywatelskiej Rządowy Program Wyrównywania Szans krajowe 5 600,00 5 600,00 2008 Fundacja Amicis krajowe 10 000,00 10 000,00 Dofinansowanie boiska SP nr 2 2008 Fundacja Amicis krajowe 15 000,00 15 000,00 Wymiana nawierzchni na boisku sportowym w ZS w Biezdrowie Wymiana okien w SP w Nowej Wsi 2008 Fundacja Amicis krajowe 20 000,00 20 000,00 2008 Fundacja Amicis krajowe 5 000,00 5 000,00 Meble do bazy turystycznej w SP w Chojnie 2008 Fundacja Amicis krajowe 10 000,00 10 000,00 Wymiana okien w Gimnazjum na Polnej 2008 Fundacja Amicis krajowe 20 000,00 20 000,00 Zakup mebli zniszczonych po pożarze 2008 Fundacja Amicis krajowe 12 000,00 12 000,00 Doposażenie monitoringu szkolnego w SP nr 2 Program „Podróże kształcą” w SP nr 2 2008 PZU krajowe 2 000,00 2 000,00 2008 Program Comenius Sokrates unijne 27 978,00 27 978,00 Wiata do rowerów w SP nr 2 2009 Fundacja Amicis krajowe 5 000,00 5 000,00 Adaptacja pomieszczenia na łazienkę w SP w Nowej Wsi Podjazd dla niepełnosprawnych w Gimnazjum na Polnej Remont kuchni w Przedszkolu nr 1 2009 Fundacja Amicis krajowe 10 000,00 10 000,00 2009 Fundacja Amicis krajowe 8 000,00 8 000,00 2009 Fundacja Amicis krajowe 5 000,00 5 000,00 Program dla dzieci niepełnosprawnych zamieszkujących tereny wiejskie realizowany przez SAPO w latach 2009- 2009 Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych krajowe 14 832,00 14 832,00 2007 Strona 81 z 132 unijne Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 2010 "Uczenie się przez całe życie" program 2009 realizowany w latach 2009-2010 przez SP nr 2 "Przyjazna szkoła w Gminie Wronki" 2010 Program Comenius unijne 26 340,00 26 340,00 POKL unijne 263 450,00 263 450,00 Zakup pomocy dydaktycznych do miejsc 2010 zabaw "Uczenie się przez całe życie" program 2010 realizowany w latach 2009-2010 przez SP nr 2 Zakup rowerów dla ZS w Biezdrowie 2011 Rządowy Program "Radosna Szkoła" krajowe 41 990,00 41 990,00 Program Comenius unijne 19 390,00 19 390,00 Fundacja Amicis krajowe 1 000,00 1 000,00 "Uczenie się przez całe życie" program 2011 realizowany w latach 2009-2010 przez SP nr 2 Zakup rolet na okna w SP nr 1 2012 Program Comenius unijne 68 624,00 68 624,00 Fundacja Amicis krajowe 1 200,00 1 200,00 Wyposażenie gabinetu psychologa w Gimnazjum na Polnej Pomoce dydaktyczne dla Przedszkola nr 1 2012 Fundacja Amicis krajowe 1 030,00 1 030,00 2012 Fundacja Amicis krajowe 4 000,00 4 000,00 Pomoce naukowe dla Przedszkola nr 1 2012 Przedsiębiorstwo Komunalne Sp. z o.o krajowe 1 230,00 1 230,00 "Przyjazna szkoła w Gminie Wronki" 2012 POKL unijne 198 895,00 198 895,00 Wymiana drzwi wejściowych w głównym budynku SP w Nowej Wsi "Przyjazna szkoła w Gminie Wronki" 2013 Fundacja Amicis krajowe 7 500,00 7 500,00 2013 POKL unijne 77 700,00 77 700,00 "Równe szanse na starcie w Gminie Wronki" na lata 2013-2014 2013 998 036,00 998 036,00 Zakup oprogramowania do SP nr2 2013 POKL, Priorytet IX, dz. 9.1, poddz. 9.1.1 unijne Zmniejszenie nierówności w stopniu upowszechnienia edukacji przedszkolnej Fundacja Amicis krajowe 7 000,00 7 000,00 Strona 82 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Monitoring do ZS w Biezdrowie 2013 Fundacja Amicis krajowe 4 000,00 4 000,00 Zakup sprzętu i pomocy 2013 Fundacja Amicis krajowe 4 200,00 4 200,00 Pomoce naukowe dla Przedszkola nr 2 2013 Fundacja Amicis krajowe 3 000,00 3 000,00 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miasta i Gminy we Wronkach Tabela 27 Zadania współfinansowane przy pomocy środków zewnętrznych realizowane przez Miejsko - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w latach 2007 - 2013 Nazwa Zadania Rok realizacji Bądźmy Partnerami 2008 Bądźmy Partnerami 2009 Bądźmy Partnerami 2010 Bądźmy Partnerami 2011 Bądźmy Partnerami 2012 Bądźmy Partnerami 2013 Źródło dofinansowania POKL/VII/7.1/7.1.1 Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez Ośrodki Pomocy Społecznej POKL/VII/7.1/7.1.1 Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez Ośrodki Pomocy Społecznej POKL/VII/7.1/7.1.1 Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez Ośrodki Pomocy Społecznej POKL/VII/7.1/7.1.1 Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez Ośrodki Pomocy Społecznej POKL/VII/7.1/7.1.1 Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez Ośrodki Pomocy Społecznej POKL/VII/7.1/7.1.1 Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji Strona 83 z 132 Rodzaj dofinanso wania unijne 52 893,07 Kwota dofinansowania (zł) 52 893,07 unijne 85 252,81 85 252,81 unijne 129 898,76 129 898,76 unijne 146 938,03 146 938,03 unijne 207 593,81 207 593,81 unijne 238 850,88 238 850,88 Koszt całkowity (zł) Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 przez Ośrodki Pomocy Społecznej Działanie Warsztatów Terapii Zajęciowej 2013 Działanie Warsztatów Terapii Zajęciowej 2014 Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych krajowe 411 000,00 369 900,00 krajowe 411 000,00 369 900,00 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miasta i Gminy we Wronkach Strona 84 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 III. STRATEGIA ROZWOJU GMINY 1. Analiza SWOT Analiza SWOT to jedna z najpopularniejszych metod diagnozy sytuacji, w jakiej znajduje się gmina. Służy ona przyporządkowaniu i segregacji informacji, stanowi użyteczną pomoc przy dokonywaniu oceny zasobów własnych i wpływu otoczenia, ułatwia też identyfikację problemów i określenie priorytetów rozwoju. Nazwa metody pochodzi od pierwszych liter angielskich słów, stanowiących jednocześnie pola przyporządkowania czynników mogących mieć wpływ na powodzenie planu strategicznego – silne strony (Strenghts), słabe strony (weaknesses), szanse (opportunities), zagrożenia (threats). Tabela 28 Analiza SWOT SŁABE STRONY SILNE STRONY 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) 12) 13) 14) Korzystne położenie – bliskość dużego ośrodka miejskiego – Poznania; Przebiegająca przez gminę linia kolejowa E59; Walory przyrodnicze (np. atrakcyjny ekosystem rzeki Warty czy Puszczy Noteckiej); Występowanie cennych przyrodniczo obszarów objętych ochroną; Licznie występujące jeziora; Duże kompleksy leśne; Liczne zabytki oraz cenne kulturowo obiekty; Dodatni przyrost naturalny; Aktywność gospodarcza mieszkańców (wzrost liczby osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą); Efektywne wykorzystywanie środków z UE; Prężnie działające instytucje, organizacje i stowarzyszenia prowadzące działalność kulturalną; Istnienie ośrodka sportowo – rekreacyjnego ze stadionem spełniającym wymogi UEFA; Liczne kluby i organizacje sportowe; Prężnie działające gospodarstwa agroturystyczne. 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) 12) 13) Duży udział kobiet i osób młodych wśród bezrobotnych; Niezadowalający stan techniczny dróg; Niewystarczająca liczba połączeń komunikacyjnych między północną a południową częścią miasta rozdzielonymi rzeką Wartą; Niewystarczająca liczba miejsc parkingowych; Brak obwodnicy; Zły stan techniczny istniejącej sieci kanalizacyjnej; Brak systemu kanalizacji ściekowej na terenach wiejskich; Zbyt mała liczba mieszkań socjalnych; Niezadowalający stan techniczny niektórych obiektów sportowo – rekreacyjnych; Słabo rozwinięty sektor usług okołoturystycznych; Brak odpowiedniej infrastruktury turystycznej wzdłuż rzeki Warty; Utrudniony dostęp do szybkiego Internetu na terenach wiejskich; Bardzo duże rozdrobnienie gospodarstw rolnych. Strona 85 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 SZANSE 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) 12) 13) 14) 15) 16) ZAGROŻENIA Nowa perspektywa finansowa UE (nowe możliwości finansowania inwestycji); Pozyskiwanie nowych inwestorów; Poprawa koniunktury gospodarczej; Zwiększanie wykorzystywania odnawialnych źródeł energii; Zmniejszenie bezrobocia; Podnoszenie kwalifikacji mieszkańców; Dostosowywanie oferty edukacyjnej do zmian na lokalnym rynku pracy; Planowanie inwestycji z dbałością o stan środowiska naturalnego; Korzystne warunki do rozwoju turystyki, w tym agroturystyki; Rosnący popyt na agroturystykę i turystykę weekendową; Wzrost zapotrzebowania na usługi okołoturystyczne; Rosnący popyt na żywność ekologiczną; Zwiększanie liczby gospodarstw produkujących ekologiczną żywność; Edukacja ekologiczna mieszkańców gminy; Integracja mieszkańców gminy; Efektywna promocja gminy. 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) Starzenie się społeczeństwa; Rosnący udział osób w wieku poprodukcyjnym w ogólnej liczbie ludności; Zwiększające się natężenie ruchu kołowego w mieście; Ograniczone środki finansowe na utrzymanie i modernizację infrastruktury technicznej; Poczucie braku perspektyw rozwojowych znacznej części mieszkańców gminy; Niska świadomość ekologiczna mieszkańców gminy; Degradacja środowiska naturalnego przez zwiększoną liczbę turystów. 2. Wizja i misja gminy Celem wyznaczenia misji i wizji jest określenie optymalnego kierunku rozwoju gminy Wronki w przyszłości oraz ram dla działań realizowanych w Strategii. Wizja określa stan docelowy, do osiągnięcia którego gmina będzie dążyć w perspektywie horyzontu czasowego niniejszego dokumentu. Wizja rozwoju powinna odpowiedzieć na pytanie jak będzie wyglądała sytuacja społeczno – gospodarcza gminy Wronki po upływie czasu, na jaki została określona, w skutek przeprowadzenia określonych działań strategicznych. Misja natomiast określa sposób osiągnięcia stanu docelowego. Zdefiniowanie misji i wizji jest kluczowym elementem Strategii, któremu podporządkowane są wszystkie cele realizowane przez gminę oraz działania podejmowane w ramach tych celów. Strona 86 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Wizja gminy Wronki GMINA WRONKI PRZYJAZNA MIESZKAŃCOM, ROZWINIĘTA GOSPODARCZO, ZASOBNA EKONOMICZNIE, ATRAKCYJNA TURYSTYCZNIE, DZIĘKI PRZEDSIĘBIORCZYM I WYKSZTAŁCONYM MIESZKAŃCOM, CZYSTEMU ŚRODOWISKU, BOGACTWU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO ORAZ NOWOCZESNEJ I ZMODERNIZOWANEJ INFRASTRUKTURZE Misja gminy Wronki DĄŻENIE DO POPRAWY WARUNKÓW ŻYCIA W GMINIE WRONKI POPRZEZ WDRAŻANIE IDEI ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU, WYKORZYSTANIE POŁOŻENIA I POTENCJAŁU PRZYRODNICZO – KULTUROWEGO, MODERNIZACJĘ INFRASTRUKTURY, INTEGRACJĘ MIESZKAŃCÓW ORAZ EFEKTYWNE WYKORZYSTANIE ŚRODKÓW Z UNII EUROPEJSKIEJ 3. Cele strategiczne, operacyjne i działania na rzecz rozwoju Diagnoza społeczno – gospodarcza stanu obecnego gminy Wronki przeprowadzona w I części niniejszego opracowania, wyniki przeprowadzonych konsultacji społecznych oraz sporządzona na tej podstawie analiza SWOT pozwoliły na wyznaczenie celów strategicznych, do realizacji których dążyć będzie w swoich działaniach gmina Wronki, aby urzeczywistnić określoną wyżej wizję. Cele, zarówno te strategiczne, jak i operacyjne (precyzujące dany cel strategiczny), wyznaczono w ramach czterech kluczowych obszarów tematycznych: PRZESTRZEŃ I INFRASTRUKTURA; GOSPODARKA I TURYSTYKA; SPOŁECZNOŚĆ, ŚRODOWISKO. Strona 87 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Strona 88 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Cele Cele strategiczne Kierunki działań Cele operacyjne 1.1. Modernizacja i rozwój infrastruktury technicznej i komunalnej 1. Funkcjonalna, estetyczna i dostępna przestrzeń publiczna; nowoczesna i zmodernizowana infrastruktura 1.2. Modernizacja i rozbudowa infrastruktury sportowo - rekreacyjnej rozbudowa sieci kanalizacyjnej; dalsza modernizacja systemu gospodarki ściekowej; rozbudowa i modernizacja sieci wodociągowej; rozbudowa sieci gazowej; remonty chodników i ulic; zwiększenie przepustowości dróg; usprawnienie ruchu; budowa dróg; utwardzenie dróg nieutwardzonych; modernizacja i rozbudowa systemu oświetlenia ulic; budowa parkingów, modernizacja istniejących; budowa mieszkań socjalnych; wspieranie rozbudowy i modernizacji istniejącego systemu melioracji w celu zapobiegania suszom, powodziom i podtopieniom; rozbudowa systemu dróg rowerowych i ścieżek biegowych; modernizacja, budowa i doposażanie placów zabaw; budowa i modernizacja boisk, m.in. boiska z infrastrukturą lekkoatletyczną rozbudowa mariny; urządzanie przestrzeni miejskiej na potrzeby ogólnodostępnych miejsc rekreacji i wypoczynku; tworzenie ścieżek spacerowych, m.in. wzdłuż Warty i wokół Jeziora Radziszewskiego; utworzenie parku rekreacyjnego; budowa zewnętrznych siłowni; budowa punktów widokowych, m.in. na jezioro, bagno Rzecińskie, Wrzosowe Strona 89 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Wydmy przy drodze wojewódzkiej nr 150; rozwój zaplecza sportowo-kulturalnego m.in. na Zamościu; uporządkowanie i zagospodarowanie terenu wokół stawu Cegielnia na Zamościu; opracowanie planów zagospodarowania przestrzennego; rewitalizacja terenu przed Muzeum Ziemi Wronieckiej; rozwój i pielęgnacja zieleni miejskiej, na terenach rekreacyjnych i w centrach wsi; zagospodarowanie powierzchni pomiędzy budynkami przy ul. Powstańców Wielkopolskich inwentaryzacja zasobów przyrodniczych; rewitalizacja terenów zdegradowanych; 1.4. Modernizacja obiektów użyteczności publicznej rewitalizacja dziedzińca i placu zabaw przy Przedszkolu Nr 2; rewitalizacja zabytkowych obiektów; modernizacja Muzeum Ziemi Wronieckiej; poprawa stanu technicznego budynków użyteczności publicznej; rewitalizacja Domu Kultury; rewitalizacja kina „Gwiazda”; budowa nowej Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy Wronki oraz filii; 1.5 Rozwój infrastruktury w zakresie technologii informacyjno - komunikacyjnych zwiększanie dostępności do łączy telekomunikacyjnych, w szczególności do szerokopasmowego Internetu; wspieranie firm prywatnych w zakresie budowy nowoczesnej infrastruktury telekomunikacyjnej; przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu; zwiększanie dostępności usług publicznych przy wykorzystaniu Internetu i innych nowoczesnych technologii; 1.3. Podejmowanie działań na rzecz tworzenia harmonijnego ładu przestrzennego Strona 90 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 zapewnienie powszechnego dostępu do e-usług i e-administracji; budowa sieci darmowego Internetu; 2.1. Podnoszenie atrakcyjności inwestycyjnej gminy 2. Nowoczesna, innowacyjna gospodarka z rozwiniętym sektorem turystycznym wyznaczanie terenów pod inwestycje oraz ich uzbrajanie; tworzenie preferencyjnych warunków przyciągających inwestorów zewnętrznych; aktywne poszukiwanie inwestorów zainteresowanych prowadzeniem działalności gospodarczej na terenie gminy; stworzenie, promocja i upowszechnianie profesjonalnej i konkurencyjnej oferty inwestycyjnej gminy; 2.2. Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości; poprawa sytuacji na lokalnym rynku pracy 2.3. Aktywizacja gospodarcza; promocja pozarolniczych form działalności i nowoczesnego rolnictwa ekologicznego aktywne wspieranie lokalnych przedsiębiorców; unowocześnianie procesów produkcyjnych; efektywne wykorzystanie środków z Unii Europejskiej; wspieranie doradztwa w zakresie zakładania i prowadzenia własnych działalności gospodarczych; wspieranie równości szans na rynku pracy; aktywizacja zawodowa kobiet; organizacja kursów przekwalifikowujących; doradztwo zawodowe; dostosowanie systemu edukacji do potrzeb lokalnego rynku pracy; wykorzystanie nowoczesnych form szkoleniowych (np. e-learningu); tworzenie korzystnych warunków ekonomicznych do podejmowania działalności gospodarczej; promowanie przedsiębiorczych postaw już na etapie edukacji wśród młodzieży; promowanie specjalizacji produkcji rolnej; promocja i wspieranie podejmowania i prowadzenia pozarolniczych form Strona 91 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 działalności; promocja ekologicznego rolnictwa; wspieranie działalności gospodarstw ekologicznych, sprzedających produkty bezpośrednio z gospodarstwa; pomoc w zakresie pozyskiwania środków na modernizację gospodarstw lub podejmowanie pozarolniczych form działalności; wspieranie działalności grup producenckich; wspieranie edukacji rolników na temat opłacalności produkcji rolnej oraz nowoczesnego rolnictwa; 2.4. Tworzenie korzystnych warunków do rozwoju agroturystyki i ekoturystyki współpraca z gminami ościennymi w sferze agroturystyki; wspieranie organizacji szkoleń dla mieszkańców w zakresie podejmowania i prowadzenia działalności agroturystycznej; promocja agroturystyki jako nowoczesnej formy działalności; ochrona zabytków; turystyczna promocja gminy; promocja produktów lokalnych; odpowiednie zagospodarowanie i wyeksponowanie atrakcji turystycznych; promocja licznych walorów przyrodniczych występujących na terenie gminy; pomoc w pozyskiwaniu funduszy na podejmowanie działalności w sferze agroturystyki; uruchomienie programów pomocy finansowej w dziedzinie tworzenia i modernizacji bazy turystycznej na terenach wiejskich; stworzenie Systemu Informacji Miejskiej i Gminnej; 2.5. Wdrożenie nowoczesnego i efektywnego systemu utworzenie centrum informacji gminnej; promocja na portalach społecznościowych; wykorzystanie nowych technologii Strona 92 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 promocji gminy 3.1. Podnoszenie poziomu wykształcenia mieszkańców; upowszechnianie idei kształcenia ustawicznego 3. Zintegrowane, aktywne, świadome i wykształcone społeczeństwo komunikacyjnych dla promocji gminy; stworzenie bazy danych miejsc noclegowych i punktów gastronomicznych; wydawanie broszur, ulotek i map promujących atrakcyjność gminy; skuteczna promocja gospodarcza gminy; promocja i wsparcie uczestnictwa w systemie kształcenia ustawicznego; wspieranie systemu kształcenia osób dorosłych; wspieranie edukacji pozaszkolnej; nauka pływania - zwiększenie godzin na (obowiązkową) naukę pływania; pomoc stypendialna dla najzdolniejszych uczniów; organizacja zajęć wyrównawczych dla uczniów; poszerzenie oferty zajęć pozalekcyjnych; wsparcie edukacji oraz systematyczna aktualizacja programów edukacyjnych; zapewnienie odpowiedniej pomocy pedagogicznej uczniom znajdującym się w trudnej sytuacji; utworzenie żłobka oraz punktu przedszkolnego; 3.2. Zapewnienie wysokiej jakości usług edukacyjnych poprzez modernizację doposażanie placówek oświatowych 3.3. Podejmowanie działań na rzecz integracji społeczności lokalnej; przeciwdziałanie utworzenie centrum wolontariatu; zapewnienie odpowiedniej opieki osobom starszym; wsparcie organizacji pozarządowych zajmujących się opieką nad osobami starszymi; budowa sal gimnastycznych; budowa boisk; termomodernizacja placówek oświatowych; doposażanie szkół w materiały dydaktyczne; komputeryzacja i cyfryzacja placówek oświatowych; upowszechnianie kultury fizycznej wśród uczniów; Strona 93 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 wykluczeniu społecznemu; promocja prozdrowotnego stylu życia 3.4. Wzrost poziomu bezpieczeństwa publicznego rozwijanie współpracy pomiędzy NGO, NGO i JST oraz NGO i jednostkami pomocniczymi JST; tworzenie warunków do przekazywania niektórych zadań JST społeczności lokalnej oraz NGO; promocja aktywności kobiet w życiu zawodowym i społecznym; usuwanie barier architektonicznych utrudniających funkcjonowanie osobom niepełnosprawnym oraz rodzicom z dziećmi; wsparcie dla osób dotkniętych przemocą; aktywizacja osób bezrobotnych; pomoc dzieciom i młodzieży zagrożonym wykluczeniem społecznym; tworzenie centrów integracji społecznej oraz wsparcie istniejących; wsparcie psychologiczno – pedagogiczne dla osób potrzebujących; przeciwdziałanie uzależnieniom; przeciwdziałanie pogłębianiu się zjawisk patologicznych; profilaktyka antyuzależnieniowa/zdrowotna/programy profilaktyczne, prozdrowotne, np. leczenia próchnicy, miażdżycy, promocja aktywnego stylu życia; doposażanie jednostek zajmujących się utrzymaniem bezpieczeństwa na terenie gminy; poprawa bezpieczeństwa w ruchu drogowym; budowa systemu monitoringu wizyjnego; zwiększenie skuteczności egzekwowania przepisów w zakresie porządku publicznego; rozwój współpracy międzygminnej na rzecz podnoszenia poziomu bezpieczeństwa i odpowiedniego zabezpieczenia w przypadku wystąpienia Strona 94 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 sytuacji kryzysowych; 3.5. Wspieranie rozwoju organizacji i stowarzyszeń kulturalnych i sportowych 4. Czyste, zasobne środowisko pielęgnowane przez świadome ekologicznie społeczeństwo 4.1. Ochrona walorów i zasobów środowiska naturalnego 4.2. Zwiększanie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych; poprawa efektywności energetycznej budynków wspieranie organizacji i stowarzyszeń zajmujących się kultywowaniem i promocją folkloru, tradycji lokalnych, twórczości ludowej, restauracją ginących zasobów, wyrobów, rzemiosła artystycznego, twórców i artystów lokalnych; wsparcie organizacji i stowarzyszeń w zakresie organizacji imprez; współpraca instytucji samorządowych i stowarzyszeń w zakresie tworzenia atrakcyjnej oferty różnych form wypoczynku po pracy; zwiększenie dostępności do kultury i rozrywki dla osób z każdej grupy wiekowej; wspieranie działań kulturotwórczych; pomoc w zakresie pozyskiwania środków pozabudżetowych na realizację zadań statutowych; ochrona ważnych pod względem przyrodniczym obiektów i terenów; rozbudowa systemu kanalizacji; wspieranie budowy przydomowych oczyszczalni ścieków; modernizacja systemów melioracyjnych; racjonalne wykorzystanie zasobów środowiskowych; inwentaryzacja i waloryzacja obszarów cennych przyrodniczo; tworzenie nowych form ochrony przyrody; odpowiednie oznakowanie pomników przyrody i innych cennych przyrodniczo obiektów i terenów; termomodernizacja budynków użyteczności publicznej; promocja wykorzystania alternatywnych źródeł energii; budowa systemów solarnych w budynkach użyteczności publicznej; wspieranie działań zmierzających do zwiększenia wykorzystania odnawialnych Strona 95 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 źródeł w produkcji energii; modernizacja systemów grzewczych; 4.3. Podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców oraz upowszechnianie proekologicznego stylu życia 4.4. Racjonalny system gospodarki odpadami 4.5. Wdrożenie systemu zapobiegania zanieczyszczeniom środowiska wdrożenie kampanii promocyjnej oraz działań zmierzających do podnoszenia świadomości ekologicznej mieszkańców; wdrożenie w placówkach oświatowych zajęć z proekologicznych zachowań; edukacja prozdrowotna; promocja zdrowego, ekologicznego stylu życia; organizacja zajęć terenowych dla uczniów w ekologicznych gospodarstwach rolnych; organizacja akcji sprzątania świata; organizacja akcji informacyjnych; upowszechnianie selektywnej zbiórki odpadów; odpowiednie składowanie zebranych odpadów; edukacja mieszkańców w zakresie odpowiedniego segregowania śmieci; zwiększenie udziału recyklingu; wyeliminowanie nielegalnych składowisk śmieci; monitoring zagrożeń w zakresie nielegalnych wysypisk śmieci; organizowanie efektywnego systemu zbiórki odpadów wielkogabarytowych i niebezpiecznych; wsparcie procesów utylizacyjnych, w szczególności odpadów azbestowych; przeprowadzanie działań na rzecz ograniczenia emisji zanieczyszczeń do atmosfery; podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców; zapobieganie tworzeniu nielegalnych wysypisk śmieci; opracowanie i wdrożenie planu gospodarki niskoemisyjnej; Strona 96 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 promocja i upowszechnianie zachowań skutkujących zmniejszeniem emisji zanieczyszczeń do środowiska; skuteczny system sankcji za zanieczyszczanie środowiska; rozwój systemu dopłat dla mieszkańców; Strona 97 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 IV. NAWIĄZANIA DO DOKUMENTÓW STRATEGICZNYCH Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020, a w szczególności jej cele strategiczne i operacyjne są zgodne z celami innych dokumentów strategicznych na szczeblu międzynarodowym, krajowym, wojewódzkim. Poniżej przedstawiono analizę zgodności niniejszej Strategii z celami takich dokumentów. EUROPA 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu Strategia Europa 2020 jest dokumentem opracowanym przez Komisję Europejską, którego głównym celem jest określenie kierunków działań, których realizacja poskutkuje wyjściem z kryzysu i przygotowaniem gospodarki europejskiej na wyzwania czekające w okresie, na jaki Strategia została przygotowana. Strategia Europa 2020 została przyjęta przez Radę Europejską 17 czerwca 2010 roku. W Strategii podkreślona została potrzeba wspólnego działania państw członkowskich na rzecz wychodzenia z kryzysu oraz wdrażania reform umożliwiających stawienie czoła wyzwaniom związanym z globalizacją, starzeniem się społeczeństw czy rosnącą potrzebą racjonalnego wykorzystywania zasobów. W celu osiągnięcia powyższych założeń zaproponowano trzy podstawowe, wzajemnie wzmacniające się priorytety: wzrost inteligentny, czyli rozwój oparty na wiedzy i innowacjach; wzrost zrównoważony, czyli transformacja w kierunku gospodarki niskoemisyjnej, efektywnie korzystającej z zasobów i konkurencyjnej; wzrost sprzyjający włączeniu społecznemu, czyli wspieranie gospodarki o wysokim poziomie zatrudnienia i zapewniającej spójność: gospodarczą, społeczną i terytorialną. W strategii wyznaczone zostały także cele Unii na 2020 rok. Zgodnie z nimi: wskaźnik zatrudnienia osób w wieku 20-64 lat powinien wynosić 75%; na inwestycje w badania i rozwój należy przeznaczyć 3% PKB Unii; należy osiągnąć cele „20/20/20” w zakresie klimatu i energii (w tym ograniczenie emisji dwutlenku węgla nawet o 30%, jeśli pozwolą na to warunki); Strona 98 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 liczbę osób przedwcześnie kończących naukę szkolną należy ograniczyć do 10%, a co najmniej 40% osób z młodego pokolenia powinno zdobywać wyższe wykształcenie; liczbę osób zagrożonych ubóstwem należy zmniejszyć o 20 mln. Powyższe cele szczegółowe wpisują się w realizację trzech ogólnych priorytetów: inteligentny rozwój, zrównoważony rozwój, rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu. Komisja w Strategii przedstawia siedem projektów przewodnich, które umożliwią postępy w ramach każdego z priorytetów tematycznych: „Unia innowacji” – wykorzystywanie działalności badawczo-rozwojowych do zwalczania takich problemów jak: zmiany klimatu, efektywność energetyczna, zasoby czy zmiany demograficzne; „Młodzi w drodze” – poprawa warunków i podniesienie atrakcyjności europejskiego szkolnictwa wyższego oraz podniesienie poziomu kształcenia i szkolenia na każdym szczeblu edukacyjnym, a także poprawa sytuacji młodzieży na rynku pracy; „Europejska agenda cyfrowa” – osiąganie trwałych korzyści ekonomicznych i społecznych z jednolitego rynku cyfrowego, a przez to ułatwienie dostępu do szerokopasmowego Internetu; „Europa efektywnie korzystająca z zasobów” – wsparcie w kierunku niskoemisyjnego i efektywniejszego wykorzystania zasobów przez społeczeństwo; zwiększanie bezpieczeństwa energetycznego; „Polityka przemysłowa w erze globalizacji” – wsparcie przedsiębiorczości i pomoc w sprostaniu nowych wyzwań, wsparcie konkurencyjności przemysłu europejskiego, pomoc w wykorzystaniu możliwości wynikających z globalizacji i gospodarki przyjaznej środowisku; „Program na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia” – unowocześnianie rynków pracy związane z rosnącym bezrobociem, a także zapewnienie trwałości obecnych modeli społecznych; „Europejski program walki z ubóstwem” – zapewnienie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej, zwiększenie świadomości i uznania pracy ludzi ubogich i zagrożonych wykluczeniem społecznym, umożliwiając im godne życie i aktywne uczestnictwo w życiu społecznym. Strona 99 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Cele zaplanowane do realizacji w ramach Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 są zgodne z priorytetami, celami oraz założeniami projektów przewodnich Strategii Europa 2020. W założenia priorytetu II Strategii Europa 2020 (wzrost zrównoważony, czyli transformacja w kierunku gospodarki niskoemisyjnej, efektywnie korzystającej z zasobów i konkurencyjnej) wpisuje się cel strategiczny 4 Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020, a w szczególności cele operacyjne 4.2 (zwiększenie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych; poprawa efektywności energetycznej budynków), 4.3 (podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców oraz upowszechnianie proekologicznego stylu życia) oraz 4.5 (wdrożenie systemu zapobiegania zanieczyszczeniom środowiska). Założenie priorytetu III (wzrost sprzyjający włączeniu społecznemu, czyli wspieranie gospodarki o wysokim poziomie zatrudnienia i zapewniającej spójność: gospodarczą, społeczną i terytorialną) Strategii Europa 2020 z kolei będzie realizowane przez wdrażanie celów strategicznych 2 (nowoczesna, innowacyjna gospodarka z rozwiniętym sektorem turystycznym) i 3 (zintegrowane, aktywne, świadome i wykształcone społeczeństwo) Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 i wszystkich celów operacyjnych wyszczególnionych w ramach tych dwóch celów strategicznych. Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności. Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności jest dokumentem określającym główne trendy, wyzwania oraz koncepcję rozwoju kraju w perspektywie długookresowej, przyjętym przez Radę Ministrów w dniu 5 lutego 2013 roku. Głównym celem dokumentu jest poprawa jakości życia Polaków, a głównym sposobem osiągnięcia tego celu jest stabilny i wysoki wzrost gospodarczy. Cel ten będzie osiągnięty poprzez realizację następujących celów strategicznych: I. Innowacyjność gospodarki i kreatywność indywidualna: Cel 1. Wspieranie prorozwojowej alokacji zasobów w gospodarce, stworzenie warunków dla wzrostu oszczędności oraz podaży pracy i innowacji; Cel 2. Zmniejszanie długu publicznego i kontrola deficytu w cyklu koniunkturalnym; Cel 3. Poprawa dostępności i jakości edukacji na wszystkich etapach oraz podniesienie konkurencyjności nauki; Cel 4. Wzrost wydajności i konkurencyjności gospodarki; II. Polska Cyfrowa: Cel 5. Stworzenie Polski Cyfrowej; Strona 100 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 III. Kapitał Ludzki Cel 6. Rozwój kapitału ludzkiego poprzez wzrost zatrudnienia i stworzenie „workfare state”; IV. Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko: Cel 7. Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego oraz ochrona i poprawa stanu środowiska; V. Równoważenie potencjałów rozwojowych regionu: Cel 8. Wzmocnienie mechanizmów terytorialnego zrównoważenia rozwoju dla rozwijania i pełnego wykorzystania potencjałów regionalnych; Cel 9. Zwiększenie dostępności terytorialnej Polski poprzez utworzenie zrównoważonego , spójnego i przyjaznego użytkownikom systemu transportowego; VI. Efektywność i sprawność państwa: Cel 10. Stworzenie sprawnego państwa jako modelu działania administracji publicznej; VII. Kapitał społeczny: Cel 11. Wzrost społecznego kapitału rozwoju. W założenia celu 3 (poprawa dostępności i jakości edukacji na wszystkich etapach oraz podniesienie konkurencyjności nauki) wpisują się cele operacyjne 3.1. (podnoszenie poziomu wykształcenia mieszkańców; upowszechnienie idei kształcenia ustawicznego) oraz 3.2 (zapewnienie wysokiej jakości usług edukacyjnych poprzez modernizację i doposażenie placówek oświatowych) Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020. Oprócz tego, cel 4 (wzrost wydajności i konkurencyjności gospodarki) Długookresowej Strategii Rozwoju Kraju Polska 2030 realizowany będzie przez cel strategiczny 2 niniejszej Strategii (nowoczesna, innowacyjna gospodarka z rozwiniętym sektorem turystycznym) oraz wszystkie cele operacyjne w ramach niego wyszczególnione. W cel 7 analizowanego dokumentu wyższego szczebla (zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego oraz ochrona i poprawa stanu środowiska) wpisuje się cel strategiczny 4 (czyste, zasobne środowisko, pielęgnowane przez świadome ekologicznie społeczeństwo) Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 oraz wszystkie cele operacyjne wyszczególnione w ramach tego celu strategicznego. Do realizacji celu 11 (wzrost społecznego kapitału rozwoju) Długookresowej Strategii Rozwoju Kraju Polska 2030 przyczyni się z kolei wdrożenie założeń celów operacyjnych 3.1. (podnoszenie poziomu wykształcenia mieszkańców; Strona 101 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 upowszechnienie idei kształcenia ustawicznego) oraz 3.2. (zapewnienie wysokiej jakości usług edukacyjnych poprzez modernizację i doposażanie placówek oświatowych) gminnej Strategii. Strategia Rozwoju Kraju 2020. Aktywne społeczeństwo, konkurencyjna gospodarka, sprawne państwo Strategia Rozwoju Kraju 2020 jest główną strategią rozwojową w średnim horyzoncie czasowym, wskazuje strategiczne zadania państwa, których podjęcie w perspektywie najbliższych lat jest niezbędne, by wzmocnić procesy rozwojowe. Strategia Rozwoju Kraju 2020 oparta jest na scenariuszu stabilnego rozwoju. Pomyślność realizacji wszystkich założonych w tej Strategii celów będzie uzależniona od wielu czynników zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych, które mogą wpływać na dostępność środków finansowych na jej realizację. Szczególne znaczenie będzie miał rozwój sytuacji w gospodarce światowej, a w szczególności w strefie euro. Strategia wyznacza trzy obszary strategiczne: sprawne i efektywne państwo; konkurencyjna gospodarka; spójność społeczna i terytorialna. W obszarach tych koncentrować się będą główne działania. Strategia określa także jakie interwencje są niezbędne w perspektywie średniookresowej w celu przyspieszenia procesów rozwojowych. Strategia średniookresowa wskazuje działania polegające na usuwaniu barier rozwojowych, w tym słabości polskiej gospodarki ujawnionych przez kryzys gospodarczy, jednocześnie jednak koncentrując się na potencjałach społeczno-gospodarczych i przestrzennych, które odpowiednio wzmocnione i wykorzystane będą stymulowały rozwój. Celem głównym Strategii staje się więc wzmocnienie i wykorzystanie gospodarczych, społecznych i instytucjonalnych potencjałów zapewniających szybszy i zrównoważony rozwój kraju oraz poprawę jakości życia ludności. Celami strategicznymi zawartymi w dokumencie są: Obszar strategiczny I. Sprawne i efektywne państwo: Cel I.1. Przejście od administrowania do zarządzania rozwojem; Cel I.2. Zapewnienie środków na działania rozwojowe; Strona 102 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Cel.I.3. Wzmocnienie warunków sprzyjających realizacji indywidualnych potrzeb i aktywności obywatela; Obszar strategiczny II. Konkurencyjna gospodarka: Cel.II.1. Wzmocnienie stabilności makroekonomicznej; Cel.II.2. Wzrost wydajności gospodarki; Cel.II.3. Zwiększenie innowacyjności gospodarki; Cel.II.4. Rozwój kapitału ludzkiego; Cel.II.5. Zwiększenie wykorzystania technologii cyfrowych; Cel.II.6. Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko: Cel.II.7. Zwiększenie efektywności transportu; Obszar strategiczny III. Spójność społeczna i terytorialna: Cel.III.1. Integracja społeczna; Cel.III.2. Zapewnienie dostępu i określonych standardów usług publicznych; Cel.III.3. Wzmocnienie mechanizmów terytorialnego zrównoważonego rozwoju oraz integracja przestrzenna dla rozwijania i pełnego wykorzystania potencjałów regionalnych. W cel II.2. (wzrost wydajności gospodarki) Strategii Rozwoju Kraju 2020 wpisują się założenia 2 celu strategicznego Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 - 2020 (nowoczesna, innowacyjna gospodarka z rozwiniętym sektorem turystycznym) oraz wszystkie cele operacyjne w ramach niego wyszczególnione. Ponadto założenia celu II.4. (rozwój kapitału ludzkiego) realizowane będą przez cele operacyjne 3.1. (podnoszenie poziomu wykształcenia mieszkańców; upowszechnienie idei kształcenia ustawicznego) oraz 3.2. (zapewnienie wysokiej jakości usług edukacyjnych poprzez modernizację i doposażanie placówek oświatowych) gminnej Strategii. Celowi II.6. (Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko) Strategii Rozwoju Kraju 2020 odpowiadają wszystkie cele operacyjne wyszczególnione w ramach celu strategicznego 4 Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020. Integracja społeczna, która w analizowanym dokumencie wyższego szczebla określona została jako cel III.1. osiągana będzie także w ramach realizacji niniejszego lokalnego dokumentu w ramach realizacji celu 3.3. (podejmowanie działań na rzecz integracji społeczności lokalnej; przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu). W cel III.3. (Wzmocnienie mechanizmów terytorialnego zrównoważonego rozwoju oraz integracja przestrzenna dla rozwijania i pełnego wykorzystania potencjałów regionalnych) wpisuje się z kolei cel strategiczny 1 (funkcjonalna, estetyczna i dostępna przestrzeń publiczna; Strona 103 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 nowoczesna i zmodernizowana infrastruktura) Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020. Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary Wiejskie Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010 – 2020: Regiony, Miasta, Obszary Wiejskie (KSRR) została przyjęta przez Radę Ministrów 13 lipca 2010 r. Jest to kompleksowy średniookresowy dokument strategiczny odnoszący się do prowadzenia polityki rozwoju społeczno-gospodarczego kraju w ujęciu wojewódzkim. Dokument ten określa cele i priorytety rozwoju Polski w wymiarze terytorialnym, zasady i instrumenty polityki regionalnej, nową rolę regionów w ramach polityki regionalnej oraz zarys mechanizmu koordynacji działań podejmowanych przez poszczególne resorty. Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego wprowadza szereg modyfikacji sposobu planowania i prowadzenia polityki regionalnej w Polsce, a wraz z nimi różnych polityk publicznych mających największy wpływ na osiąganie celów określonych w stosunku do terytoriów. Wiele propozycji dotyczy zarządzania politykami ukierunkowanymi terytorialnie i obejmuje zagadnienia współpracy, koordynacji, efektywności, monitorowania i ewaluacji. KSRR zakłada także dalsze wzmacnianie roli regionów w osiąganiu celów rozwojowych kraju i w związku z tym zawiera propozycje zmian roli samorządów wojewódzkich w tym procesie oraz modyfikacji sposobu udziału w nim innych podmiotów publicznych. Polityka regionalna jest w nim rozumiana szerzej niż dotychczas – jako interwencja publiczna realizująca cele rozwojowe kraju przez działania ukierunkowane terytorialnie, a których głównym poziomem planowania i realizacji pozostaje układ regionalny. Szczegółowe propozycje rozwiązań dotyczą przede wszystkim: odejścia od postrzegania polityki regionalnej wyłącznie przez zróżnicowania przestrzenne mierzone na poziomie regionów na rzecz wykorzystania potencjałów endogenicznych terytoriów dla osiągania celów rozwoju kraju – kreowania wzrostu, zatrudnienia i spójności; odejścia od podziału na polityki inter- i intraregionalną, na rzecz jednej, wspólnej polityki (ze wspólnymi celami) określającej cele w odniesieniu do terytorium dla wszystkich podmiotów publicznych, każdy z tych podmiotów realizuje inne zadania zgodnie ze sferą swojej kompetencji; Strona 104 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 stymulowania konkurencyjności w skali regionalnej, krajowej i międzynarodowej, jak również wspomagania rozprzestrzeniania procesów rozwoju z ośrodków najszybciej rozwijających się na pozostałe obszary kraju; większej efektywności działań w ramach polityki regionalnej przez skoncentrowanie interwencji polityki regionalnej na wybranych obszarach tematycznych i przestrzennych (obszarach strategicznej interwencji); wprowadzenia kompleksowego systemu integracji i koordynacji polityk publicznych mających istotny wpływ terytorialny z celami polityki regionalnej określonych dla poszczególnych terytoriów; wprowadzenia nowych instrumentów partnerstwa i koordynacji działań ukierunkowanych terytorialnie – kontraktu terytorialnego; racjonalizacji systemu zarządzania i finansowania polityk publicznych, przez określenie najbardziej efektywnego poziomu dostarczania usług publicznych; zwiększenia efektywności polityki regionalnej m.in. przez szerokie zastosowanie zasady warunkowości i mechanizmów konkurencji w dostępie do środków publicznych jako nagrody opartej o realizację założonych wskaźników rzeczowych; przemodelowania systemu finansowania polityki regionalnej przez oparcie go o wieloletni plan finansowy i kontrakty terytorialne. Głównym celem jest efektywne wykorzystywanie specyficznych regionalnych i innych terytorialnych potencjałów rozwojowych dla osiągania celów rozwoju kraju – wzrost, zatrudnienie i spójność w horyzoncie długookresowym. Dla polityki regionalnej do 2020 roku ustala się następujące cele strategiczne: Cel 1. Wspomaganie wzrostu konkurencyjności regionów („konkurencyjność”): 1.1. Wzmacnianie funkcji metropolitarnych ośrodków wojewódzkich i integracja ich obszarów funkcjonalnych; 1.2. Tworzenie warunków dla rozprzestrzeniania procesów rozwojowych i zwiększania ich absorpcji poza miastami wojewódzkimi; 1.3. Budowa podstaw konkurencyjności województw – działania tematyczne; Cel 2. Budowanie spójności terytorialnej i przeciwdziałanie marginalizacji obszarów problemowych („spójność”): 2.1. Wzmacnianie spójności w układzie krajowym; Strona 105 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 2.2. Wspieranie obszarów wiejskich o najniższym poziomie dostępu mieszkańców do dóbr i usług warunkujących możliwości rozwojowe; 2.3. Restrukturyzacja i rewitalizacja miast i innych obszarów trącących dotychczasowe funkcje społeczno-gospodarcze; 2.4. Przezwyciężanie niedogodności związanych z położeniem obszarów przygranicznych, szczególnie wzdłuż zewnętrznych granic UE; 2.5. Zwiększanie dostępności transportowej do ośrodków wojewódzkich na obszarach o niższej dostępności; Cel 3. Tworzenie warunków dla skutecznej, efektywnej i partnerskiej realizacji działań rozwojowych ukierunkowanych terytorialnie („sprawność”): 3.1. Wzmocnienie strategicznego wymiaru polityki regionalnej; 3.2. Poprawa jakości zarządzania politykami publicznymi, w tym ich właściwe ukierunkowanie terytorialne; 3.3. Przebudowa i wzmocnienie koordynacji w systemie wieloszczeblowego zarządzania; 3.4. Wspomaganie budowania kapitału społecznego dla rozwoju regionalnego w oparciu o sieć współpracy między różnymi aktorami polityki regionalnej. Założenia Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 są zgodne z postanowieniami i celami Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2010 – 2020: Regiony, Miasta, Obszary Wiejskie. Szczególnie cel strategiczny 2 (nowoczesna, innowacyjna gospodarka z rozwiniętym sektorem turystycznym) oraz cel strategiczny 1 (funkcjonalna, estetyczna i dostępna przestrzeń publiczna; nowoczesna i zmodernizowana infrastruktura) gminnej Strategii wpisują się odpowiednio w założenia celów strategicznych 1 i 2 analizowanego dokumentu wyższego szczebla. Zaktualizowana Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskiego. Wielkopolska 2020 Zaktualizowana Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskiego w odróżnieniu od wcześniejszej, ogólnej wersji, identyfikuje obszary problemowe i definiuje obszary wsparcia, których zasięg określany jest przez dokumenty wdrożeniowe – docelowo Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa. Strategia Wielkopolska 2020 stanowi podstawę kontraktu terytorialnego – określa potencjały rozwojowe, które należy wspierać przez politykę regionalną państwa oraz przez ukierunkowane terytorialnie krajowe polityki sektorowe. Strategia określa następujące cele strategiczne: Strona 106 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Cel strategiczny 1. Poprawa dostępności i spójności komunikacyjnej regionu; Cel strategiczny 2. Poprawa stanu środowiska i racjonalne gospodarowanie jego zasobami; Cel strategiczny 3. Lepsze zarządzanie energią; Cel strategiczny 4. Zwiększanie konkurencyjności metropolii poznańskiej i innych ośrodków wzrostu w województwie; Cel strategiczny 5. Zwiększenie spójności województwa; Cel strategiczny 6. Wzmocnienie potencjału gospodarczego regionu; Cel strategiczny 7. Wzrost kompetencji mieszkańców i zatrudnienia; Cel strategiczny 8. Zwiększanie zasobów oraz wyrównywanie potencjałów społecznych województwa; Cel strategiczny 9. Wzrost bezpieczeństwa i sprawności zarządzania regionem. Wyznaczone w ramach Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 cele strategiczne i operacyjne charakteryzują się wysokim stopniem zgodności z celami określonymi w Zaktualizowanej Strategii Rozwoju Województwa Wielkopolskiego. W cel strategiczny 1 wielkopolskiego dokumentu wpisuje się bowiem cel strategiczny 1 (funkcjonalna, estetyczna i dostępna przestrzeń publiczna; nowoczesna i zmodernizowana infrastruktura) gminnej Strategii. Cele strategiczne 2 oraz 3 odpowiadają z kolei celowi strategicznemu 4 (czyste, zasobne środowisko pielęgnowane przez świadome ekologicznie społeczeństwo). Założenia celu 6 Strategii Wielkopolska 2020 w Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 realizowane będą w ramach celu strategicznego 2 (nowoczesna, innowacyjna gospodarka z rozwiniętym sektorem turystycznym). Cel strategiczny 3 (zintegrowane, aktywne, świadome i wykształcone społeczeństwo) gminnej Strategii wpisuje się z kolei w założenia celów 7 i 8 analizowanego dokumentu wyższego szczebla. Cel strategiczny 9 Zaktualizowanej Strategii Rozwoju Województwa Wielkopolskiego zaś realizowany będzie w ramach niniejszego dokumentu w oparciu o cel operacyjny 3.4. (wzrost bezpieczeństwa publicznego). Strona 107 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 V. FINANSOWANIE STRATEGII Osiągnięcie zakładanych w związku z realizacją Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 celów wymaga uruchomienia znacznych środków finansowych na realizację poszczególnych działań. Ciężar realizacji postanowień Strategii muszą wziąć na siebie zarówno władze lokalne, jak i przedsiębiorcy czy mieszkańcy. Ze względu na ograniczoną ilość środków finansowych jaką dysponuje samorząd lokalny, bardzo korzystną formą realizacji zadań publicznych może stać się partnerstwo publiczno-prywatne. Formuła takiej współpracy przyczynić się może do zwiększenia ilości oraz wartości realizowanych inwestycji. Stopień zaangażowania środków prywatnych może być także w takim przypadku dobrym miernikiem trafności wybranych do realizacji zadań. Bardzo dużą szansę w zakresie pozyskiwania środków na realizację działań niezbędnych do osiągnięcia celów nakreślonych w ramach Strategii stwarza nowa perspektywa finansowa Unii Europejskiej na lata 2014 – 2020. Miasto i Gmina Wronki zamierza aktywnie pozyskiwać środki na realizację zadań przyczyniających się do poprawy warunków życia mieszkańców i rozwoju gospodarczego gminy. Nakreślone w Strategii działania, których wdrożenie przyczyni się do osiągnięcia stanu wskazanego w wizji gminy na rok 2020 finansowane będą ze wszystkich dostępnych źródeł: budżet Miasta i Gminy Wronki; budżet powiatu, województwa i kraju; środki pomocowe instytucji zaangażowanych w realizację założeń niniejszego dokumentu; programy pomocowe Unii Europejskiej; środki instytucji finansowych oraz funduszy inwestycyjnych; środki inwestorów wewnętrznych i zewnętrznych; inne źródła. Wymienione źródła finansowania nie stanowią zamkniętego katalogu. Wszyscy uczestnicy procesu wdrażania postanowień Strategii dołożą wszelkich starań, aby w jak największym stopniu wykorzystać pojawiające się możliwości finansowania poszczególnych działań. Strona 108 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 VI. SYSTEM WDRAŻANIA I MONITORINGU Gwarancją prawidłowego wdrażania i monitorowania Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 jest ścisła współpraca wielu instytucji sektora publicznego, prywatnego, pozarządowego, a także mieszkańców gminy. Jednostką odpowiedzialną - zarówno za wdrażanie niniejszego dokumentu, jak i jego monitoring - będzie Burmistrz Miasta i Gminy Wronki, który powoła zespół zadaniowy tzw. Zespół ds. Wdrażania Strategii. Zespół ten będzie się składał z przedstawicieli władz samorządowych, środowisk społecznych, gospodarczych oraz organizacji pozarządowych. Jego planowane działania to głównie ilościowa i jakościowa ocena informacji związanych z realizacją poszczególnych działań. Zadania z zakresu monitoringu obejmują przede wszystkim badanie: zgodności i kolejności realizacji zadań; terminowości realizacji wyznaczonych działań; jakości realizowanych spraw priorytetowych; możliwości pozyskiwania środków finansowych oraz prawidłowości w ich pozyskiwaniu; prawidłowości przepływów środków pieniężnych. Dla efektywnej realizacji postanowień Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 niezbędne jest stworzenie systemu stałej kontroli i monitoringu jej ustaleń. Monitoring powinien polegać na systematycznym gromadzeniu i przetwarzaniu danych i informacji dotyczących rozwoju gminy, ciągłej obserwacji zachodzących ilościowych i jakościowych zmian. Monitoring umożliwia modyfikację poszczególnych elementów przyjętych ustaleń strategicznych. Jednocześnie system ten może być wykorzystywany do ciągłego śledzenia zdarzeń, tendencji i procesów zachodzących w otoczeniu gminy, jak i wewnątrz niej, które mogą wywierać pozytywny lub negatywny wpływ na osiąganie przyjętych celów rozwoju. Monitoring jest procesem, który ma na celu analizowanie stanu zaawansowania projektu i jego zgodności z postawionymi celami. Istotą monitorowania jest wyciąganie wniosków z tego, co zostało i nie zostało zrobione. Jest nią także modyfikowanie dalszych poczynań w taki sposób, aby osiągnąć dalszy cel w przyszłości. Istotnym elementem monitorowania jest wypracowanie technik zbierania informacji oraz opracowanie odpowiednich wskaźników, które będą odzwierciedlały efektywność prowadzonych działań. Strona 109 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Pozwala to na zwiększenie zdolności Władz Miasta i Gminy Wronki do szybkiej i skutecznej reakcji na zachodzące zmiany. Monitoring Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Wronki opierał się będzie na katalogu wskaźników, które mają za zadanie kwantyfikować cele strategiczne i operacyjne. Dzięki temu Zespół ds. Wdrażania uzyska informacje o postępach w osiąganiu poszczególnych celów i proponowanie instrumentów mających na celu przyspieszenie wdrażania. Większość z tych wskaźników można pozyskać ze statystki publicznej, natomiast część z nich będzie pozyskana z poziomu konkretnych projektów, które będą realizowane w związku z potrzebą poprawy warunków życia mieszkańców gminy Wronki. Do wskaźników monitorujących przebieg realizacji działań zawartych w niniejszym dokumencie należą m.in.: Strona 110 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Cele Cele strategiczne Wskaźniki Cele operacyjne 1.1. Modernizacja i rozwój infrastruktury technicznej i komunalnej 1. Funkcjonalna, estetyczna i dostępna przestrzeń publiczna; nowoczesna i zmodernizowana infrastruktura 1.2. Modernizacja i rozbudowa infrastruktury sportowo - rekreacyjnej 1.3. Podejmowanie działań na rzecz tworzenia harmonijnego ładu przestrzennego wskaźnik skanalizowania gminy; długość zmodernizowanych i nowo wybudowanych odcinków sieci kanalizacyjnej; długość wybudowanej i zmodernizowanej sieci wodociągowej; długość nowo wybudowanej sieci gazowej; długość wyremontowanych chodników i ulic; długość powstałej lub zmodernizowanej sieci oświetlenia ulicznego; długość wybudowanych dróg; długość utwardzonych dróg; liczba nowoutworzonych miejsc parkingowych; liczba wybudowanych mieszkań socjalnych; długość rozbudowanego i zmodernizowanego systemu melioracji; długość wybudowanych dróg rowerowych; liczba wybudowanych, zmodernizowanych lub doposażonych placów zabaw; liczba wybudowanych i zmodernizowanych boisk; liczba zmodernizowanych lub rozbudowanych miejsc zorganizowanego wypoczynku; długość utworzonych ścieżek spacerowych; liczba utworzonych punktów widokowych; liczba utworzonych zewnętrznych siłowni; liczba opracowanych planów zagospodarowania przestrzennego; powierzchnia zrewitalizowanych obszarów; liczba zinwentaryzowanych obiektów i zasobów; Strona 111 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 1.4. Modernizacja obiektów użyteczności publicznej 2. Nowoczesna, innowacyjna gospodarka z rozwiniętym sektorem turystycznym liczba zrewitalizowanych obiektów; liczba zmodernizowanych obiektów użyteczności publicznej; 1.5 Rozwój infrastruktury w zakresie technologii informacyjno - komunikacyjnych 2.1. Podnoszenie atrakcyjności inwestycyjnej gminy powierzchnia terenów przeznaczonych pod inwestycje; powierzchnia terenów uzbrojonych; liczba nowych podmiotów gospodarczych, które podjęły działalność na terenie gminy; liczba przeprowadzonych akcji promujących atrakcyjność gospodarczą gminy; 2.2. Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości; poprawa sytuacji na lokalnym rynku pracy 2.3. Aktywizacja gospodarcza; promocja długość wybudowanych sieci szerokopasmowych; liczba gospodarstw domowych podłączonych do szerokopasmowego Internetu; liczba usług publicznych dostępnych w formie elektronicznej; liczba mieszkańców korzystających z e-usług i e-administracji liczba nowoutworzonych przedsiębiorstw; liczba przedsiębiorstw wdrażających nowe technologie produkcyjne; wartość pozyskanych środków z Unii Europejskiej; liczba udzielonych porad w zakresie zakładania i prowadzenie własnej działalności gospodarczej; struktura bezrobotnych według płci; stopa bezrobocia; liczba bezrobotnych kobiet podejmujących zatrudnienie; liczba osób biorących udział w kursach przekwalifikowujących; liczba osób znajdujących zatrudnienie w branży zgodnej z kierunkiem wykształcenia; liczba zorganizowanych szkoleń przy wykorzystaniu techniki e-learningu; liczba osób podejmujących własną działalność gospodarczą; Strona 112 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 pozarolniczych form działalności i nowoczesnego rolnictwa ekologicznego 3. Zintegrowane, aktywne, świadome i wykształcone społeczeństwo liczba rolników podejmujących pozarolnicze formy działalności; liczba zmodernizowanych gospodarstw rolnych; liczba gospodarstw rolnych posiadających certyfikat gospodarstwa ekologicznego; liczba przeprowadzonych akcji promujących ekologiczne rolnictwo; wartość pozyskanych środków zewnętrznych na modernizację gospodarstw rolnych; 2.4. Tworzenie korzystnych warunków do rozwoju agroturystyki i ekoturystyki liczba utworzonych gospodarstw agroturystycznych; liczba zmodernizowanych gospodarstw agroturystycznych; liczba zorganizowanych szkoleń w zakresie podejmowania i prowadzenia działalności agroturystycznej; liczba przeprowadzonych akcji promujących atrakcje turystyczne gminy; liczba wydanych broszur, ulotek, map, liczba osób odwiedzających strony internetowe poświęcone gminnym atrakcjom turystycznym; wartość pozyskanych środków zewnętrznych na działalność w sferze turystyki; 2.5. Wdrożenie nowoczesnego i efektywnego systemu promocji gminy liczba wejść na strony internetowe i profile poświęcone gminie; liczba pozycji figurujących w bazie podmiotów sfery turystycznej; liczba wydanych broszur, ulotek i map promujących atrakcyjność gminy; liczba udzielonych porad przez centrum informacji gminnej; 3.1. Podnoszenie poziomu wykształcenia mieszkańców; upowszechnianie idei kształcenia ustawicznego liczba osób dorosłych dokształcających się; liczba kursów i szkoleń zorganizowanych dla osób dorosłych; liczba udzielonych stypendiów najzdolniejszym uczniom; liczba godzin zorganizowanych zajęć wyrównawczych; liczba uczniów biorących udział w zajęciach wyrównawczych; liczba godzin zorganizowanych zajęć pozalekcyjnych; Strona 113 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 liczba uczniów uczestniczących w zajęciach pozalekcyjnych; liczba uczniów objętych specjalnym programem opieki pedagogicznej; liczba utworzonych żłobków oraz punktów przedszkolnych; wskaźnik skolaryzacji; struktura wykształcenia mieszkańców; 3.2. Zapewnienie wysokiej jakości usług edukacyjnych poprzez modernizację doposażanie placówek oświatowych liczba wybudowanych sal gimnastycznych; liczba wybudowanych boisk; liczba placówek oświatowych poddanych termomodernizacji; liczba doposażonych szkół w materiały dydaktyczne; liczba komputerów przypadających na jednego ucznia; liczba komputerów z dostępem do Internetu przypadających na jednego ucznia; 3.3. Podejmowanie działań na rzecz integracji społeczności lokalnej; przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu; promocja prozdrowotnego stylu życia liczba osób starszych, którym zapewniono opiekę; liczba inicjatyw realizowanych przez NGO lub we współpracy JST z NGO; liczba zrealizowanych projektów mających na celu usuwanie barier architektonicznych utrudniających funkcjonowanie osobom niepełnosprawnym; liczba osób dotkniętych przemocą objętych wsparciem; stopa bezrobocia; liczba bezrobotnych podejmujących zatrudnienie; liczba osób korzystających z pomocy społecznej; liczba osób żyjących w ubóstwie; liczba wdrożonych programów przeciwdziałających występowaniu zjawisk patologicznych; liczba przeprowadzonych akcji profilaktycznych, prozdrowotnych, itp.; 3.4. Wzrost poziomu bezpieczeństwa liczba przestępstw; liczba doposażonych jednostek zajmujących się utrzymaniem bezpieczeństwa na Strona 114 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 publicznego 3.5. Wspieranie rozwoju organizacji i stowarzyszeń kulturalnych i sportowych 4. Czyste, zasobne środowisko pielęgnowane przez świadome ekologicznie społeczeństwo 4.1. Ochrona walorów i zasobów środowiska naturalnego terenie gminy; liczba wypadków drogowych; liczba zainstalowanych kamer w systemie monitoringu wizyjnego; liczba wdrożonych projektów mających na celu poprawę poziomu bezpieczeństwa publicznego; liczba zorganizowanych wydarzeń kulturalnych; liczba zorganizowanych wydarzeń sportowych; dostępność do kultury i rozrywki; liczba uczestników wydarzeń kulturalnych i sportowych; liczba wspartych organizacji i stowarzyszeń kulturalnych i sportowych; wartość pozyskanych środków zewnętrznych na działalność statutową organizacji i stowarzyszeń kulturalnych i sportowych; długość wybudowanej sieci kanalizacyjnej; liczba wybudowanych przydomowych oczyszczalni ścieków; długość zmodernizowanej melioracji; liczba oznakowanych pomników przyrody oraz innych cennych przyrodniczo obiektów i terenów; liczba zinwentaryzowanych cennych przyrodniczo obiektów; liczba nowoutworzonych form ochrony przyrody; 4.2. Zwiększanie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych; poprawa efektywności energetycznej budynków liczba obiektów poddanych termomodernizacji; udział energii pozyskanej z alternatywnych źródeł; liczba zainstalowanych systemów solarnych w budynkach użyteczności publicznej; liczba zmodernizowanych systemów grzewczych; 4.3. Podnoszenie liczba wdrożonych programów edukacyjnych zmierzających do podniesienia Strona 115 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 świadomości ekologicznej mieszkańców oraz upowszechnianie proekologicznego stylu życia świadomości ekologicznej mieszkańców; liczba przeprowadzonych akcji promujących ekologiczny styl życia; liczba zorganizowanych zajęć terenowych dla uczniów w ekologicznych gospodarstwach rolnych; liczba zorganizowanych akcji sprzątania świata; 4.4. Racjonalny system gospodarki odpadami 4.5. Wdrożenie systemu zapobiegania zanieczyszczeniom środowiska liczba przeprowadzonych działań na rzecz ograniczenia emisji do atmosfery; liczba nałożonych kar za zanieczyszczanie środowiska liczba wdrożonych programów mających na celu podnoszenia świadomości ekologicznej mieszkańców; liczba opracowanych planów gospodarki niskoemisyjnej. liczba gospodarstw domowych prowadzących selektywną zbiórkę odpadów; liczba obsługujących gminę wysypisk śmieci; liczba podmiotów zajmujących się zbiórką odpadów; liczba zlikwidowanych nielegalnych wysypisk śmieci; udział recyklingu; częstotliwość odbioru odpadów wielkogabarytowych i niebezpiecznych; wartość udzielonego wsparcia w zakresie utylizacji odpadów niebezpiecznych Strona 116 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Spis tabel Tabela 1 Liczba ludności w gminie Wronki według płci i miejsca zamieszkania w latach 2008 - 2013........................................................................................................................................ 11 Tabela 2 Ludność gminy Wronki według wieku w latach 2008 -2013 ................................... 11 Tabela 3 Udział ludności według ekonomicznych grup wieku w ludności ogółem w gminie Wronki w latach 2008 - 2013 w % ........................................................................... 13 Tabela 4 Wskaźniki obciążenia demograficznego ludności gminy Wronki w latach 2008 - 2013 .......................................................................................................................................... 14 Tabela 5 Ruch naturalny mieszkańców gminy Wronki w latach 2008 - 2013 ........................ 15 Tabela 6 Migracje ludności w gminie Wronki w latach 2008 - 2013 ...................................... 16 Tabela 7 Bezrobotni w gminie Wronki w latach 2008 - 2013 ................................................. 18 Tabela 8 Struktura bezrobotnych w gminie Wronki w 2013 roku ........................................... 19 Tabela 9 Liczba rodzin i osób objętych pomocą społeczną w gminie Wronki w latach 2010 – 2013 z podziałem na przyczyny korzystania ze wsparcia ........................................................ 21 Tabela 10 Wsparcie udzielone przez Miejsko – Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej we Wronkach w latach 2008 - 2013 .............................................................................................. 22 Tabela 11 Sieć wodociągowa w gminie Wronki w latach 2008 - 2012 ................................... 39 Tabela 12 Sieć kanalizacyjna w gminie Wronki w latach 2008 - 2012 ................................... 40 Tabela 13 Dane dotyczące sieci gazowej w gminie Wronki w latach 2008 - 2012 ................. 44 Tabela 14 Współczynniki skolaryzacji netto w gminie Wronki w latach 2008 - 2012 ........... 48 Tabela 15 Liczba komputerów w szkołach gminy Wronki w latach 2008 - 2012 ................... 50 Tabela 16 Użytkowanie gruntów rolnych gminy Wronki w 2010 r. (w ha) ............................ 53 Tabela 17 Powierzchnia zasiewów w gospodarstwach gminy Wronki ................................... 55 Tabela 18 Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane według sektorów własnościowych w gminie Wronki w latach 2008 - 2013 ................................................................................... 57 Tabela 19 Liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w gminie Wronki według sekcji PKD 2007 w latach 2009 - 2013 .................................................................................... 58 Tabela 20 Dochody budżetu Miasta i Gminy Wronki w latach 2008 – 2013 (w zł) ............... 67 Tabela 21 Wydatki budżetu Miasta i Gminy Wronki w latach 2008 - 2013 ........................... 67 Tabela 22 Wieloletnia Prognoza Finansowa Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 - 2018 ..... 68 Tabela 23 Zadania współfinansowane przy pomocy środków zewnętrznych realizowane przez Miasto i Gminę Wronki w latach 2007 - 2013 ......................................................................... 71 Strona 117 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Tabela 24 Zadania współfinansowane przy pomocy środków zewnętrznych realizowane przez Przedsiębiorstwo Komunalne Sp. z o.o. w latach 2007 - 2013 ................................................ 77 Tabela 25 Zadania współfinansowane przy pomocy środków zewnętrznych realizowane przez Wroniecki Ośrodek Kultury w latach 2007 - 2013 .................................................................. 78 Tabela 26 Zadania współfinansowane przy pomocy środków zewnętrznych realizowane przez Samorządową Administrację Placówek Oświatowych w latach 2007 - 2013 ......................... 80 Tabela 27 Zadania współfinansowane przy pomocy środków zewnętrznych realizowane przez Miejsko - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w latach 2007 - 2013 .................................. 83 Tabela 28 Analiza SWOT ........................................................................................................ 85 Spis rysunków Rysunek 1 Lokalizacja Miasta i Gminy Wronki ........................................................................ 7 Rysunek 2 Ludność gminy Wronki według płci i wieku w 2012 roku .................................... 12 Rysunek 3 Przyrost naturalny w gminie Wronki w latach 2008 - 2013 .................................. 15 Rysunek 4 Bezrobotni w gminie Wronki według płci w latach 2008 - 2013 .......................... 18 Rysunek 5 Struktura użytkowania gruntów Gminy Wronki w 2005 roku ............................... 25 Rysunek 6 Liczba uczniów w szkołach gminy Wronki w latach 2008 - 2012 ........................ 49 Rysunek 7 Liczba absolwentów szkół gminy Wronki w latach 2008 - 2012 .......................... 49 Rysunek 8 Struktura gospodarstw rolnych w gminie Wronki ................................................. 54 Rysunek 9 Struktura gospodarstw rolnych w gminie Wronki ................................................. 54 Rysunek 10 Struktura podmiotów gospodarczych wg sekcji PKD 2007 ................................. 59 Rysunek 11 Struktura podmiotów gospodarczych w gminie Wronki według liczby zatrudnionych pracowników w 2013 roku ............................................................................... 60 Strona 118 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Załącznik nr 1: Raport z konsultacji społecznych Partycypacje społeczne były istotnym elementem opracowania Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014-2020. Miały one formę konsultacji społecznych w postaci warsztatów, dyskusji oraz dwukrotnego badania ankietowego. Podczas pierwszego spotkania mieszkańcy definiowali problemy oraz sposoby ich rozwiązania w następujących obszarach tematycznych: społeczeństwo, przestrzeń i infrastruktura, gospodarka i turystyka oraz środowisko. Na tym etapie przeprowadzone zostało również pierwsze badanie ankietowe, w którym respondenci oceniali warunki życia w gminie Wronki (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza sytuację bardzo złą, a 5 bardzo dobrą) oraz istotność działań dla mieszkańców i rozwoju gminy (w skali od 1 do 3, gdzie 1 oznaczało ocenę najniższą, a 3 najwyższą). Kolejnym etapem konsultacji społecznych była dyskusja na temat zdefiniowanych na podstawie opracowanego uprzednio raportu o stanie gminy oraz na podstawie materiałów z warsztatów: wizji, misji, drzewa celów - tj. cele strategiczne i cele operacyjne. Drugie badanie ankietowe miało na celu ocenę zaproponowanych w Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014-2020 kierunków działań, w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznaczało ocenę najniższą a 5 ocenę najwyższą. Poniżej zostały zamieszczone wykresy, które prezentują wyniki badań ankietowych. Wykres 1. oraz Wykres 2. przedstawiają wyniki pierwszego badania ankietowego, w którym udział wzięło 99 respondentów. Strona 119 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Wykres 1. Ocena warunków życia przez mieszkańców miasta i gminy Wronki Jak wynika z powyższego wykresu, większość ankietowanych ocenia warunki życia na terenie miasta i gminy Wronki jako dobre lub przeciętne. W opinii mieszkańców na największą liczbę ocen dobrych zasługuje stan środowiska naturalnego oraz placówki oświatowe, tj. szkoły gimnazjalne i podstawowe oraz przedszkola. Dostępność do kultury i rozrywki oraz warunki mieszkaniowe otrzymały od respondentów najwięcej ocen przeciętnych. Ponadto, po zsumowaniu ocen dobrych i bardzo dobrych okazało się, że oprócz placówek oświatowych i stanu środowiska naturalnego, mieszkańcy dobrze oceniają m.in. lokalny rynek pracy oraz wodociągi i jakość wody. Najniższe oceny przyznano stanowi dróg oraz opiece zdrowotnej, określając ich poziom jako zły lub bardzo zły. Strona 120 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Poniższy wykres przedstawia ocenę istotności działań dla mieszkańców oraz rozwoju miasta i gminy Wronki. Wykres 2. Istotność działań dla mieszkańców oraz rozwoju miasta i gminy Wronki Wykres 2. Pokazuje, że w opinii badanych, większość prezentowanych działań inwestycyjnych jest ważna dla dalszego rozwoju miasta i gminy Wronki. Jako działania bardzo ważne najczęściej uznawano rozbudowę usług gastronomiczno-hotelowych, remont i budowę dróg oraz budowę infrastruktury przy drogach. W przypadku infrastruktury przy drogach należy jednak wspomnieć, iż podobna liczba ankietowanych uznała jej wagę jako mniej ważną. Strona 121 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 W drugim badaniu ankietowym ocenie podlegało 140 kierunków działań zawartych w Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014-2020. W badaniu udział wzięło 218 respondentów. Podczas dokonywania analizy ankiety, kierunki działań zostały podzielone na cztery obszary tematyczne, tj.: przestrzeń i infrastruktura, gospodarka i turystyka, społeczeństwo oraz środowisko. Strona 122 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Wykres 3. Strona 123 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Jak wynika z wykresu 3., ankietowani oceniają większość kierunków działań jako średnio ważną lub najważniejszą dla rozwoju miasta i gminy. Zadaniami, którym przyznano najwięcej ocen średnich były: poprawa stanu technicznego budynków użyteczności publicznej, zagospodarowanie terenu pomiędzy budynkami przy ul. Powstańców Wielkopolskich oraz rozbudowa mariny. W opinii respondentów najważniejszymi kierunkami działań okazały się: zwiększenie przepustowości dróg, usprawnienie ruchu oraz remont chodników i ulic. Jako zadania najmniej istotne dla rozwoju miasta i gminy Wronki mieszkańcy wskazali z kolei m.in.: modernizację Muzeum Ziemi Wronieckiej oraz rewitalizację terenu przed Muzeum Ziemi Wronieckiej. Strona 124 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Strona 125 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Wykres 4. Strona 126 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Wykres 4. pokazuje, że największa liczba mieszkańców ocenia istotność prezentowanych kierunków działań jako średnio ważną. W ten sposób określone zostały m.in.: aktywne wspieranie lokalnych przedsiębiorców oraz stworzenie, promocja i upowszechnienie profesjonalnej i konkurencyjnej oferty inwestycyjnej gminy. W opinii ankietowanych najmniejsze znaczenie dla rozwoju miasta i gminy Wronki mają: wydawanie broszur, ulotek i map promujących atrakcyjność tego obszaru. Za najważniejsze uznano z kolei efektywne wykorzystanie środków z Unii Europejskiej. Strona 127 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Strona 128 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Wykres 5. Strona 129 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Kierunki działań przedstawione na wykresie 5. ankietowani oceniali najczęściej jako kluczowe dla rozwoju miasta i gminy Wronki. Znaczną rolę przypisano m.in.: upowszechnieniu kultury fizycznej wśród uczniów, doposażeniu szkół w materiały dydaktyczne oraz zapewnieniu odpowiedniej pomocy pedagogicznej uczniom znajdującym się w trudniej sytuacji. Promocja i wsparcie uczestnictwa w systemie kształcenia ustawicznego zostało wskazane jako najmniej istotny kierunek działań. Strona 130 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Wykres 6. Strona 131 z 132 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wronki na lata 2014 – 2020 Ankietowani najczęściej określali wagę kierunków działań jako średnio ważną, ważną lub najważniejszą dla rozwoju miasta i gminy Wronki. Analiza wykresu pokazuje, że zadanie jakim jest wyeliminowanie nielegalnych składowisk śmieci zostało uznane za najistotniejsze. W opinii mieszkańców ważną rolę odgrywają także m.in.: odpowiednie składowanie zebranych odpadów, upowszechnienie ich selektywnej zbiórki oraz racjonalne wykorzystanie zasobów środowiskowych. Budowę systemów solarnych w budynkach użyteczności publicznej oceniono z kolei jako najmniej istotną. Strona 132 z 132
