Wstęp - PWSZ Tarnobrzeg

•–¸’
Wyzwania współczesnej gospodarki, które stawiane są małym i średnim przedsiębiorstwom, wymuszają na nich nowe spojrzenie na istotę i wartość informacji. Informacja, a dzięki niej pozyskana wiedza, stała się wartością cenniejszą od wytworu
pracy rąk ludzkich czy zmechanizowanych urządzeń. Dzisiejsze wiedzieć prowadzi
do mieć. Informacja jest w obecnej gospodarce produktem, który posiada wymierną wartość w postaci przysporzonych przedsiębiorstwu korzyści materialnych. Dodatkowo rozwój nowoczesnych technologii informacyjno-komunikacyjnych, a co za
tym idzie szybkie, tanie i trafne pozyskiwanie informacji, prowadzi do jej szerokiego
zastosowania i otwiera przedsiębiorstwom nowe możliwości. Na działalność sektora
MSP, który odgrywa bardzo ważną rolę w gospodarce, wpływa wiele czynników otoczenia, które z jednej strony są stymulatorami ich rozwoju, a z drugiej strony mogą
być nośnikiem wielu zagrożeń. Małe i średnie przedsiębiorstwa muszą zatem stale monitorować otoczenie, aby z właściwą skutecznością reagować na zmiany jakie
przynosi rzeczywistość. Zrozumienie istoty informacji w sprawnym funkcjonowaniu
przedsiębiorstwa niesie za sobą konieczność rozwoju systemu zarządzania informacją
w małych i średnich przedsiębiorstwach. Rozwój ten determinują takie czynniki, jak:
– zmienność otoczenia, a co za tym idzie większa złożoność funkcjonowania małych i średnich przedsiębiorstw,
– procesy globalizacyjne, intensyfikujące działalność wszystkich uczestników
rynku,
– rozwój technologii informacyjno-komunikacyjnych, wdrażających nowe modele
wymiany informacji oraz komunikacji między przedsiębiorstwami i wymiany
gospodarczej,
– postrzeganie informacji jako czynnika generującego wiedzę, wartość i rozwój
przedsiębiorstwa.
Podstawowe zadania systemu zarządzania informacją w małych i średnich przedsiębiorstwach koncentrują się na dostarczaniu, przetwarzaniu i skutecznym wykorzystaniu informacji o otoczeniu kontekstowym i transakcyjnym. Otoczenie transakcyjne
odnosi się do klientów, dostawców, konkurencji i samego przedsiębiorstwa. W oto-
8
•–¸’
czeniu kontekstowym małych i średnich przedsiębiorstw główną rolę pełni szeroko
rozumiany zespół czynników społeczno-gospodarczych. Małe i średnie przedsiębiorstwa, kładąc nacisk na relacje dwustronne z otoczeniem, muszą wypracować system
informacyjny spełniający zadania przekazu informacji (komunikacja zewnętrzna
i wewnętrzna), i wykorzystujący możliwe strumienie informacyjne dla pozyskiwania
informacji. Istotnym jest właściwe rozpoznanie potrzeb informacyjnych i źródeł ich
pozyskiwania na miarę warunków w jakich funkcjonuje przedsiębiorstwo.
Przedstawione rozważania stały się przyczynkiem do podjęcia analizy systemu
zarządzania informacją w małych i średnich przedsiębiorstwach oraz scharakteryzowania możliwości jego rozwoju. Celem opracowania jest identyfikacja systemu zarządzania informacją w małych i średnich przedsiębiorstwach, z uwzględnieniem dostosowania ich do zmian i warunków funkcjonowania w otoczeniu. Celowi głównemu
towarzyszą następujące cele szczegółowe:
– określenie uwarunkowań funkcjonowania systemu informacyjnego w przedsiębiorstwach, jego miejsca i pełnionych funkcji w zarządzaniu przedsiębiorstwem,
– przegląd metod i koncepcji zarządzania komunikacją zewnętrzną i wewnętrzną
w małych i średnich przedsiębiorstwach,
– wskazanie niesprawności systemu informacyjnego oraz barier efektywnego zarządzania informacją i komunikacją,
– identyfikacja otoczenia małych i średnich przedsiębiorstw z uwzględnieniem
czynników wpływających na ich działalność,
– ocena znaczenia małych i średnich przedsiębiorstw w gospodarce na szczeblu krajowym, wojewódzkim i powiatowym,
– krytyczna analiza systemu zarządzania informacją w małych i średnich przedsiębiorstwach, ze szczególnym uwzględnieniem diagnozy potrzeb informacyjnych
i źródeł ich zaspokajania,
– wskazanie perspektyw rozwoju systemu zarządzania informacją w małych i średnich przedsiębiorstwach.
W pracy postawiono następującą hipotezę główną: rozwój społeczeństwa informacyjnego oraz technologii informacyjno – komunikacyjnych wymusza na małych
i średnich przedsiębiorstwach konieczność szybkiego reagowania na zmiany zachodzące w turbulentnym otoczeniu i budowy systemu zarządzania informacją adekwatnego do potrzeb własnych przedsiębiorstwa. Dodatkowo przyjęto założenia, że:
– zarządzanie informacją i komunikacją jest nieodłącznym warunkiem prawidłowego funkcjonowania małych i średnich przedsiębiorstw, ich integracji i kooperacji z otoczeniem;
– wysoka podatność małych i średnich przedsiębiorstw na zachodzące zmiany
w otoczeniu, wymusza na nich konieczność monitorowania otoczenia;
– profil i zakres terytorialny działalności małych i średnich przedsiębiorstw różnicują rodzaj potrzeb informacyjnych oraz wykorzystywane źródła informacji.
Realizacji postawionych celów opracowania podporządkowana została struktura
pracy. Składa się ona ze wstępu, połączonych ze sobą pięciu rozdziałów i zakończenia. Celem rozdziału pierwszego jest ukazanie warunków funkcjonowania systemu
•–¸’
9
informacyjnego w przedsiębiorstwie poprzez określenie jego pojęcia, struktury i klasyfikacji, a także miejsca w strukturze przedsiębiorstwa i znaczenia w zarządzaniu
przedsiębiorstwem. Zidentyfikowano także informację jako istotną część zasobów
strategicznych przedsiębiorstwa, wskazując na funkcje informacji i potrzeby informacyjne w kontekście realizowanych procesów informacyjnych.
Rozdział drugi stanowi przegląd koncepcji i metod zarządzania informacją i komunikacją. Obejmuje problematykę realizacji procesów informacyjnych w relacji do
otoczenia przedsiębiorstwa. Zaprezentowano stosowane metody w komunikacji wewnętrznej i zewnętrznej przedsiębiorstw, jak również określono bariery sprawnego
zarządzania przedsiębiorstwem w obszarze zasobów informacyjnych.
Rozdział trzeci stanowi tło dla przeprowadzonych badań własnych i jest analizą
uwarunkowań funkcjonowania małych i średnich przedsiębiorstw. Określono znaczenie sektora MSP dla gospodarki kraju oraz zidentyfikowano otoczenie gospodarcze
małych i średnich przedsiębiorstw. W tej części pracy przedstawiona została charakterystyka społeczno-ekonomiczna powiatu tarnobrzeskiego wraz z identyfikacją stymulatorów i destymulatorów rozwoju przedsiębiorczości na tym obszarze.
Przedmiotem rozdziału czwartego jest prezentacja wyników podjętych badań
systemu zarządzania informacją w małych i średnich przedsiębiorstwach. Scharakteryzowano obszar badań i zaprezentowano ich wyniki w zakresie istoty i znaczenia
zarządzania informacją oraz procesów komunikacyjnych w małych i średnich przedsiębiorstwach. Zdiagnozowano potrzeby informacyjne i źródła ich zaspokajania w badanych przedsiębiorstwach w odniesieniu do rynku, klientów, konkurencji, dostawców i otoczenia społeczno-gospodarczego. Dokonano analizy zależności pomiędzy
systemem zarządzania informacją w małych i średnich przedsiębiorstw a profilem
i zasięgiem ich działalności.
W rozdziale piątym ukazane zostały perspektywy rozwoju systemu informacyjnego w małych i średnich przedsiębiorstwach ze szczególnym uwzględnieniem
rozwoju technologii informacyjno-komunikacyjnej, e-komunikacji i e-administracji. Zaprezentowano także popularne rozwiązania telekomunikacyjne dedykowane małym i średnim przedsiębiorstwom i mającym wpływ na poprawę procesów
komunikacyjnych.
W książce uwzględniono zarówno stronę teoretyczną (rozdział pierwszy i drugi),
jak i praktyczną (pozostałe rozdziały) tematyki poświęconej systemom zarządzania
informacją i komunikacją sektora MSP. Autorka wyraża nadzieję, że książka okaże
się przydatna różnym kręgom Czytelników. W szczególności jest ona adresowana
do studentów, a także do kadry menedżerskiej i przedsiębiorców, pragnących poszerzyć swoją wiedzę na temat efektywniejszego zarządzania informacją i komunikacją
w przedsiębiorstwach.