dyrektywa 2000/54/we parlamentu europejskiego i rady

DYREKTYWA 2000/54/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
z dnia 18 września 2000 r.
w sprawie ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na działanie
czynników biologicznych w miejscu pracy (siódma dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art.
16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG)
PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 137 ust. 2,
uwzględniając wniosek Komisji,
uwzględniając opinię Komitetu Ekonomiczno-Społecznego[1],
po konsultacji z Komitetem Regionów,
stanowiąc zgodnie z procedurą przewidzianą w art. 251 Traktatu[2],
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) Dyrektywa Rady 90/679/EWG z dnia 26 listopada 1990 r. w sprawie ochrony pracowników przed
ryzykiem związanym z narażeniem na działanie czynników biologicznych w miejscu pracy (siódma
dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG)[3] była wielokrotnie
zmieniana[4]. Do celów przejrzystości i racjonalności dyrektywa 90/679/EWG powinna zostać
skodyfikowana.
(2) Zgodność z minimalnymi wymaganiami, mającymi na celu zagwarantowanie lepszego standardu
bezpieczeństwa i zdrowia w zakresie ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem
na działanie czynników biologicznych w miejscu pracy, jest istotna dla zapewnienia bezpieczeństwa i
zdrowia pracowników.
(3) Niniejsza dyrektywa jest dyrektywą szczegółową w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy Rady
89/391/EWG z dnia 12 czerwca 1989 r. w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy
bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy[5]. Przepisy tej dyrektywy mają zatem pełne
zastosowanie do narażenia pracowników na działanie czynników biologicznych z zastrzeżeniem dla
bardziej rygorystycznych i/lub bardziej szczegółowych przepisów zawartych w niniejszej dyrektywie.
(4) Dokładniejszą wiedzę na temat ryzyka związanego z narażeniem na działanie czynników
biologicznych można uzyskać poprzez prowadzenie rejestrów.
(5) Lista i klasyfikacja czynników biologicznych muszą być regularnie sprawdzane i korygowane w
oparciu o nowe dane naukowe.
(6) W odniesieniu do szeregu czynników biologicznych należy przedstawić dane dodatkowe do ich
sklasyfikowania.
(7) Pracodawcy muszą mieć aktualne informacje na temat nowych osiągnięć technologicznych w celu
poprawy ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników.
(8) W celu ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników narażonych na czynniki biologiczne
powinny zostać podjęte środki zapobiegawcze.
(9) Niniejsza dyrektywa stanowi praktyczny aspekt realizacji społecznego wymiaru rynku
wewnętrznego.
(10) Zgodnie z decyzją Rady 74/325/EWG[6], Komisja powinna konsultować się z Komitetem
Doradczym ds. Bezpieczeństwa, Higieny i Ochrony Zdrowia w Miejscu Pracy w celu formułowania
propozycji w tym zakresie. Zasięgano jego opinii przy formułowaniu projektów dyrektyw Rady
zawartych w niniejszej dyrektywie.
(11) Niniejsza dyrektywa pozostaje z zastrzeżeniem dla zobowiązań Państw Członkowskich
dotyczących końcowych terminów transpozycji, wymienionych w załączniku VIII część B,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:
ROZDZIAŁ I
PRZEPISY OGÓLNE
Artykuł 1
Cel
1. Niniejsza dyrektywa ma na celu ochronę pracowników przed ryzykiem dla ich zdrowia i
bezpieczeństwa, łącznie z zapobieganiem takiemu ryzyku, powstającym lub mogącym powstać w
wyniku narażenia na działanie czynników biologicznych w miejscu pracy.
Ustanawia ona poszczególne wymogi minimalne w tej dziedzinie.
2. Dyrektywę 89/391/EWG stosuje się w pełni do całego obszaru, określonego w ust. 1, z
zastrzeżeniem dla bardziej rygorystycznych i/lub szczegółowych przepisów, zawartych w niniejszej
dyrektywie.
3. Niniejszą dyrektywę stosuje się z zastrzeżeniem dla przepisów dyrektywy Rady 90/219/EWG[7]
oraz dyrektywy Rady 90/220/EWG[8].
Artykuł 2
Definicje
Do celów niniejszej dyrektywy:
a) "czynniki biologiczne" oznaczają drobnoustroje, włącznie z tymi, które zostały zmodyfikowane
genetycznie, hodowle komórkowe i wewnętrzne pasożyty ludzkie, mogące być przyczyną zakażenia i
alergii lub zatrucia;
b) "drobnoustroje" oznaczają komórkowe i bezkomórkowe jednostki mikrobiologiczne, zdolne do
replikacji lub przenoszenia materiału genetycznego;
c) "hodowle komórkowe" oznaczają hodowlę in-vitro komórek pochodzących z organizmów
wielokomórkowych.
"Czynniki biologiczne" klasyfikuje się w czterech grupach ryzyka zgodnie z ich poziomem ryzyka
zakażenia:
1. czynnik biologiczny należący do grupy 1 oznacza taki, poprzez który wywołanie choroby u ludzi
jest mało prawdopodobne;
2. czynnik biologiczny należący do grupy 2 oznacza taki, który może wywoływać chorobę u ludzi i
może być niebezpieczny dla pracowników; jego rozprzestrzenienie się na teren Wspólnoty jest mało
prawdopodobne; skuteczna profilaktyka lub leczenie są możliwe;
3. czynnik biologiczny należący do grupy 3 oznacza taki, który może wywoływać ciężką chorobę u
ludzi i może stanowić poważne niebezpieczeństwo dla pracowników; istnieje ryzyko jego
rozprzestrzenia na terenie Wspólnoty, lecz zazwyczaj skuteczna profilaktyka lub leczenie są możliwe;
4. czynnik biologiczny należący do grupy 4 oznacza taki, który wywołuje ciężką chorobę u ludzi i
stanowi poważne niebezpieczeństwo dla pracowników; istnieje wysokie ryzyko jego rozprzestrzenia
na terenie Wspólnoty; zazwyczaj skuteczna profilaktyka lub leczenie nie są możliwe.
Artykuł 3
Zakres - oszacowanie i ocena ryzyka
1. Niniejsza dyrektywa dotyczy czynności, podczas których pracownicy w wyniku wykonywania pracy
są lub mogą być potencjalnie narażeni na działanie czynników biologicznych.
2. W przypadku jakiejkolwiek czynności mogącej stwarzać ryzyko wystąpienia narażenia na działanie
czynników biologicznych należy ustalić rodzaj, stopień oraz czas trwania narażenia pracowników w
celu umożliwienia oceny stopnia wszelkiego zagrożenia dla zdrowia lub bezpieczeństwa
pracowników oraz ustanowienia środków ostrożności, które należy podjąć.
W przypadku czynności wiążących się z narażeniem na działanie kilku grup czynników biologicznych,
ryzyko określane jest na podstawie zagrożeń wywoływanych przez wszystkie obecne niebezpieczne
czynniki biologiczne.
Ocena powinna być odnawiana regularnie oraz w każdym przypadku, gdy następuje jakakolwiek
zmiana warunków, mogąca wpłynąć na narażenie pracowników na działanie czynników
biologicznych.
Pracodawca musi na żądanie właściwych władz przedstawić informacje, na podstawie których
przeprowadzono ocenę.
3. Ocenę określoną w ust. 2 przeprowadza się na podstawie wszystkich dostępnych informacji z
uwzględnieniem:
a) klasyfikacji czynników biologicznych stanowiących lub mogących stanowić niebezpieczeństwo dla
zdrowia ludzi, określonych w art. 18;
b) zaleceń właściwych władz wskazujących na konieczność kontroli czynników biologicznych w celu
ochrony zdrowia pracowników, jeżeli w wyniku wykonywania pracy pracownicy są lub mogą być
narażeni na działanie takich czynników biologicznych;
c) informacji na temat chorób, które mogą wystąpić w następstwie pracy wykonywanej przez
pracownika;
d) potencjalnego działania alergizującego lub toksycznego, występującego w wyniku wykonywanej
przez pracownika pracy;
e) wiedzy na temat choroby na którą stwierdzono, że cierpi pracownik i która ma bezpośredni
związek z jego pracą.
Artykuł 4
Stosowanie poszczególnych artykułów w odniesieniu do oceny ryzyka
1. Jeżeli wyniki oceny, określonej w art. 3, wskazują występowanie narażenia i/lub potencjalnego
narażenia na czynnik biologiczny grupy 1, bez rozpoznanego ryzyka zdrowotnego dla pracowników,
nie stosuje się art. 5-17 i art. 19.
Jednakże stosuje się pkt 1 załącznika VI.
2. Jeżeli wyniki oceny, określonej w art. 3, wskazują, że działalność nie przewiduje świadomego
zamiaru pracy lub kontaktu z czynnikami biologicznymi, lecz może skutkować narażeniem
pracowników na działanie czynnika biologicznego, jak w przypadku działalności, których wykaz
znajduje się w załączniku I, stosuje się art. 5, 7, 8, 10, 11,12,13,14, chyba że wyniki oceny, określonej
w art. 3, wskazują na brak takiej konieczności.
ROZDZIAŁ II
OBOWIĄZKI PRACODAWCY
Artykuł 5
Zastąpienie
Jeżeli rodzaj działalności na to pozwala, pracodawca unika stosowania szkodliwego czynnika
biologicznego poprzez jego zastąpienie innym czynnikiem biologicznym, który zgodnie z jego
warunkami użytkowania nie jest niebezpieczny lub jest mniej niebezpieczny dla zdrowia
pracowników, w odpowiednim przypadku, z uwzględnieniem aktualnego stanu wiedzy.
Artykuł 6
Zmniejszanie ryzyka
1. W przypadku, gdy wynik oceny, określonej w art. 3, wskazuje na wystąpienie ryzyka dla zdrowia
lub bezpieczeństwa pracowników, należy przeciwdziałać narażeniu pracowników.
2. W przypadku, gdy nie jest to technicznie wykonalne, uwzględniając rodzaj działalności oraz ocenę
ryzyka, określoną w art. 3, w celu właściwej ochrony zdrowia i bezpieczeństwa zainteresowanych
pracowników, ryzyko narażenia musi być zmniejszane do najniższego koniecznego poziomu, w
szczególności poprzez następujące środki, które należy podjąć w świetle wyników oceny, określonej
w art. 3:
a) utrzymywanie jak najniższej liczby pracowników narażonych lub potencjalnie narażonych;
b) zaprojektowanie przebiegu pracy oraz środków nadzoru przemysłowego w taki sposób, aby
uniknąć lub zminimalizować uwalnianie się czynników biologicznych w miejscu pracy;
c) środki ochrony zbiorowej i/lub w przypadku, gdy w inny sposób nie można uniknąć narażenia,
indywidualne środki ochrony;
d) środki higieny zgodne z celem zapobiegania lub redukcji przypadkowego przeniesienia bądź
uwolnienia czynnika biologicznego poza miejsce pracy;
e) stosowanie znaku zagrożenia biologicznego przedstawionego w załączniku II oraz innych istotnych
znaków ostrzegawczych;
f) sporządzanie planów postępowania na wypadek awarii z udziałem czynników biologicznych;
g) przeprowadzanie testów, tam gdzie jest to konieczne i technicznie wykonalne, na obecność
czynników biologicznych stosowanych w pracy, poza pierwotnym miejscem fizycznego zamknięcia;
h) środki bezpiecznego pobierania, składowania oraz usuwania odpadów przez pracowników, łącznie
z zastosowaniem bezpiecznych i możliwych do zidentyfikowania pojemników, w miarę potrzeb po
odpowiednim przetworzeniu;
i) procedury bezpiecznego obchodzenia się z czynnikami biologicznymi i ich transportu w obrębie
miejsca pracy.
Artykuł 7
Informacja dla właściwych władz
1. W przypadku, gdy wyniki oceny, określonej w art. 3, wskazują na ryzyko dla zdrowia i
bezpieczeństwa pracowników, pracodawca na żądanie właściwych władz udostępnia odpowiednie
informacje dotyczące:
a) wyników przeprowadzonej oceny;
b) czynności, podczas których pracownik jest lub może być narażony na działanie czynników
biologicznych;
c) liczby pracowników narażonych;
d) nazwiska i kwalifikacji osoby odpowiedzialnej za bezpieczeństwo i zdrowie w miejscu pracy;
e) podjętych środków zapobiegawczych i ochronnych, łącznie ze stosowanymi procedurami i
metodami pracy;
f) planu awaryjnego dla ochrony pracowników przed narażeniem na czynnik biologiczny grupy 3 lub
4, do którego może dojść w wyniku utraty hermetyczności.
2. Pracodawcy niezwłocznie informują właściwe władze o każdej awarii lub wypadku, które mogły
spowodować uwolnienie się czynnika biologicznego i które mogły wywołać poważne zakażenie i/lub
chorobę u ludzi.
3. Lista, określona w art. 11, oraz karty zdrowia pacjenta, określone w art. 14, zostają udostępniane
właściwym władzom w przypadkach zakończenia działalności przedsiębiorstwa, zgodnie z prawem
krajowym i/lub praktyką.
Artykuł 8
Higiena i ochrona indywidualna
1. W przypadku wszystkich działalności, w których istnieje ryzyko dla zdrowia i bezpieczeństwa
pracowników związane z pracą z czynnikami biologicznymi, pracodawca jest zobowiązany podjąć
właściwe środki ostrożności w celu zapewnienia, że:
a) pracownicy nie spożywają posiłków lub napojów w miejscach pracy, w których występuje ryzyko
skażenia czynnikami biologicznymi;
b) pracownicy są wyposażeni w odpowiednią odzież ochronną lub inną odpowiednią odzież
specjalną;
c) pracownicy mają zapewnione odpowiednie i właściwe łazienki i toalety, które mogą być
wyposażone w urządzenia do przemywania oczu i i/lub środki odkażające skórę;
d) wszelkie konieczne wyposażenie ochronne jest:
- prawidłowo przechowywane w wyraźnie określonym miejscu,
- sprawdzane i czyszczone, jeżeli to możliwe przed i w każdym przypadku po użyciu,
- naprawiane w przypadku usterki lub wymieniane przed dalszym użyciem;
e) ustalone są procedury pobierania, obchodzenia się z i przetwarzania próbek pochodzenia
ludzkiego bądź zwierzęcego.
2. Odzież robocza oraz wyposażenie ochronne, w tym odzież ochronna określona w ust. 1, które
mogą ulec skażeniu czynnikami biologicznymi, muszą być usuwane w chwili opuszczania miejsca
pracy i przed podjęciem środków, określonych w akapicie drugim, przechowywane oddzielnie od
innej odzieży.
Pracodawca musi zapewnić, że taka odzież oraz wyposażenie ochronne są odkażone i oczyszczone
lub, w razie konieczności, zniszczone.
3.Pracownicy nie mogą być obciążani kosztami środków, określonych w ust. 1 i 2.
Artykuł 9
Informacja oraz szkolenie pracowników
1. Pracodawca podejmuje właściwe środki w celu zapewnienia pracownikom i/lub jakimkolwiek
przedstawicielom pracowników w przedsiębiorstwie lub zakładzie odpowiedniego i właściwego
szkolenia, opartego o wszystkie dostępne informacje, w szczególności w formie informacji i instrukcji
dotyczących:
a) potencjalnego ryzyka dla zdrowia;
b) środków ostrożności, które należy podjąć w celu zapobieżenia narażeniu;
c) wymagań higieny;
d) noszenia i stosowania wyposażenia i odzieży ochronnej;
e) kroków, które pracownicy powinni podjąć w razie wypadków lub dla zapobieżenia wypadkowi.
2. Szkolenie jest:
a) przeprowadzane przed podjęciem pracy związanej z kontaktem z czynnikami biologicznymi;
b) dostosowywane, aby wziąć pod uwagę nowe lub zmienione ryzyko; oraz
c) powtarzane okresowo, w miarę potrzeb.
Artykuł 10
Informowanie pracownika w szczególnych przypadkach
1. Pracodawca dostarcza pracownikom pisemne instrukcje w miejscu pracy i, w miarę potrzeb,
umieszcza uwagi, które obejmują przynajmniej informacje o procedurze postępowania w razie:
a) poważnej awarii lub wypadku związanego z obchodzeniem się z czynnikiem biologicznym;
b) obchodzenia się z czynnikiem biologicznym grupy 4.
2. Pracownicy niezwłocznie zgłaszają każdą awarię lub wypadek związany z obchodzeniem się z
czynnikiem biologicznym przełożonemu lub osobie odpowiedzialnej za bezpieczeństwo i zdrowie w
miejscu pracy.
3. Pracodawcy niezwłocznie informują pracowników lub wszelkich przedstawicieli pracowników o
każdej awarii lub wypadku, który mógł spowodować uwolnienie się czynnika biologicznego i który
mógł być przyczyną poważnego zakażenia ludzi i/lub choroby.
Dodatkowo, w razie zaistnienia poważnej awarii lub wypadku, pracodawcy informują tak szybko jak to
jest możliwe pracowników lub przedstawicieli pracowników w przedsiębiorstwie lub zakładzie o jego
przyczynach oraz o podjętych i proponowanych środkach, mających na celu opanowanie sytuacji.
4. Każdy pracownik posiada dostęp do informacji na temat wykazu, określonego w art. 11, który
dotyczy go osobiście.
5. Pracownicy lub przedstawiciele pracowników w przedsiębiorstwie lub zakładzie mają dostęp do
anonimowych informacji zbiorczych.
6. Pracodawcy dostarczają pracownikom i/lub ich przedstawicielom, na ich żądanie, informacje
przewidziane w art. 7 ust. 1.
Artykuł 11
Wykaz pracowników narażonych
1. Pracodawca posiada wykaz pracowników narażonych na czynniki biologiczne grupy 3 i/lub 4, ze
wskazaniem rodzaju wykonywanej pracy oraz, gdy to możliwe, czynnika biologicznego, na którego
działanie pracownik był narażony, jak również, w miarę potrzeb, zapisy przypadków narażenia, awarii
oraz wypadków.
2. Wykaz określony w ust. 1 przechowywany jest przez co najmniej 10 lat od momentu zakończenia
narażenia, zgodnie z prawem krajowym i praktyką.
W przypadku tych narażeń, które mogą skutkować zakażeniami:
a) czynnikami biologicznymi mogącymi wywołać zakażenie chroniczne lub ukryte;
b) które, w świetle obecnej wiedzy, są niemożliwe do zdiagnozowania do czasu rozwinięcia się
choroby po wielu latach;
c) o wyjątkowo długim okresie inkubacji, zanim choroba się rozwinie;
d) które prowadzą do choroby, która czasami nawraca w długim okresie czasu pomimo leczenia; lub
e) mogącymi powodować poważne, długookresowe powikłania;
wykaz przechowywany jest przez odpowiednio dłuższy czas, do 40 lat od momentu zaistnienia
ostatniego odnotowanego przypadku narażenia.
3. Lekarz, określony w art. 14, i/lub właściwy organ ds. zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy
oraz jakakolwiek inna osoba odpowiedzialna za zdrowie i bezpieczeństwo w miejscu pracy posiadają
dostęp do wykazu, określonego w ust. 1.
Artykuł 12
Konsultacje i udział pracowników
Konsultacje i udział pracowników i/lub ich przedstawicieli w związku ze sprawami objętymi niniejszą
dyrektywą odbywają się zgodnie z art. 11 dyrektywy 89/391/EWG.
Artykuł 13
Zgłoszenie właściwej władzy
1. Uprzednie zgłoszenie jest przedstawiane właściwym władzom w przypadku użycia po raz
pierwszy:
a) czynników biologicznych grupy 2;
b) czynników biologicznych grupy 3;
c) czynników biologicznych grupy 4.
Zgłoszenia dokonuje się przynajmniej 30 dni przed rozpoczęciem pracy.
Z zastrzeżeniem ust. 2, uprzedniego zgłoszenia dokonuje się również w przypadku użycia po raz
pierwszy każdego kolejnego czynnika biologicznego grupy 4 oraz każdego kolejnego, nowego
czynnika biologicznego grupy 3 w przypadku, gdy pracodawca samodzielnie tymczasowo klasyfikuje
czynnik biologiczny.
2. Od laboratoriów świadczących usługi diagnostyczne w odniesieniu do czynników biologicznych
grupy 4 wymaga się dokonania jedynie wstępnego zgłoszenia o swoim zamiarze.
3. Ponowne zgłoszenie musi również mieć miejsce w każdym przypadku, gdy zachodzą istotne
zmiany mające znaczenie dla bezpieczeństwa i zdrowia w miejscu pracy, dotyczące trybów lub
procedur, które czynią zgłoszenie nieaktualnym.
4. Zgłoszenie, określone w ust. 1, 2 i 3, zawiera:
a) nazwę i adres przedsiębiorstwa i/lub zakładu;
b) nazwisko i stanowisko osoby odpowiedzialnej za bezpieczeństwo i zdrowie w miejscu pracy;
c) wyniki oceny, określonej w art. 3;
d) gatunek czynnika biologicznego;
e) środki ochrony i zapobiegawcze, które są przewidywane.
ROZDZIAŁ III
PRZEPISY RÓŻNE
Artykuł 14
Kontrola zdrowotna
1. Państwa Członkowskie ustanawiają, zgodnie z przepisami krajowymi i praktyką, zasady
prowadzenia właściwej kontroli zdrowotnej pracowników, w stosunku do których w wyniku oceny,
określonej w art. 3, stwierdzono występowanie ryzyka dla zdrowia lub bezpieczeństwa.
2. Zasady, określone w ust. 1, umożliwiają każdemu pracownikowi poddanie się w miarę potrzeb
odpowiedniej kontroli zdrowotnej:
a) przed narażeniem;
b) w regularnych odstępach czasowych po nim.
Zasady te bezpośrednio umożliwiają wdrożenie środków higieny indywidualnej i zawodowej.
3. Ocena, określona w art. 3, powinna wskazywać tych pracowników, w stosunku do których
wymagane może być podjęcie szczególnych środków ostrożności.
Tam, gdzie jest to konieczne, skuteczne szczepionki powinny być udostępnione pracownikom, którzy
nie są już uodpornieni na czynniki biologiczne, na których działanie są lub mogą być narażeni.
Gdy pracodawcy udostępniają szczepionki, powinni wziąć pod uwagę rekomendowany kodeks zasad
postępowania, ustanowiony w załączniku VII.
Jeżeli zostaje stwierdzone, że pracownik cierpi z powodu zakażenia i/lub choroby, która może być
skutkiem narażenia, lekarz lub organ odpowiedzialny za kontrolę zdrowotną pracowników proponuje
przeprowadzenie takiej kontroli pozostałym pracownikom, którzy byli podobnie narażeni.
W takim przypadku przeprowadza się ponowną ocenę ryzyka narażenia zgodnie z art. 3.
4. W przypadku przeprowadzenia kontroli zdrowotnej, karta zdrowia pacjenta jest przechowywana
przez okres przynajmniej 10 lat od zakończenia narażenia, zgodnie z krajowym prawem i praktyką.
W wyjątkowych przypadkach, określonych w art. 11 ust. 2 akapit drugi, karta zdrowia pacjenta
przechowywana jest przez odpowiednio dłuższy czas, aż do 40 lat od momentu ostatniego
odnotowanego przypadku narażenia.
5. Lekarz lub władza odpowiedzialna za kontrolę zdrowotną proponuje wszelkie środki ochronne lub
zapobiegawcze, które powinny być podjęte w odniesieniu do poszczególnych pracowników.
6. Pracownikom muszą zostać zapewnione informacje oraz poradnictwo na temat kontroli zdrowotnej,
której mogą być poddani po zakończeniu narażenia.
7. Zgodnie z krajowymi przepisami i/lub praktyką:
a) pracownicy mają dostęp do wyników kontroli zdrowotnej, które ich dotyczą; oraz
b) zainteresowani pracownicy lub pracodawca mogą żądać wglądu do wyników kontroli zdrowotnej.
8. Praktyczne zalecenia dotyczące kontroli zdrowotnej pracowników są zawarte w załączniku IV.
9. Wszystkie przypadki zgonów lub zachorowań uznane, zgodnie z krajowymi przepisami i/lub
praktyką, za wynikające z zawodowego narażenia na czynniki biologiczne zgłasza się właściwej
władzy.
Artykuł 15
Zakłady opieki zdrowotnej i weterynaryjnej inne niż laboratoria diagnostyczne
1. Dla przeprowadzenia oceny, określonej w art. 3, należy zwrócić szczególną uwagę na:
a) brak pewności w stosunku do występowania czynników biologicznych u pacjentów lub zwierząt
oraz w materiale i próbkach od nich pobranych;
b) niebezpieczeństwo ze strony czynników biologicznych o których wiadomo, że są obecne lub
których obecność jest podejrzewana u pacjentów lub u zwierząt oraz w materiałach i próbkach od
nich pobranych;
c) ryzyko wynikające z rodzaju pracy.
2. W zakładach opieki zdrowotnej i weterynaryjnej podejmuje się właściwe środki w celu ochrony
zdrowia i bezpieczeństwa pracowników, których to dotyczy.
Środki, które się podejmuje, obejmują w szczególności:
a) stworzenie odpowiedniego systemu procedur odkażania i dezynfekcji; oraz
b) wprowadzenie procedur pozwalających na usuwanie i obchodzenie się ze skażonymi odpadami
bez ryzyka.
3. W izolatkach, w których znajdują się zarażeni ludzie bądź zwierzęta, u których istnieje lub
podejrzewa się zarażenie czynnikami biologicznymi z grupy 3 lub 4, w celu zminimalizowania ryzyka
zarażenia wybiera się środki hermetyczności spośród wymienionych w załączniku V kolumna A.
Artykuł 16
Szczególne środki dla procesów przemysłowych, laboratoriów oraz pomieszczeń dla zwierząt
1. Następujące środki należy podjąć w laboratoriach, w tym w laboratoriach diagnostycznych oraz w
pomieszczeniach dla zwierząt laboratoryjnych, które zostały celowo zainfekowane czynnikami
biologicznymi z grup 2, 3 lub 4 lub które są nosicielami lub podejrzane są o nosicielstwo takich
czynników.
a) Laboratoria, które prowadzą prace, wymagające obchodzenia się z czynnikami biologicznymi z
grup 2, 3 lub 4 do celów badawczych, rozwoju, edukacyjnych lub diagnostycznych, przyjmują środki
bezpieczeństwa zgodnie z załącznikiem V, w celu zminimalizowania ryzyka zakażenia.
b) W wyniku przeprowadzonej oceny, określonej w art. 3, zostaną określone środki zgodnie z
załącznikiem V, po ustaleniu stopnia hermetyczności wymaganego dla poszczególnych czynników
biologicznych, według stopnia ryzyka.
Czynności związane z obchodzeniem się z czynnikiem biologicznym muszą być prowadzone:
- jedynie w miejscach pracy do tego wyznaczonych odpowiadających przynajmniej stopniowi
hermetyczności 2, dla czynnika biologicznego grupy 2,
- jedynie w miejscach pracy do tego wyznaczonych odpowiadających przynajmniej stopniowi
hermetyczności 3, dla czynnika biologicznego grupy 3,
- jedynie w miejscach pracy do tego wyznaczonych odpowiadających przynajmniej stopniowi
hermetyczności 4, dla czynnika biologicznego grupy 4.
c) Laboratoria, obchodzące się z materiałami, w odniesieniu do których istnieje niepewność w kwestii
obecności czynników biologicznych, mogących wywoływać choroby u ludzi, a których celem nie jest
prowadzenie badań nad tymi czynnikami jako takimi (tj. prowadzenia hodowli lub gromadzenia)
powinny przyjąć przynajmniej stopień hermetyczności 2. Stopnie hermetyczności 3 lub 4 muszą być
stosowane, w miarę potrzeb, jeżeli wiadomo lub podejrzewa się, że jest to konieczne, z wyjątkiem
sytuacji, gdy wytyczne właściwych władz krajowych wskazują, że w pewnych wypadkach
wystarczające jest zachowanie niższego poziomu strefy bezpieczeństwa.
2. W odniesieniu do procesów przemysłowych w trakcie, których stosowane są czynniki biologiczne
grupy 2, 3 lub 4, następujące środki muszą być podjęte:
a) Zasady bezpieczeństwa wymienione w ust. 1 lit. b) akapit drugi stosuje się również do procesów
przemysłowych, na podstawie praktycznych środków oraz właściwych procedur podanych w
załączniku VI.
b) Zgodnie z oceną ryzyka zastosowania związanego z wykorzystaniem grup 2, 3 lub 4 czynników
biologicznych, właściwe władze mogą zdecydować o podjęciu odpowiednich środków, które muszą
być stosowane w wykorzystaniu przemysłowym takich czynników biologicznych.
3. Wszystkie czynności objęte ust. 1 i 2, odnośnie do których nie jest możliwe przeprowadzenie
rozstrzygającej oceny czynnika biologicznego, lecz po przeanalizowaniu których wydaje się, że
zastosowanie tego czynnika może być związane z poważnym ryzykiem dla zdrowia pracowników,
mogą być prowadzone wyłącznie na stanowiskach pracy odpowiadających co najmniej stopniowi
hermetyczności 3.
Artykuł 17
Wykorzystanie danych
Komisja posiada pełny dostęp do sposobu wykorzystania przez właściwe władze krajowe informacji,
określonych w art. 14 ust. 9.
Artykuł 18
Klasyfikacja czynników biologicznych
1. Klasyfikacja Wspólnoty jest oparta na definicjach zawartych w art. 2 akapit drugi pkt. 2-4 (grupy 24).
2. Do czasu ukończenia klasyfikacji Wspólnoty, Państwa Członkowskie klasyfikują czynniki
biologiczne, które stanowią lub mogą stanowić zagrożenie dla ludzkiego zdrowia, na podstawie
definicji zawartych w art. 2 akapit drugi pkt. 2-4 (grupy 2-4).
3. Jeżeli poddawany ocenie czynnik biologiczny nie może być jednoznacznie sklasyfikowany w jednej
z grup określonych w art. 2 akapit drugi, należy go sklasyfikować w najwyższej grupie ryzyka spośród
możliwych do wyboru.
Artykuł 19
Załączniki
Dostosowania czysto techniczne, dotyczące załączników, uwzględniające osiągnięcia postępu
technicznego, zmiany przepisów międzynarodowych lub specyfikacji oraz nowe osiągnięcia w
zakresie czynników biologicznych przyjmowane są zgodnie z procedurą przewidzianą w art. 17
dyrektywy 89/391/EWG.
Artykuł 20
Powiadomienie Komisji
Państwa Członkowskie przekazują Komisji teksty przepisów prawa krajowego, które przyjmują w
zakresie objętym niniejszą dyrektywą.
Artykuł 21
Uchylenie
Dyrektywa 90/679/EWG, zmieniona dyrektywami określonymi w załączniku VIII część A, traci moc z
zastrzeżeniem dla zobowiązań Państw Członkowskich w zakresie ostatecznych terminów
transpozycji, określonych w załączniku VIII część B.
Odniesienia do uchylonej dyrektywy są formułowane jako odniesienia do niniejszej dyrektywy oraz są
skorelowane zgodnie z tabelą współzależności wymienioną w załączniku IX.
Artykuł 22
Wejście w życie
Niniejsza dyrektywa wchodzi w życie dwudziestego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku
Urzędowym Wspólnot Europejskich.
Artykuł 23
Adresaci
Niniejsza dyrektywa skierowana jest do Państw Członkowskich.
Sporządzono w Brukseli,
dnia 18 września 2000 r.
W imieniu Parlamentu Europejskiego
N. FONTAINE Przewodniczący
W imieniu Rady
H. VÉDRINE Przewodniczący
ZAŁĄCZNIK I
WYKAZ RODZAJÓW DZIAŁALNOŚCI
(art. 4 ust. 2)
1. Praca w zakładach produkcji żywności.
2. Praca w rolnictwie.
3. Prace, w trakcie których dochodzi do kontaktu ze zwierzętami i/lub produktami pochodzenia
zwierzęcego.
4. Praca w służbie zdrowia, w tym w zakładach odizolowanych oraz zakładach typu post-mortem.
5. Praca w laboratoriach klinicznych, weterynaryjnych lub diagnostycznych, z wyłączeniem
mikrobiologicznych laboratoriów diagnostycznych.
6. Praca w zakładach usuwania odpadów.
7. Praca przy urządzeniach oczyszczania ścieków.
ZAŁĄCZNIK II
ZNAK ZAGROŻENIA BIOLOGICZNEGO
(art. 6 ust. 2 lit. e))
[pic]ZAŁĄCZNIK III
KLASYFIKCJA WSPÓLNOTOWA
art. 2 akapit drugi i art. 18
UWAGI WSTĘPNE
1. Zgodnie z zakresem niniejszej dyrektywy, do listy klasyfikacyjnej włączone zostają jedynie
czynniki, których zakaźność dla ludzi jest znana.
W miarę potrzeb, podane są oznaczenia toksycznego lub alergizującego potencjału tych czynników.
Wyłączone zostają patogeny zwierzęce i roślinne, o których wiadomo, że nie mają wpływu na
człowieka.
Przy tworzeniu niniejszej listy sklasyfikowanych czynników biologicznych nie uwzględniono
drobnoustrojów modyfikowanych genetycznie.
2. Lista sklasyfikowanych czynników biologicznych jest oparta na wpływie tych czynników na
zdrowych pracowników.
Nie jest brany pod uwagę szczególny wpływ na tych, na których podatność mogą mieć wpływ różne
czynniki, takie jak już istniejąca choroba, leczenie farmakologiczne, upośledzona odporność, ciąża
lub okres karmienia piersią.
Dodatkowe ryzyko dla tych pracowników powinno być wzięte pod uwagę jako część oceny ryzyka
wymaganego niniejszą dyrektywą.
W niektórych procesach przemysłowych, pracach laboratoryjnych lub pracach związanych ze
zwierzętami, w czasie których ma miejsce lub istnieje potencjalna możliwość narażenia na czynniki
biologiczne grupy 3 lub 4, wszystkie podjęte techniczne środki ostrożności muszą być zgodne z art.
16 dyrektywy.
3. Czynniki biologiczne, które nie zostały sklasyfikowane w grupach 2-4 tej listy, nie są domyślnie
klasyfikowane w grupie 1.
Dla czynników, wśród których więcej niż jeden z gatunków jest znany jako patogenny dla człowieka,
lista będzie zawierać te czynniki, które są znane jako najczęściej wywołujące choroby, wraz z
generalną uwagą stwierdzającą, że inne gatunki tego samego rodzaju mogą wpływać na zdrowie.
Gdy wymieniony jest cały rodzaj na liście sklasyfikowanych czynników biologicznych, oznacza to, że
gatunki i szczepy znane jako niepatogenne są wyłączone.
4. Gdy szczep jest atenuowany lub stracił znane geny wirulentności, wówczas zamknięte użycie
wymagane przez klasyfikację jego szczepu macierzystego nie musi być koniecznie stosowane, z
zastrzeżeniem właściwej oceny dla ryzyka w miejscu pracy.
Odnosi się to do sytuacji, gdy taki szczep ma być na przykład zastosowany jako produkt lub część
produktu o przeznaczeniu profilaktycznym lub terapeutycznym.
5. Nomenklatura sklasyfikowanych czynników stosowana do stworzenia niniejszej listy odzwierciedla i
jest w chwili jej tworzenia zgodna z najnowszymi ustaleniami międzynarodowymi w sprawie
taksonomii i nomenklatury czynników.
6. Lista klasyfikowanych czynników biologicznych odzwierciedla stan wiedzy w chwili jej tworzenia.
Będzie ona niezwłocznie uaktualniona w przypadku, gdy nie będzie odzwierciedlać najnowszego
stanu wiedzy.
7. Państwa Członkowskie są zobowiązane zapewnić, by wszystkie wirusy, które dotychczas
wyizolowano u człowieka, a które nie zostały poddane ocenie i umieszczone w niniejszym
Załączniku, są klasyfikowane co najmniej w grupie 2, z wyjątkiem przypadku, gdy Państwa
Członkowskie posiadają dowody, że istnieje małe prawdopodobieństwo wywołania przez nie choroby
u ludzi.
8. Niektóre czynniki biologiczne sklasyfikowane w grupie 3, które oznaczone są na załączonej liście
dwiema gwiazdkami (**), mogą stanowić ograniczone ryzyko zakażenia dla pracowników, gdyż nie są
one zazwyczaj zakaźne drogą powietrzną.
Państwa Członkowskie oceniają środki niezbędne dla stosowania stopni hermetyczności, jakie należy
zastosować w stosunku do takich czynników, biorąc pod uwagę rodzaj poszczególnych działalności
oraz ilość czynnika, który jest używany, w celu określenia, czy w szczególnych przypadkach niektóre
z tych środków mogą zostać pominięte.
9. Wymagania dotyczące stosowania środków hermetyczności sklasyfikowanych pasożytów stosuje
się jedynie do tych etapów cyklu życiowego pasożyta, w których jest on zakaźny dla ludzi w miejscu
pracy.
10. Lista ta zawiera również oddzielne wskazania w przypadkach, gdy prawdopodobne jest
wywoływanie przez czynniki biologiczne reakcji alergicznych lub toksycznych, gdy dostępna jest
skuteczna szczepionka lub gdy wskazane jest przechowywanie listy narażonych pracowników przez
okres dłuższy niż 10 lat.
Oznaczenia te są uwidocznione następującymi literami:
A: Możliwe efekty alergiczne
D: Wykaz pracowników narażonych na działanie tego czynnika biologicznego ma być
przechowywana przez okres dłuższy niż 10 lat po zakończeniu ostatniego zanotowanego przypadku
narażenia
T: Produkcja toksyn
V: Dostępna skuteczna szczepionka
Szczepienia ochronne powinny być przeprowadzane z uwzględnieniem kodeksu zalecanego
postępowania, przedstawionego w załączniku VII.
BAKTERIE
i podobne organizmy
Uwaga: W przypadku czynników biologicznych występujących na tej liście, "spp" odnosi się do innych
gatunków, znanych jako patogenne dla ludzi.
Czynnik biologiczny
Klasyfikacja
Actinobacillus actinomycetemcomitans
2
Actinomadura madurae
Actinomadura pelletieri
2
2
Actinomyces gerencseriae
2
Actinomyces israeli
2
Actinomyces pyogenes
Uwagi
2
Actinomyces spp.
2
Arcanobacterium haemolyticum (Corynebacterium haenolyticum) 2
Bacillus anthracis
3
Bacteroides fragilis
2
Bartonella bacillifonnis
2
Bartonella quintana (Rochalimaea quintana)
2
Bartonella (Rochalinea) spp.
2
Bordetella bronchiseptica
2
Bordetella parapertussis
2
Bordetella pertussis
2
V
Borrelia burgdorferi
2
Borrelia duttonii
2
Borrelia recurrentis
2
Borrelia spp.
2
Brucella abortus
3
Brucella canis
3
Brucella melitensis
3
Brucella suis
3
Burkholderia mallei (Pseudomonas mallei)
3
Burkholderia pseudomallei (Pseudomonas pseudomallei)
3
Campylobacter fetus
2
Campylobacter jejuni
2
Campylobacter spp.
2
Cardiobacterium hominis
2
Chlamydia pneumoniae
2
Chlamydia trachomatis
2
Chlamydia psittaci (szczep avian)
3
Chlamydia psittaci (inne szczepy)
2
Clostridium botulinum
2
Clostridium perfringens
2
T
Clostridium tetani
2
Clostridium spp.
2
Corynebacterium diphtheriae
2
Corynebacterium minutissimum
T, V
2
Corynebacterium pseudotuberculosis
2
Corynebacterium spp.
2
Coxiella burnetii
3
Edwardsiella tarda
2
Ehrlichia sennetsu (Rickettsia sennetsu)
2
Ehrlichia spp.
2
Eikenella corrodens
2
Enterobacter aerogenes / cloacae
2
Enterobacter spp.
2
Enterococcus spp.
2
Erysipelothrix rhusiopathiae
2
Escherichia coli (z wyjątkiem szczepów niepatogennych)
2
Escherichia coli, szczepy werocytotoksygenne
T, V
(np. O157:H7 lub O103)
3(**)
Flavobacterium meningosepticum
2
Fluoribacter bozemanae (Legionella)
2
Francisella tularensis (Typ A)
3
Francisella tularensis (Typ B)
2
Fusobacterium necrophorum
2
Gardnerella vaginalis
2
Haemophilus ducreyi
2
Haemophilus influenzae
2
Haemophilus spp.
2
Helicobacter pylori
2
Klebsiella oxytoca
2
Klebsiella pneumoniae
2
Klebsiella spp.
2
Legionella pneumophila
2
Legionella spp.
2
Leptospira interrogans (wszystkie surowice)
2
Listeria monocytogenes
2
Listeria ivanovii
2
Morganella morganii
2
Mycobacterium africanum
3V
Mycobacterium avium / intracellulare
2
Mycobacterium bovis (z wyjątkiem szczepu BCG)
3
Mycobacterium chelonae
2
Mycobacterium fortuitum
2
Mycobacterium kansasii
2
Mycobacterium leprae
3
Mycobacterium malmoense
2
Mycobacterium marinum
2
Mycobacterium microti
3(**)
Mycobacterium paratuberculosis
2
Mycobacterium scrofulaceum
2
Mycobacterium simiae
2
Mycobacterium szulgai
2
Mycobacterium tuberculosis
3
Mycobacterium ulcerans
3(**)
Mycobacterium xenopi
V
2
V
Mycoplasma caviae
2
Mycoplasma hominis
2
Mycoplasma pneumoniae
2
Neisseria gonorrhoeae
2
Neisseria meningitidis
2
V
Nocardia asteroides
2
Nocardia brasiliensis
2
Nocardia farcinica
2
Nocardia nova
2
Nocardia otitidiscaviarum
2
Pasteurella multocida
2
Pasteurella spp.
2
Peptostreptococcus anaerobius
2
Plesiomonas shigelloides
2
Porphyromonas spp.
2
Prevotella spp.
2
Proteus mirabilis
2
Proteus penneri
2
Proteus vulgaris
2
Providencia alcalifaciens
2
Providencia rettgeri
2
Providencia spp.
2
Pseudomonas aeruginosa
2
Rhodococcus equi
2
Rickettsia akari
3(**)
Rickettsia canada
3(**)
Rickettsia conorii
3
Rickettsia montana
3(**)
Rickettsia typhi (Rickettsia mooseri)
3
Rickettsia prowazekii
3
Rickettsia rickettsii
3
Rickettsia tsutsugamushi
3
Rickettsia spp.
2
Salmonella arizonae
Salmonella enteritidis
2
2
Salmonella typhimurium
Salmonella paratyphi A, B, C
2
2
V
Salmonella typhi
3(**)
Salmonella (inne surowice)
2
Serpulina spp.
2
Shigella boydii
V
2
Shigella dysenteriae (Typ 1)
3(**)
Shigella dysenteriae, inne niż Typ 1
2
Shigella flexneri
2
Shigella sonnei
2
Staphylococcus aureus
2
Streptobacillus moniliformis
2
Streptococcus pneumoniae
2
Streptococcus pyogenes
2
Streptococcus suis
2
Streptococcus spp.
2
Treponema carateum
2
Treponema pallidum
2
Treponema pertenue
2
Treponema spp.
2
Vibrio cholerae (włącznie z El Tor)
2
Vibrio parahaemolyticus
2
Vibrio spp.
2
Yersinia enterocolitica
2
Yersinia pestis
3
T
V
Yersinia pseudotuberculosis
2
Yersinia spp.
2
**Patrz ust. 8 uwag wstępnych.
WIRUSY (*)
Czynnik biologiczny
Klasyfikacja
Adenoviridae
2
Arenaviridae
Zespół wirusów LCM-Lassa (arenawirusy starego świata):
Wirus gorączki Lassa
4
Limfocytarny (szczepy)
3
Wirus limfocytowego zapalenia opon mózgowych (inne szczepy) 2
Wirus Mopeia
2
Uwagi
Inne wirusy zespołu LCM - Lassa
2
Zespół wirusów Tacaribe (arenawirusy nowego świata):
Wirus Guanarito
4
Wirus Junin
4
Wirus Sabia
4
Wirus Machupo
4
Wirus Flexal
3
Inne wirusy zespołu Tacaribe
2
Astroviridae
2
Bunyaviridae
Belgrade (znany także jako Dobrava)
3
Bhanja
2
Bunyamwera
2
Germiston
2
Oropoucho
3
Sin Nombre (poprzednio Muerto Canyon)
3
Wirus kalifornijskiego zapalenia mózgu
2
Hantawirusy:
Hantaan (koreańska gorączka krwotoczna) 3
Wirus Seoul
Wirus Puumala
3
2
Wirus Prospect Hill
Inne hantawirusy
2
2
Nairowirusy:
Kongijsko-krymskiej gorączki krwotocznej
4
Wirus Hazara
2
Phlebowirusy:
Gorączka doliny Rift
3
Sandfly fever
2
Wirus Toscana
2
Inne chorobotwórcze bunyaviridae
2
V
Caliciviridae
Wirus zapalenia wątroby typu E
Wirus Norwalk
Inne Caliciviridae
Coronaviridae
Filoviridae
3(**)
2
2
2
Wirus Ebola
Wirus Marburg
4
4
Flaviviridae
Australijskie zapalenie mózgu (zapalenie mózgu Murray Valley) 3
Kleszczowe zapalenie mózgu wariant środkowoeuropejski 3(**)
Absettarov
V
3
Hanzalova
3
Hypr
3
Kumlinge
3
Wirus Dengue typu 1-4
3
Wirus zapalenia wątroby typu C
3(**)
D
Wirus zapalenia wątroby typu G
3(**)
D
Wirus japońskiego zapalenia mózgu typu B
3
Wirus lasu Kyasanur
3
Louping ill (choroby skokowej owiec)
3(**)
Omsk (a)
V
V
3
Powassan
3
Rocio
3
V
Wirus rosyjskiego wiosenno-letniego (tajgowego) zapalenia mózgu (TBE) (a)
3
V
Wirus zapalenia mózgu St. Louis
3
Wirus Wesselsbron
3(**)
Wirus zapalenia mózgu zachodniego Nilu
3
Żółta gorączka
3
Inne chorobotwórcze flaviwirusy
2
V
Hepadnaviridae
Wirus zapalenia wątroby typu B
3(**)
V, D
Wirus zapalenia wątroby typu D (Delta) (b)
3(**)
V, D
Herpesviridae
Wirus Cytomegalo
2
Wirus Epsteina-Barr
2
Wirus Herpes simiae (wirus B)
3
Wirus opryszczki pospolitej typu 1 i 2
2
Wirus ospy wietrznej i półpaśca
2
Ludzki wirus limfotropowy komórek B (HBLV - HHV 6) 2
Ludzki herpes wirus typu 7
2
Ludzki herpes wirus typu 8
2
D
Orthomyxoviridae
Wirusy grypy typu A, B i C
2
V (c)
Orthomyxoviridae przenoszone przez kleszcze: Dhori i Thogoto 2
Papovaviridae
Wirusy BK i JC
2
D (d)
Ludzkie wirusy papilloma
2
D (d)
Wirus odry
2
V
Wirus świnki (nagminnego zapalenia przyusznic)
2
V
Paramyxoviridae
Wirus rzekomego pomoru drobiu (choroby Newcastle) 2
Wirusy Parainfluency typu 1-4
2
Wirus oddechowego scyntium
2
Parvoviridae
Ludzki parwowirus (B 19)
2
Picomaviridae
Wirus ostrego krwotocznego conjunctivitis (AHC)
2
Wirusy Coxsackie
2
Wirusy Echo
2
Wirus zapalenia wątroby typu A (ludzki enterowirus typu 72) 2 V
Wirusy polio
2
Rynowirusy
2
V
Poxviridae
Wirus ospy bawołów (e)
2
Wirus ospy krów
2
Wirus ospy słoni (f)
2
Wirus brodawek dojarek
2
Wirus mięczaka zakaźnego
2
Wirus ospy małp
3
Wirus Orf
2
Wirus ospy królików (g)
2
Wirus ospy krowiej
2
Wirus ospy (major i minor)
4
V
Wirus Whitepox ("wirus Variola")
4
V
Wirus Yatapox (Tana ... Yaba)
V
2
Reoviridae
Wirus Colti
2
Ludzkie rotawirusy
2
Orbiwirusy
2
Reowirusy
2
Retroviridae
Ludzkie wirusy nabytego niedoboru odporności
3(**)
Ludzki wirus limfotropowy komórek T (HTLV) typu 1 i 2 3(**)
SIV(h)
D
D
3(**)
Rhabdoviridae
Wirus wścieklizny
3(**)
V
Wirus pęcherzykowatego zapalenia błony śluzowej pyska bydła, koni i świń
2
Togaviridae
Alfawirusy
Wirus wschodniego zapalenia mózgu i rdzenia koni 3
V
Wirus Bebaru
2
Wirus Chikungunya
3(**)
Wirus Everglades
3(**)
Wirus Mayaro
3
Wirus Mucambo
3(**)
Wirus Ndumu
3
Wirus O'nyong-nyong
2
Wirus Ross River
2
Wirus Semliki Forest
2
Wirus Sindbis
2
Wirus Tonate
3(**)
Wirus wenezuelskiego zapalenia mózgu i rdzenia koni3
Wirus zachodniego zapalenia mózgu i rdzenia koni
V
3
V
Różyczka (rubella)
2
V
Toroviridae
2
Inne znane alfawirusy
2
Wirusy niesklasyfikowane
Wirus odry końskiej
4
Wirusy zapalenia wątroby jeszcze niezidentyfikowane 3(**)
D
Czynniki niekonwencjonalne kojarzone z gąbczastymi encefalopatiami przenośnymi (TSE)
Choroba Creutzfelda-Jakoba
Odmiana choroby Creutzfelda-Jakoba
3(**)
3(**)
D (d)
D (d)
Gąbczasta encefalopatia bydła (BSE) oraz inne powiązane gąbczaste encefalopatie przenośne TSE
(i)
3(**)
D (d)
Choroba Gerstmana - Sträussler - Scheinker (GSS)
3(**)
D (d)
Kuru
3(**)
D (d)
* Patrz ust. 7 uwag wprowadzających.
** Patrz ust. 8 uwag wprowadzających.
(a) Kleszczowe zapalenie mózgu
(b) Wirus zapalenia wątroby typu D może spowodować chorobę u pracowników tylko w przypadku
jednoczesnego lub wtórnego zakażenia spowodowanego wirusem zapalenia wątroby typu B.
Szczepienie przeciwko wirusowi zapalenia wątroby typu B zabezpieczy, więc pracowników, którzy nie
zostali zakażeni wirusem zapalenia wątroby typu B przeciwko wirusowi zapalenia wątroby D (Delta).
(c) Tylko typy A i B.
(d) Zalecane przy pracy wymagającej bezpośredniego kontaktu z tymi czynnikami.
(e) Zidentyfikowano dwa wirusy: jeden typu buffalopox i drugi, odmiana wirusa Vaccinia.
(f) Odmiana wirusa ospy krowiej.
(g) Odmiana wirusa Vaccina.
(h) Nie ma dowodów na występowanie u ludzi choroby wywołanej przez retrowirusy występujące u
małp. Zapobiegawczo dla prac przy nich zalecany jest poziom hermetyczności 3.
(i) Nie ma dowodów na występowanie u ludzi infekcji wywoływanej przez czynniki powodujące inne
gąbczaste encefalopatie przenośne (TSE). Tym niemniej, stopień hermetyczności dla czynników
sklasyfikowanych w grupie ryzyka 3 (**) są zalecane jako środki ostrożności w pracy laboratoryjnej, z
wyjątkiem pracy laboratoryjnej związanej z rozpoznanym czynnikiem trzęsawki owiec, w przypadku
której wystarczający jest poziom hermetyczności 2.
PASOŻYTY
Czynnik biologiczny
Klasyfikacja
Acanthamoeba castellani
2
Ancylostoma duodenale
2
Angiostrongylus cantonensis
2
Angiostrongylus costaricensis
Uwagi
2
Ascaris lumbricoides
2
A
Ascaris suum
2
A
Babesia divergens
2
Babesia microti
2
Balantidiwn coli
2
Brugia malayi
2
Brugia pahangi
2
Capillaria philippinensis
Capillaria spp.
2
2
Clonorchis sinensis
2
Clonorchis viverrini
2
Cryptosporidium parvum
2
Cryptosporidium spp.
2
Cydospora cayetanensis
2
Dipetalonema streptocerca
2
Diphyllobothrium latum
2
Dracunculus medinensis
2
Echinococcus granulosus
3(**)
Echinococcus multilocularis
3(**)
Echinococcus vogeli
3(**)
Entamoeba histolytica
2
Fasciola gigantica
2
Fasciola hepatica
2
Fasciolopsis buski
2
Giardia lamblia (Giardia intestinalis)
2
Hymenolepis diminuta
2
Hymenolepis nana
Leishmania brasiliensis
2
3(**)
Leishmania donovani
3(**)
Leishmania ethiopica
2
Leishmania mexicana
2
Leishmania peruviana
2
Leishmania tropica
2
Leishmania major
2
Leishmania spp.
2
Loa loa
2
Mansonella ozzardi
2
Mansonella perstans
2
Naegleria fowleri
3
Necator americanus
2
Onchocerca volvulus
2
Opisthorchis felineus
2
Opisthorchis spp.
2
Paragonimus westermani
2
Plasmodium falciparum
3(**)
Plasmodium spp. (ludzki i małpi)
2
Sarcocystis suihominis
Schistosoma haematobium
2
2
Schistosoma intercalatum
2
Schistosoma japonicum
2
Schistosoma mansoni
2
Schistosoma mekongi
2
Strongyloides stercoralis
2
Strongyloides spp.
2
Taenia saginata
2
Taenia solium
3(**)
Toxocara canis
2
Toxoplasma gondii
2
Trichinella spiralis
2
Trichuris trichiura
2
Trypanosoma brucei brucei
2
Trypanosoma brucei gambiense
2
Trypanosoma brucei rhodesiense
3(**)
Trypanosoma cruzi
3
Wuchereria bancrofti
2
** Patrz ust. 8 uwag wstępnych.
GRZYBY
Czynnik biologiczny
Klasyfikacja
Aspergillus fumigatus
2
Uwagi
A
Blastomyces dermatitidis (Ajellomyces dermatitidis) 3
Candida albicans
2
Candida tropicalis
2
A
Cladophialophora bantiana (uprzednio: Xylohypha bantiana, Cladosporium bantianum lub trichoides)
3
Coccidioides inunitis
3
A
Cryptococcus neoformans var. neofonnans (Filobasidiella neofonnans var. neofonnans)
2
A
Cryptococcus neoformans var. gattii (Filobasidiella bacillispora) 2
Emmonsia parva var. parva
Emmonsia parva var. crescens
A
2
2
Epidermophyton floccosum
2
Fonsecaea compacta
2
Fonsecaea pedrosoi
2
Histoplasma capsulatum var. capsulatum (Ajellomyces capsulatus) 3
A
Histoplasma capsulatum duboisii
3
Madurella grisea
2
Madurella mycetomatis
2
Microsporum spp.
2
Neotestudina rosatii
2
Paracoccidioides brasiliensis
3
Penicillium marneffei
2
A
A
Scedosporium apiospermum (Pseudallescheria boydii) 2
Scedosporium prolificans (inflatum)
2
Sporothrix schenckii
2
Trichophyton rubrum
2
Trichophyton spp.
2
ZAŁĄCZNIK IV
PRAKTYCZNE ZALECENIA DLA KONTROLI ZDROWOTNEJ PRACOWNIKÓW
(art. 14 ust. 8)
1. Lekarz lub władza odpowiedzialna za kontrolę zdrowotną pracowników narażonych na czynniki
biologiczne musi znać warunki i okoliczności narażenia każdego z pracowników.
2. Kontrola zdrowotna pracowników musi być przeprowadzana zgodnie z zasadami i praktyką
medycyny pracy: musi obejmować przynajmniej następujące środki:
- gromadzenie danych na temat stanu zdrowia i przebiegu pracy zawodowej,
- indywidualna ocena stanu zdrowia pracownika,
- w miarę potrzeb, monitorowanie biologiczne, a także wykrywanie wczesnych i odwracalnych
skutków.
Każdy pracownik poddany kontroli zdrowotnej może być skierowany do przeprowadzenia dalszych
badań, w świetle najaktualniejszych danych dostępnych w dziedzinie medycyny pracy.
ZAŁĄCZNIK V
WSKAZÓWKI DOTYCZĄCE ŚRODKÓW HERMETYCZNOŚCI ORAZ STOPNI HERMETYCZNOŚCI
(art. 15 ust. 3 i art. 16 ust. 1 lit. a) i b))
Uwaga wstępna
Środki zawarte w niniejszym załączniku stosuje się zgodnie z rodzajem wykonywanej czynności,
oceną ryzyka dla pracowników oraz rodzajem danego czynnika biologicznego.
A.
Środki hermetyczności
B. Stopień hermetyczności
2
3
4
1. Miejsce pracy powinno być
odseparowane od otoczenia
Niewymagane
Zalecane
Wymagane
2. Powietrze wyprowadzane i
wprowadzane do miejsca pracy
powinno być filtrowane przez filtry
(HEPA) lub podobnie
Niewymagane
Wymagane, dla
powietrza
wyprowadzaneg
o
Wymagane, dla
powietrza
wyprowadzanego i
wprowadzanego
3. Ograniczony dostęp dla osób
uprawnionych
Zalecane
Wymagane
Wymagane, przez
śluzę powietrzną
4. Miejsce pracy posiada
uszczelnienie pozwalające na
dezynfekcję
Niewymagane
Zalecane
Wymagane
5. wyszczególnione są procedury
dezynfekcji
Wymagane
Wymagane
Wymagane
6. Miejsce pracy powinno być
utrzymywane w podciśnieniu w
stosunku do bezpośredniego
otoczenia
Niewymagane
Zalecane
Wymagane
7. Skuteczna ochrona przed
przenosicielami np. gryzoniami i
owadami
Zalecane
Wymagane
Wymagane
8. Powierzchnie nieprzepuszczalne
dla wody i łatwe do czyszczenia
Wymagane, dla
stołów
Wymagane, dla
stołów i podłogi
Wymagane, dla
stołów, ścian,
podłogi i sufitu
9. Powierzchnie odporne na wodę,
kwasy, zasady, rozpuszczalniki oraz
środki dezynfekujące
Zalecane
Wymagane
Wymagane
10. Bezpieczne składowanie czynnika
biologicznego
Wymagane
Wymagane
Wymagane,
zabezpieczony
pojemnik
11. Okno do obserwacji, lub podobne
rozwiązanie tak, aby pracownicy mogli
być widoczni
Zalecane
Zalecane
Wymagane
12. Laboratorium powinno być
wyposażone we własny sprzęt
Niewymagane
Zalecane
Wymagane
13. Nad skażonym materiałem,
włącznie z wszelkimi zwierzętami,
powinno się pracować w bezpiecznym
Tam, gdzie
konieczne
Wymagane,
gdzie zakażenie
przenoszone
Wymagane
pomieszczeniu lub izolatce lub innym
odpowiednim pomieszczeniu
zamkniętym
14. Piec do spopielania zwłok
zwierzęcych
jest drogą
powietrzną
Zalecane
Wymagane
(dostępne)
Wymagane, na
miejscu
ZAŁĄCZNIK VI
HERMETYCZNOŚĆ W PROCESACH PRZEMYSŁOWYCH
(art. 4 ust. 1 i art. 16 ust. 2 lit. a))
Czynniki biologiczne grupy 1
W przypadku pracy z czynnikami biologicznymi grupy 1 w tym z atenuowanymi szczepionkami należy
stosować zasady odpowiedniego bezpieczeństwa i higieny pracy.
Czynniki biologiczne grupy 2, 3 i 4
Stosowne może być wybranie i połączenie wymagań dotyczących hermetyczności zamieszczonych
poniżej w różnych kategoriach na podstawie oceny ryzyka związanego z każdym poszczególnym
procesem lub składową procesu.
B. Stopień hermetyczności
A.
Środki hermetyczności
2
3
4
1. Żywe mikroorganizmy powinny być
zamknięte w systemie, który
odseparowuje proces od otoczenia
wymagane
wymagane
wymagane
2. Kontrola gazów odlotowych z
systemu zamkniętego
wymagane
minimalizacja
rozprzestrzenian
ia gazów
odlotowych
wymagane
zapobieganie
rozprzestrzenian
iu gazów
odlotowych
wymagane
zapobieganie
rozprzestrzenianiu
gazów odlotowych
3. Pobieranie próbek, dodawanie
materiału do systemu zamkniętego
oraz przenoszenie żywych
organizmów do innego systemu
zamkniętego powinny być
przeprowadzane tak, aby:
zminimalizować
rozprzestrzenian
ie
zapobiec
rozprzestrzenien
iu
zapobiec
rozprzestrzenieniu
4. Płyny mediów hodowlanych nie
powinny być usuwane poza obszar
systemu zamkniętego chyba, że żywe
organizmy zostały poddane:
Inaktywacji przy
użyciu
wiarygodnych
metod
Inaktywacji przy
użyciu
wiarygodnych
metod
chemicznych i
fizycznych
Inaktywacji przy
użyciu
wiarygodnych
metod
chemicznych i
fizycznych
5. Zamknięcia powinny być tak
zminimalizować
zapobiec
zapobiec
zaprojektowane, aby:
uwolnienie
uwolnieniu
uwolnieniu
6. System zamknięty powinien być
zlokalizowany w obrębie obszaru
kontrolowanego
dowolnie
dowolnie
wymagane, i musi
być zbudowany
specjalnie w tym
celu
a) Należy umieścić znaki zagrożenia
biologicznego
dowolnie
wymagane
wymagane
b) Ograniczony dostęp
osób uprawnionych
dowolnie
wymagany
wymagany, przez
śluzę powietrzną
c) Personel powinien nosić odzież
ochronną
wymagane,
odzież robocza
wymagane
wymagana
całkowita zmiana
odzieży
d) Umywalnie i środki odkażające
powinny być dostępne dla personelu
wymagane
wymagane
wymagane
e) Personel powinien wziąć prysznic
przed opuszczeniem obszaru
kontrolowanego
niewymagane
dowolnie
wymagane
f) Woda z odpływu umywalek oraz
pryszniców powinna być
magazynowana oraz dezaktywowana
przed uwolnieniem
niewymagane
dowolnie
wymagane
g) Obszar kontrolowany powinien być
odpowiednio wentylowany tak aby
zminimalizować skażenie powietrza
dowolnie
dowolnie
wymagane
h) Obszar kontrolowany powinien być
utrzymywany w podciśnieniu w
stosunku do bezpośredniego
otoczenia
niewymagane
dowolnie
wymagane
i) Powietrze wyprowadzane i
wprowadzane do obszaru
kontrolowanego powinno przechodzić
przez filtry HEPA
niewymagane
dowolnie
wymagane
j) Obszar kontrolowany powinien być
tak zaprojektowany, aby w nim
pomieścić wszelkie odpływy z
systemu zamkniętego
niewymagane
dowolnie
wymagane
k) Obszar kontrolowany posiada
uszczelnienie pozwalające na
dezynfekcję gazami lub parami
niewymagane
dowolnie
wymagane
l) Przetwarzanie wody z odpływów
przed ostatecznym usunięciem.
Inaktywacja przy
użyciu
wiarygodnych
Inaktywacja przy
użyciu
wiarygodnych
Inaktywacja przy
użyciu
wiarygodnych
dla
metod
metod
chemicznych i
fizycznych
metod
chemicznych i
fizycznych
ZAŁĄCZNIK VII
ZALECANY KODEKS ZASAD POSTĘPOWANIA ODNOŚNIE DO SZCZEPIEŃ
(art. 14 ust. 3)
1. Jeżeli ocena określona w art. 3 ust. 2 wskazuje, że istnieje ryzyko dla zdrowia i bezpieczeństwa
pracowników z powodu ich narażenia na czynniki biologiczne, na które istnieją skuteczne
szczepionki, ich pracodawcy powinni zaoferować im wykonanie szczepień.
2. Szczepienie należy przeprowadzać zgodnie z przepisami krajowymi i/lub praktyką.
Pracowników należy informować o korzyściach oraz wadach zarówno szczepienia, jak i
niezaszczepienia się.
3. Szczepienie należy zaoferować pracownikom nieodpłatnie.
4. Zaświadczenie o szczepieniu może być sporządzone i udostępnione zainteresowanemu
pracownikowi oraz, na żądanie, właściwym władzom.
ZAŁĄCZNIK VIII
CZĘŚĆ A
Uchylona dyrektywa oraz jej kolejne zmiany
(określone w art. 21)
dyrektywa Rady 90/679/EWG (Dz.U. L 374 z 31.12.1990, str. 1)
dyrektywa Rady 93/88/EWG (Dz.U. L 268 z 29.10.1993, str. 71)
dyrektywa Komisji 95/30/WE (Dz.U. L 155 z 6.7.1995, str. 41)
dyrektywa Komisji 97/59/WE (Dz.U. L 282 z 15.10.1997 str. 33)
dyrektywa Komisji 97/65/WE (Dz.U. L 335 z 6.12.1997, str. 17)