BYĆ PRZEDSIĘBIORCZYM - nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Wzrost i rozwój gospodarczy państwa Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego WZROST GOSPODARCZY jest odnoszony do sfery realnej gospodarki, która obejmuje materialną bazę produkcji wraz z zasobami naturalnymi, ludnością i zmianami w jej strukturze oraz wytwarzanymi dobrami produkcyjnymi i konsumpcyjnymi. Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Jednakże pojęcie „wzrost gospodarki" obejmuje jedynie wzrost wielkości wytworzonych dóbr i usług produkcyjnych i konsumpcyjnych, tj. niektórych czynników produkcji i środków zaspokojenia potrzeb. Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Rozróżniamy: a) ekstensywny wzrost gospodarczy, osiągany przez zwiększanie zasobów, np. wzięcie pod uprawę nowych areałów ziemi - typ wzrostu, którego podstawą są rosnące nakłady i stosunkowo wolne zmiany w wydajności czynników produkcji Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego b) intensywny wzrost gospodarczy, osiągany przez zwiększenie efektywności wykorzystania zasobów, np. przez zwiększenie wydajności z hektara gruntów ornych. Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Czynniki wzrostu gospodarczego • historyczne (wzrost jest funkcją: kapitału, ziemi, pracy, surowców, wiedzy technicznej); • modelowe, w którym wyróżnia się czynniki bezpośrednie i pośrednie wzrostu gospodarczego; Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Wybrane wskaźniki wzrostu gospodarczego: Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Produkt Krajowy Brutto (Gross Domestic Product) suma wartości wytworzonych towarów oraz świadczonych usług na terenie danego kraju, niezależnie od własności czynników produkcji (krajowej bądź zagranicznej) Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Produkt Narodowy Brutto (Gross National Product) wartość wytworzonych towarów oraz świadczonych usług na terenie danego kraju, skorygowana o saldo dochodów uzyskanych przez podmioty krajowe za granicą i podmioty zagraniczne w kraju Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego PNN (produkt narodowy netto) wartość PNB pomniejszona o amortyzację, czyli wartość zużycia środków trwałych, np. maszyn do produkcji Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego DN (DOCHÓD NARODOWY) • wartość PNN pomniejszona o wartość podatków pośrednich (VAT, akcyzę) Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Rachunek dochodu narodowego / Mierniki wzrostu gospodarczego Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Porównania podawanych przez krajowe i międzynarodowe rachunki statystyczne wartości PKB (PNB) nie pozwalają jeszcze wnioskować o kondycji gospodarki krajowej i sytuacji ekonomicznej obywateli danego kraju, ponieważ: Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego a) poszczególne kraje różnią się liczbą ludności, a w związku z tym liczbą osób tworzących PKB (PNB), b) waluty poszczególnych krajów, w których wyrażany jest PKB (PNB), mogą mieć różną siłę nabywczą, c) poszczególne kraje różnią się zasobem nagromadzonego majątku Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Do porównań potencjału gospodarczego państw o różnej liczbie ludności, wprowadzono pojęcie PKB/PNB na mieszkańca (PKB/PNB per capita); Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego • PKB/PNB per capita różnych krajów wyraża się w dolarach USD, aby stało się możliwe porównywanie tych wielkości. • do porównań stosuje się parytet siły nabywczej pieniądza (Purchasing Power Parity – PPP). PPP eliminuje różnice w poziomie cen poszczególnych krajach Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Również PKB per capita ustalony według parytetu siły nabywczej nie eliminuje wszelkich zniekształceń tego wskaźnika jako miary kondycji ekonomicznej obywateli i gospodarki. Dobra zaspokajające takie same potrzeby, lecz produkowane w różnych krajach, mogą się różnić pod względem trwałości, funkcjonalności, estetyki. Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Już nagromadzone dobra trwałego użytku, które nie są składnikiem PKB, w znacznym stopniu określają sytuację materialną gospodarstw domowych i możliwości produkcyjne przedsiębiorstw. Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1. Wzrost gospodarczy jest miarą krótkookresowych zmian ilościowych w gospodarce, 2. Stan gospodarki, mierzony realnym poziomem PKB per capita, powinien mieć wyraźne i dostrzegalne przełożenie na zamożność obywateli. Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 3. Procesom wzrostu gospodarczego towarzyszą zmiany struktury produktu narodowego i całej gospodarki, to jednak ani PNB, ani PKB nie odzwierciedlają tych zmian. Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ROZWÓJ GOSPODARCZY Rozwój gospodarczy - oprócz zmian ilościowych, wyrażanych za pomocą wskaźników wzrostu gospodarczego, obejmuje również zmiany jakościowe w strukturze społeczno-ekonomicznej kraju. Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego To proces łączący w sobie: –zrównoważony wzrost wartości PKB (PNB), –zmiany strukturalne procesów produkcji (zmiany jakości wytwarzanych dóbr i usług, zmiany struktury asortymentowej) –postęp technologiczny (doskonalenie techniki, pracy, zarządzania) Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego –zmiany na gruncie społecznym, politycznym oraz instytucjonalnym, –polepszenie warunków życia ludności kraju. Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Gospodarka może wykazywać wzrost gospodarczy, który jednak nie musi sprzyjać rozwojowi gospodarczemu. Tylko wzrost gospodarczy służący sfinansowaniu inwestycji zmieniających strukturę rzeczową aparatu wytwórczego, technologie produkcji, strukturę i jakość wytwarzanych dóbr i usług może się przyczynić do rozwoju ekonomicznego. Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Z tych względów niezmiernie trudno jest przedstawić proces rozwoju ekonomicznego za pomocą jednego uniwersalnego miernika Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Human Development Index (HDI) jest alternatywnym w stosunku do PKB wskaźnikiem socjoekonomicznego rozwoju danego kraju. Składa się z trzech komponentów: - długości życia, - poziomu edukacji - dochodu na głowę mieszkańca Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dobrobyt – zamożność, spokojne życie, dostatek W sensie ekonomiczno-społecznym– stan wysokiego zaspokojenia potrzeb bytowych i kulturowych ludności za pomocą rozmiarów konsumpcji indywidualnej i społecznej. Na jego poziom wpływają również: Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego –zasób nagromadzonych przez gospodarstwa domowe dóbr, –zasób dóbr tworzących infrastrukturę społeczno-ekonomiczną, jak np. szpitale i instytucje ochrony zdrowia, poziom i różnorodność szkolnictwa i instytucji kulturalnych, stan i gęstość sieci telekomunikacyjnej, Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego -zasób czasu wolnego oraz możliwości rekreacji i wypoczynku, -jakość środowiska przyrodniczego, -dobra o charakterze socjologicznym, psychologicznym i moralnym, jak np. zakres wolności wyboru jednostki, obyczaje, zasady sprawiedliwości, styl życia i inne. Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Zmniejszenie dobrobytu w wyniku wzrostu gospodarczego jest rezultatem występowania negatywnych efektów zewnętrznych prowadzących do: –ogólnego zanieczyszczenia środowiska, –pogorszenia stanu zdrowia, –nieracjonalnego gospodarowania czasem, Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego –zmniejszenia zasobów surowców, –braku możliwości wytworzenia substytutów zasobów nieodnawialnych. –naruszenia innych proporcji, które stanowią o ładzie ekonomicznym, ekologicznym, moralnym i duchowym. Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Oddziaływanie państwa na wzrost gospodarczy • pobudzanie skłonności do oszczędzania i do przekształcania oszczędności w inwestycje; • ułatwianie inwestowania w najwydajniejszych dziedzinach gospodarki narodowej, w najefektywniejszych, społecznie niezbędnych przedsięwzięciach; Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego • sprzyjanie innowacjom, pobudzania i ułatwianie modernizacji aparatu wytwórczego; • stwarzania preferencji dla zagranicznych inwestorów w korzystnych dla kraju przedsięwzięciach; • korzystania z kredytów zagranicznych na cele inwestycyjne Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Koniec Być przedsiębiorczym – nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego