Wiktor Rękawiecki
Poradnik budowlany
czyli informacje z zakresu:
budownictwa pasywnego,
ekoinnowacji
nowych materiałów budowlany
Spis treści
I. Definicja budownictwa pasywnego
3
II. Rozwiązania konstrukcyjne w budynku
4
1. Fundamenty
2. Ściany
2.1. Materiały ścienne (Porotherm, Ytong)
2.2. Izolacje ścienne (Kooltherm, Multipor)
3. Strop
4. Dach
4.1. Izolacje
5. Okna i drzwi zewnętrzne
5.1. Nowoczesne okna
II – Instalacje
1.
2.
3.
4.
Systemy grzewcze
Wentylacja
Ciepła woda użytkowa
Instalacje ekologiczne
4.1. Ogniwa fotowoltaiczne
4.2. Solary
III – Bibliografia
4
4
5
7
13
I – Definicja budownictwa pasywnego
Dom pasywny jest budynkiem o bardzo niskim
zapotrzebowaniu na energię do ogrzewania – 15
kWh/m2/rok, w którym komfort cieplny zapewniony jest
dzięki wykorzystaniu pasywnych źródeł ciepła (mieszkańcy,
urządzenia elektryczne, promieniowanie słoneczne) oraz
radykalnemu zmniejszeniu strat ciepła związanego z
przenikaniem przez ściany i na wentylację (odzysk ciepła w
systemie wentylacji). Dzięki temu budynek nie potrzebuje
konwencjonalnych grzejników a niezbędna ilość ciepła jest
dostarczana przez dogrzewanie powietrza wentylacyjnego
(wg dr W. Feista). W tabeli porównano cechy budynków
aktualnie wznoszonych z niskoenergetycznymi i pasywnymi.
Rodzaj Budynku
Grubość warstwy
izolacyjnej ścian
zewnętrznych
Współczynnik
przenikania ciepła U
ścian zewnętrznych
[W/(m2•K)]
Grubość warstwy
izolacyjnej dachu lub
stropodachu
Spełniający
obecne
wymagania
Energooszczędny
Pasywny
Ok. 12 cm
Ok. 18 cm
Ok. 30 cm izolacji
tradycyjnej (wełna
mineralna, styropian)
0,30
Do 0,20
Do 0,15
Ok. 30 cm izolacji
tradycyjnej (wełna
mineralna, styropian)
Głównie na elewacji
południowej (należy
przewidzieć ochronę
przed nadmiernym
nasłonecznieniem
latem)
Ok. 40 cm izolacji
tradycyjnej (wełna
mineralna, styropian)
Ok. 16 cm
Głównie na elewacji
południowej (należy
przewidzieć ochronę
przed nadmiernym
nasłonecznieniem latem)
Usytuowanie okien
Dowolne
Współczynnik
przenikania ciepła U
okien [W/(m2•K)]
Do 1,8
1,1-1,3
Do 0,8
Konstrukcja balkonów
Tradycyjna
(płyta
połączona ze
stropem)
Elementy umożliwiające
ciągłą izolację ścian lub
balkony na własnej
konstrukcji
Balkony na własnej
konstrukcji (oddzielone
od ściany zewnętrznej)
System wentylacji
Wentylacja
naturalna
grawitacyjna
Wentylacja hybrydowa
lub mechaniczna z
odzyskiem ciepła
System ogrzewania
Tradycyjny
Niskotemperaturowy
Nie występuje
Kolektory w systemie
c.w.u.
Wentylacja mechaniczna
z odzyskiem ciepła i
gruntowym
wymiennikiem
System grzejników
wodnych nie istnieje,
stosuje się dogrzewanie
powietrza
wentylacyjnego.
Kolektory w systemie
c.w.u.
90-120
30-70
Do 15
Wykorzystanie energii
słonecznej
Zapotrzebowanie na
energię do ogrzewania,
wentylacji w
kWh/m2/rok
II. Rozwiązania konstrukcyjne w budynku
II.1. Fundamenty
Tradycyjne fundamenty w Polsce wykonywane są w
postaci ław fundamentowych z ocieplonymi ścianami
wychodzącymi ponad grunt, warstwa izolacji cieplnej podłogi
na gruncie lub stropu nad nie ogrzewaną piwnicą to
zazwyczaj 5 do 10 cm styropianu lub wełny mineralnej. Taka
grubość izolacji oraz liczne mostki cieplne powstałe przy
konstruowaniu i ocieplaniu tradycyjnych fundamentów nie
pozwalają na osiągnięcie standardu domu pasywnego.
Dlatego też projektując pasywny budynek zazwyczaj
posadawiamy go na płycie fundamentowej ocieplonej 25 do
35 cm warstwą klasycznej izolacji cieplnej, połączoną z
izolacją ścian fundamentowych o podobnej grubości (około
30 cm izolacji).
II.2. Ściany
Zgodnie z zaleceniami Instytutu Budownictwa
Pasywnego ściany budynków pasywnych powinny
charakteryzować się dużą bezwładnością cieplną, która
pozwala na stabilność temperatury we wnętrzu. Natomiast
współczynnik przenikania ciepła ścian zewnętrznych nie
powinien przekraczać wartości 0,15 W/(m2*K), co
odpowiada grubości warstwy termoizolacyjnej w granicach
30 cm.
Przy budowie domów pasywnych stosowane są
również niekonwencjonalne rozwiązania w postaci np.
prefabrykowanych elementów fasadowych. Ocieplenie
polega w tym przypadku na zamocowaniu do ścian
zewnętrznych lekkich elementów z zamontowanymi już
oknami. Godną polecenia technologią budowy domów
pasywnych (szczególnie jednorodzinnych) jest lekki szkielet
drewniany. Podstawowym materiałem konstrukcyjnym w tej
technologii są deski z drewna sosnowego, zwykle o grubości
38 mm i o szerokości zależnej od potrzeb
wytrzymałościowych, w rozstawie osiowym wynoszącym 40
lub 60 cm. Budowa konstrukcji domu sprowadza się do
montażu elementów, łączonych na gwoździe i metalowe
łączniki; niepotrzebne są przerwy technologiczne, co
znacznie skraca czas budowy. Ściany i dach w całej swojej
grubości są praktycznie izolacją cieplną. Jest tylko jeden
warunek sukcesu w tej technologii – jakość wykonania i
materiały do budowy muszą być najwyższej jakości, co w
Polsce jest często problemem.
II.2.1. Materiały ścienne
Zdrowy, komfortowy dom
Porotherm T - innowacyjne cegły wypełnione
wełną mineralną.
Wyjątkowe połączenie poryzowanego pustaka
ceramicznego z wypełnieniem z wełny mineralnej zapewnia
zdrowy mikroklimat w domu. Pustaki ceramiczne Porotherm
T wykazują optymalne zachowanie względem wilgoci porowata struktura materiału ceramicznego i wysoka
paroprzepuszczalność wełny pozwala na szybkie i trwałe
oddawanie ewentualnego nadmiaru wody. Wysoka
stabilność cieplna ceramiki odpowiada z kolei za komfort
temperaturowy – ceramika doskonale akumuluje ciepło ale
w warunkach szybkiego wychłodzenia (np. przy czasowym
braku ogrzewania zimą) systematycznie to ciepło oddaje,
dzięki czemu pomieszczenia nie wychładzają się całkowicie. Z
kolei latem, gdy na zewnątrz panuje upał w budynkach z
ceramiki panuje komfortowy chłód.
Pustaki ceramiczne Porotherm T to jeden z
najcieplejszych materiałów konstrukcyjnych, przeznaczonych
na ściany zewnętrzne. Zamknięcie materiału izolacyjnego w
pustaku ceramicznym pozwoliło osiągnąć trwałość ścian
jednowarstwowych
przy
zachowaniu
doskonałych
parametrów cieplnych, jak dla ścian docieplanych.
Izolacyjność termiczna pustaków ceramicznych Porotherm T
jest tak dobra, że już dziś przewyższa wymagania, które
obowiązywać będą w 2021 roku.
Porotherm T to również bardzo dobre parametry
ochrony akustycznej gwarantujący ciszę i spokój we własnym
domu.
Ciepła ściana - czysto…
O wysokiej izolacyjności termicznej ściany wykonanej
w technologii jednowarstwowej decyduje nie tylko sam
pustak ceramiczny, ale również system murowania. Do
łączenia pustaków Porotherm T stosuje się nowoczesną,
cienkowarstwową zaprawę Porotherm Dryfix. Gotowa
zaprawa dostarczana jest w lekkich puszkach, a specjalny
aplikator pozwala precyzyjnie nanosić Dryfix nie powodując
zabrudzeń. To umożliwia murowanie na bardzo cienką
spoinę i sprawia, że mur jest termicznie jednolity, a ryzyko
powstawania mostków termicznych zostaje ograniczone
właściwie do zera.
…i szybko
Dzięki prostej, bardzo szybkiej technice murowania
cegieł szlifowanych Porotherm T (2 x szybciej niż przy
tradycyjnych metodach), możliwe jest wykonywanie prac
budowlanych w mniej korzystnych warunkach pogodowych,
niż ma to miejsce przy konwencjonalnych metodach
wznoszenia ścian. Dryfix umożliwia murowanie w
temperaturach do -5oC, co pozwala znacznie wydłużyć sezon
budowlany bez obaw o stabilność murowanych ścian.
Wypełniane wełną szlifowane pustaki Porotherm T
można
łączyć
również
za
pomocą
zaprawy
cienkowarstwowej Porotherm Profi. Stosowana w Polsce od
kilku lat technologia, dzięki ograniczeniu grubości spoiny do
ok. 1 mm, minimalizuje ryzyko powstawania mostków
termicznych i zwiększa izolacyjność termiczną całej ściany. W
stosunku do technologii tradycyjnych system Porotherm
Profi uprościł prace budowlane, co przekłada się na ich
wyższą jakość, a także krótszy czas realizacji i niższe koszty
wykonania robót.
Kompleksowe rozwiązanie marki Porotherm
Pustaki Porotherm T są również integralną częścią
całego systemu Porotherm. W praktyce oznacza to, że są
idealnie dopasowanie do innych elementów systemu –
innych rodzajów pustaków, a także stropów czy nadproży.
Inwestorom i wykonawcom taka kompatybilność gwarantuje
spokój na budowie. Zaawansowany technologicznie pustak
to element znanego i sprawdzonego systemu budowlanego,
na który składa się też pełen serwis techniczny, również na
placu budowy.
Ytong – Ściana jednowarstwowa – Ytong
Energo+ i Ytong Energo
Porotherm T to produkt przyjazny nie tylko
inwestorowi czy wykonawcy. Dzięki naturalnym składnikom,
produkt może być poddany procesowi recyklingu nie
powodując degradacji środowiska naturalnego
Ściany jednowarstwowe to optymalne rozwiązanie dla
inwestorów
ceniących
szybkość
prac
murarskich
oraz dokładność wykonania. Brak dodatkowych warstw
izolacji w znaczny sposób zmniejsza czas trwania budowy
oraz chroni inwestora przed powstaniem błędów
wykonawczych, również w konstrukcji nośnej.
Najcieplejszym materiałem dedykowanym na ściany
jednowarstwowe są bloczki Ytong Energo+, które spełniają
najwyższe wymagania termiczne przy wytrzymałości na
ściskanie 2 N/mm2. Dostępne są w dwóch grubościach: 36,5
i 48 cm. Elementy o grubości 36,5 cm pozwalają wznosić
mury, które bez dodatkowej izolacji spełniają aktualne
normy cieplne dla budynków mieszkalnych. Natomiast Ytong
Energo+ o grubości 48 cm nie wymagają ocieplenia nawet
przy
budowie
domów
energooszczędnych,
gdzie
współczynnik przenikania ciepła U musi być mniejszy lub
równy 0,20 [W/(m2K)].
Z kolei bloczki Ytong Energo to ciepła i jednocześnie
wytrzymała odmiana betonu komórkowego PP2/0,35.
Porowata struktura bloczków sprawia, że ściany z bloczków
Ytong Energo nie wymagają ocieplenia, uzyskując
współczynnik przenikania ciepła nawet U = 0,19 W/(m2K),
przy grubości 48 cm. Ściany z elementów Ytong muruje się
na zaprawie do cienkich spoin Ytong-Silka, która zapewnia
trwałość konstrukcji oraz jej odpowiednią nośność.
Warto podkreślić, że ściana jednowarstwowa
z bloczka Ytong Energo+ o grubości 48 cm osiąga bardzo
niski współczynnik U=0,17 W/m2K, dzięki czemu spełni
nawet zaostrzone wymagania cieplne ścian, które będą nas
obowiązywać od 2021 roku.
Korzyści Ytong Energo+
Bloczki Ytong Energo+ to materiał, który zapewnia:
najlepszą izolacyjność spośród materiałów
konstrukcyjnych o wytrzymałości 2 N/mm2,
bardzo dobrą pojemnością cieplną ścian, które powoli
oddają zakumulowane ciepło i pozwalają zachować
stabilny poziom temperatury w budynku,
szybkość budowy - inwestor oszczędza czas w
procesie wznoszenia domu przede wszystkim dzięki
pominięciu etapu ocieplenia oraz prostemu
sposobowi murowania,
wysoką paroprzepuszczalność ścian zewnętrznych,
obniżenie kosztów na wielu etapach budowy,
zmniejszenie ryzyka powstania błędów
wykonawczych,
brak mostków termicznych – możliwość szerokiego
zastosowania w budynkach energooszczędnych
II.2.1. Izolacje ścienne
Najnowocześniejsza termoizolacja ścian w
systemie ETIC
Najbardziej przyszłościowym rozwiązaniem jest
stosowanie nowoczesnych, wysokoefektywnych
termoizolacji. Przykładem jest tu płyta z pianki
rezolowej Kingspan Kooltherm K5 Izolacja Ścian. Płyty
posiadają
najniższą
wartość
współczynnika
przewodzenia ciepła spośród dostępnych na rynku
termoizolacji przeznaczonych dla ścian, ʎ =
0,020W/(m·K).
Wobec powyższego materiał izoluje nawet o
100% lepiej niż tradycyjne materiały izolacyjne.
Kooltherm przez ostatnich kilka lat z powodzeniem
zdobywa rynek krajowy jako materiał od lat sprawdzony
i doceniany m.in. na rynku niemieckim.
Płyty Kooltherm K5 Izolacja Ścian pozwalają
ocieplić skutecznie budynek energooszczędny lub
nawet pasywny warstwą kilkunastu centymetrów
zamiast kilkudziesięciu centymetrów tradycyjnych
izolatorów.
Na podstawie opracowania Dolnośląskiej Agencji
Energii i Środowiska dodatkowa powierzchnia
uzyskana przez zamianę tradycyjnych izolacji ścian na
płyty rezolowe wynieść może nawet 3% powierzchni
użytkowej budynku, co można łatwo przemnożyć przez
cenę 1 m2. Uzyskana dodatkowa powierzchnia
zrekompensuje nakłady na dobrą izolację, a w
przypadku obiektów budowanych na wynajem
zwiększy zyskowność inwestycji. Rozwiązanie to
szczególnie cenione jest w centrach miast.
Grubość izolacji ścian ma bezpośrednie
przełożenie na ilość światła wpadającego do
pomieszczeń, zmniejsza ona także kąt widzenia przez
okno
Powszechną praktyką podczas prowadzenia prac
termomodernizacyjnych jest ocieplenie zewnętrznych
ościeży okiennych, tzw. węgarków, warstwą zaledwie
2-3 cm płyty EPS, co powoduje powstanie potężnych
mostków termicznych, w efekcie których gruba
warstwa
izolacji
zewnętrznej
traci
swoją
skuteczność tym bardziej, im gęściej rozmieszczone
są okna.
Podobnie jest z ocieplaniem wystających płyt
balkonowych (częsta przyczyna kondensacji pary
wodnej na wewnętrznej stronie ścian i sufitów), gdzie
ze względów estetycznych ocieplenie zarówno od dołu i
od
góry
jest
bardzo
trudne
przy
użyciu
dotychczasowych materiałów.
Kolejnym aspektem termorenowacji ścian jest
niewielki okap dachu, który często ogranicza możliwość
zastosowania grubego ocieplenia - dzięki Kooltherm K5
Izolacja Ścian można uniknąć przedłużania okapu
dachu.
Najjaskrawiej uwidacznia się to w wielorodzinnym
budownictwie mieszkaniowym. Zastosowanie w tym
przypadku płyt Kooltherm K5 Izolacja Ścian ma
zdecydowany wpływ na późniejsze zapotrzebowanie na
energię potrzebną do ogrzania budynku.
Loggie i balkony po ociepleniu budynku
tradycyjnymi materiałami, ku rozczarowaniu ich
użytkowników,
tracą
swoją
wcześniejszą
funkcjonalność, gdyż ich powierzchnia się zmniejsza.
Ponieważ najczęściej prace te nie idą w parze z
wymianą okien, pojawia się mało eleganckie, skośne
odsunięcie termoizolacji od okna
Podsumowując, zastosowanie się do wymogów
stawianych przez przepisy prawa budowlanego narzuca
nam
konieczność
poszukiwania
nowych
technologii. Nie zawsze nowe oznacza sprawdzone,
ale w przypadku płyt Kooltherm oferowanych przez
Kingspan Insulation mamy do czynienia z technologią
od lat stosowaną w Europie i w Polsce.
Najważniejszą konkluzją powinno być spojrzenie na
termoizolację przez pryzmat korzyści związanych z
późniejszymi kosztami ogrzewania oraz komfortem
użytkowania. Aby uzyskać więcej informacji o
izolacjach Kooltherm, warto odwiedzić stronę
www.kingspaninsulation.pl
Multipor - Mineralne płyty izolacyjne
Ocieplenie domu jednorodzinnego płytami Kooltherm K5 Izolacja
Ścian
Multipor to mineralne płyty izolacyjne wykonane z
bardzo lekkiej odmiany betonu komórkowego. Ich gęstość
wynosi do 115 kg/m3, przez co charakteryzują się wysoką
izolacyjnością termiczną zachowując wszystkie najważniejsze
zalety betonu komórkowego.
Płyty Multipor to produkt zgodny z Europejską
Aprobatą Techniczna ETA-05/0093. Materiał ten spełnia
surowe wymagania, co uprawnia do znakowania go
symbolem CE.
Multipor - niezwykle ciepły materiał
Multipor wykazuje się wysoką izolacyjnością
termiczną. To mineralny materiał, który doskonale sprawdza
się jako izolacja termiczna ścian zewnętrznych, stropów i
dachów. Wyjątkowe właściwości pozwalają na stosowanie
płyt Multipor także jako ocieplenie ścian od wewnątrz.
Jednorodność
Multipor to materiał jednorodny. Dzięki temu nie ma
znaczenia kierunek przyklejania płyt, czy sposób ich docięcia.
Jednocześnie Multipor to materiał trwały i solidny
o niezmiennym kształcie i wymiarach.
Regulacja wilgotności
Płyty Multipor są materiałem o wysokiej
przepuszczalności pary wodnej (μ = 3). Posiadają zdolność do
bardzo szybkiego wysychania. Właściwość ta sprawia, że
płyty Multipor można stosować także jako izolacja od
wewnątrz bez paroizolacji.
Odporność ogniowa
Multipor jest materiałem niepalnym (klasa
niepalności A1), co w zasadniczy sposób wpływa na trwałość
i bezpieczeństwo wznoszonego budynku. Podczas pożaru nie
ulega zapłonowi, nie wydziela dymu, nie topi się. Pozwala to
na bezpieczne stosowanie płyt izolacyjnych jako ocieplenie
od wewnątrz i izolacja konstrukcji stropowych.
Płyty Multipor - wiele zastosowań
Płyty Multipor mają szereg różnorodnych zastosowań.
Mogą występować w konstrukcjach ścian zewnętrznych,
dachów płaskich, dachów odwróconych i dachów zielonych.
Multipor może być także stosowany podczas renowacji
obiektów zabytkowych o bardzo skomplikowanej elewacji
oraz do adaptacji budynków przemysłowych na cele
mieszkaniowe
jako
ocieplenie
od
wewnątrz.
Dowiedz się więcej o tym jak ocieplić mieszkanie
na www.ocieplenieodwewnatrz.pl
II.3. Strop
Bibliografia
www.kingspaninsulation.pl
http://www.ytong-silka.pl/pl/ytong_energo_plus.php
