FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA

KARTA PRZEDMIOTU
KIERUNEK STUDIÓW
WYCHOWANIE FIZYCZNE
NAZWA PRZEDMIOTU
FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA
POZIOM STUDIÓW I°
ROK II
SEMESTR III, IV
TYP PRZEDMIOTU
obligatoryjny
CEL I ZAŁOŻENIA
Ilość godz.
Stacjon/Niestac.
WYKŁADY
24
18
ĆWICZENIA
52
36
METODY NAUCZANIA
JĘZYK WYKŁADOWY
Wykłady, ćwiczenia
polski
Rodzaj zajęć
PUNKTY
ECTS
6
Student powinien posiąść podstawową wiedzę z zakresu funkcjonowania narządów i układów w czasie pełnego zdrowia. Student
powinien uzyskać wiedzę z zakresu rodzajów wysiłków fizycznych i źródeł energii do pracy mięśniowej. Student powinien
umieć dokonać pomiaru podstawowych parametrów fizjologicznych oraz zinterpretować te wyniki. Student powinien posiąść
wiedzę na temat czynników warunkujących wydolność fizyczną i dokonać jej oceny.
EFEKTY KSZTAŁCENIA
Zna funkcje układu nerwowego, rodzaje zmysłów i ich rolę w komunikacji. Umie wytłumaczyć pobudliwość organizmu,
zjawisko pobudzenia i hamowania komórki nerwowej. Zna klasyfikację bodźców. Umie opisać sposób przekazywania informacji
w układzie nerwowymi pomiędzy innymi komórkami ustroju. Potrafi zbadać podstawowe odruchy. Potrafi wskazać
podobieństwa i różnice pomiędzy swoistym i nieswoistym układem czuciowym. Potrafi zbadać ostrość wzroku, omówić
podstawowe różnice pomiędzy okiem normowzrocznym a okiem daleko- i krótkowzrocznym. Zna sposób odbioru bodźców
wzrokowych. Zna podział tkanki mięśniowej i rodzaje włókien budujących mięśnie szkieletowe. Potrafi wytłumaczyć zjawiska
bioelektryczne zachodzące w komórce mięśniowej, zamianę odpowiedzi elektrycznej w mechaniczną mięśnia. Umie omówić
rodzaje skurczy wykonywanych przez mięśnie. Wie co to jest zmęczenie mięśnia i jakie są jego przyczyny. Zna uwarunkowania
siły skurczu mięśnia. Zna zasadę pobudzania serca oraz cykl jego pracy. Potrafi wskazać funkcje układu krążenia w zależności od
rodzaju naczyń krwionośnych. Potrafi omówić poszczególne fazy cyklu pracy serca, zna uwarunkowania objętości wyrzutowej i
minutowej serca oraz sposoby regulacji krążenia krwi w ustroju człowieka. Umie dokonać zapisu pracy serca. Potrafi dokonać
pomiaru częstości akcji serca i ciśnienia tętniczego krwi w spoczynku i po wysiłku fizycznym. Zna skład krwi i funkcje
poszczególnych ciałek krwi. Potrafi wskazać grupy krwi i ich uwarunkowania. Wie co to jest krzepnięcie krwi. Potrafi określić
rolę limfy. Zna budowę układu oddechowego, mechanikę wdechu i wydechu oraz współdziałanie układu oddechowego z
układem krążenia w dostarczaniu krwi do poszczególnych narządów. Zna proces wymiany gazowej i jego uwarunkowania.
Potrafi przedstawić zasady regulacji oddychania. Umie zmierzyć pojemność życiową płuc oraz określić inne objętości i
pojemności płuc. Wie co to jest homeostaza, jak ją utrzymać w organizmie. Wie co to jest hormon i zna ich podział. Zna
podstawowe hormony i potrafi opisać ich rolę w ustroju. Zna pojęcie podstawowej przemiany materii. Potrafi wskazać elementy
budujące układ pokarmowy człowieka oraz omówić jego działanie. Zna budowę układu wydalniczego i jego rolę w ustroju. Zna
pojęcie wysiłku fizycznego, jego rodzaje, sposób określania ich intensywności oraz wykorzystanie substratów energetycznych w
zależności od wielkości obciążenia. Umie określić wydolność fizyczną oraz podać czynniki ją warunkujące.
TREŚCI PROGRAMOWE
Wykłady:
1. Układ nerwowy – czynności ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego. Przekazywanie informacji
2.
3.
czuciowej i ruchowej. Zmysły i ich znaczenie w komunikacji ze środowiskiem zewnętrznym i wewnętrznym.
Czynny układ ruchu – przekaźnictwo nerwowo-mięśniowe, włókna wolno- i szybkokurczliwe, skurcze
mięśniowe.
Fizjologia układu krążenia – zjawiska bioelektryczne w sercu a cykl jego pracy. Krążenie krwi i płynów
ustrojowych.
Funkcje krwi i limfy.
Mechanika oddychania. Korelacja układu oddechowego i układu krążenia.
Homeostaza organizmu, sposoby jej utrzymywania i likwidacji zakłóceń.
Układ dokrewny układem wewnętrznego wydzielania – udział hormonów w regulacji metabolizmu.
Układ pokarmowy - procesy trawienia i wchłaniania. Podstawowa przemiana materii.
Układ wydalniczy – funkcjonowanie w stanie spoczynkowym organizmu.
Podstawy fizjologii wysiłku – klasyfikacja wysiłków fizycznych i źródła energii do pracy mięśniowej.
Wydolność fizyczna i czynniki ją warunkujące.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Ćwiczenia:
1. Układ nerwowy: potencjał elektryczny, pobudliwość pobudzenie i hamowanie. Rodzaje bodźców nerwowych i
ich klasyfikacja. Przekazywanie informacji innym komórkom. Obserwacja odruchów.
2. Odbiór i uświadomienie bodźców – rola swoistego i nieswoistego układu czuciowego. Odbiór bodźców
wzrokowych.
3. Układ mięśniowy: zjawiska bioelektryczne, rodzaje skurczów, siła skurczu a siła bodźca, zmęczenie mięśnia.
4. Układ krążenia: obserwacja cyklu pracy serca, układ bodźcowo-przewodzący, objętość wyrzutowa i minutowa
5.
6.
7.
8.
9.
10.
serca, regulacja krążenia. Wykonanie zapisu EKG, pomiary częstości skurczów serca oraz pomiarów ciśnienia
tętniczego w spoczynku i po wysiłku.
Skład krwi. Funkcje poszczególnych elementów morfotycznych. Grupy krwi. Proces krzepnięcia.
Układ oddechowy: wymiana gazowa w płucach, regulacja oddychania. Pomiary pojemności płuc.
Układ dokrewny: wpływ hormonu wzrostu na organizm, regulacja poziomu glukozy w ustroju, hormonalna
regulacja poziomu jonów wapniowych, hormony płciowe a zmiany w organizmie.
Podstawowa przemiana materii: oznaczania spoczynkowej przemiany materii.
Wysiłek fizyczny i zmiany wykorzystania substratów energetycznych w zależności od intensywności wysiłku.
Proste próby czynnościowe oceniające wydolność fizyczną.
METODY OCENY
Kolokwium, egzamin pisemny, ocena pomiarów własnych. Na oceny cząstkowe i semestralne składają się kolokwia tematyczne,
prezentacje oraz umiejętności oceny podstawowych parametrów fizjologicznych z ich interpretacją. Na ocenę końcową składają
się zaliczenia semestralne i egzamin końcowy w formie pisemnej.
LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA
1. Górski J.: Fizjologiczne podstawy wysiłku fizycznego, PZWL Warszawa 2001
2. Halicka-Ambroziak H. D., Jusiak R., Martyn A., Opaszowski B. Szarska I., Tyszkiewicz M., Wit B.: Wskazówki do ćwiczeń z fizjologii dla studentów
wychowania fizycznego, AWF Warszawa 1997
3. Jaskólski A.: Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego z zarysem fizjologii człowieka; AWF Wrocław 2002
4. Malarecka I.: Zarys fizjologii wysiłku i treningu sportowego, SiT Warszawa1973
5. Michajlik A., Ramotowski W.: Anatomia i fizjologia człowieka, PZWL Warszawa 2001
6. Ronikier A.: Fizjologia sportu. COS Warszawa 2001
7. Silbernagl S.A., Despopoulos A.: Kieszonkowy atlas fizjologii, PZWL Warszawa 1994
8. Traczyk W. Z.: Fizjologia człowieka w zarysie, PZWL Warszawa 2000
9. Traczyk W. Z., Trzebski A.: Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej, PZWL Warszawa 2001