diagnostyka laboratoryjna Journal of Laboratory Diagnostics 2010 • Volume 46 • Number 2 • 147-153 Praca poglądowa • Review article Rola limfocytów T regulatorowych CD4+CD25+ w rozwoju zaburzeń o podłożu immunologicznym The role of CD4+CD25+ regulatory T cells in immunopathologies Beata Śledź – Gawrońska APC – ANALIZY MEDYCZNE, Łódź Streszczenie Od momentu sklasyfikowania, subpopulacja limfocytów T regulatorowych CD4+CD25+ jest źródłem badań w wielu ośrodkach naukowych. Komórki te mają zdolność immunosupresji limfocytów efektorowych, zależnie od kontaktu komórka-komórka. Ze względu na pełnioną przez nie kluczową rolę w mechanizmach odpornościowych trwają próby manipulacji tymi komórkami w terapii licznych chorób, których podstawą są zaburzenia układu immunologicznego. W tej pracy opisano charakterystykę i mechanizm działania limfocytów T regulatorowych CD4+CD25+ oraz powiązanie tych komórek z rozwojem procesów autoimmunizacyjnych, nowotworowych, zapalnych a także związanych z niepowodzeniem w transplantologii oraz z patologią ciąży. Omówiono możliwości diagnostyczne i terapeutyczne z użyciem limfocytów Treg. Summary Since their discovery, CD4+CD25+ regulatory T cells have been investigated in many laboratories. These cells are able to suppress functions of effector cells, depending on the cell-cell contact. Because of their critical role in immune response, there are attempts to therapeutic manipulate these cells in many diseases, which are based on immunopathologies. This paper describes the characterization and action mechanism of CD4+CD25+ regulatory T cells and their role in development of autoimmune diseases, neoplasma diseases, infection, allograft rejection and reproductive failure. It describes diagnostic and therapeutic possibilities of usying regulatory T cells. Słowa kluczowe:limfocyty T regulatorowe CD4+CD25+, immunosupresja, zaburzenia immunologiczne Key words:CD4+CD25+ regulatory T cells, immunosuppression, immunopathologies Charakterystyka limfocytów T regulatorowych CD4+ CD25+ Limfocyty T regulatorowe (Treg) to subpopulacja limfocytów T, które występują jako naturalne komórki regulatorowe (powstające podczas różnicowania w grasicy) oraz indukowane na obwodzie Treg. Te limfocyty mają zdolności immunosupresyjne w stosunku do komórek efektorowych [6]. Stanowią ok. 2-4% obwodowych limfocytów CD4+. Limfocyty T regulatorowe biorą udział m.in. w: wytwarzaniu tolerancji na antygeny, w odpowiedzi przeciwinfekcyjnej, przeciwnowotworowej, immunologicznej po szczepieniach ochronnych, przebiegu ciąży, powstawaniu tolerancji wobec przeszczepianych narządów, hamują limfocyty autoreaktywne [10]. Zarówno naturalne Treg jak i indukowane na obwodzie Treg zapobiegają migracji komórek efektorowych oraz hamują ich kooperację z komórkami prezentującymi antygen [36]. Manipulacja limfocytami regulatorowymi jest sprawą przyszłościową, jednakże niebezpieczną ze względu na fakt, iż zarówno niedobór jak i nadmiar tych komórek niesie za sobą poważne konsekwencje kliniczne. Nadreaktywność komórek Treg powoduje wyciszenie reakcji immunologicznej, co prowadzić może do rozwoju zjawisk nowotworowych bądź niedostatecznego procesu usuwania czynników infekcyjnych powodujących proces zapalny [13]. Rolę limfocytów Treg upatruje się także w zaburzeniach immunologicznych towarzyszących otyłości i miażdżycy. Uważa się iż, niedobór i/lub dysfunkcja tych komórek prowadzi do rozwoju stanu zapalnego i generacji blaszki miażdżycowej oraz że transfer Treg może spowodować re147