Spis treści Spis treści Przedmowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Objaśnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Adresy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Źródła rycin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . VII VIII VIII VIII 1 Zakażenia szpitalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1Definicja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2Epidemiologia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.3 Znaczenie zakażeń szpitalnych . . . . . . . . . . . 1.4 Czynniki ryzyka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.5Zapobieganie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 1 2 2 4 4 2 Zakażenia a SIRS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1 Definicja SIRS i sepsy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2 Znaczenie sepsy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3Przyczyny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 8 9 11 5.2.4 5.2.5 6 Leczenie ciężkich zakażeń . . . . . . . . . . . . . 81 6.1 Leczenie ogniska zakażenia . . . . . . . . . . . . . . 81 6.2 Leczenie przeciwdrobnoustrojowe . . . . . . . . 81 6.2.1Antybiotyki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 6.2.2 Leki przeciwgrzybicze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113 6.2.3 Leki przeciwwirusowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 6.2.4 Obniżanie ryzyka rozwoju oporności podczas stosowania substancji przeciwmikrobowych 121 6.2.5 Koszty leczenia przeciwmikrobowego . . . . . 124 6.3 Ogólna intensywna terapia . . . . . . . . . . . . . . 126 6.3.1 Leczenie wspomagające . . . . . . . . . . . . . . . . . 127 6.3.2 Leczenie uzupełniające . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137 7 3 Diagnostyka infekcji . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 3.1 Diagnostyka biochemiczna . . . . . . . . . . . . . . .13 3.2 Podstawy mikrobiologiczne oraz diagnostyka 19 3.2.1 Mikroorganizmy chorobotwórcze . . . . . . . . . 19 3.2.2 Chorobotwórczość i zjadliwość patogenów . 22 3.2.3Oporność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 3.2.4 Diagnostyka mikrobiologiczna . . . . . . . . . . . .25 3.3 Gorączka na oddziale intensywnej terapii . . 30 4 4.1 4.2 4.3 Kontrola zakażeń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 Wykrywanie zakażeń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 Poszukiwanie ogniska zakażeń . . . . . . . . . . . 48 Optymalizacja i monitorowanie terapii . . . . .50 5 5.1 5.1.1 5.1.2 5.2 5.2.1 5.2.2 5.2.3 Profilaktyka zakażeń szpitalnych . . . . . .53 Środki higieny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 Standardowe środki higieny . . . . . . . . . . . . . . 53 Specjalne środki higieny . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 Profilaktyka przeciwmikrobowa . . . . . . . . . . 67 Okołooperacyjna profilaktyka antybiotykowa 68 Profilaktyka zapalenia wsierdzia . . . . . . . . . . 73 Selektywna dekontaminacja przewodu pokarmowego (SDD) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 Dekontaminacja jamy ustno-gardłowej (OD)78 Profilaktyka przeciwmikrobowa w sytuacjach specjalnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 7.1 7.1.1 7.1.2 7.1.3 7.1.4 7.1.5 7.2 7.2.1 7.2.2 7.3 7.4 7.5 7.5.1 7.5.2 7.5.3 7.5.4 7.6 Specyficzne zakażenia szpitalne na oddziale intensywnej terapii . . . . . . . 143 Zakażenia w obrębie jamy brzusznej . . . . . . 143 Zapalenie otrzewnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143 Zapalenie pęcherzyka żółciowego i niekamicze zapalenie pęcherzyka żółciowego . . . . . . . . . 152 Ostre zapalenie trzustki . . . . . . . . . . . . . . . . . 152 Zapalenie jelita grubego wywołane Clostridium difficile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158 Niedokrwienne zapalenie jelita grubego . . . 168 Szpitalne zakażenia dróg oddechowych . . . . 171 Zakażenia górnych dróg oddechowych . . . . . 171 Infekcje dolnych dróg oddechowych . . . . . . . 173 Odcewnikowe zakażenia krwi . . . . . . . . . . . . 211 Szpitalne zakażenia dróg moczowych . . . . . .235 Zakażenia skóry i tkanek miękkich . . . . . . . . 244 Zakażenia ran pooperacyjnych (SSI) . . . . . . . 244 Ciężkie martwicze zakażenia skóry i tkanek miękkich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252 Zapalenie śródpiersia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254 Zapalenie kości i szpiku . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257 Szpitalne zakażenia ośrodkowego układu nerwowego (OUN) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260 VI 7.6.1 7.6.2 7.6.3 7.7 7.8 7.9 7.10 8 8.1 8.2 8.3 8.4 8.4.1 8.4.2 8.4.3 9 Spis treści Szpitalne bakteryjne zapalenie opon mózgowych (pourazowe lub pooperacyjne) . . . . . . . . . . . 260 Zapalenie wyściółki komór mózgu . . . . . . . . 262 Ropień mózgu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262 Infekcyjne zapalenie wsierdzia . . . . . . . . . . . 265 Infekcje wirusowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280 Infekcje grzybicze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288 Szpitalna sepsa o nieznanej etiologii . . . . . . 302 Pacjenci w immunosupresji . . . . . . . . . . . Pacjenci po przeszczepach . . . . . . . . . . . . . . . Pacjenci hematologiczno-onkologiczni . . . . Zakażenie HIV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Szczególne patogeny występujące u osób w immunosupresji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Infekcje grzybicze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Infekcje wirusowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zakażenia pasożytnicze . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305 305 306 307 307 307 311 320 Nadzór nad zakażeniami na oddziale intensywnej terapii . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323 9.1Znaczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323 9.2 9.2.1 9.2.2 9.2.3 9.2.4 9.2.5 9.2.6 9.2.7 9.2.8 9.2.9 9.3 9.4 Nadzór nad zakażeniami i patogenami o szczególnej odporności a ustawa o ochronie przed zakażeniami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323 Cel ustawy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323 Choroby objęte obowiązkiem zgłaszania (§ 6) 324 Obowiązek zgłaszania patogenów (§ 7) . . . . 324 Osoby zobowiązane do zgłaszania (§ 8) . . . . 326 Zakażenia szpitalne a oporność (§ 23) . . . . . 326 Nadzór nad zakażeniami szpitalnymi . . . . . . 327 Nadzór nad patogenami o szczególnej odporności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329 Epidemia zakażeń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330 Przestrzeganie higieny zapobiegającej zakażeniom (§ 36) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331 Nadzór nad zużyciem antybiotyków . . . . . . . 332 Postępowanie w przypadku patogenów o szczególnej oporności . . . . . . . . . . . . . . . . . 332 10 Stopnie zaleceń i dowody . . . . . . . . . . . . . 339 Skorowidz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343