ANALIZA KOMPETENCJI ZAWODOWYCH PRACOWNIKÓW I JEJ WPŁYW NA DOSKONALENIE SŁUBY BHP MAŁGORZATA SPYCHAŁA, SŁAWOMIR ŁECH Streszczenie W artykule przedstawiono istotĊ kompetencji zawodowych, a nastĊpnie poddano analizie zadania, wiedzĊ i umiejĊtnoĞci pracowników słuĪby BHP. Zaprezentowano podział kompetencji technicznych i społecznych dla specjalistów omawianej gałĊzi przemysłu. Zaproponowano model doskonalenia zawodowego wybranej grupy w celu zminimalizowania luki kompetencyjnej. W czĊĞci empirycznej pracy zbadano kwalifikacje oraz sposoby doskonalenia umiejĊtnoĞci zawodowych pracowników słuĪby BHP z regionu Wielkopolski. UwzglĊdniono równieĪ wpływ posiadanej wiedzy i umiejĊtnoĞci na planowanie ich rozwoju. Słowa kluczowe: zadania i kompetencje zawodowe pracowników słuby BHP, rozwój i doskonalenie pracowników 1. Wprowadzenie Znajomo kompetencji zawodowych pracowników stanowi podstaw do kształtowania polityki wynagrodze, polityki szkoleniowej firmy czy planowania cieek rozwoju. Dlatego w kadej organizacji, która chce si rozwija niezbdne jest badanie wiedzy i umiejtnoci osób wykonujcych okrelone zadania. Wiedza o nadmiarze i niedoborze kompetencji pracowniczych moe wpłyn na przydzielenie dodatkowych zada (jeli pracownik wykazał si znajomoci dodatkowego zagadnienia) bd skierowanie wykonawcy na dodatkowe szkolenia (np. brak umiejtnoci w SZBP). Kompetencje zawodowe pracownika wpływaj wiec na jako wykonania zadania oraz na jego efektywno. Pracownicy słuby BHP stanowi specyficzn grup, której zadania, uprawnienia oraz wymagane kwalifikacje zostały okrelone w Rozporzdzeniu Rady Ministrów z dnia 2 wrzenia 1997 r. w sprawie słuby bezpieczestwa i higieny pracy. Rozporzdzenie Rady Ministrów z dnia 2 wrzenia 1997r. w sprawie słuby bezpieczestwa i higieny pracy (Dz.U. 1997, Nr 109, poz. 704 ze zm.). Zmieniajce si przepisy prawne dotyczce BHP jak równie nowe maszyny, urzdzenia i technologie wymuszaj na pracownikach cigły rozwój i doskonalenie si. Dlatego znajomo wiedzy i umiejtnoci pracowników słuby bezpieczestwa i higieny pracy wpływa na kształtowanie zakresu szkole i podnoszenie ich kwalifikacji. Autorzy artykułu przeprowadzili badania dotyczce planowanego rozwoju kariery zawodowej słuby BHP w odniesieniu do doskonalenia zawodowego. Zbadano 40 pracowników słuby BHP z regionu Wielkopolski. Wyniki uzyskane z bada stanowi uyteczn informacj dla osób przygo- 261 Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 45, 2011 towujcych programy szkoleniowe w organizacjach oraz przyczyniaj si do modelowania cieek kariery zawodowej kadego z badanych. 2. Istota kompetencji zawodowych pracowników Kompetencja to wiedza, umiejtno i motywacja do działania, która przejawia si w zachowaniach i odzwierciedla si w wykonywanej pracy. Kompetencje zawsze odnosz si do podejmowanego zadania. Jeli rozpatruje si kompetencje zawodowe pracownika to naley skupi si na wiedzy i umiejtnociach, które s niezbdne do wykonania niego przezaplanowanych celów w organizacji. Whiddett S. i Hollyforde S. definiuj kompetencje zawodowe, jako zdolno skutecznej realizacji zada zawodowych lub osigania oczekiwanych wyników oraz działanie zgodne z okrelonymi wzorcami zachowa [6]. Autorzy uwaaj, e kompetencje zawodowe musz by zgodne z wczeniej ustalonymi standardami. Zakładaj, e kad kompetencje zawodow naley wczeniej zidentyfikowa, opisa j za pomoc pewnych „wzorców zachowa”. Koncentrowanie si na zachowaniu pracowników jest punktem wyjcia dla Behawioralnego Modelu Kompetencji Zawodowych. Zgodnie z tym modelem, aby osoba przejawiała podane zachowanie prowadzce do osignicia wyznaczonego rezultatu musi wiedzie, jak ma si zachowa (WIE) potrafi podj odpowiednie działania (POTRAFI) i chcie zachowa si w okrelony sposób (CHCE). Jurek P. uwaa, e kompetencjami nie jest ani wiedza, ani umiejtno, ani te motywacja analizowana osobno. O kompetencji mówimy wówczas, gdy wszystkie wymienione komponenty zaistniej razem i doprowadz do pojawienia si okrelonego zachowania. Std definiuje kompetencje zawodowe, jako zachowania determinowane: wiedz, umiejtnociami i motywacj, prowadzce do wykonania zada zgodnie z oczekiwaniami [2]. Kompetencje zawodowe pracownika decyduj o tym, co i jak moe on wykona. Dlatego chcc pozna posiadan wiedz i umiejtnoci pracowników organizacji naley szczegółowo bada i analizowa ich kompetencje zawodowe. Naley podkreli, e chodzi tutaj o kompetencje „twarde” czyli techniczne oraz „mikkie” tzw. behawioralne. Autorka artykułu opracowała kart kompetencji pracowników (KKP), która zawiera rejestr wiedzy i umiejtnoci wykonawców dostpnych w okrelonym przedsibiorstwie. Poprawnie stworzona KKP umoliwia zarzdzanie kompetencjami zawodowymi wykonawców w danej organizacji i łatwiejsze dostosowanie jakoci kapitału ludzkiego do wymaga rynkowych. 3. Zadania i kompetencje zawodowe pracowników słuby BHP Kompetencje zawodowe pracownika zawsze odnosz si do wykonywanych zada, dlatego chcc analizowa kompetencje pracowników słuby BHP naley najpierw pozna główne zadania realizowane na tym stanowisku. Zalicza si do nich przede wszystkim (Dz. U. z 1997 r. Nr 109, poz. 704 z pó. zm.): • prowadzenie kontroli warunków pracy oraz przestrzegania przepisów i zada bhp; • uczestniczenie w dochodzeniach powypadkowych oraz w badaniach przyczyn zachorowa na choroby zawodowe, kompletowanie, przechowywanie i opracowanie dokumentacji statystycznej z tego zakresu; • opiniowanie szczegółowych instrukcji bhp na poszczególnych stanowiskach pracy; 262 Małgorzata Spychała, Sławomir Łech Analiza kompetencji zawodowych pracowników i jej wpływ na doskonalenie słuĪb BHB współpraca z innymi komórkami w zakresie organizowania szkole bhp oraz okresowych bada lekarskich; • współpraca z Pastwow Inspekcja Pracy, Pastwow Inspekcj Sanitarn oraz słub zdrowia; • udział przy opracowaniu oceny ryzyka zawodowego na poszczególnych stanowiskach pracy; • uprawnienie do wstrzymania pracy maszyny, urzdzenia, • uprawnienie do odsuwania od pracy pracownika zatrudnionego przy pracach wzbronionych lub pracy, która zagraa yciu lub zdrowiu własnemu lub innych osób. • zajmowanie si sprawami zwizanymi z ochron przeciwpoarow • prowadzenie spraw zwizanych z wypadkami w drodze do pracy i z pracy. Lista kompetencji zawodowych składa si z kategorii zachowa cile oczekiwanych od danej grupy zawodowej. Obserwujc zachowania pracowników, bd modelujc przyszłe zachowania do wykonania danego zadania, mona stworzy model kompetencji dopasowany do wymogów danej organizacji. W modelu zakłada si elastyczno i zmienno poszczególnych kompetencji. List kompetencji zawodowych dla słuby do spraw bezpieczestwa i higieny pracy, zakres jej działania, uprawnie, wymaganych kwalifikacji okrela Rozporzdzenie Rady Ministrów z dnia 2 wrzenia 1997r. w sprawie słuby bezpieczestwa i higieny pracy (Dz.U. 1997, Nr 109, poz. 704 ze zm.). Pracownik słuby BHP w zalenoci od zatrudnienia w okrelonej gałzi przemysłu, powinien posiada nastpujc wiedz i umiejtnoci: Kompetencje techniczne: • wiedz specjalistyczn z danej brany; • wiedz na temat maszyn, urzdze, narzdzi, stosowanych technologii; • znajomo przepisów prawnych dotyczcych bezpieczestwa i higieny pracy; • znajomo prawa pracy; • umiejtno analizy i oceny zagroe i metody oceny ryzyka zwizanego z tymi zagroeniami; • umiejtno organizowania i znajomo metod kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy; • umiejtno rozwizywania trudnych problemów z zakresu bezpieczestwa i higieny pracy; Kompetencje społeczne: • kompetencje komunikacyjne – np. publiczne wystpienia specjalistów BHP podczas prowadzenia szkole; • kompetencje perswazyjne – umiejtno wpływania na pracowników, aby stosowali si do przepisów BHP; • umiejtno współpracy np. z Pastwow Inspekcj Pracy, Pastwow Inspekcj Sanitarn. Kady z pracowników słuby BHP powinien rzetelne wypełnia swoje obowizki; umiejtne wpływa na decyzje pracodawcy, by konsekwentny w działaniu oraz wiarygodny. Zaprezentowana lista kompetencji technicznych i społecznych nie jest list zamknit. Dlaczego? Gdy kompetencje zawodowe podlegaj procesowi uczenia si, s dynamiczne, zmienne w czasie, rozwijaj si w ramach dowiadczenia. Dlatego pracownicy słuby BHP znajc list kompetencji zawodowych niezbdnych do wykonania zada na stanowiskach, a z drugiej strony znajc swoj wiedze i umiejtnoci – mog rozwija i doskonali obszary, z którymi maj trudnoci. • 263 Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 45, 2011 4. Rozwój i doskonalenie kompetencji zawodowych pracowników słuby bhp Rozwój i doskonalenie kompetencji pracowników słuby BHP to działalno realizowana w trakcie pracy i za jej porednictwem. Wyrónia si trzy ródła doskonalenia kompetencji: • dowiadczenie zdobyte w miejscu pracy przez pracowników słuby BHP – wykonywanie rónych zada w miejscu pracy moe by ródłem nowych dowiadcze, pod warunkiem, e pracownik wiadomie realizuje dane czynnoci i wie jak moe je wykorzysta w przyszłoci. • informacje i wskazówki zdobywane od innych osób oraz naladowanie innych pracowników – wiedza i umiejtnoci dowiadczonych specjalistów BHP moe by przekazywana niedowiadczonym pracownikom, którzy słuchajc i naladujc zdobywaj nowe kompetencje. • szkolenia – celem szkolenia pracownika słuby BHP jest aktualizacja i uzupełnienie wiedzy i umiejtnoci z zakresu [8]: o przepisów prawnych dotyczcych bezpieczestwa i higieny pracy, np. przepisy dotyczce ochrony pracy kobiet i młodocianych; o analizy i oceny zagroe oraz metod oceny ryzyka zwizanego z tymi zagroeniami, np. hałas i drgania mechaniczne, szkodliwe czynniki chemiczne i pyły, mikroklimat rodowiska pracy, owietlenie pomieszcze pracy i stanowisk pracy; o organizacji i metod kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, np. urzdzenia wentylacyjno-klmatyzacyjne, rodki ochrony indywidualnej; o pomoc w rozwizywaniu trudnych problemów z dziedziny bezpieczestwa i higieny pracy. Głównym ródłem rozwoju pracownika s dowiadczenia zdobywane w miejscu pracy. Jednak wskazówki od specjalistów z danej dziedziny, studia specjalistyczne oraz kursy i szkolenia pozwalaj te dowiadczenia odpowiednio przeanalizowa oraz właciwie wykorzysta. 5. Badanie kompetencji zawodowych pracowników na przykładzie słuby bhp z regionu Wielkopolski Badania pilotaowe zostały przeprowadzone w 35 przedsibiorstwach Wielkopolski rónej wielkoci, przy pomocy kwestionariuszy ankietowych. Ankiecie poddano 40 pracowników: 24 mczyzn i 16 kobiet. 70 % ankietowanych posiada wykształcenie wysze, pozostali rednie. Przedział wiekowy przedstawia rysunek 1. Kwestionariusz kierowany do pracowników słuby BHP zawierał 13 pyta: 7 zamknitych i 6 otwartych. Tematyka bada, którym zostali poddani pracownicy, dotyczyła ich kwalifikacji oraz sposobów doskonalenia umiejtnoci zawodowych. Analizowano kompetencje zawodowe pracowników wymagane na danym stanowisku pracy w danym momencie oraz kompetencje pracowników zgodne z ich potrzebami. Uwzgldniono równie wpływ posiadanej wiedzy i umiejtnoci na planowanie rozwoju zawodowego pracowników. Ankietowani zajmowali nastpujce stanowiska w pracy: Inspektor ds. BHP, Starszy inspektor ds. BHP, Specjalista ds. BHP, Główny specjalista ds. BHP. Ponadto pojawiajce si inne „moliwoci” to osoby wykonujce dodatkowo zadania słuby BHP prócz swoich podstawowych zada wynikajcych z umowy o prac. Rozkład procentowy ujmujcy zajmowane stanowiska ukazuje poniszy rysunek nr 2. 264 Małgorzata Spychała, Sławomir Łech Analiza kompetencji zawodowych pracowników i jej wpływ na doskonalenie słuĪb BHB Rysunek 1. Liczba respondentów w okreĞlonym przedziale wiekowym ródło: Opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych bada. Rysunek 2. Zajmowane stanowiska ankietowanych ródło: Opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych bada. Rysunek 3. Czy posiadane kwalifikacje są wystarczające do pracy zawodowej? ródło: Opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych bada. 265 Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 45, 2011 Pracownicy słuby BHP zapytani czy ich kwalifikacje s wystarczajce odpowiedzieli w wikszoci, e raczej tak. Tylko 17 % osób uwaało, e zdecydowanie posiadane kwalifikacje im wystarcz do pracy zawodowej, natomiast 13 % nie miała zdania. W kolejnym pytaniu ankietowani mili wymieni najbardziej potrzebne kwalifikacje dla słuby BHP. Z bada wynika, e pracownicy maj niedobory kwalifikacyjne w zakresie audytora SZOP (25%) oraz inspektora p.po. (19%). Dodatkowo 8 pracowników słuby BHP sporód ankietowanych planuje podj studia wysze, studia podyplomowe (7 osób) oraz kurs pedagogiczny (7 osób). Ankietowani chc doskonali i rozwija nastpujce obszary: • nowoczesne metody zarzdzania (np. Lean manufacturing, Six Sigma); • kadry, prawo pracy, ochrona rodowiska; • OH (Occupational Health) certificate + HAZOP (Hazard and Operability Studies tj. Analiza zagroe i zdolnoci operacyjnych); • rzeczoznawcy ds bhp; • szkolenie kierunkowe np. z oceny ryzyka zawodowego, postpowania powypadkowego; • szkolenia dotyczce maszyn, stref wybuchowych. Rozkład najbardziej potrzebnych kwalifikacji na podstawie wyników uzyskanych na badanej grupie respondentów przedstawia rysunek 4. Rysunek 4. Najbardziej potrzebne kwalifikacje słuĪbie BHP ródło: Opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych bada. Kolejne zagadnienie dotyczyło przyczyn rozwoju i doskonalenia kompetencji zawodowych pracowników. Tabela 1 prezentuje wyniki bada respondentów. Jako główn przyczyn podaj ch samorozwoju (31%) oraz zwikszenie wynagrodzenia (28 %) i awans (16%). Wikszo respondentów planuje poszerzy swoj wiedze i umiejtnoci w cigu roku, lub w przecigu 2 lat (32 osoby). Pozostali za 3–5 lat. Jako najkorzystniejsze ródła finansowania podczas poszerzania kwalifikacji podano rodki pracodawcy oraz rodki Unii Europejskiej (87%). 266 Małgorzata Spychała, Sławomir Łech Analiza kompetencji zawodowych pracowników i jej wpływ na doskonalenie słuĪb BHB Tabela 1. Dlaczego pracownicy chcą doskonaliü i rozwijaü swoje kompetencje? Kryteria Zaspokojenie potrzeb zwizanych z wyszym wynagrodzeniem Zaspokojenie potrzeb zwizanych z bezpieczestwem pracy Zaspakajanie potrzeb zwizanych z uznaniem Zaspakajanie potrzeb zwizanych z awansem Zaspakajanie potrzeb zwizanych z samorozwojem Inne Odpowiedzi respondentów Udział procentowy odpowiedzi - zwikszenie szansy na znalezienie satysfakcjonujcej i dobrze płatnej pracy 28% - stałe zatrudnienie - ze wzgldu na wymagania korporacyjne w zakresie ujednolicenia i ustandaryzowania kompetencji wszystkich specjalistów - w celu lepszego wykonywania swoich obowizków zawodowych; - wiksze moliwoci na rynku pracy; - pragn pomóc organizacjom, z którymi współpracuj w zakresie prawa pracy, ochrony rodowiska. - z uwagi na przyszłociowe podjcie samodzielnej praktyki w rónych branach zawodowych - wzrost własnych moliwoci i podniesienie atrakcyjnoci ofertowej dla pracodawców; - dla wyszego tytułu zawodowego; - poszerzenie zakresu działalnoci, - w celu samodzielnego przeprowadzania szkole okresowych i pełnienia funkcji inspektora p.po., - uzyskanie wikszej pewnoci w podejmowaniu zada - poszerzenie wiedzy z zakresu zmieniajcych si przepisów, Dziennikami Ustaw z zakresu Bezpieczestwa i Higieny Pracy oraz bezpieczestwem na stanowiskach; - zapoznanie si z nowoczesnymi metodami zarzdzania i organizacji pracy; - doskonalenie interdyscyplinarnej wiedzy; - doskonalenie kompetencji zwizanych z jzykami obcymi; - własna satysfakcja - wymagania prawne - wymagania pracodawcy 8% 11% 16% 31% 6% ródło: Opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych bada. Kolejna cz kwestionariusza ankietowego dotyczyła wpływu rozwoju i doskonalenia kompetencji na jako wykonywanych zada. Zdaniem ankietowanych nowa wiedza i umiejtnoci spowoduj: • oszczdno czasu przeznaczonego na definiowanie problemu, • łatwo w rozwizywaniu problemów, • wprowadzanie systemowych rozwiza uporzdkowania działalnoci firmy, • skrócenie czasu powierzonego na realizacj powierzonych zada, • wykorzystanie nowych metod z zakresu BHP, • wykorzystanie nowej wiedzy do skutecznego zarzdzania bezpieczestwem i higien pracy zgodnie ze standardem PN-N-18001, • zwikszenie wydajnoci i efektywnoci pracy, • moliwo przeprowadzania szkole okresowych, • rozszerzenie zakresu wykonywanych zada, 267 Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 45, 2011 poprawa jakoci wykonywanej pracy, wzrost jakoci usług; podparty rzeczywist wiedz i nowymi dowiadczeniami zawodowymi wiksza pewno i trafno decyzji przy pracy, doskonalenie umiejtnoci i atrakcyjnoci przekazywania wiedzy oraz uzyskanie kwalifikacji formalnych w prowadzeniu szkole BHP, • poznanie praktycznych rozwiza. Respondenci korzystaj z rónych ródeł szukajc informacji na temat moliwoci poszerzania kwalifikacji zawodowych: Internet (27 osób), znajomi (17 osób), reklama w prasie (6 osób) oraz dobre praktyki od specjalistów z innych zakładów z korporacji. Pracownicy słuby BHP uwaaj, e na rynku jest duo moliwoci podnoszenia kwalifikacji zawodowych (42%). Jeden z ankietowanych stwierdził, e na rynku polskim mimo, e jest duo ofert szkoleniowych, jednak jako tych szkole jest bardzo niska, brakuje czsto umiejtnoci interpretowania przepisów i urozmaicania wykładów. Doskonalenie kompetencji polega na podaniu przepisów z rozporzdze, bez przykładów, które by je zobrazowały. Z kolei 9 ankietowanych odpowiedziało, e za mało jest takich ofert, które im odpowiadaj. Uwaaj, e brak jest szkole/wzorców dotyczcych umiejtnoci dokonywania ocen w zakresie np. zabezpieczania stanowisk przez wybuchem, szkole zwizanych z hermetyzacj procesów, czy szkole dotyczcych dokonywania oceny ryzyka procesowego. Pozostali ankietowani byli niezdecydowani, co moe wiadczy o braku znajomoci rozeznania w ofercie szkole i studiów na rynku polskim. Analizujc luk kompetencyjn pracowników słuby BHP zapytano ich czy s zadania przydzielone im w zakresie obowizków, z którymi maj trudnoci? W tym przypadku 25% ankietowanych wybrało odpowied twierdzc. Tabela 2 przedstawia zadania, z którymi pracownicy sobie nie radz. W okresie przeprowadzania bada (luty – marzec 2011) pracownicy słuby BHP poszerzali swoj wiedz i umiejtnoci z zakresu wykonywanych zada (16 osób). Doskonalili si stosujc nastpujce metody: • lektura przepisów prawnych – gazety, internet (7 osób), • informacje i wskazówki zdobywane od innych osób oraz naladowanie innych pracowników, np. udział jako słuchacz w szkoleniach BHP (4 osoby), • studia o specjalnoci BHP (2 osoby), • studia podyplomowe z zakresu BHP, • studia na wydziale pedagogiki ogólnej (licencjat), • szkolenie z negocjacji biznesowych, • szkolenia MyLearningowe, • udział w konferencji organizowanej przez ISPE. • • • • 268 Małgorzata Spychała, Sławomir Łech Analiza kompetencji zawodowych pracowników i jej wpływ na doskonalenie słuĪb BHB Tabela 2. Lista kompetencji zawodowych, z którymi pracownicy mają trudnoĞci na stanowiskach Liczba pracowników Lista kompetencji zawodowych, z którymi pracownicy maj trudnoci na stanowiskach 2 - wiedza dotyczca maszyn i urzdze– dostosowanie do wymaga minimalnych 2 - umiejtno wpływania na pracowników, aby przestrzegali przepisów 1 - znajomo pomiarów optycznych, jonizujcych, elektromagnetycznych 1 - umiejtno szacowania ryzyka przy substancjach chemicznych 1 1 – dowiadczenie w wykonywaniu wikszoci zada 1 - umiejtno interpretacji luk prawnych w przepisach 1 1 - umiejtno dokonywania ocen w zakresie zabezpieczania stanowisk przez wybuchem - wiedza z zakresu aktualnych aktów prawnych 1 - umiejtno opiniowania instrukcji i innych dokumentów - wiedza na temat ochrony rodowiska ródło: Opracowanie własne. 6. Podsumowanie Pracownicy słuby BHP z regionu Wielkopolski zdaj sobie spraw z tego, e posiadana wiedza i umiejtnoci nie wystarcz na obecnym i przyszłym rynku pracy. Chc by bardziej konkurencyjni, dlatego rozwijaj i doskonal swoje kompetencje zawodowe. Wiedz, e dodatkowe kwalifikacje zawodowe wpłyn na jako i efektywno realizowanych prze nich zada. Planuj równie poszerzy zakres swoich obecnych obowizków, dlatego niektórzy chc ukoczy studia pedagogiczne, aby móc przeprowadza szkolenia z zakresu BHP, bd dodatkowe szkolenia na audytora SZOP czy inspektora p.po. Analiza wiedzy i umiejtnoci pracowników słuzby BHP wpływa na racjonalne projekotwanie programów rozwojowych dla konkrednych wykonawców, którzy bd szkoleni w zakresie niezbdnych umiejtnoci na danym stanowisku pracy. Przeprowadzona analiza kompetencji i kwalifikacji stanowi pierwszy etap bada, które bd rozszerzone na obszar całej Polski. Działanie to umoliwi budowanie cieek kariery zawodowej, a tym samym pozwoli na wiadomy wybór długoplanowych celów przez samych pracowników słuby BHP. 269 Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 45, 2011 %LEOLRJUDILD [1] Dołgowski B., Janczara S.: Praktyczny poradnik dla słub BHP, ODDK, Gdask 2008. [2] Jurek P.: Analiza wybranych metod oceny kompetencji zawodowych, [w] Kompetencje a sukces zarzdzania organizacj (red.) A. Witkowski, T. Listwan, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2008, s. 98–108. [3] Kotler P.: Marketing. Analiza, planowanie, wdraanie i kontrola, Wydawnictwo Gebethner& S-ka, Warszawa 1997. [4] Pawłowska Z.: System zarzdzania bezpieczestwem i higien pracy w przedsibiorstwie, CIOP&PIB, Warszawa 2002, s.12–17. [5] Walkowiak R.: Problemy metodologiczne pomiaru i raportowania kompetencji, [w] Kompetencje a sukces zarzdzania organizacj (red.) A. Witkowski, T. Listwan, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2008, s.29–35. [6] Whiddett S., Hollyforde S.: Modele kompetencyjne w zarzdzaniu zasobami ludzkimi, Oficyna Ekonomiczna Kraków 2003, s. 20–43. [7] Rozporzdzenie Rady Ministrów z dnia 2 wrzenia 1997r. w sprawie słuby bezpieczestwa i higieny pracy (Dz.U. 1997, Nr 109, poz. 704 ze zm.) [8] Rozporzdzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczestwa i higieny pracy (Dz.U. 180, poz. 1860 z pón. zm.). 270 Małgorzata Spychała, Sławomir Łech Analiza kompetencji zawodowych pracowników i jej wpływ na doskonalenie słuĪb BHB ANALYSIS OF OF WORKERS’ OCCUPATIONAL COMPETENCES AND ITS INFLUENCE ON DEVELOPMENT OF HEALTH AND SAFETY SERVICE Summary In the article the issue of the occupational competences was presented, and then tasks, knowledge and skills of Health and Safety representatives were analyzed. Thedivision between technical and social competences of specialists from the considered branch were presented. The model of occupational development for particular group was presented in order to minimize competences gap. In the research part of the article the qualifications of Health and Safety representatives from the Wielkopolska were assessed as well as methods of occupational skills development. Their knowledge and skills level were taken into account during planning of their development. Keywords: workers’ occupational competences and task of Health and Safety representatives, reaserch and development of workers Małgorzata Spychała Wydział Inynierii Zarzadzania Politechnika Poznaska Pl. Marii Curie-Skłodowskiej 5, 60-695 Pozna e-mail: [email protected] Sławomir Łech Uniwersytet Owiatowy Piła ul. Kossaka 118, 64-920 Piła e-mail: [email protected]