Fizyka, klasa II Podręcznik: „Świat fizyki”, cz.2 – pod red. Barbary Sagnowskiej 6. Praca. Moc. Energia. Lp. 1 Temat lekcji Praca mechaniczna Wymagania konieczne i podstawowe Uczeń: Wymagania rozszerzone i dopełniające Uczeń: - podaje przykłady wykonania pracy w sensie fizycznym - wyraża jednostkę pracy 1J = 1kg*m2/s2 - podaje warunki konieczne do tego, by w sensie fizycznym była wykonywana praca - podaje ograniczenia stosowalności wzoru W= Fs - oblicza każdą z wielkości we wzorze W=Fs - oblicza pracę ze wzoru W=Fs - podaje jednostkę pracy (1 J) - sporządza wykres zależności W(s) oraz F(s), odczytuje i oblicza pracę na podstawie tych wykresów 2 Moc - wyjaśnia, co to znaczy, że urządzenia pracują z różną mocą - objaśnia sens fizyczny pojęcia mocy - oblicza każdą z wielkości ze wzoru P =W/t - podaje przykłady urządzeń pracujących z różną mocą - oblicza moc na podstawie wykresu zależności W (t) - oblicza moc na podstawie wzoru P=W/t - podaje jednostki mocy i przelicza je 3 Energia w przyrodzie. Energia mechaniczna - podaje przykłady energii w przyrodzie i sposoby jej wykorzystywania - wyjaśnia, co to znaczy, że ciało posiada energię mechaniczną 4 Energia potencjalna i kinetyczna - wyjaśnia pojęcia układu ciał wzajemnie oddziałujących oraz sił wewnętrznych w układzie i zewnętrznych spoza układu - wyjaśnia i zapisuje związek ∆E = Wz - podaje przykłady ciał posiadających energię potencjalną - oblicza energię potencjalną ciężkości ze wzoru E = ciężkości i energię kinetyczną mgh i kinetyczną ze wzoru E = mv2/2 - wymienia czynności, które należy wykonać, by zmienić - oblicza energię potencjalną względem dowolnie energię potencjalną ciała wybranego poziomu zerowego 5 Zasada zachowania energii mechanicznej - podaje przykłady przemiany energii potencjalnej w - stosuje zasadę zachowania energii mechanicznej do kinetyczną i na odwrót, posługując się zasadą zachowania rozwiązywania zadań obliczeniowych energii mechanicznej - objaśnia i oblicza sprawność urządzenia mechanicznego 6 Dźwignia jako urządzenie - opisuje zasadę działania dźwigni dwustronnej ułatwiające wykonywanie pracy. Wyznaczanie masy - podaje warunek równowagi dźwigni dwustronnej za pomocą dźwigni - wyznacza doświadczalnie nieznaną masę za pomocą dwustronnej dźwigni dwustronnej, linijki i ciała o znanej masie - opisuje zasadę działania bloku nieruchomego i kołowrotu - wyjaśnia, w jaki sposób maszyny proste ułatwiają nam wykonywanie pracy 7. Przemiany energii w zjawiskach cieplnych Lp Temat lekcji Wymagania konieczne i podstawowe Uczeń: 7 8 Wymagania rozszerzone i dopełniające Uczeń: Zmiana energii wewnętrznej przez wykonanie pracy - wymienia składniki energii wewnętrznej - wyjaśnia, dlaczego podczas ruchu z tarciem nie jest spełniona zasada zachowania energii mechanicznej Cieplny przepływ energii. Rola izolacji cieplnej. Zjawisko konwekcji - opisuje przepływ ciepła (energii) od ciała o wyższej temperaturze do ciała o niższej temperaturze, następujący przy zetknięciu tych ciał - wykorzystując model budowy materii, objaśnia zjawisko przewodzenia ciepła - podaje przykłady przewodników i izolatorów - formułuje jakościowo pierwszą zasadę termodynamiki - opisuje rolę izolacji cieplnej w życiu codziennym - wyjaśnia zjawisko konwekcji - podaje przykłady, w których na skutek wykonania pracy wzrosła energia wewnętrzna ciała - wyjaśnia, dlaczego przyrost temperatury ciała świadczy o wzroście jego energii wewnętrznej - podaje przykłady występowania konwekcji w przyrodzie -uzasadnia, dlaczego w cieczach, gazach przepływ energii odbywa się głównie przez konwekcję - opisuje znaczenie konwekcji w prawidłowym oczyszczaniu powietrza w mieszkaniach 9 Ciepło właściwe - opisuje proporcjonalność ilości dostarczonego ciepła do masy ogrzewanego ciała i przyrostu jego temperatury - na podstawie proporcjonalności Q ~ m, definiuje ciepło właściwe substancji Q~ ∆ T - odczytuje z tabeli wartości ciepła właściwego - oblicza każdą wielkość ze wzoru Q = cw m ∆ T - analizuje znaczenie dla przyrody, dużej wartości ciepła właściwego wody - wyjaśnia sens fizyczny pojęcia ciepła właściwego - oblicza ciepło właściwe na podstawie wzoru cw= Q/m ∆ T - sporządza bilans cieplny dla wody i oblicza szukaną wielkość - opisuje zasadę działania wymiennika ciepła i chłodnicy 10 Przemiany energii podczas topnienia. Wyznaczanie ciepła topnienia lodu - opisuje zjawisko topnienia (stałość temperatury, zmiany energii wewnętrznej topniejących ciał) - objaśnia, dlaczego podczas topnienia i krzepnięcia temperatura pozostaje stała, mimo zmiany energii wewnętrznej - podaje przykład znaczenia w przyrodzie dużej wartości ciepła topnienia lodu - na podstawie proporcjonalności Q ~m definiuje - opisuje proporcjonalność ilości dostarczanego ciepła w temperaturze topnienia do masy ciała, które chcemy stopić ciepło topnienia substancji - oblicza każdą wielkość ze wzoru Q= m ct - odczytuje z tabeli temperaturę topnienia i ciepło topnienia - wyjaśnia sens fizyczny pojęcia ciepła topnienia - doświadczalnie wyznacza ciepło topnienia lodu 11 Przemiany energii podczas - analizuje (energetycznie) zjawisko parowania i wrzenia parowania i skraplania - opisuje zależność szybkości parowania od temperatury - opisuje proporcjonalność ilości dostarczanego ciepła do masy cieczy zamienianej w parę - odczytuje z tabeli temperaturę wrzenia i ciepło parowania - podaje przykłady znaczenia w przyrodzie dużej wartości ciepła parowania wody opisuje zależność temperatury wrzenia od zewnętrznego ciśnienia - na podstawie proporcjonalności Q ~ m definiuje ciepło parowania - oblicza każdą wielkość ze wzoru Q = mcp wyjaśnia sens fizyczny pojęcia ciepła parowania opisuje zasadę działania chłodziarki 8. Drgania i fale sprężyste Lp Temat lekcji Wymagania konieczne i podstawowe Uczeń: 12 13 Ruch drgający Wahadło. Wyznaczanie okresu i częstotliwości drgań - wskazuje w otoczeniu przykłady ciał wykonujących ruch - odczytuje amplitudę i okres z wykresu x(t) dla drgający drgającego ciała - podaje znaczenie pojęć: położenie równowagi, wychylenie, amplituda, okres, częstotliwość - opisuje przykłady drgań tłumionych i wymuszonych - opisuje ruch wahadła i ciężarka na sprężynie oraz analizuje przemiany energii w tych ruchach - opisuje zjawisko izochronizmu wahadła - doświadczalnie wyznacza okres i częstotliwość drgań wahadła i ciężarka na sprężynie 14 Wymagania rozszerzone i dopełniające Uczeń: Fale sprężyste poprzeczne - demonstruje falę poprzeczną i podłużną i podłużne - podaje różnice między tymi falami - posługuje się pojęciami długości fali, szybkości rozchodzenia się fali, kierunku rozchodzenia się fali - wykorzystuje drugą zasadę dynamiki do opisu ruchu wahadła - opisuje mechanizm przekazywania drgań jednego punktu ośrodka do drugiego w przypadku fali na napiętej linie i fal dźwiękowych w powietrzu - stosuje wzory λ = υT oraz λ = υ/f do obliczeń - uzasadnia, dlaczego fale podłużne mogą się rozchodzić w ciałach stałych, cieczach i gazach, a fale poprzeczne tylko w ciałach stałych 15 Dźwięki i wielkości, które je opisują. Badanie związku częstotliwości drgań z wysokością dźwięku - opisuje mechanizm wytwarzania dźwięku w instrumentach muzycznych - opisuje doświadczalne badanie związku częstotliwości drgań źródła z wysokością dźwięku - wymienia, od jakich wielkości fizycznych zależy wysokość i głośność dźwięku - podaje cechy fali dźwiękowej (częstotliwość 16 Hz – 20000 Hz, fala podłużna) - podaje rząd wielkości szybkości fali dźwiękowej w powietrzu 16 Ultradźwięki i infradźwięki - wyjaśnia, co nazywamy ultradźwiękami i infradźwiękami - opisuje występowanie w przyrodzie i zastosowania infradźwięków i ultradźwięków (np. w medycynie)