CHOROBY I HIGIENA UKŁADU ODDECHOWEGO ZAKAŻENIE KROPELKOWE Polega na przenoszeniu zarazków od chorej osoby poprzez kropelki śliny, parę wodna podczas kichania, kaszlu, rozmowy czy wydychania powietrza. CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH CHORÓB UKŁADU ODDECHOWEGO Nieżyt nosa – choroba wirusowa przenoszona drogą kropelkową. Objawia się katarem kaszlem, pieczeniem spojówek, osłabieniem, stanem podgorączkowym. CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH CHORÓB UKŁADU ODDECHOWEGO Grypa – choroba wirusowa. Wirus grypy ma duże zdolności mutacji, stąd trudno wyprodukować skuteczną szczepionkę. Przenoszona drogą kropelkową. Objawy: wysoka gorączka, bóle mięśni i stawów, bóle głowy, suchy kaszel, zaczerwienienie gardła. CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH CHORÓB UKŁADU ODDECHOWEGO Angina (zapalenie migdałków) – choroba bakteryjna. Objawy to: silny ból gardła, ból głowy, podwyższona temperatura, dreszcze, ogólne rozbicie, ropne nacieki w gardle. Powikłania mogą prowadzić do choroby reumatycznej, a nieleczona wywołać uszkodzenie nerek, serca lub mózgu. CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH CHORÓB UKŁADU ODDECHOWEGO Zapalenie oskrzeli (nieżyt oskrzeli) – chorobę wywołują bakterie lub wirusy. Objawy to: podwyższona temperatura (niekoniecznie występuje), kaszel, duszności. W czasie choroby dochodzi do przekrwienia i obrzęku błony śluzowej oskrzeli, któremu towarzyszy zwiększone wydzielanie śluzu. CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH CHORÓB UKŁADU ODDECHOWEGO Zapalenie płuc – są to wszelkie zmiany w tkance płucnej. Może być wywołane przez bakterie (dwoinka zapalenia płuc, paciorkowiec) lub wirusy (wirus grypy, odry). Zapalenie płuc może być konsekwencją innych chorób np. nieleczonego zapalenia oskrzeli. Objawy: ból w klatce piersiowej, wysoka, utrzymująca się gorączka, przyśpieszony oddech, kaszel. CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH CHORÓB UKŁADU ODDECHOWEGO Gruźlica – chorobę wywołuje prątek gruźlicy odkryty w 1882 przez Roberta Kocha. Zakażenie następuje drogą kropelkową. Gruźlica jest zaliczana do chorób społecznych. Objawy gruźlicy to: napadowy kaszel, bóle w klatce piersiowej a w dalszym etapie zaawansowanie choroby występuje krwioplucie. ZAPOBIEGANIE GRUŹLICY Stosowanie u dzieci i młodzieży obowiązujących szczepień ochronnych przeciwko gruźlicy; Szczepionka BCG- jest żywą szczepionką bakteryjną. Stosowana w Polsce od ponad 50 lat w Programie Szczepień Ochronnych (PSO). Przeprowadzanie okresowych badań radiologicznych (RTG), czyli prześwietleń klatki piersiowej, pozwalających na wczesne wykrycie zmian w płucach; Leczenie i – w zależności od potrzeb- izolowanie chorych. CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH CHORÓB UKŁADU ODDECHOWEGO Pylice – grupa chorób wywołana długotrwałym działaniem różnego rodzaju pyłów np. pyłu węglowego, bawełnianego, azbestowego. Prowadzą do zmian w tkance płucnej, niewydolności oddechowej. CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH CHORÓB UKŁADU ODDECHOWEGO Alergia – choroba wywoływana różnorodnymi czynnikami – alergenami. W ostrzejszych formach może prowadzić do astmy. CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH CHORÓB UKŁADU ODDECHOWEGO Rozedma płuc – poważna choroba układu oddechowego polegająca na zaniku sprężystości pęcherzyków płucnych i zmniejszeniu powierzchni oddechowej płuc. CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH CHORÓB UKŁADU ODDECHOWEGO Choroby nowotworowe – mogą atakować różne części układu oddechowego. Wywołują zmiany w komórkach. Częste są przeżuty do kolejnych organów ciała. Najczęstsze nowotwory układu oddechowego to: rak płuc, rak jamy ustnej, rak krtani. RAK PŁUC ZDJĘCIE RENTGENOWSKIE RAKA PŁUC WPŁYW PALENIA PAPIEROSÓW NA ZDROWIE CZŁOWIEKA Papierosy to jedyny legalnie sprzedawany środek rakotwórczy. Trzeba mieć świadomość tego, że każdy wypalony papieros przybliża człowieka do śmierci. Każdy papieros skraca życie o 5,5 minuty. 20 papierosów dziennie o ok. 5 lat. 40 sztuk dziennie to życie krótsze o 8 lat. SKŁAD DYMU TYTONIOWEGO SKŁAD DYMU TYTONIOWEGO NAJBARDZIEJ SZKODLIWE SUBSTANCJE WYSTĘPUJĄCE W DYMIE TYTONIOWYM SUBSTANCJE SMOLISTE-powodują powstawanie nowotworów złośliwych. NIKOTYNA-jeden z najsilniejszych związków trujących-obkurcza ściany naczyń krwionośnych, zwiększa ciśnienie krwi, powoduje uzależnienie osób palących. TLENEK WĘGLA (CZAD)-trujący gaz, który łącząc się z hemoglobiną krwinek czerwonych, w znaczny sposób utrudnia transport tlenu do komórek, co negatywnie wpływa na pracę serca i mózgu. CO GROZI PALACZOWI PŁUCA OSOBY NIEPALĄCEJ OSOBY PALĄCEJ PALENIE BIERNE Wdychanie bocznego strumienia dymu tytoniowego (ulatniającego się z papierosa) lub dymu wydychanego przez palaczy, zwiększa ryzyko wystąpienia raka płuc i chorób serca u osób niepalących. Zawiera wiele substancji alergizujących, powodujących łzawienie oczu, podrażnienie błony śluzowej nosa, kaszel, nawracające zakażenia układu oddechowego, a także uczulenia i w konsekwencji astmę. Bierne palenie niesie więc za sobą identyczne skutki zdrowotne, co aktywne palenie papierosów. Nałogowy palacz nie tylko rujnuje swoje zdrowie ale także zdrowie swoich bliskich. PLUSY RZUCENIA PALENIA Zmniejszysz prawdopodobieństwo zachorowania na raka płuc o połowę; Pomożesz sobie w łatwiejszym oddychaniu; Zmniejszysz ilość flegmy w płucach; Obudzisz się bez tego okropnego kaszlu; Zmniejszysz prawdopodobieństwo dostania zawału mięśnia sercowego; Poradzisz sobie lepiej z podbiegnięciem wzdłuż ulicy; Zmniejszysz poziom stresu; Będziesz miał więcej energii i chęci do życia; Przejmiesz kontrolę nad swoim życiem. A WIĘC CO WYBIERASZ? PALENIE? CZY ZDROWIE? BIBLIOGRAFIA 1. 2. 3. 4. 5. 6. Jastrzębska E.: Podręcznik-Bliżej Biologii. Wyd. WSiP. Atlas Anatomiczny. Wyd. Literat. Pyłka-Gutowska E.: Vademecum-Biologia. Wyd. Oświata. Fuerst J.: Vademecum-Biologia. Wyd. Greg. Michajlik A.: Anatomia i fizjologia człowieka. Wyd. PZWL. Szlachetko A., Szlachetko D., Rutkowski P.: Biologia gimnazjum II. Wyd. M. Rożak.