Budowa i funkcja układu oddechowego człowieka
advertisement
KLASA I TEMAT LEKCJI: Budowa i funkcja układu oddechowego człowieka DZIAŁ: Organizm człowieka jako zintegrowana całość – Układ oddechowy 1. Cele edukacyjne a) kształcenia w zakresie wiadomości uczeń: - wylicza w kolejności narządy tworzące układ oddechowy i omawia ich rolę - rozpoznaje na rys. elementy budowy układu oddechowego - wymienia cechy narządów układu oddechowego umoŜliwiające efektywną wymianę gazową - podaje rodzaje pojemności płuc - podaje skład powietrza wdychanego i wydychanego w zakresie umiejętności uczeń: - analizuje przystosowanie w budowie narządów układu oddechowego do pełnionych funkcji - rozpoznaje na rys. elementy budowy układu oddechowego - analizuje działanie układu oddechowego - wyjaśnia istotę oddychania zewnętrznego i wewnętrznego - wskazuje róŜnicę między składem powietrza wdychanego i wydychanego - omawia mechanizm wentylacji płuc - wskazuje róŜnice między rodzajami pojemności płuc - analizuje dane i wyciąga wnioski - wskazuje związek między aktywnością fizyczną a efektywną wymianą gazową b) wychowania w zakresie postaw i przekonań ucznia: - angaŜowanie się w wykonywanie ćwiczeń - współdziałanie podczas pracy w grupie 2. Metody pracy - pogadanka - praca z tekstem - analiza filmu, tekstu, tabeli, rysunków - praca w grupach róŜnym frontem - doświadczenia 3. Środki dydaktyczne - film edukacyjny – „Układ oddechowy” (6 min) - podręcznik - zeszyt ćwiczeń - plansze dydaktyczne - karty pracy - foliogramy i rzutnik foliogramu - lusterko 4. Przebieg lekcji a) faza przygotowawcza: 1. Sprawy organizacyjno-porządkowe. 2. Wprowadzenie do nowego tematu lekcji i podanie celu lekcji. 3. Podanie tematu lekcji – Budowa i funkcja układu oddechowego człowieka. b) faza realizacyjna: 4. Projekcja filmu „Układ oddechowy” (6 min). 5. Podział klasy na 4 grupy i wybór lidera kaŜdej z grup. 6. Przydzielenie zadań grupom, które w oparciu o film i treści w podręczniku str. ………… uzupełniają karty pracy (załączniki 1-4). • Grupa I – elementy układu oddechowego i ich funkcja • Grupa II – mechanizm wentylacji płuc / wdech i wydech • Grupa III – skład powietrza wdychanego i wydychanego / wymiana gazowa • Grupa IV – rodzaje objętości płuc 7. Dokonanie przez liderów grup prezentacji opracowanych zespołowo kart pracy z wykorzystaniem foliogramów; nauczyciel uzupełnia i koryguje wypowiedzi uczniów. 8. Przeprowadzenie doświadczeń wykazujących, Ŝe: a) powietrze wydychane jest wilgotne – poprzez wydychanie powietrza na lusterko b) pojemność Ŝyciowa płuc składa się z pojemności dopełniającej (uzupełniającej), oddechowej i zapasowej – poprzez wykonanie min., max. i normalnego wdechu oraz wydechu c) faza podsumowująca: 9. Sporządzenie w zeszytach notatki wg załącznika 5. 10. Ocenianie pracy uczniów. 11. Zadanie pracy domowej: - dla wszystkich – uzupełnij ćwiczenie 1, 3, 4, 7 str. 31-33 - dla chętnych – uzupełnij ćwiczenie 2, 5, 6 str. 32-33 KARTA PRACY I (załącznik 1) Podręcznik str. 76-77 1. Przedstaw podział układu oddechowego. UKŁAD ODDECHOWY ⁄ \ drogi oddechowe …………………… ■ ……………….. ■ …………………….. ■ ……………….. ■ ………………….. ■ …………………………… ■ ………………. ■ ………………… ■ ………………… 2. Uzupełnij tabelę, wpisując części układu oddechowego, ich cechy charakterystyczne oraz funkcję, w czasie gdy przechodzi przez nie powietrze wdychane. Narząd układu oddechowego Cechy charakterystyczne - obecność włosków i gruczołów śluzowych - silnie unaczyniona błona - …………………………………………………………………. - krótki tunel wyścielony błoną śluzową - …………………………………………………………………. - …………………………………………………………………. - …………………………………………………………………. oskrzela główne - dość długa rura pokryta nabłonkiem walcowatym orzęsionym - …………………………………………………………………. - …………………………………………………………………. - nie mają chrząstek - liczne uwypuklenia jednowarstwowego nabłonka płaskiego - oplecione gęstą siecią naczyń krwionośnych Funkcja - ……………………………………………… - ……………………………………………… - ……………………………………………… -………………………………………………. - uniemoŜliwia przedostanie się pokarmu do dróg oddechowych w czasie przełykania - ……………………………………………… - ……………………………………………… - ……………………………………………… - uniemoŜliwia zapadnięcie się rury i zapewnia jej droŜność - rozdzielenie powietrza w drodze do płuc - ……………………………………………… - ……………………………………………… KARTA PRACY II (załącznik 2) Podręcznik str. 78 1. Uzupełnij poniŜszy tekst, przekreślając nieprawidłowe określenia tak, aby powstał właściwy opis. W czasie wdechu mięśnie międzyŜebrowe zewnętrzne (kurczą się/rozkurczają się), powodując ruch Ŝeber (do góry i na zewnątrz/na dół i do wewnątrz) oraz (kurczy się/rozkurcza się) przepona. W wyniku tego procesu (zmniejsza się/zwiększa się) objętość klatki piersiowej, co powoduje (spadek/wzrost) ciśnienia w płucach, a w konsekwencji napełnienie ich powietrzem. 2. W oparciu o powyŜszy tekst utwórz opis wydechu. …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. Wdech nazywamy aktem czynnym, poniewaŜ zuŜywana jest energia z ATP na skurcz: ……………..……………. i …………………………… Wydech nazywamy aktem ………………………, poniewaŜ ……………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………. KARTA PRACY III (załącznik 3) Podręcznik str. 78-79 1. Na podstawie tabeli porównaj skład powietrza wdychanego z wydychanym. RóŜnice ...................................................................................................................................................................... Podobieństwo ............................................................................................................................................................ Wniosek ..................................................................................................................................................................... 2. Wymiana gazowa zewnętrzna odbywająca się w płucach polega na ………..……………………........................... ……………………………………………………………………………………………………………………………………. Dorysuj kierunki strzałek pęcherzyki płucne tlen --------------------------------------------------- naczynia krwionośne płuc dwutlenek węgla 3. Wymiana gazowa wewnętrzna odbywająca się w komórkach kaŜdej tkanki polega na ……………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………. Dorysuj kierunki strzałek naczynia krwionośne tlen --------------------------------------------------dwutlenek węgla pęcherzyki płucne KARTA PRACY IV (załącznik 4) Podręcznik str. 78-79 1. Dokończ podział rodzajów pojemności płuc. CAŁKOWITA POJEMNOŚĆ PŁUC – …….ml ⁄ ………………………… – ….…ml ■ ………………… -- ….…ml ■ oddechowa – 500 ml \ ………………………… – ….…ml ■ …………………… – ….…ml 2. Zdefiniuj je krótko. - ………………………………………………………………………………………………………………………………… - ………………………………………………………………………………………………………………………………… - ………………………………………………………………………………………………………………………………… - ………………………………………………………………………………………………………………………………… - ………………………………………………………………………………………………………………………………… - ………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. Przyrząd do mierzenia pojemności płuc to ………………………………………………………………….………….. 4. Pojemność Ŝyciową płuc moŜna zwiększyć poprzez: …………………………………………………………………. ZAŁĄCZNIK 5 ZESTAW ZADAŃ – wpisz/wklej do zeszytu 1. Podaj funkcję następujących elementów układu oddechowego: jama nosowa – .......................................................................................................................................................... nagłośnia – ................................................................................................................................................................ krtań – ........................................................................................................................................................................ tchawica – .................................................................................................................................................................. pęcherzyki płucne – ................................................................................................................................................... 2. Uzupełnij tabelę przedstawiającą mechanizm wentylacji płuc. wdech – faza czynna mięśnie międzyŜebrowe zewnętrzne mięśnie międzyŜebrowe wewnętrzne przepona ciśnienie w klatce piersiowej pojemność klatki piersiowej wydech – faza bierna skurcz rozkurcz rozkurcz, podnosi się zwiększa się 3. Istota wymiany gazowej: • zewnętrzna, odbywająca w pęcherzykach płucnych na zasadzie dyfuzji: hemoglobina + tlen → ………………………………….. • wewnętrzna, odbywająca się w komórkach: hemoglobina + CO2 → …………………………………..
