Czy płeć ma znaczenie? Kobieta, mężczyzna i komunikowanie
advertisement
Mgr Iwona Leonowicz-Bukała Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w siedzibą w Rzeszowie Proces przekazywania treści między uczestnikami – nadawcą i odbiorcą – za pomocą znaków (werbalnych i niewerbalnych). Dotyczy porozumiewania się ludzi, poprzez język pisany lub mówiony (temu zwykle towarzyszy język ciała). Wysyłanie komunikatów jest świadome, intencjonalne i celowe. Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w siedzibą w Rzeszowie Ludzie różnią się od siebie w kwestii komunikowania: Mają inne cele komunikacyjne Rozmawiają na inne tematy Mniej lub bardziej skutecznie używają komunikacji niewerbalnej, czyli pozasłownej Inaczej traktują partnerów rozmowy Używają innych słów Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w siedzibą w Rzeszowie Od wykształcenia Od poziomu intelektualnego Od środowiska Od wykonywanej pracy Od indywidualnych cech osobowości Od wychowania Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w siedzibą w Rzeszowie Naukowcy od dawna próbują odpowiedzieć na to pytanie… Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w siedzibą w Rzeszowie Mężczyźni mówią mniej - ich celem jest wywieranie wpływu i ugruntowanie swojej pozycji. Mężczyznom zależy na władzy. Kobiety mówią więcej – ich celem jest nawiązanie łączności. Kobietom zależy na intymności. ALE: w grupie mieszanej (w której są mężczyźni) kobiety mówią mniej. Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w siedzibą w Rzeszowie Ponadto Lakoff twierdziła, że kobiety: częściej przepraszają w trakcie rozmowy (Przepraszam, ale myślę, że…); stosują prośby niebezpośrednie i grzeczne polecenia (Chce mi się pić zamiast Podaj mi wody) zwykle rzadko używają wulgaryzmów i szorstkich słów; są lepszymi słuchaczami (zadają dodatkowe pytania); wykazują w rozmowie niepewność i podporządkowanie się zewnętrznej dominacji (Nie wiem, czy można tak powiedzieć, ale…, Nie znam się na tym, ale…); używają wielu banalnych słów (szczególnie przymiotników, jak cudowny, boski, niesamowity, itp.); bardziej dbają o poprawność języka i wymowy. Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w siedzibą w Rzeszowie Późniejsze badania (K. Dindia, S. Lipsitz Bem) dowiodły, że: Różnice między kobietami i mężczyznami nie są tak duże, jak przypuszczała Lakoff Zarówno część kobiet komunikuje się w sposób typowy dla mężczyzn, jak i część mężczyzn komunikuje się w sposób typowy dla kobiet Dlatego zadano inne pytania: Do jakiego stopnia płeć wpływa na komunikowanie? I co jeszcze ma wpływ? Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w siedzibą w Rzeszowie Płeć biologiczna jest faktem, czymś odgórnie człowiekowi narzuconym. Zgodnie z posiadaną płcią biologiczną dzieci w każdym społeczeństwie wychowywane są odpowiednio do ról społecznych, jakie kobietom i mężczyznom są przypisane. Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w siedzibą w Rzeszowie Płeć ma wpływ na to, jak jesteś wychowywany, a co za tym idzie- na styl konwersacyjny jaki reprezentujesz. Jeśli jesteś dziewczynką – bawisz się lalkami, „w pielęgniarkę” oraz „w dom” – uczysz się współpracy z innymi i troski o nich. Mówisz językiem porozumienia. Jeśli jesteś chłopcem - chodzisz po drzewach, grasz w piłkę, bierzesz udział w rowerowych wyścigach – uczysz się rywalizacji i bycia najlepszym. Mówisz językiem sprawozdania. Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w siedzibą w Rzeszowie Kobiety komunikując się z innymi nastawione są na współpracę, nawiązanie i podtrzymanie więzi, wytworzenie atmosfery intymności, bliskości i wspólnoty. Mężczyźni komunikują się głównie w celach pozyskania lub przekazania informacji oraz potwierdzenia swojego statusu w grupie, potwierdzenia swego – jak najwyższego miejsca w hierarchii. Jednak każda osoba może nabyć styl konwersacji właściwy płci przeciwnej. Mężczyzna może komunikować się jak kobieta, a kobieta – jak mężczyzna. Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w siedzibą w Rzeszowie Można zadać pytanie, czy istnieją różnice w budowie i funkcjach mózgu kobiet i mężczyzn, które mogą wpływać na sposób komunikowania się? 1. Mózg mężczyzn jest większy, ale nie ma to wpływu na inteligencję oraz sposób komunikowania. 2. Faktem jest specjalizacja półkul mózgowych (tzw. lateralizacja) / R. Ornstein Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w siedzibą w Rzeszowie 3. Kobiety mają lepiej rozwiniętą prawą półkulę - intuicyjną, mężczyźni – lewą, logiczną. Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w siedzibą w Rzeszowie Różnice u kobiet i mężczyzn występują na poziomie 1-2%. W badaniach nad komunikacją kobiet i mężczyzn zrezygnowano zatem z mówienia o „różnicach płciowych”. Kategorię „płci biologicznej” (ang. sex) zastąpiono kategorią „rodzaju” – „płci kulturowej/społecznej” (ang. gender). Badania nad płcią kulturową nazywamy gender studies. Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w siedzibą w Rzeszowie Gender to – jak wspomniano – płeć kulturowa. Gender to cechy i zachowania uważane w danej kulturze za odpowiednie dla kobiety i mężczyzny (Rhoda Unger). Gender to etykietka społeczna, która nie odnosi się do fizjologii. Gender to schemat służący społecznej kategoryzacji jednostek (Carolyn Sherif). Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w siedzibą w Rzeszowie gender to stworzone przez społeczeństwo role, zachowania, aktywności i atrybuty jakie dane społeczeństwo uznaje za odpowiednie dla mężczyzn i kobiet. Poczucie przynależności do tych ról płciowych nazywamy tożsamością płciową. Innymi słowy: kobieta i mężczyzna to kategorie płciowości biologicznej (sex), zaś kobiecy i męski – kategorie płci kulturowej/społecznej (gender) Kategorie kobiecości i męskości różnią się w zależności od kultury społeczeństwa Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w siedzibą w Rzeszowie Źródło: www.who.int W koncepcji gender najważniejsze jest to, że różnice między kobietami i mężczyznami są uwarunkowane społecznie, a nie biologicznie. Podłoże różnic wynika z procesu socjalizacji, uczenia się i odmiennych doświadczeń społecznych kobiet i mężczyzn Kobiety i mężczyźni wyrastają w świecie różnych słów i różnych priorytetów. Jeśli dziewczynki są uczone, że mają dbać o innych – będą to robić; jeśli chłopcy są uczeni, że nie wolno im płakać – nie będą tego robić. Te same zależności odnoszą się do komunikacji, która wynika ze stereotypowego obrazu kobiety i mężczyzny. Komunikujesz się tak a nie inaczej, bo uznano, że tak powinieneś/powinnaś komunikować się jako mężczyzna/kobieta. Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w siedzibą w Rzeszowie Deborah Tannen proponuje traktować komunikację między mężczyznami a kobietami jak komunikację międzykulturową, przy założeniu, że uczestnicy nie uświadamiają sobie, iż reprezentują odmienne kultury,…[usiłują] uczciwie ze sobą rozmawiać, lecz czasem wydaje się, że mówią różnymi językami, czy choćby dialektami. Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w siedzibą w Rzeszowie Kobiety Mężczyźni Najważniejsza jest sympatia Najważniejszy jest szacunek Celem jest bliskość Celem jest wysoki status Narzędziem są: Narzędziem są: pytania miłe słowa komplementy zainteresowanie unikanie konfliktu interesujące opowieści anegdoty dowcipy wchodzenie w konflikt Gadatliwe w domu Gadatliwi publicznie Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w siedzibą w Rzeszowie Komunikacja kobiet i mężczyzn różni się. Źródłem tych różnic jest wychowanie, a nie fizjologia. Dlatego kobieta może mówić jak mężczyzna, a mężczyzna jak kobieta. Kobiety zwykle dążą do nawiązania wspólnoty i współpracy, mężczyźni – do konkretnego przekazania informacji oraz potwierdzenia swego statusu. Mężczyźni i kobiety mówią innymi dialektami – dialektami rodzajowymi (Deborah Tannen). Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w siedzibą w Rzeszowie Słownik terminologii medialnej pod red. Walerego Pisarka, Universitas, Kraków 2006. W. Pisarek, Wstęp do nauki o komunikowaniu, WAiP, Warszawa 2008. M. Bugajski, Język w komunikowaniu, PWN, Warszawa 2006. B. Dobek-Ostrowska, Komunikowanie polityczne i publiczne, Warszawa 2007. Linda Brannon, Psychologia rodzaju, GWP, Gdańsk 2002. Em Griffin, Podstawy komunikacji społecznej, GWP, Gdańsk 2003. Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w siedzibą w Rzeszowie Slajdy: 3,9, 10, 20 – ilustracje autorstwa Aleksandry Anzel (zgoda autorki na wykorzystanie) Slajd 4: ilustracja autorstwa Iwony Leonowicz-Bukały Pozostałe ilustracje: clipart programu Microsoft Office - Powerpoint 2007. Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w siedzibą w Rzeszowie
