gospodarowanie zasobami w organizacji

GOSPODAROWANIE ZASOBAMI
MATERIALNYMI W ORGANIZACJI
AGENDA
1. Rodzaje zasobów materialnych w organizacji,
2. Gospodarowanie środkami trwałymi,
3. Gospodarowanie środkami obrotowymi,
4. Gospodarowanie zapasami,
5. Zarządzanie należnościami,
6. Gospodarowanie środkami pieniężnymi
KAPITAŁ JAKO ZASÓB
 Obejmuje posiadane dobra materialne, dobra





niematerialne wykorzystane w produkcji
(usługach) oraz zasoby pieniężne – wszystko to, co
mamy i co jest nam potrzebne żeby funkcjonować;
Można pomnażać;
W rachunkowości – kapitał to inaczej pasywa;
Obecna wartość składnika kapitału = strumień
przyszłych dochodów, jakie można uzyskać dzięki
zastosowaniu tego składnika;
Decyduje o kondycji finansowej przedsiębiorstwa;
Ważne – szybkość ruchu okrężnego kapitału.
ZASOBY
 Wartości niematerialne
 Zapasy;
i prawne;
 Rzeczowe aktywa trwałe:
 Inwestycje
 środki trwałe,
 środki trwałe w budowie,
 zaliczki;
 Należności
długoterminowe;
 Inwestycje
krótkoterminowe
(środki pieniężne);
 Rozliczenia
międzyokresowe
KAPITAŁ TRWAŁY
 Dobra rzeczowe posiadane przez





przedsiębiorstwo (utożsamiany z aktywami);
Maszyny, urządzenia, budynki;
Znaczenie danego elementu kapitału trwałego
zależy od rodzaju przedsiębiorstwa;
Umożliwia tworzenie wartości dodanej w
firmie;
Ma coraz większe znaczenie;
Produktywność majątku trwałego rośnie
szybciej niż ludzkiej pracy.
GRUPY AKTYWÓW TRWAŁYCH
Aktywa to kontrolowane przez jednostkę zasoby
majątkowe o wiarygodnie określonej wartości
powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń, które
spowodują w przyszłości wpływ do jednostki
korzyści ekonomicznych.
 Wartości niematerialne i prawne;
 Rzeczowe aktywa trwałe;
 Należności długoterminowe;
 Inwestycje długoterminowe (finansowy majątek
trwały).
WARTOŚCI NIEMATERIALNE I PRAWNE
 Identyfikowalne, niepieniężne składniki
majątku, nieposiadające substancji fizycznej;
 Podlegają amortyzacji;
 Suma kosztów nabycia: praw majątkowych
(projektów, patentów, licencji, koncesji, praw
autorskich, znaków towarowych);
 Rozliczane w czasie (a nie koszt nabycia) są:
nabyta wartość firmy, koszty zakończonych prac
rozwojowych.
RZECZOWE AKTYWA TRWAŁE
Wartość przyjętych do użytkowania:
1. Środków trwałych (produkcyjne i
nieprodukcyjne);
2. Środków trwałych w budowie obejmujących
przyszłe środki trwałe oraz wszystkie koszty
związane z budową, montażem, ulepszaniem;
3. Zaliczek na środki trwałe w budowie –
obejmują środki finansowe, które mają być
przeznaczone na inwestycje.
ŚRODKI TRWAŁE
Wykorzystywane przez okres dłuższy niż rok;
Na własne potrzeby przedsiębiorstwa;
Muszą być kompletne i zdatne do użytku;
Cecha - kapitałochłonność i odroczone
„owocowanie”;
 Cel - jak najmniejsze zużycie przy określonym
efekcie zwiększenia produkcji, obniżenie
kosztów własnych;
 Należą do nich: grunty, budowle, maszyny,
urządzenia, środki transportu, nawierzchnie
dróg, lokale;
 Techniczne uzbrojenie pracy.




REMONTOWAĆ CZY KUPOWAĆ?
C  K  Pn  tr ( Kr  Kn) ,
gdzie:
C – cena nowej maszyny,
K – planowany koszt remontu kapitalnego,
Pn – produkcja uzyskana za pomocą nowej maszyny w
ciągu roku,
tr – długość cyklu remontowego wyremontowanej
maszyny,
Kr – koszty eksploatacji na jednostkę produktu przy
zastosowania wyremontowanego środka trwałego,
Kn – koszty eksploatacji przypadające na jednostkę
produktu wytworzonego przy zastosowaniu nowego
środka trwałego.
LEASING
 Forma finansowania inwestycji – bez zakupu;
 Forma kredytu rzeczowego;
 Umowa prawa cywilnego;
 Właścicielem pozostaje leasingodawca.
LEASING OPERACYJNY
 Umowa krótkoterminowa;
 Dobra szybko tracące na wartości;
 Leasingodawca wpisuje w swojej ewidencji i
amortyzuje;
 Korzystający dba o należyty stan przedmiotu;
 Kupno na koniec nie jest regułą;
 W przypadku kupna sporządzana jest
tradycyjna umowa kupna-sprzedaży.
LEASING FINANSOWY
 Na długi okres – na ogół cały okres używalności;
 Zawsze występuje opcja zakupu po ostatniej
racie;
 Księguje korzystający i on amortyzuje.
NALEŻNOŚCI DŁUGOTERMINOWE
 Termin realizacji jest dłuższy niż 1 rok;
 Nie zalicza się do nich należności z tytułu
dostaw i usług – zawsze są traktowane jako
krótkookresowe (składniki aktywów
obrotowych).
INWESTYCJE DŁUGOTERMINOWE
 Nabyte w celu osiągnięcia korzyści
ekonomicznych ze wzrostu ich wartości,
uzyskania z nich przychodów w formie: odsetek,
dywidend, papierów długookresowych;
 Nie podlegają amortyzacji;
 O wyborze charakteru inwestycji decyduje zysk
i ryzyko.
ZUŻYCIE ŚRODKÓW TRWAŁYCH
fizyczne
moralne
odwracalne
produkcyjne
nieprodukcyjne
nieodwracalne
AMORTYZACJA
 Zużycie prowadzi do obniżenia wartości zasobów





majątkowych– dekapitalizacji;
Celem jest odtworzenie składników majątku,
które podlegają zużyciu;
Jest kosztem wyrażającym kwotę o jaką
zmniejszyła się wartość środka trwałego
zaangażowanego w proces wytwórczy;
Jednocześnie gromadzi się środki na funduszu
amortyzacyjnym – z przychodów ze sprzedaży
produktów;
Mimo że jest kosztem nie zmniejsza sumy
środków finansowych;
Jako koszt zmniejsza podstawę opodatkowania.
FUNKCJE AMORTYZACJI
 Przenoszenie wartości - przeniesienie
równowartości zużytego majątku trwałego do
kosztów produkcji;
 Odtworzeniowa – pozwala gromadzić środki
(pieniężne odpowiedniki) na odtworzenie
środków trwałych;
 Umorzeniowa – jest miernikiem wartości
przenoszonej przez środki trwałe na produkt –
zakłada się, że dzięki zużywaniu możemy więcej
/ lepiej produkować.
AKTYWA OBROTOWE
 Angażowane przez krótki czas – do 1 roku;
 Nie posiadają ustawowo określonej wartości;
 Nie są przeznaczone do procesu produkcyjnego;
 W ramach ruchu okrężnego kapitału
przechodzą przez fazę zaopatrzenia, produkcji
i zbytu.
Produkcja
w toku
Materiały
Półfabrykaty
Ruch aktywów
obrotowych w
przedsiębiorstwie
Środki
pieniężne
Wyroby
gotowe
Należności
Źródło: Białasiewicz, M., Marek, S. (2011). Podstawy nauki o organizacji . Warszawa: Wydawnictwo PWE
GRUPY AKTYWÓW OBROTOWYCH
 Zapasy (w tym: materiały, półprodukty i
produkty w toku, produkty gotowe, towary,
zaliczki na dostawy);
 Należności krótkoterminowe (m.in. od
odbiorców, od pracowników, publicznoprawne);
 Inwestycje krótkoterminowe (środki pieniężne,
krótkoterminowe papiery wartościowe, akcje);
 Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe.
GOSPODAROWANIE
 Efektywne wykorzystanie składników;
 Odpowiednia wielkość i struktura dostosowana
do potrzeb i zadań przedsiębiorstwa;
 Najbardziej problematyczne – zapasy,
należności i środki pieniężne.
 http://stat.gov.pl/obszarytematyczne/podmioty-gospodarcze-wynikifinansowe/przedsiebiorstwaniefinansowe/wyniki-finansowe-podmiotowgospodarczych-i-vi-2015,11,13.html
ZAPASY
 Zabezpieczenie przebiegu realizowanych





procesów;
Wartość surowców i materiałów w magazynach,
produkcji w toku, produktów gotowych,
zapłaconych zaliczek na poczet przyszłych
dostaw;
Idealny stan – bez zapasów;
Najniższa płynność spośród aktywów
obrotowych;
Zapasy rodzą koszty;
Udział zapasów w aktywach lub w aktywach
obrotowych:
zapasy / aktywa ogółem (lub obrotowe) *100
ZARZĄDZANIE NALEŻNOŚCIAMI
 Wartość sprzedanych produktów gotowych, usług,
towarów, za które jeszcze nie otrzymano zapłaty;
 Należności krótkoterminowe – kwoty należne z
różnych tytułów od jednostek z terminem zapłaty
nieprzekraczającym 12 miesięcy;
 Podstawowa zasada – minimalizacja;
 Przeciętny stan należności = (stan należności na
początku okresu obliczeniowego + stan należności
na końcu tego okresu):2;
 Udział należności w strukturze majątkowej:
(Należności /aktywa ogółem lub aktywa bieżące)*100
(Należności trudno ściągalne / należności)*100.
POLITYKA KREDYTOWA
 Kredyt manipulacyjny – kilkudniowe doręczenie
–bez dodatkowych kosztów dla kupującego;
 Kredyt handlowy – celowe finansowanie
zapasów odbiorcy – 30, 45, 60 dni;
 Warunkiem kredytowania jest ustalenie
zdolności kredytowej odbiorcy, okresu
kredytowania, co robić w przypadku opóźnień
itp.;
 Ile kredytować? – jeśli za dużo – wirtualny zysk,
jeśli za mało – zmniejszamy sobie przychód ze
sprzedaży, mała konkurencyjność na rynku
ŚRODKI PIENIĘŻNE
 Gotówka w kasie, na rachunkach bankowych;
 Krótkoterminowe papiery wartościowe, które
mogą zastępować gotówkę;
 Środki pieniężne i inwestycje krótkoterminowe
są uznawane za najbardziej płynne aktywa
obrotowe;
 Wielkość – żeby nie utrudniały prowadzenia
przedsiębiorstwa, nie zmniejszały zyskowności
(gotówka w kasie nie przynosi żadnych
dochodów)
GOTÓWKA
 Skracanie czasu obiegu gotówki, płynność;
 Regulowanie zobowiązań w terminie (nie przed
czasem);
 Lokowanie nadwyżek gotówki (maksymalizacja
zysku z tytułu lokaty nadwyżki gotówki w
papierach wartościowych, ale gotówka także na
działalność bieżącą);
 Wybór najtańszych sposobów pozyskiwania
brakującej gotówki.
ILE GOTÓWKI?
(w stabilnym otoczeniu)
2 T  F
Z
i
gdzie:
T – suma pieniędzy pokrywająca całkowite
zapotrzebowanie gotówkowe w badanym
okresie,
F – jednostkowy stały koszt transakcyjny,
związany z przekształceniem papierów
wartościowych w gotówkę (np. prowizja
maklerska),
i – aktualna stopa procentowa od
krótkoterminowych papierów wartościowych.
DEFICYT GOTÓWKI TO:
 Wyzbywanie się rentownych części





przedsiębiorstwa;
Wyprzedaż majątku przedsiębiorstwa, często po
zaniżonych stawkach;
Zaciąganie drogich kredytów;
Redukcja wynagrodzeń;
Ograniczenie dywidend;
Niezdolność do podjęcia rentownych projektów
inwestycyjnych.
Jakie składniki
 Rzeczowych aktywów trwałych;
 Wartości niematerialnych i prawnych;
 Zapasów;
Pojawią się w następujących organizacjach:
1. Biblioteka publiczna;
2. Fabryka odzieży;
3. Sklep ogrodniczy;
4. Dyskoteka;
5. Galeria sztuki?