Pytania na egzamin 2015

Zestaw zagadnień egzaminacyjnych
dla II roku kierunku OCHRONA ŚRODOWISKA
z przedmiotu Ekologia i ochrona przyrody
Ekologia - definicja, powiązania z innymi naukami.
Czynniki ograniczające rozwój organizmów.
Pojęcie niszy ekologicznej.
Scharakteryzuj higrofity i hydrofity.
Charakterystyka kserofitów.
Epifity i pnącza – charakterystyka.
Podaj i scharakteryzuj poznane grupy roślin wydzielane ze względu na sposób odżywiania i skład
chemiczny gleby.
8. Mechanizmy termoregulacji u zwierząt.
9. Prawo minimum Liebiga i prawo tolerancji Shelforda.
10. Tolerancja organizmów żywych na czynniki ekologiczne; stenotypowość i eurytypowość.
11. Bioindykacja – zasady, zalety, systemy stosowane w praktyce do oceny powietrza, wody i
powierzchni ziemi.
12. Typologiczny podział siedlisk. Wymienić i scharakteryzować.
13. Siedlisko bagienne. Typy torfowisk.
14. Sposoby określania liczebności i zagęszczenia w populacjach.
15. Struktura przestrzenna populacji. Współczynnik dyspersji.
16. Struktura wiekowa populacji. Struktura płciowa.
17. Struktura socjalna populacji.
18. Rozrodczość – definicja i wskaźniki.
19. Śmiertelność – sposoby określania i czynniki wpływające na zjawisko śmiertelności.
20. Strategie życiowe.
21. Gradacje (przyczyny, przebieg).
22. Migracje. Inwazje.
23. Typy wzrostu populacji.
24. Fazy dynamiki populacji.
25. Kryteria wyróżniania biocenoz.
26. Zależności biocenotyczne – wymień i zdefiniuj najważniejsze rodzaje zależności
antagonistycznych i nieantagonistycznych pomiędzy populacjami.
27. Konkurencja – zasady, typy, możliwe efekty.
28. Dominacja, frekwencja, współczynnik znaczenia ekologicznego.
29. Drapieżnictwo i pasożytnictwo – definicja, zasady. Omów przystosowania drapieżców i ofiar.
30. Wskaźniki biocenotyczne – parametry charakteryzujące biocenozę.
31. Czynniki wpływające na zróżnicowanie różnorodności gatunkowej w przestrzeni.
32. Jakie zagrożenia niesie z sobą spadek bioróżnorodności w Przyrodzie.
33. Składowe różnorodności gatunkowej (poziomy i skale).
34. Wskaźniki określające różnorodność biocenoz.
35. Zmiany liczby gatunków w historii biosfery. Przyczyny spadku bioróżnorodności.
36. Synantropizacja ekosystemów. Grupy roślin synantropijnych.
37. Sukcesja – typy i etapy sukcesji.
38. Przebieg sukcesji na zarastających polach w Polsce.
39. Produkcja pierwotna najważniejszych ekosystemów na świecie.
40. Wydajności ekologiczne (asymilacji, konsumpcji i produkcji).
41. Bilans energetyczny autotrofów i heterotrofów.
42. Typy łańcuchów pokarmowych.
43. Przepływ energii przez łańcuchy pokarmowe ekosystemów lądowych (łąka, las) i wodnych
(jezioro).
44. Promieniowanie słoneczne i jego wykorzystanie w produkcji ekosystemu, czynniki różnicujące.
45. Biomanipulacje – zasada, rodzaje, zastosowanie w praktyce.
46. Bioakumulacja – definicja, przykłady spotykane w środowisku.
47. Bioremediacje – typy technologii stosowanych w praktyce.
48. Typy produkcji ekosystemów (brutto, netto, pierwotna, wtórna).
49. Bilans energetyczny heterotrofów.
50. Definicja i geneza biomów Ziemi i ich geograficzne rozmieszczenie.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
51. Lasy liściaste jako biom formacji roślinnej, rozmieszczenie, obszar, zróżnicowanie fito- i
zoologiczne.
52. Dżungla tropikalna jako biom formacji leśnej, rozmieszczenie, obszar, specyfika warunków
siedliskowych, zróżnicowanie gatunkowe.
53. Stepy, lasostepy i sawanny jako biomy, rozmieszczenie, obszar, zróżnicowanie warunki
siedliskowe.
54. Specyficzne cechy środowiska wodnego. Porównanie warunków w środowisku morskim i
słodkowodnym.
55. Grupy ekologiczne organizmów wodnych.
56. Sukcesja ekosystemów wodnych. Mechanizm eutrofizacji wód.
57. Typy troficzne ekosystemów wodnych.
58. Typy miktyczne ekosystemów wodnych.
59. Ekosystem leśny – struktura i funkcje.
60. Specyfika funkcjonowania agroekosytemów.
61. Unikatowe krajobrazy Polski na tle Europy.
62. Krajobraz pobrzeża południowo-bałtyckiego.
63. Krajobraz pojezierza południowo- i wschodnio-bałtyckiego.
64. Krajobraz rozległych nizin Polski.
65. Krajobraz wyżyn Polski.
66. Krajobraz górski Polski.
67. Rozwój ochrony przyrody, jej twórcy, zakres i związki z innymi naukami.
68. Akty prawne dotyczące ochrony przyrody w Polsce.
69. Prawno-organizacyjne podstawy ochrony przyrody w świecie (Światowa Karta Przyrody,
ważniejsze konwencje i ustawy).
70. IUCN – działalność, komisje, priorytety.
71. WWF – działalność, osiągnięcia.
72. UNESCO MaB i Program Światowego Dziedzictwa – opisać działalność, wymienić jakie są na
terenie Polski.
73. EEA – opisać działalność, struktura.
74. Greenpeace – działalność, osiągnięcia.
75. Birdlife International - działalność.
76. Inne inicjatywy międzynarodowe z zakresu ochrony przyrody – ProGeo, Stowarzyszenie Przyjaciół
Ziemi, Młodzież a Środowisko Europy, Młodzieżowa Akcja Leśna.
77. Struktura organizacyjna ochrony przyrody w Polsce – zadania poszczególnych organów
administracyjnych.
78. Organy doradcze i opiniodawcze w ochronie przyrody w Polsce.
79. Przestrzenne formy ochrony przyrody w Polsce.
80. Wymienić wszystkie parki narodowe w Polsce i opisać ich status międzynarodowy, omówić
wybrany.
81. Indywidualne formy ochrony zasobów przyrody.
82. Ochrona gatunkowa roślin i grzybów (podstawa prawna, ochrona całkowita i częściowa, zakazy dla
roślin i grzybów objętych ochroną ścisłą, przykładowe gatunki).
83. Ochrona gatunkowa zwierząt (podstawa prawna, ochrona całkowita, zakazy dla zwierząt objętych
ochroną ścisła, przykładowe gatunki).
84. Czerwone księgi i listy roślin wymarłych i zagrożonych (przyczyny wymierania, działy i kategorie
zagrożeń, przykładowe gatunków).
85. Czerwone księgi i listy zwierząt wymarłych i zagrożonych (przyczyny wymierania, działy i
kategorie zagrożeń, przykładowe gatunków).
86. Międzynarodowa klasyfikacja obszarów chronionych wg IUCN.
87. Ważniejsze współczesne inicjatywy sozologiczne w Polsce (np. Porozumienie Włodawskie,
Zielone Płuca Polski, Karpaty Wschodnie, Bałtyckie Forum Ekologiczne).
88. Najważniejsze programy ochrony przyrody IUCN.
89. Ochrona przyrody w Unii Europejskiej – podstawy prawne, sieć obszarów Natura 2000.
90. Systemy sieciowe obszarów chronionych – Eeconet, Emerald, Bałtyckki System Obszarów
Chronionych, PAN Parks.
91. Opisać Europejski Program ochrony przyrody CORINE (Land cover, Biotopes).
92. Zagrożenia dla parków narodowych – rodzaje zagrożeń (wewnętrzne i zewnętrzne), skala
oddziaływania, przykłady, możliwości przeciwdziałania.
93. Strefa ochronna – rodzaje i funkcje.
94. Scharakteryzuj (walory, zagrożenia) wybrane trzy Parki Krajobrazowe w Wielkopolsce.
95. Plan ochrony jako narzędzie skutecznej ochrony przyrody – podstawy prawne, rodzaje planów,
cele i ogólne zasady sporządzania, elementy składowe.
96. Ochrona in situ i ex situ – objaśnić pojęcia, omówić zasady i podać przykłady.
97. Wielkopolski Park Narodowy – data powołania, aktualny obszar, walory przyrodnicze, cele
ochronne, zagrożenia i problemy związane z realizacją ochrony przyrody.
Poznań, dnia 23 maja 2015 r.