Wirusy komputerowe często rozprzestrzeniają się poprzez zarażone

Wirusy - definicja
 Wirus (z łacińskiego "virus”- trucizna) jest elementem,
który potrafi zainfekować jakiś organizm i spowodować
niepowetowane straty.
 Wirusy komputerowe to niewielkie programy, często
napisane przez bardzo dobrych programistów, które
przedostają się do komputera użytkownika, znajdują
program – nosiciela, replikują się, a potem
rozpoczynają destrukcyjną działalność w systemie
komputerowym.
Wirusy - rozprzestrzenianie
Wirusy komputerowe często rozprzestrzeniają się
poprzez zarażone nośniki (np. dyskietki, pamięci USB),
jednak prawdziwym polem do popisu dla ich twórców
od wielu lat stał się Internet. Twórcami wirusów
najczęściej są anonimowi programiści, często
używający pseudonimów. Nie wiadomo, co takiego
zabawnego może być w niszczeniu danych innych
użytkowników, ale widocznie coś jest skoro liczba
wirusów wciąż rośnie.
Wirusy - rozprzestrzenianie
Istnieje wiele programów umożliwiających stworzenie własnego wirusa,
nawet bez znajomości systemu czy mechanizmów wykorzystywanych
przez wirusy. Można te programy bez problemu znaleźć w Internecie.
Korzystają z gotowych modułów w asemblerze i umożliwiają stworzenie
wirusa o zadanych parametrach wybieranych zwykle przy pomocy
przyjaznego użytkownikowi menu. Można w nim określić zakres
infekowanych obiektów oraz rodzaj efektów które ma on wywoływać.
Oprócz kodu wynikowego wirusa, generatory tworzą także źródła w
asemblerze, co umożliwia zainteresowanemu pisaniem wirusów
użytkownikowi dokształcenie się w tej dziedzinie.
Najbardziej znane generatory wirusów to:
 IVP – Instant Virus Production Kit
 VCL – Virus Construction Laboratory
 PS-MPC – Phalcon-Skism Mass Produced Code Generator
 G2 – G Squared
 NRLG – Nuke Randomic Life Generator
Wirusy - działanie
Wirusy komputerowe działają na wielu płaszczyznach, dlatego często nie jest łatwo
je zaszufladkować czy dokonać ich klasyfikacji. W wyniku niszczycielskiej
działalności wirusów dochodzi do:
 zarażania i niszczenia sektorów dysków; niestety jest to proces dość
powolny i początkowo niezauważalny; często, kiedy działanie wirusa zaczyna
być widoczne, jest już zniszczone tak dużo danych, że ich odzyskanie nastręcza
wiele trudności ,
 uszkadzania logicznej konstrukcji zbiorów, które mogą prowadzić do
różnych nieporozumień na gruncie wyszukiwania zbiorów na dysku - również i
ten rodzaj działalności wirusa jest ciężki do zauważenia na początku ,
 niszczenia tablic alokacji plików, przez co niemożliwe jest odnalezienie
plików na dysku, mimo, że fizycznie się one nadal tam znajdują i to nie
uszkodzone ,
 wykonania częściowego lub pełnego formatowania dysków, przez co traci
się większość informacji potrzebnych do prawidłowego działania systemu ,
 spowolnienie pracy całego komputera wskutek zajmowania czasu
procesora oraz pamięci,
 zniekształcania wyświetlanego na ekranie obrazu,
 fizycznego uszkadzania kart rozszerzeń, procesora, pamięci, a także
urządzeń peryferyjnych jak monitor, drukarka czy napędy dysków CD
Wirusy – klasyfikacja
Istnieje wiele różnych rodzajów klasyfikacji wirusów, zwykle ze względu na daną cechę
wirusa. Można na przykład podzielić wirusy ze względu na sposób przenoszenia się,
lub ze względu na to, jak bardzo destrukcyjne jest ich działanie w systemie
komputerowym.
Podział ze względu na sposób przenoszenia się:
 wirusy tak zwane plikowe, których kod dopisuje się wewnątrz kodu programów
wykonywalnych, systemowych czy bibliotek dynamicznych
 wirusy skryptowe korzystają z funkcji skryptów VBScript i JavaScript w celu
wdarcia się do systemu ofiary,
 wirusy plików wsadowych,
 makrowirusy, wirusy przenoszone w tak zwanych makrach, czyli elementach
aktywnych tworzonych przez aplikacje biurowe, takie jak MS Word czy Excel,
 wirusy sieciowe, czyli przenoszące się poprzez sieć komputerową, najczęściej
grasujące w Internecie, które przedostają się do komputerów użytkownikach w
załącznikach do poczty elektronicznej.
Wirusy – klasyfikacja
Podział ze względu na szkodliwość:
 wirusy-zabawki, niegroźne aplikacje, które stroją sobie żarty z użytkowników
poprzez puszczanie w głośnikach głupawej muzyczki, wyświetlanie obraźliwych
komunikatów czy też na przykład wysuwanie i wsuwanie tacki napędu CD,
 wirusy, które niszczą zawartość ważnych dla użytkownika dokumentów,
 wirusy, które potrafią skutecznie zniszczyć wszystkie dane na komputerze;
uszkadzają one nie tylko dane, ale często system operacyjny,
 wirusy rozsyłające spam,
 wyłączające komputer,
 dokonujące ataków na serwery internetowe,
 tworzące botnet,
 wirusy, które kradną dane (hasła, dane osobowe, numery kart płatniczych),
 wirusy BIOS-u, które niszczą programy BIOS-u potrzebne do obsługi wszelkich
urządzeń zestawu komputerowego,
 wirusy zdolne w sposób trwały uszkodzić komputer fizycznie,
Wirusy – klasyfikacja
Inny podział ze względu na sposób infekcji:
 Wirusy pasożytnicze, zwane także plikowymi. Są to wirusy, które dokonują
infekcji plików wykonywalnych. Działają one w ten sposób, że dopisują swój kod do
kodu programu, dzięki czemu po jego uruchomieniu uruchamiane są też i one. Kod
ten najczęściej dopisywany jest na końcu pliku, jednak istnieją wirusy, które
dopisują się na początku lub w środku pliku.
 Wirusy sektora startowego dysku. Wirusy tego typu są bardzo niebezpieczne dla
naszego komputera. Ich sposób działania jest prosty. Wirus sytuuje się w sektorze
startowym dysku, a kod, który tam się znajdował, przenosi w inne miejsce dysku.
Kiedy z takiego zainfekowanego dysku chcemy dokonać rozruchu systemu, wirus
rezydujący w rekordzie rozruchowym zostaje uaktywniony. Następnie wirus
wczytuje system operacyjny jak gdyby nigdy nic, po to, aby nie dać użytkownikowi
podstaw do żadnych podejrzeń.
 Wirusy hybrydowe. Łączą one w sobie różne cechy innych typów wirusów.
Najczęściej są to wirusy jednocześnie niszczące pliki i sytuujące się w sektorze
startowym. Wirusów tego typu jest bardzo dużo i często są ciężkie do zwalczenia w
systemie.
 Wirusy polimorficzne. Są to najgroźniejsze wirusy, ponieważ bardzo ciężko jest
programom antywirusowym je rozpoznać i zneutralizować. Kod wirusów
polimorficznych jest zaszyfrowany, przez co każda kopia wirusa może przybierać
inną postać. Często szyfrowane są także same procedury szyfrujące, przez co bardzo
ciężko jest w ogóle rozpoznać, że dany fragment kodu jest rzeczywiście wirusem.
Wirusy – klasyfikacja
Podział ze względu na sposób, w jaki działają po uruchomieniu:
 Wirusy nierezydentne, są to programy dość proste, dlatego też mnożą się jak
grzyby po deszczu, pisane przez początkujących hakerów. Wirusy te potrafią działać
tylko wówczas, kiedy w pamięci przebywa zainfekowany przez nie plik, a po
zakończeniu jego działania wraz z nim są odsyłane z pamięci i nie pozostają w niej.
 Wirusy rezydentne, po uruchomieniu zainfekowanego pliku wirusy rezydentne
pozostają w pamięci operacyjnej i przez cały czas mogą w niej rezydować, od czasu
do czasu prosząc o czas procesora i wykonując swój kod. Dzięki temu nie są
ograniczone przez czas działania zainfekowanej aplikacji . Wirusy rezydentne
można podzielić na szybkie infektory oraz wolne infektory.
Wirusy – języki programowania
Do napisania prostego wirusa wystarczy znajomość dowolnego
popularnego języka programowania, takiego jak Pascal czy Język C.
Najwięcej wirusów pisanych jest jednak w czystym asemblerze.
Spowodowane jest to głównie zwięzłością kodu generowanego przez ten
język. Kod programu, który z punktu widzenia użytkownika nie robi nic, w
językach wysokiego poziomu zajmie od kilkuset bajtów do nawet
kilkuset kilobajtów.
Makrowirusy
Makrowirusy nie zarażają programów, lecz dokonują destrukcji
dzięki wykonywaniu swojego kodu zapisanego w plikach dokumentów Microsoft
Office (doc, xls).
W programie Microsoft Word jest to język WordBasic, a w programie Microsoft
Excel jest to Visual Basic for Applications. Są to wirusy bardzo łatwo wykrywalne,
a ponadto ich działanie może zostać zablokowane przez macierzyste aplikacje.
Od chwili, gdy aplikacje Microsoft Office ostrzegają o istnieniu makr, wirusy tego
typu nie są bardzo groźne, nie powstają także nowe.
Wirusy tego typu mogą działać w programach Microsoft Office w środowisku
Macintosh, pojawiały się jeszcze w pierwszych latach XXI wieku, ale nie były
szczególnie groźne ani powszechne.
Inne programy o działaniu destrukcyjnym







Obok powyżej opisanych rodzajów wirusów, istnieje szereg
programów, które często uważane są za wirusy, lecz nimi nie są,
gdyż ich sposób działania jest niezgodny z definicją wirusa.
Owszem, ich działanie jest szkodliwe dla użytkownika systemu,
lecz programy te nie doczepiają się do innych plików. Są to:
robaki,
trojany,
zakraplacze,
bomby logiczne,
króliki (bakterie),
fałszywki,
programy szpiegujące (spyware).
Programy antywirusowe
Program antywirusowy (antywirus) – program komputerowy, którego celem jest
wykrywanie, zwalczanie, usuwanie i zabezpieczanie systemu przed wirusami
komputerowymi, a często także naprawianie w miarę możliwości uszkodzeń
wywołanych infekcją wirusową.
Współcześnie najczęściej jest to pakiet programów chroniących komputer przed różnego
typu zagrożeniami.
Jaki program antywirusowy?
Istnieje wiele różnych programów antywirusowych. Część z nich jest darmowa, niektóre są płatne.
Kilka z nich jest darmowych pod warunkiem wykorzystywania ich wyłącznie do celów
prywatnych.
Poniżej znajdziesz kilka wybranych firm produkujących płatne, komercyjne oprogramowanie
antywirusowe:
- F-Secure
- Kaspersky
- McAfee
- Norton Antywirus firmy Symantec
- Trend-Micro.
- NOD32 firmy Eset
Jeśli korzystasz z komputera prywatnie i nie chcesz kupować takiego programu, możesz
skorzystać z darmowych rozwiązań:
- Grisoft AVG Anti-Virus
- AntiVir
- ALWIL Avast
- ClamWin
- Skanery On-line (np. mks, nod32, kaspersky)
Programy antywirusowe
Najbardziej znane programy antywirusowe to:
AVAST! produkcji firmy ALWIL Software
AntiVir Personal Edition produkcji firmy H BEDV Datentechnik
AVG produkcji firmy Grisoft
Dr. Web produkcji firmy DialogueScience Ltd.
Clam AV na licencji GNU GPL
Kaspersky Anti-Virus produkcji firmy Kaspersky Lab
Mks_Vir produkcji firmy MKS
McAfee Virus Scan produkcji firmy Network Associates
Norman Virus Control produkcji firmy Norman ASA
NOD32 produkcji firmy Eset
Norton Antivirus produkcji firmy Symantec
Panda Antivirus produkcji firmy Panda Software
Open AntiVirus na licencji GNU GPL
PC-Cillin produkcji firmy Trend Micro
Moduły programów
antywirusowych
 Skanery to najstarszy i najprostszy sposób ochrony antywirusowej. Ich działanie polega
na wyszukiwaniu określonej sekwencji bajtów w ciągu danych. W większości wirusów
można wyróżnić unikalną sekwencję bajtów, tzw. sygnaturę, dzięki której możliwe jest
odnalezienie wirusa w pamięci lub w zarażonej ofierze. Skuteczność skanera
antywirusowego zależy od tego, jak bardzo charakterystyczna jest dana sekwencja.
Najlepiej, jeżeli wirus zawiera w sobie jakiś bardzo specyficzny napis lub ciąg bajtów.
 Monitor to program antywirusowy zainstalowany jako TSR (ang. Terminate but Stay
Resident) lub sterownik SYS, który – poprzez monitorowanie odpowiednich funkcji
powłoki i BIOS – pozwala na wykrywanie wszystkich wykonywanych za pomocą tych
funkcji odwołań do dysków. To, czy monitor będzie działał prawidłowo zależy często od
momentu, w którym przejął on kontrolę nad systemem (przed działaniem wirusa, czy już
po) oraz od tego, jak głęboko wnika on w system operacyjny.
Moduły programów
antywirusowych
 Szczepionki są to programy skierowane przeciwko konkretnym wirusom. Na podstawie
posiadanego czy wykrytego egzemplarza wirusa można, po odpowiedniej analizie jego
kodu, zdefiniować tzw. sygnatury, na podstawie których wykrywa się kolejne kopie
wirusa w systemie. Dokładna analiza kodu wirusa pozwala niekiedy odnaleźć w nim
oryginalne wartości pewnych parametrów, które mogą posłużyć do wyleczenia plików.
Większość z istniejących szczepionek to rozbudowane programy, które potrafią wykryć i
usunąć kilka tysięcy określonych wirusów.
 Programy autoweryfikujące programy te służą do sprawdzania czy dany program nie
został w jakiś sposób zmieniony przez wirusa. Sprawdzanie to jest możliwe poprzez
dodanie do wskazanego pliku określonego, krótkiego programu. Dodawany kod dopisuje
się do pliku wykorzystując te same mechanizmy co wirusy, i pozwala on na
autoweryfikację, czyli automatyczne sprawdzanie czy dany program nie został
zmodyfikowany.
Moduły programów antywirusowych
 Programy zliczające sumy kontrolne działanie tego typu programów polega na
obliczaniu odpowiednich sum kontrolnych dla żądanego pliku lub plików. Zliczane sumy
kontrolne są przechowywane w osobnych plikach, tworzonych po pierwszym
uruchomieniu programu. Jeżeli pliki te istniały już wcześniej, program antywirusowy
wykorzystuje dane w nich zawarte aby porównać bieżąco wyliczoną sumę, z sumą
poprzednio zachowaną w pliku.
 Skanery antywirusowe on-line (moduł programu antywirusowego, za pomocą
którego komputer sprawdza określony przez użytkownika plik lub obszar na dysku
twardym, dyskietce czy płycie. Po zakończeniu pracy skaner informuje o liczbie
znalezionych wirusów i o tym, ile z nich udało mu się skutecznie usunąć). Aby
zastosować skaner trzeba posłużyć się przeglądarką internetową.
Jak zminimalizować ryzyko zarażenia
Na koniec kilka rad, które pozwolą Ci uniknąć zagrożeń ze strony wirusów:
 nie otwieraj żadnych plików (załączników) z poczty elektronicznej od osób, których nie
znasz;
 włącz opcję „ochrona makr” w programach Microsoft Word, czy Microsoft Excel,
 używaj tylko jednego programu antywirusowego,
 korzystaj często z aktualizacji on-line swojego programu antywirusowego (w niektórych
programach możliwe jest włączenie opcji ich samodzielnej aktualizacji);
 lepszym rozwiązaniem jest posiadanie programu antywirusowego zainstalowanego na
stałe w komputerze niż regularne korzystanie z darmowych skanerów on-line,
 regularnie twórz kopie zapasowe dla najważniejszych plików, programów bądź
dokumentów,
 dbaj o aktualizację systemu operacyjnego,
 jeśli na komputerze pracuje kilka osób, postaraj się stworzyć dla każdej z nich oddzielny
profil użytkownika – nie nadawaj pochopnie uprawnień administratora systemu,
 uruchom blokadę antywirusową w opcjach BIOSu,
 korzystaj z firewall’a – unikniesz wielu zagrożeń płynących z sieci.
KONIEC
Dziękuję za uwagę.
Źródła
 http://pl.wikipedia.org/
 http://www.bezpytan.pl/
 www.bryk.pl/teksty/liceum/pozostałe/informatyka/15883-wirusy_
komputerowe.html
 http://www.aimt.alpha.pl/index.php?p=1_5