Zestaw 4

Klasa III
Zadanie 1. (0-1)
Który zestaw nazw roślin pozwala wnioskować, że dotyczy on lasu mieszanego.
A. Graby, dęby, leszczyny.
B. Świerki, sosny, jodły.
C. Sosny, dęby, leszczyny.
D. Lipy, jarzębiny, akacje.
Zadanie 2. (0-2)
Często słyszymy, Że domy powinny być zbudowane z materiałów zapewniających dobrą
izolację cieplną. Wybierz spośród poniższych odpowiedzi uczniowskich dwa różne
argumenty potwierdzające tezę, Że takie domy służą ochronie środowiska. Napisz
numery wybranych zdań.
1. Mniej płaci się za energię elektryczną i gaz.
2. Takie domy emitują mniej ciepła, więc zmniejsza się efekt cieplarniany.
3. Oszczędza się paliwa kopalne, bo na ogrzanie domów zużywa się mniej energii.
4. Do atmosfery przedostaje się mniej zanieczyszczeń, bo można produkować mniej
energii.
5. Do atmosfery przedostaje się mniej freonu i zmniejsza się dziura ozonowa.
6. Potrzeba mniej energii, więc jej produkcja mniej zanieczyszcza środowisko
naturalne.
7. Mieszkańcy takich domów są lepiej chronieni przed zanieczyszczeniami.
8. Ściany takich domów nie przepuszczają substancji chemicznych mogących
zaszkodzić środowisku.
Zadanie 3. (0–1)
Na podstawie rysunku rozpoznaj drzewo obserwowane przez Jacka w trakcie
przejażdżki rowerowej.
A. świerk
B. sosna
C. modrzew
D. jodła
Zadanie 4. (0-1)
Zależność między hubą drzewną a brzozą to
A. konkurencja. B. pasożytnictwo.
C. współbiesiadnictwo. D. symbioza.
Zadanie 5. (0-1)
Woda w jeziorze ma zielony kolor wskutek występowania w niej glonów.
„Zakwit wody” mógł być spowodowany
A. częstymi opadami kwaśnych deszczów.
B. nadmiernym nawożeniem okolicznych pól.
C. zanieczyszczeniem wody związanym z otwarciem kąpieliska.
D. przedostaniem się do wody paliwa z uszkodzonej łodzi motorowej
Zadanie 6. (0-1)
Drzewa tworzą największą biomasę w lesie. Która piramida przedstawia ten stan?
Zadanie 7. (0-1)
Określ oddziaływania między populacją mszycy a populacją brzozy.
A. Rywalizują o zasoby środowiska.
B. Obie odnoszą wzajemne korzyści.
C. Nie są zdolne do życia jedna bez drugiej.
D. Jedna z populacji osiąga korzyści, a druga ponosi straty.
Zadanie 8. (0-1)
Między którymi organizmami zachodzą oddziaływania nieantagonistyczne?
A. Pająk – mucha. B. Sosna – dąb.
C. Kleszcz – człowiek. D. Pszczoła – lipa.
Schemat do zadania 9.
Zadanie 9. (0-1)
Analizując piramidę przedstawiającą strukturę wiekową i płciową populacji, można
stwierdzić, że
A. rodzi się więcej samic niż samców.
B. liczebność najstarszych samic i samców jest taka sama.
C. liczebność samic i samców jest w każdej grupie wiekowej różna.
D. różnica między liczebnością samców i samic w każdej grupie wiekowej jest taka sama.
Zadanie 10
W której kolumnie tabeli właściwie dobrano nazwy poziomów glebowych do symboli
literowych na przedstawionym schemacie?
Zadanie 11. (0-1)
Szczątki roślin i zwierząt ulegają w glebie rozkładowi na proste związki mineralne.
Aby ten rozkład był możliwy, potrzebny jest tlen, ponieważ
A. mikroorganizmy powodujące rozkład potrzebują go do oddychania.
B. jest on produktem fotosyntezy.
C. powoduje zwęglanie się resztek organicznych.
D. jest on składnikiem wody.
Informacje do zadań 12. i 13.
Biedronki siedmiokropki polują na mszyce w ogrodach i na polach. Mszyce zabezpieczają się
przed nimi, wydzielając obronną ciecz, same natomiast żywią się sokiem wyssanym z roślin.
Aby ochronić się przed mszycami, rośliny wytwarzają kolce i parzące włoski, które
nie zawsze jednak są dostatecznym zabezpieczeniem.
Zadanie 12. (0-1)
Ułóż łańcuch pokarmowy na podstawie powyższego tekstu.
Odpowiedź: .................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
Zadanie 13. (0-1)
W jaki sposób konsumenci I rzędu, o których mowa w powyższej informacji, bronią się
przed naturalnymi wrogami?
Odpowiedź: .................................................................................................................................
...............................................................................................................................
Zadanie 14. (0-1)
W ekosystemie wodnym fitoplankton (plankton roślinny) pełni rolę
A. producentów.
B. destruentów.
C. konsumentów I rzędu.
D. konsumentów wyższych rzędów.
Zadanie 15. (0-1)
Żywych form fitoplanktonu nie spotyka się na dużych głębokościach w morzach
i oceanach przede wszystkim dlatego, że
A. panuje tam za niska temperatura.
B. dociera tam za mało światła.
C. panuje tam za wysokie ciśnienie.
D. jest tam za mało pokarmu.
Informacje do zadań 16. i 17
Na schemacie zilustrowano zmiany wielkości produkcji fitoplanktonu oraz ilości światła
docierającego do Morza Bałtyckiego w kolejnych porach roku.
Na podstawie: www.naszbaltyk.pl
Zadanie 16. (0-1)
W której porze roku do wód Morza Bałtyckiego dociera najwięcej światła?
Odpowiedź: .............................................
W której porze roku produkcja fitoplanktonu w Morzu Bałtyckim jest największa?
Odpowiedź: ...............................................
Zadanie 17. (0-2)
W tabeli podano cztery hipotezy. Wpisz obok każdej z nich odpowiednio: tak – jeśli
analiza schematu potwierdza hipotezę, nie – jeśli jej nie potwierdza.
Lp.
Hipoteza
1. Produkcja fitoplanktonu w Morzu Bałtyckim jest
największa wtedy, gdy dociera do niego największa
ilość światła.
2. Produkcja fitoplanktonu maleje zawsze wtedy, gdy
maleje ilość światła docierającego do Morza
Bałtyckiego.
3. Produkcja fitoplanktonu w Morzu Bałtyckim jest
najmniejsza wtedy, gdy dociera do niego najmniejsza
ilość światła.
4. Spadek produkcji fitoplanktonu może być
spowodowany zarówno dużą, jak i małą ilością światła
docierającego do Morza Bałtyckiego.
tak / nie
Zadanie 18. (0–1)
Na pniach drzew uczniowie zaobserwowali liczne porosty. Na podstawie obecności
porostów na pniach można wnioskować, że
A. drzewa są zaatakowane przez pasożyty.
B. powietrze w ich miejscowości jest zbyt suche.
C. powietrze w ich miejscowości jest zanieczyszczone.
D. powietrze w ich miejscowości nie jest zanieczyszczone.
Zadanie 19. (0–1)
Grzybnia wielu gatunków grzybów oplata korzenie drzew lub wnika do wnętrza ich
komórek. Zjawisko to nazywamy mikoryzą. Taki związek grzybów i korzeni drzew to
A. pasożytnictwo, ponieważ grzyby czerpią substancje organiczne z komórek korzeni i utrudniają pobieranie
wody przez korzenie.
B. komensalizm, gdyż grzyby czerpią substancje organiczne z komórek korzeni, ale drzewa nie ponoszą z
tego powodu strat i nie czerpią korzyści.
C. konkurencja, ponieważ grzyby i korzenie drzew konkurują o wodę w glebie.
D. symbioza, gdyż grzyby ułatwiają drzewom pobieranie wody z gleby i uzyskują od nich substancje
organiczne.
Zadanie 20. (0–2)
W puste prostokąty na ilustracji wpisz odpowiednio określenia:
reducent, konsument I rzędu, konsument II rzędu, producent.
Zadanie 21. (0-1)
Przyczyna drastycznego niszczenia drzewostanu w Sudetach Zachodnich to
A. powiększanie się dziury ozonowej.
B. eksploatacja węgla kamiennego.
C. powstawanie kwaśnych deszczów.
D. występowanie efektu cieplarnianego.
Tabela do zadań 22. i 23. przedstawia zakresy tolerancji bakterii w odniesieniu do kwasowości podłoża.
Gatunek
minimum
optimum
maksimum
Pałeczka okrężnicy
4,4
6,0 - 7,0
9,0
Przecinkowiec cholery
5,6
6,2 - 8,0
9,4
Prątek gruźlicy
4,5
7,3 - 7,9
8,0
Dwoinka zapalenia płuc
6,5
7,8
9,2
Zadanie 22. (0-1)
Zakres tolerancji ekologicznej pałeczki okrężnicy wynosi
A. 6,0 – 9,0 B. 6,0 – 7,0 C. 4,4 – 9,0 D. 4,4 - 7,0
Zadanie 23. (0-1)
Substancja o pH = 8,5 spowoduje zniszczenie
A. pałeczki okrężnicy. B. prątka gruźlicy.
C. przecinkowca cholery. D. dwoinki zapalenia płuc.
Informacja do zadań 24, 25. i 26.
Przeprowadzono następujące doświadczenie: Do dwóch pojemników I i II, wypełnionych watą, wysiano nasiona
rzeżuchy. Nasiona w pojemniku I podlewano słoną wodą, a nasiona w pojemniku II odstaną wodą wodociągową.
Po kilku dniach okazało się, że w naczyniu I wykiełkowały tylko nieliczne nasiona, natomiast w naczyniu II
niemal wszystkie. Prowadzono hodowle jeszcze przez dwa tygodnie. Z nasion w pojemniku I wyrosło kilka
wątłych i niskich roślin, natomiast w pojemniku II rośliny były liczne i okazałe.
Zadanie 24. (0-1)
Sformułuj jednym zdaniem cel doświadczenia.
Odpowiedź: .....................................................................................................................................................
Zadanie 25. (0-1)
Podaj numer naczynia, które stanowiło próbę doświadczalną.
Naczynie numer
Zadanie 26. (0-1)
Sformułuj jednym zdaniem wniosek z przeprowadzonego doświadczenia.
Odpowiedź: ...............................................................................................................................
...................
Zadanie 27. (0–1)
Chemiczna metoda oczyszczania ścieków polega na
A. usuwaniu zanieczyszczeń nierozpuszczalnych przy użyciu urządzeń rozdrabniających
i cedzących.
B. zmineralizowaniu zanieczyszczeń dzięki działaniu mikroorganizmów.
C. wytrąceniu niektórych związków organicznych lub ich neutralizacji.
D. usunięciu zanieczyszczeń z wykorzystaniem bakterii beztlenowych.
Zadanie 28. (0–2)
Diagram przedstawia liczby gatunków trzech grup porostów na korze świerka w roku X
i w roku Y. Na podstawie informacji zamieszczonych na załączonym diagramie
uzupełnij zdania:
– Stan powietrza atmosferycznego na analizowanym obszarze w roku Y w stosunku do roku X
......................................................................................................................
(wpisz odpowiednie określenie – poprawił się, pogorszył się, nie uległ zmianie)
– Porostami najbardziej wrażliwymi na zanieczyszczenia powietrza są
.............................................................
L. Lipnicki, H. Wójciak.
Klucz – Atlas. Porosty
Zadanie 29. (0-1)
Oddziaływanie między borowikami a sosnami polega na
A. czerpaniu obopólnych korzyści.
B. rywalizacji o te same zasoby środowiska.
C. czerpaniu korzyści przez grzyby bez szkodzenia drzewom.
D. pobieraniu przez grzyby substancji odżywczych z jednoczesnym osłabianiem drzew.
Zadanie 30. (0-1)
O każdej porze roku podziwiać można piękno przyrody w parkach narodowych
Tam ochronie podlega przyroda wraz ze swoistymi, wyjątkowymi cechami krajobrazu.
Ustal cel, którym kieruje się Rada Ministrów przy powoływaniu parku narodowego.
A. Utworzenie ciekawego miejsca do spacerów.
B. Zachowanie chronionych gatunków zwierząt.
C. Utworzenie miejsca rozwoju ciekawych roślin.
D. Zachowanie całości przyrody danego terenu.
Zadanie 31. (0-1)
Lasy pełnią różnorakie funkcje we współczesnym świecie. Zaznacz funkcję drzewa
przedstawioną na schemacie.
A. Zmniejsza ilość tlenu w atmosferze i zmniejsza ilość wody w glebie.
B. Zwiększa ilość tlenu i zwiększa ilość dwutlenku węgla w atmosferze.
C. Zmniejsza ilość tlenu w atmosferze i zwiększa ilość wody w glebie.
D. Zwiększa ilość tlenu w atmosferze i zmniejsza ilość wody w glebie.
Zadanie 32. (0-1)
Turysta podczas spaceru zauważył, że rosnące w lesie sosny różnią się od siebie
wyglądem. Wybierz opis, który charakteryzuje sosnę rosnącą w środku gęstego lasu.
A. Ma prosty pień, dużą i nisko osadzoną koronę, ułożone poziomo gałęzie.
B. Ma prosty pień, małą i wysoko osadzoną koronę, suche dolne gałęzie.
C. Ma krótki pień, szeroką koronę przypominającą krzew, powyginane gałęzie.
D. Ma krótki pień, dużą i szeroką koronę, gałęzie rozłożone poziomo.
Zadanie 33. (0-1)
Groźne kapturnice z Ameryki Północnej mają liście przekształcone w narządy chwytne,
zwykle w kształcie kielichów. Na ich dnie znajdują się liczne miodniki. Owad po wejściu
do kielicha ześlizguje się na dno i topi w cieczy zawierającej sok trawienny. Kapturnice
zaliczymy do
A. ślimaków owadożernych.
B. roślin owadożernych.
C. roślin pasożytniczych.
D. owadów roślinożernych
Zadanie34. (0-1)
Wiele rodzin segreguje śmieci w swoim domu. Najwięcej odpadów trafia do pojemnika z przeznaczeniem
na kompost. Wskaż, których z poniższych odpadków nie można tam wyrzucić.
A. Fusy od kawy i herbaty.
B. Skorupki od jaj.
C. Kartony po mleku.
D. Obierki z warzyw i owoców
Zadanie35. (0 – 1)
W Londynie ogromnym problemem jest smog, składający się między innymi z tlenków
siarki i tlenków azotu. Pewnego dnia w atmosferze znalazła się taka sama masa tlenków
siarki co tlenków azotu. Diagramy przedstawiają źródła zanieczyszczeń powietrza tymi
tlenkami
Największa łączna masa wyemitowanych tlenków azotu i tlenków siarki pochodziła z
A. transportu.
B. gospodarstw domowych.
C. energetyki.
D. przemysłu (w tym rafinerii).
Informacje do zadań 36. i 37.
Porosty to organizmy bardzo wrażliwe na zanieczyszczenia powietrza dwutlenkiem siarki
(SO2). Z tego powodu uznano je za organizmy wskaźnikowe określające stopień
zanieczyszczenia atmosfery. Poniższa tabela przedstawia VII-stopniową skalę porostową.
Zadanie36. (0 – 1)
Jeżeli w londyńskim parku skażenie powietrza wynosi 85 mg SO2/m3, to
A. powietrze jest średnio zanieczyszczone, a porostem wskaźnikowym jest mąklik otrębiasty.
B. powietrze jest średnio zanieczyszczone, a porostem wskaźnikowym jest złotorost ścienny.
C. powietrze jest silnie zanieczyszczone, a porostem wskaźnikowym jest mąkla tarniowa.
D. powietrze jest silnie zanieczyszczone, a porostem wskaźnikowym jest złotorost ścienny.
Zadanie37. (0 – 1)
W parku, w którym na drzewach dominował złotorost ścienny, po pięciu latach
zaobserwowano dominowanie mąklika otrębiastego. Oznacza to, że w tym czasie
zanieczyszczenie powietrza dwutlenkiem siarki (SO2) na tym obszarze
A. wzrosło i powietrze jest mało zanieczyszczone.
B. zmalało i powietrze jest mało zanieczyszczone.
C. zmalało i powietrze jest średnio zanieczyszczone.
D. wzrosło i powietrze jest średnio zanieczyszczone.
Zadanie38. (0 – 1)
Porosty to organizmy powstające w wyniku symbiozy
A. grzyba i glonu. B. grzyba i drzewa.
C. grzyba i mchu. D. dwóch gatunków grzybów.
Informacje do zadań 39 – 41.
Na polski rynek wprowadzono w 2002 roku 2,5 miliona ton opakowań. Czwartą część zużytych opakowań
poddano recyklingowi – informuje Ministerstwo Środowiska
Zadanie 39. (0-1)
W 2002 r. poddano recyklingowi więcej niż czwartą część zużytych opakowań z
A. tworzyw wielomateriałowych.
B. szkła.
C. papieru i tektury.
D. aluminium.
Zadanie 40. (0-1)
W 2002 r. osiągnięto wyższy niż będzie wymagany w 2007 r. poziom recyklingu
A. tworzyw sztucznych.
B. materiałów naturalnych.
C. papieru i tektury.
D. blachy.
Zadanie41. (0-1)
Różnica między poziomem recyklingu wymaganym w 2002 roku i poziomem recyklingu wymaganym w
2007 roku jest największa dla
A. tworzyw wielomateriałowych.
B. blachy.
C. szkła.
D. materiałów naturalnych.
Zadanie 42. (0-1)
Który rysunek jest symbolem recyklingu?
Zadanie 43
Glony są jedynymi producentami materii organicznej w morzach i oceanach, które stanowią 70%
powierzchni Ziemi. W 1 cm3 wody morskiej można znaleźć kilkadziesiąt milionów komórek glonów
planktonowych. Zużywając ogromne ilości dwutlenku węgla i produkując tlen mają one istotny wpływ na
klimat naszej planety. Podaj, jak zmieniłby się skład atmosfery i klimat Ziemi, gdyby glony planktonowe
przestały istnieć.
1. Zmiany składu atmosfery……………………………………………………………………………..
2. Zmiany klimatu………………………………………………………………………………………..
Zadanie 44
Wybierz nazwę przedstawionej zależności między organizmami w środowisku morskim.
A. Konkurencja
B. Drapieżnictwo
C. komensalizm
D. Mutualizm
makrele
tuńczyki
delfiny
Zadanie 45
Która z niżej wymienionych ryb słodkowodnych występuje także w morzach
A. Węgorz
B. Okoń
C. Pstrąg
D. Sieja
Zadanie 46
Ssaki morskie odżywiające się rybami pobierają z pokarmem wodę morską, a z nią duże ilości soli. Ssaki
muszą oszczędnie gospodarować wodą, nadmiar soli jest dla nich szkodliwy. Nadmiar soli z organizmu
ssaków jest usuwany z
A. Dużą ilością rozcieńczonego moczu
B. Dużą ilością stężonego moczu
C. Małą ilością rozcieńczonego moczu
D. Małą ilością stężonego moczu