Budowa i funkcjonowanie systemu zapewniania jakości kształcenia

7. Konferencja z cyklu
DOBRE PRAKTYKI W ZAPEWNIANIU I DOSKONALENIU JAKOŚCI KSZTAŁCENIA
NA UNIWERSYTECIE WARSZAWSKIM
(2014)
Funkcjonowanie wewnętrznych systemów
zapewniania jakości kształcenia
w jednostkach Uniwersytetu Warszawskiego
4 czerwca 2014 r.
Uniwersytet Warszawski
dawny gmach Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego
ul. Krakowskie Przedmieście 26/28
sala 207
Budowa i funkcjonowanie systemu zapewniania
jakości kształcenia na Wydziale Biologii UW
Maria Doligalska
Rada Wydziału Biologii przyjęła uchwałę nr 4/06/2013
o wprowadzeniu wewnętrznego systemu zapewnienia jakości
kształcenia w dniu 10 czerwca 2013 r.
(zgodnie z § 2 ust. 3 Zarządzenia nr 76 Rektora Uniwersytetu Warszawskiego z dnia 4 grudnia 2012)
Jak budowano system?
•
•
•
•
•
•
Konsultacje - rozpoznanie
Analiza
Zapisanie istniejących zasad
Propozycje nowych rozwiązań
Projekt systemu
Próba ustalenia kalendarza weryfikacji działań
Rozpoznanie w ramach prac nad systemem
• Prowadziły podzespoły powołane z członków WZZJK w składzie
poszerzonym o młodych pracowników i studentów w sześciu obszarach
zgodnie z zaleceniami Uczelnianego Zespołu Zapewniania Jakości
Kształcenia – "Wskazówki i propozycje rozwiązań dotyczące systemu
zapewnienia i doskonalenia jakości na wydziałach i w innych
jednostkach kształcących studentów" (UW, 18 grudnia 2012).
• Celem przeprowadzonych analiz było rozpoznanie istniejących na
Wydziale Biologii zasad, procedur, narzędzi i dobrych praktyk oraz
zaproponowanie działań usprawniających system zapewniania jakości
kształcenia.
• Nad projektem wewnętrznego systemu zapewniania jakości kształcenia
pracowali:
- nauczyciele akademiccy,
- studenci,
- pracownicy administracji wydziału,
- partnerzy reprezentujący otoczenie społeczne.
Konsultacje na wszystkich etapach prac nad systemem
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Prodziekan ds. studenckich,
Komisja ds. studenckich i toku studiów,
Samorządem Studentów
Wydziałowym Biurem Karier.
Biblioteka
Dziekanaty
Stacje terenowe
Zwierzętarnia
Ogród botaniczny
Projekt systemu został dwukrotnie poddany konsultacjom
internetowym na forum całego Wydziału i był dyskutowany przed
podjęciem uchwały na posiedzeniu Rady Wydziału.
Jakie są dotychczasowe zasady
i praktyki zapewniające jakość kształcenia?
Zadania przydzielone podzespołom w zakresie obszarów:
(Obszar 1) - zatwierdzania, monitorowania i okresowego przeglądu programów nauczania i efektów.
(Obszar 2) - oceniania studentów, doktorantów i słuchaczy studiów podyplomowych.
(Obszar 3) - zapewniania jakości kadry dydaktycznej.
(Obszar 4) - monitorowania, przeglądu i podnoszenia poziomu zasobów do nauki oraz środków
wsparcia dla studentów i doktorantów.
(Obszar 5) - gromadzenia, analizowana i wykorzystywania informacji na temat kształcenia (USOS).
(Obszar 6) - publikowania informacji na temat kształcenia w jednostce.
Celem działania było ustalenie dotychczas funkcjonujących zasad i
zebranie opinii o oczekiwanych rozwiązaniach.
Analiza działań na rzecz zapewnienia
jakości kształcenia
•
•
•
•
•
Cel i zakres działań
Analizy
Procedury i ich formalne zakotwiczenia
Uzyskane efekty i ich zgodność ze strategią i misją
Ocena działania systemu
Obszar 6
Publikowanie informacji na temat kształcenia w jednostce
① Cel i zakres działań
•
Udostępnienie informacji o wszystkich obszarach funkcjonowania wydziału i aktywności jego pracowników i
studentów.
•
Bieżące informowanie pracowników i studentów o działaniach wszystkich podmiotów biorących udział w
organizowaniu procesu nauczania oraz funkcjonowaniu Wydziału, niezbędnych do prawidłowej organizacji spraw
pracowniczych i studenckich.
•
Udostępnianie informacji dotyczących spraw wewnętrznych poprzez intranet i dyskutowanie na ich temat
•
Udostępnienie informacji na stronie internetowej zgodnej z kalendarzem odbywających się wydarzeń popularnonaukowych celem promowania Wydziału Biologii jako jednostki aktywnej i otwartej na zapotrzebowanie społeczne
•
Docieranie z ofertą edukacyjną do młodych ludzi i naukową do przedsiębiorców zainteresowanych współpracą.
•
Ożywienie istniejącej dobrej praktyki w zakresie nawiązywania kontaktów z młodzieżą licealną.
•
Nawiązywanie i utrzymywanie współpracy z absolwentami, informowanie ich o życiu Wydziału, a także stałe
aktualizowanej informacji o możliwościach zatrudnienia.
•
Wzrost więzi ze środowiskiem pozauczelnianym celem wzbogacenia tematyki badawczej i programów nauczania.
② Analizy
•
Za treść informacji o Wydziale Biologii odpowiadają dziekani, a za jej umieszczenie na stronie www.biol.uw.edu.pl
osoby upoważnione. Informacja ta dotyczy programu studiów, spraw pracowniczych, organizacyjnych
i administracyjnych, finansowania badań i uczestniczenia w programach naukowych.
•
Informacje o studiach podyplomowych i doktoranckich znajdują się w oddzielnych zakładkach.
•
Informacja jest gromadzona sukcesywnie i dostępna jest w aktualnej edycji; monitorowana jest przez wszystkich
użytkowników, a zmiany są wprowadzane po zaakceptowaniu przez Dziekana i osoby upoważnione.
③ Procedury i ich formalne zakotwiczenie
•
Zapis informacji w formacie Strony internetowej Wydziału Biologii UW.
•
Zakres dostępnej informacji wynika ze struktury Wydziału i obowiązującego systemu kształcenia. Strona internetowa
wydziału stanowi platformę komunikowania się wszystkich podmiotów: pracowników, studentów, interesariuszy
zewnętrznych.
•
Zamieszczanie i aktualizowanie informacji funkcjonuje jako dobra praktyka.
④ Uzyskane efekty i ich zgodność ze strategią i misją
•
Wzrost zainteresowania kandydatów rekrutacją na studia na wszystkie rodzaje i poziomy studiów.
•
Wzrost zainteresowania interesariuszy zewnętrznych sprawami Wydziału poprzez udział w spotkaniach popularnonaukowych i edukacyjnych.
•
Wzrost liczby studentów zagranicznych na I i II stopniu nauczania.
•
Realizacja programu Erasmus przez studentów zagranicznych.
•
Wzrost zainteresowania pracodawców sylwetkami absolwentów i zwiększanie oferty praktyk oraz miejsc pracy dla
absolwentów.
⑤ Ocena działania systemu
•
Dziekan i wszyscy interesariusze wewnętrzni i zewnętrzni.
•
Strona wydziałowa stanowi główne miejsce odbioru informacji o wydziale, a liczba odsłon wskazuje, że spełnia swoją
funkcję.
•
WZZJK monitoruje dostępność na stronie aktualnych dokumentów regulujących organizowanie i przebieg procesu
kształcenia na Wydziale oraz formę informacji przeznaczoną do komunikowania się i współpracy z otoczeniem
zewnętrznym .
Jak uzyskujemy informacje do analizy?
• Sprawozdania prodziekana ds. studenckich
• Wyniki ankiety dyplomanta
• Wyniki ankiety absolwenta oraz dane dotyczące zapotrzebowania
interesariuszy zewnętrznych – Biuro Karier
• Zgłoszenia od pracowników
• Wyniki pracy komisji dziekańskich
• Sprawozdanie kierownika studiów doktoranckich
• Sprawozdanie kierowników studiów podyplomowych
• Dyskusja nad raportem WZZJK, przed jego przyjęciem
Działania WZZJK
• Sporządzanie Raportu przedstawianego do
szerokiej konsultacji (via intranet)
• Przyjęcie Raportu przez Radę Wydziału.
http://www.sobieradek.pl/UserFiles/Image/Kontakt/ludek.png
Nawiązanie dialogu z przedstawicielami
otoczenia społecznego jednostki
• Jednym z członków Wydziałowego Zespołu Zapewniania Jakości
Kształcenia na Wydziale Biologii jest przedstawiciel pracodawców, który
mógł wprowadzać zmiany w projekcie systemu podczas jego
powstawania.
• Próba włączenia pracodawców w dialog z Wydziałem poprzez
rozszerzanie listy przedsiębiorstw przyjmujących studentów na praktyki
na I stopniu nauczania – pełnomocnik dziekana ds. praktyk studenckich.
• Prowadzone były rozmowy z wydziałowym Biurem Karier, które
kontaktuje się bezpośrednio z pracodawcami.
Nawiązanie dialogu z przedstawicielami
otoczenia społecznego jednostki
Ocena zainteresowania kandydatów studiami na Wydziale Biologii,
poprzez badanie, m.in.
• liczby odsłon strony internetowej Wydziału,
• liczby uczestników zajęć popularnonaukowych organizowanych przez
Wydział.
Ocena zainteresowania (potencjalnych) pracodawców
• studiami podyplomowymi na Wydziale dla pracowników instytucji
zewnętrznych (w tym nauczycieli),
• absolwentami Wydziału Biologii, poprzez badanie liczby i profilu
pracodawców uczestniczących w Wydziałowych Targach Pracy.
• Weryfikacja skuteczności i funkcjonalności wewnętrznego systemu
zapewniania jakości kształcenia jest procesem ciągłym.
• Zespół zbiera dane pochodzące z całego systemu i na ich podstawie
proponuje dziekanom i komisjom dziekańskim wprowadzanie zmian
usprawniających działania.
• Dodatkowo, nie rzadziej niż co dwa lata, WZZJK będzie dokonywał
przeglądu uchwały Rady Wydziału dotyczącej wydziałowego systemu
zapewniania jakości kształcenia w celu jej ewentualnej nowelizacji.
•
Dobre praktyki (rozwiązania sprawdzone i godne upowszechnienia)
• Promocja studiów na Wydziale poprzez organizowanie konferencji, kursów, szkół letnich, wykładów, zajęć
laboratoryjnych, lekcji dla szkół i udział w imprezach popularnonaukowych
(m.in. Festiwal Nauki, Noc Biologów, Piknik Naukowy, Fascynujący Świat Roślin, Dzień Ziemi).
• Rozwój kontaktów między Wydziałem a potencjalnymi pracodawcami poprzez działalność Biura Karier
Wydziału Biologii.
• Współpraca Wydziału Biologii z interesariuszami zewnętrznymi w trakcie przygotowywania oferty
dydaktycznej.
• Wykorzystanie strony internetowej Wydziału oraz serwisu USOSweb jako głównych miejsc publikacji
informacji o Wydziale Biologii, dostępnej dla interesariuszy wewnętrznych i zewnętrznych.
• Powoływanie nowych, w tym interdyscyplinarnych, kierunków i specjalności.
• Przeprowadzanie wewnętrznej hospitacji zajęć dydaktycznych przez zaproszonego nauczyciela
akademickiego Wydziału.
• Wyjazdy naukowe i szkolenia nauczycieli akademickich celem podniesienia kwalifikacji.
• Udział pracowników administracyjnych w szkoleniach, które podnoszą ich kompetencje.
• System nagród motywujących nauczycieli akademickich do podnoszenia kwalifikacji dydaktycznych.
• Upowszechnianie wyników badań, prowadzonych we współpracy ze studentami, w postaci publikacji
naukowych, doniesień konferencyjnych, a także sesji plakatowych organizowanych przez Wydział.
• Wsparcie ze strony Wydziału dla studenckich kół naukowych, studentów i pracowników przygotowujących
konferencje naukowe oraz uczestniczących w konferencjach, a także biorących udział w naukowych
konkursach krajowych i zagranicznych.
• Udział pracowników Wydziału w organizacji Olimpiady Biologicznej
Harmonogram?
• Dokonano rozpoznania wszystkich działań prowadzonych na Wydziale
związanych z zapewnieniem jakości kształcenia. Działania te od kilku lat
mają własne harmonogramy i dotychczas, pomimo braku formalnie
zapisanego systemu, zapewniały uzyskanie efektów kształcenia na
najwyższym poziomie. Świadczy o tym bardzo duże zainteresowanie
kandydatów studiami na Wydziale Biologii, wysokie oceny Wydziału
wystawione przez komisje oceniające, a także wzrastające
zainteresowanie interesariuszy zewnętrznych wynikające z bardzo
wysokiej aktywności popularno-naukowej i społecznej pracowników i
studentów.
Ankieta dyplomanta
Odpowiedzi na niektóre z pytań wymagają użycia skali
ocen od 1 do 5. W każdym z tych przypadków 1
oznaczać będzie - zdecydowanie źle, zaś 5 zdecydowanie dobrze.
C. Funkcjonowanie Wydziału
1. Czy korzystał(a) Pan(i) z pomocy socjalno-bytowej?
Tak, jak ocenia Pan(i) tę pomoc: 1 – 2 – 3 – 4 – 5
Nie
2. Jak Pan(i) ocenia obsługę dziekanatów?
1–2–3–4–5
3. Jak Pan(i) ocenia bibliotekę?
1–2–3–4–5
4. Jak często korzystał(a) Pan(i) z biblioteki?
1. Proszę zaznaczyć, czy wyjeżdżał(a) Pan(i) w ramach:
Kilka razy w tygodniu
Programu MOST
Kilka razy w miesiącu
Programu Erasmus
Raz na kilka miesięcy
Innego: …………………………
Rzadziej
Nie wyjeżdżałem na kursy i praktyki tego typu.
W ogóle
5. Czy miał(a) Pan(i) dostęp do literatury naukowej?
2. Czy był(a) Pan(i) członkiem koła naukowego?
Tak
Tak, proszę podać nazwę koła naukowego:
Nie
Nie
6. Czy miał(a) Pan(i) swobodny dostęp do komputerów?
Tak
3. Czy był(a) Pan(i) stypendystą jakiegoś programu?
Nie
Tak, proszę podać nazwę programu lub stypendium:
7. Jak często potrzebował(a) Pan(i) pomocy opiekuna roku?
Nie
Kilka razy w tygodniu
Kilka razy w miesiącu
4. Proszę wpisać, gdzie odbywał(a) Pan(i) praktykę:
Raz na kilka miesięcy
Rzadziej
5. Czy podczas praktyk otrzymał(a) Pan(i) informację o
Nigdy
możliwościach zatrudnienia?
8. Jak Pan(i) ocenia pomoc opiekuna roku?
Tak
1–2–3–4–5
Nie
9. Czy uzyskał(a) Pan(i) na Wydziale informację o możliwościach
zatrudnienia?
6. Jak Pan(i) ocenia przydatność umiejętności zdobytych podczas
Tak
praktyk?
Nie
1–2–3–4–5
10. Czy podczas studiów kontaktował(a) się Pan(i) z potencjalnymi
pracodawcami?
Tak
Nie
11. Jak Pan(i) ocenia Pan (i) stronę internetową Wydziału Biologii?
1–2–3–4–5
12. Jak Pan(i) ocenia funkcjonalność systemu USOS?
1–2–3–4–5
B. Aktywność podczas studiów
A. Studia
1. Kierunek studiów:
2. Specjalizacja:
3. Wybierając ze wszystkich zajęć, które Pan(i) odbył/a, proszę
wymienić te, które Pan(i) ocenia:
a) najwyżej:
b) najniżej:
4. Czy zdarzyły się przedmioty, których uczestnicy byli oceniani
niesprawiedliwie?
Tak ,
proszę je wymienić:
oraz opisać sytuację:
Nie
5. Czy wykonywał(a) Pan(i) pracę dyplomową zgodnie z
zainteresowaniami?
Tak
Nie
6. Jak Pan(i) ocenia relację z opiekunem pracy dyplomowej?
1–2–3–4–5
Maria Doligalska
Wydział Biologii
Uniwersytet Warszawski
ul. Miecznikowa 1
02-096 Warszawa
[email protected]