Załącznik do uchwały nr 11/XXXII Rady Naczelnej ZHP z dnia 9 czerwca 2002 r. Strategia pracy z kadrą w ZHP w latach 2002–2005 Opracowana na podstawie następujących dokumentów: „Strategia rozwoju ZHP w latach 1999–2007”, uchwały i stanowiska XXXII Zjazdu ZHP, szczególnie uchwała XXXII Zjazdu ZHP „W sprawie pracy z kadrą w organizacji”, oraz konferencji i dyskusji instruktorskich prowadzonych w CSI ZHP w latach 1998–2001 Zgodnie z uchwałą XXXII Zjazdu ZHP „W sprawie pracy z kadrą w organizacji” najważniejszym zadaniem Związku Harcerstwa Polskiego w latach 2002–2005 jest przygotowanie instruktorów harcerskich do realizacji programu wychowawczego metodą harcerską oraz pełnienia funkcji wychowawczych i organizacyjnych w Związku. Wymaga to przygotowania i wdrożenia spójnego systemu pracy z kadrą. Systemu, który zapewni skuteczne pozyskiwanie kadry, przygotowanie jej do pracy, jak również motywowanie i zatrzymanie w organizacji. Głównym zadaniem w pracy kadry instruktorskiej jest skuteczne wspieranie drużynowego w realizowaniu celów organizacji. Kadrę Związku Harcerstwa Polskiego stanowią: instruktorzy, członkowie zwyczajni pełniący funkcje w organizacji, działacze pełniący funkcje w organizacji. I. WSTĘP Dlaczego potrzebne są zmiany w systemie pracy z kadrą? 1. Chorągwiane Zespoły Kadry Kształcącej odgrywają kluczową rolę w organizacji kształcenia. Powołanie takich zespołów we wszystkich chorągwiach, wzmocnienie już istniejących i wspomaganie ich działania przez CSI, jest warunkiem sprawnego i efektywnego funkcjonowania kształcenia również w hufcach. System kształcenia nie funkcjonuje w życiu wielu środowisk instruktorskich z powodu braku odpowiednio przygotowanej kadry kształcącej. Większość chorągwi i hufców nie wypełnia swoich zadań w zakresie kształcenia. 2. System pracy z kadrą powinien być oparty na standardach jednolitych dla całej organizacji, które pozwoliłyby na uzyskanie podobnego poziomu przygotowania do funkcji w różnych środowiskach. Poważną przeszkodę w pracy z kadrą stanowią różnice w interpretacji dokumentów. Na przykład brak wspólnych standardów kształcenia drużynowych powoduje, że treści kształcenia na kursach są różne, co nie daje gwarancji dobrego przygotowania do pełnienia funkcji oraz utrudnia późniejsze wspieranie drużynowych w ich pracy. Podobnie jest z funkcjonowaniem pozostałych kursów instruktorskich, a także stopni instruktorskich. Funkcjonowanie systemu stopni instruktorskich w całej organizacji ma sens tylko wtedy, gdy wiedza i umiejętności instruktorów posiadających ten sam stopień są porównywalne. Długofalowa, przemyślana i zaplanowana praca z kadrą powinna być pierwszoplanowym zadaniem wszystkich harcerskich komend. Celem ich działań powinno być doprowadzenie do stanu, kiedy w każdym hufcu drużynowy będzie mógł liczyć na pełne wsparcie. W dużej części harcerskich środowisk praca z kadrą ma charakter doraźny (okazjonalny albo roczny), co nie pozwala na realizację kilkuletnich celów i przemyślane planowanie środków. Komendy harcerskie nie wypełniają swoich obowiązków wobec instruktorów pełniących funkcje podstawowe. Praca z kadrą instruktorską powinna być unormowana zasadami prosto i jednoznacznie sformułowanymi, określającymi zakres dopuszczalnej ich modyfikacji w środowiskach. Duża liczba obowiązujących regulaminów oraz wprowadzanych przez różne instancje zmian w pojedynczych dokumentach doprowadziły do niespójności obowiązujących przepisów, a to ułatwia ich omijanie. Taka sytuacja nie sprzyja systematycznej pracy z kadrą. Dla rozwoju kadry instruktorskiej równie ważne jest prawidłowe funkcjonowanie systemu stopni instruktorskich, jak i przygotowywanie do funkcji. Istotne jest więc powiązanie pełnionej funkcji z posiadanym stopniem instruktorskim. o Z posiadanego stopnia wynikają pewne uprawnienia (np. podharcmistrz jest przygotowany do pracy na poziomie hufca), ale nie mają one żadnego przełożenia na funkcjonowanie komend hufców, ponieważ w praktyce przy mianowaniu na funkcję nie wymaga się nawet otwarcia próby podharcmistrzowskiej. Funkcja nie jest dzisiaj odzwierciedleniem wypełnianych zadań i kompetencji. Brakuje klarownych zasad pozyskiwania kadry. o Świadomość istnienia systemu stopni instruktorskich doprowadziła do paradoksalnej sytuacji, kiedy to część komend harcerskich czuje się zwolniona z poszukiwania i stosowania innych form pozyskiwania i doskonalenia instruktorów. Często nie uznaje się powierzenia instruktorowi kolejnej funkcji za drogę rozwijania jego umiejętności, za sposób motywowania i zatrzymania go w organizacji. Potrzebne są skuteczne sposoby wdrażania nowych rozwiązań. Związek Harcerstwa Polskiego ma olbrzymi dorobek programowo-metodyczny i wypracowane na podstawie doświadczeń idealne modele funkcjonowania. Problemem jest dzisiaj systematyczne i konsekwentne wprowadzanie przyjętych rozwiązań w życie organizacji, a także identyfikowanie się z nimi instruktorów. Centralna Szkoła Instruktorska powinna stać się ośrodkiem wypracowywania i wdrażania standardów pracy z kadrą w organizacji. Wśród części kadry instruktorskiej w organizacji istnieje oczekiwanie, że CSI ZHP ma być głównie komórką wykonawczą i jak najwięcej kształcić, wypełniając przy tym zadania komend chorągwi, a nawet hufców. Ale kształcenie instruktorów dla kilkuset hufców w jednym ośrodku centralnym nie jest możliwe, nie można też z tego miejsca pozyskiwać kadry i systematycznie jej wspierać. Można jednak zadbać o systemowe rozwiązania dotyczące pracy z kadrą, umożliwić wymianę doświadczeń na poziomie ogólnopolskim. II. ELEMENTY STRATEGII PRACY Z KADRĄ (Uchwała XXXII Zjazdu ZHP „W sprawie pracy z kadrą w organizacji”): 1. Długofalowe planowanie kształcenia na każdym ze szczebli organizacji na podstawie analizy potrzeb danego środowiska. 2. Rozwój osobisty instruktora przez zdobywanie stopni instruktorskich (standardy wymagań na stopnie instruktorskie). 3. Przygotowanie do funkcji (minimum programowe, stałe doskonalenie wiedzy i umiejętności, motywowanie do samokształcenia). 4. Działanie zespołów odpowiedzialnych za pracę z kadrą: o zespołów kadry kształcącej, o namiestnictw i referatów, o komisji stopni instruktorskich, o kręgów instruktorskich. 5. Pozyskiwanie kadry: o na funkcje drużynowych, o kadry kierowniczej, o kadry do zespołów wspierających drużynowego, o specjalistów wspierających naszą organizację. Ważne: pozyskiwanie kadry na wsi oraz dorosłych spoza organizacji. 6. Praca we wspólnotach instruktorskich (wsparcie komendantów hufców, szczepów, związków drużyn, program wzmocnienia hufców). 7. Motywowanie, ocenianie i satysfakcjonowanie kadry instruktorskiej. III. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA Środki na powyższe zadania są pozyskiwane w ramach działalności statutowej, gospodarczej, składek członkowskich ZHP oraz odpłatności uczestników szkoleń: o przez hufiec - dla kadry, za której kształcenie odpowiedzialny jest hufiec; o przez chorągiew - dla kadry, za której kształcenie odpowiedzialna jest chorągiew; o przez GK ZHP - dla kadry, za której kształcenie odpowiedzialna jest Główna Kwatera. CELE I PRIORYTETY 1. Doprowadzenie do jednolitego poziomu przygotowania instruktorów do pełnienia poszczególnych funkcji. o przegląd i uaktualnienie obowiązujących dokumentów dotyczących pracy z kadrą instruktorską w ZHP o wprowadzenie nowych zasad kształcenia instruktorów w ZHP o uaktualnienie systemu stopni instruktorskich i przyjęcie minimum wymagań na o stopnie instruktorskie ZHP o opracowanie standardów kursów. 2. Zapewnienie ciągłości na wszystkich funkcjach instruktorskich przez umocnienie roli zespołów kadry kształcącej w hufcach i chorągwiach oraz systematyczną pracę instruktorów komend harcerskich. o przyjęcie i wprowadzenie modelu długofalowego planowania pracy z kadrą w hufcach, chorągwiach i w całym Związku, z uwzględnieniem planowania ilościowego przyjęcie przez władze organizacji (komendanci hufców, komendanci chorągwi i Naczelnik Związku) pełnej odpowiedzialności za rozwój kadry instruktorskiej i poziom jej przygotowania do pełnionych funkcji uznanie roli komisji stopni instruktorskich jako zespołu współodpowiedzialnego za rozwój instruktorów. 3. Systematyczne przygotowanie drużynowych do roli harcerskiego wychowawcy i zapewnienie im optymalnych warunków do pełnienia funkcji przez: o umożliwienie (drużynowym i kandydatom na drużynowych) uczestnictwa w kursach i innych formach kształcenia organizowanych przez hufce o dokształcanie na warsztatach, seminariach, konferencjach, zlotach organizowanych przez hufce, chorągwie, wydziały GK i Centralną Szkołę Instruktorską o przygotowanie komend hufców do stosowania ciągłych form pracy z drużynowymi (np. namiestnictwa) o zapewnienie powszechnego dostępu do poradników metodycznych. 4. Pozyskanie kadry instruktorskiej do pracy na różnych szczeblach w organizacji. o wzmocnienie świadomości harcerskich komend, co do konieczności rozwoju instruktorów przez próby na stopnie i pełnienie funkcji o upowszechnienie idei rozwoju kadry przez pełnione funkcje. Wprowadzanie czytelnych zasad powoływania na poszczególne funkcje w hufcach, chorągwiach, na poziomie centralnym (wybór, mianowanie, konkursy) o opracowanie i wprowadzanie w życie opisów funkcji instruktorskich i powiązania ich z posiadanymi stopniami instruktorskimi o stworzenie szczególnych warunków dla przygotowania kadry do pracy w środowiskach wiejskich. 5. Zapewnienie instruktorom wszechstronnego wsparcia dla podniesienia poziomu ich identyfikacji z organizacją. o działanie na rzecz pozytywnego wizerunku instruktora ZHP w społeczeństwie o kształtowanie postawy świadomego wychowawcy (z wykorzystaniem zadań kampanii programowej „Barwy przyszłości”) o doskonalenie wśród kadry kierowniczej (komendantów chorągwi i hufców) umiejętności motywowania instruktorów o wspieranie wspólnot instruktorskich przez kształcenie komendantów szczepów, gminnych związków drużyn, kręgów instruktorskich i hufców o systematyczne wydawanie gazety instruktorskiej o uruchomienie poradnictwa internetowego dla instruktorów o umocnienie roli Centralnej Szkoły Instruktorskiej jako ośrodka wypracowywania i wdrażania standardów pracy kadry instruktorskiej w Związku Harcerstwa Polskiego. 6. Konsekwentne wdrożenie Strategii pracy z kadrą w całym Związku.