The Three Faces of GDP

Trzy systemy rachunkowości społecznej:
•System of National Accounts 1993
(SNA 93; rev. 1953, 1968, 1993, 2008?)
•European System of Accounts 1995
(ESA 95 SNA 93)
•NIPA (Nat'l Income & Product Accts, US)
re: OECD, Understanding National Accounts 2006
http://masetto.sourceoecd.org/vl=1134443/cl=17
/nw=1/rpsv/una/
Materiały źródłowe
• Standardy rządzące rachunkowością społeczną są zawarte w dwóch
międzynarodowych manualach (podręcznikach) : the System of
National Accounts 1993 (SNA 93), o zasięgu globalnym, oraz wersji
europejskiej zatytułowanej the European System of Accounts 1995
(ESA 95).
• Wersja globalna (SNA 93) jest publikowana wspólnie przez 5
istotnych międzynarodowych ciał (organizacji) gospodarczych: ONZ,
MFW, OECD, Bank Światowy i Komisję Europejską.
• Wersja europejska jest całkowicie zgodna z globalną i zawiera szereg
dodatkowych pomocnych elementów. Ma ona również o wiele
bardziej obowiązkowy charakter: w związku z regulacjami unijnymi,
kraje członkowskie UE maja obowiązek jej stosowania.
• Oba podręczniki w sposób istotny przyczyniły się do poprawy
międzynarodowej porównywalności danych, choć sytuacja jest
jeszcze daleka od ideału.
• Bieżaca kompletna wersja SNA 93 jest dostępna online:
http://unstats.un.org/unsd/sna1993/toctop.asp. W chwili obecnej
przygotowywana jest nowa wersja (która miała ukazać się w roku
2008).
Dwa podstawowe agregaty:
PKB (GDP) & DNB (GNI)
•
GDP  PKB  Produkt Krajowy Brutto
•
PKB =  produkcji globalnej - (zużycia pośredniego)
• PKB =  (wartości dodanych brutto)
+ podatki od produktów
– subsydia do produktów
***
•
DNB  GNI  Dochód Narodowy Brutto
•
+
–
DNB = PKB
dochody pierwotne otrzymane z zagranicy (reszty świata)
dochody pierwotne wypłacone zagranicy (reszcie świata)
•
PKB a inne agregaty
Co dokładnie oznacza PKB – produkt KRAJOWY BRUTTO? Słowo KRAJOWY
oznacza, że mierzony produkt jest wytwarzany na gospodarczym terytorium
danego kraju lub grupy krajów (np. strefy euro). BRUTTO oznacza, że zużycie
kapitału trwałego nie zostało odliczone (odjęte).
•
•
•
•
KRAJOWY jest też użyte w opozycji do słowa NARODOWY – jak to mamy w
Dochodzie NARODOWYM BRUTTO (DNB), który to termin wszedł do użycia
zamiast dawniej używanego Produktu NARODOWEGO BRUTTO (PNB). Ten ostatni
jest (z przyzwyczajenia) nadal często używany.
PKB mierzy całkowity produkt wytwarzany na terytorium danego kraju, podczas
gdy DNB mierzy całkowity dochód (po odjęciu zysków i strat kapitałowych)
wszystkich podmiotów gospodarczych rezydujących na danym terytorium
(gospodarstw domowych, firm, instytucji rządowych).
Dla dużych gospodarek, takich jak Niemcy, różnica między PKB a DNB jest zwykle
niewielka (0,4%, jak widzimy w następnej Tablicy). Jest ona jednak większa dla
niektórych małych otwartych gospodarek, takich jak Luksemburg czy Irlandia.
[For Luxembourg, which pays out a substantial percentage of its GDP as workers' earnings
and other so-called primary income to the rest of the world. Primary income includes
interest paid on money invested in Luxembourg. Luxembourg also receives substantial
primary income from abroad, including interest. In the final analysis, the difference between
GDP and GNI is around -11.5% for Luxembourg. Ireland is in a comparable situation to
Luxembourg, since it pays out substantial dividends to the parent companies of the
American multinational firms that have set up there, partly, but not entirely, for tax reasons.
The result is that Ireland's GNI is 16.2% lower than its GDP. While for these three countries
GNI is lower than GDP, the opposite also happens - Switzerland is a case in point.]
GNI a GDP (w millionach Euro)
rok 2003
Niemcy
Luksemburg
Irlandia
PKB (Produkt Krajowy
Brutto, GDP)
2 128 200
23 956
134 786
+ dochody pierwotne
otrzymane od Reszty
Świata (ROW)
+104 610
+52 972
+30 296
– dochody pierwotne
wypłacone Reszcie
Świata (ROW)
–118 630
–55 722
–52 139
= DNB (Dochód
Narodowy Brutto, GNI)
2 114 180
21 206
112 943
–0.7
–11.5
–16.2
Różnica między GDP a
GNI (w %)
5 miar produktu i dochodu
Dochód netto zagranicy
NX = eksport netto
Amortyzacja
Podatki
pośrednie
PIT
Wynagrodzenia
pracownicze
I(b) = Prywatne
inwestycje
krajowe brutto
– Plus –
Wypłaty
świadczeń
społecznych,
odsetek
netto i
Dochód narodowy dywidend
Doch. osobiste
Dochody
właścicieli (firm)
Odsetki
Czynsze
Zyski korporacji
G = Wydatki
rządu na zakup
dób i usług
$10.208
– Minus –
CIT, zyski
korporacji i
składki na ZUS
C = Wydatki
konsumpcyjne
krajowych
gospodarstw
domowych
GDP (PKB)
Dane dla USA 2001 (w miliardach USD)
GNP (PNB)
$10.203
$8.218
$8.724
Doch. do dyspozycji
$7.417
-- dodatkowo: PKB – odpisy amortyzacyjne = PKN (produkt krajowy netto);
-- analogicznie: PNB – deprecjacja = PNN
-- przyjmijmy też, że PNB (GNP) co do wartości równa się DNB (GNI)
Dwa typy porównań:
w przestrzeni i w czasie
• Porównania przestrzenne:
zwykle między krajami (także regionami, itd.)
– tutaj problemy różnic siły nabywczej między krajami
(regionami) oraz zagadnienia kursów walutowych
• Porównania w czasie:
szeregi czasowe (krótkie i długie)
– tutaj problemy siły nabywczej zmieniającej się w
czasie ("inflacja i 'dezinflacja' cenowa")
http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/DATASTATISTICS/0,,contentMDK:20399244~menuPK:1504474~pagePK:64133150~piPK:
64133175~theSitePK:239419,00.html pobrane 1 marca 2009 [i przetłumaczone z angielskiego]
Cytowane poniżej Szybkie Tablice Referencyjne [The Quick Reference Tables] podają
najnowsze szacunki Banku Światowego dotyczące ludności, GDP (PKB) i DNB (GNI).
Tablice podają rankingi krajów pod względem wielkości całkowitych i na głowę
mieszkańca (per capita).
Mierzenie (porównywanie) wielkości gospodarek narodowych
1. Metoda Atlasu Banku Światowego
2. Równoważniki (parytety) siły nabywczej [Purchasing Power Parities, PPP]
3. Rynkowe kursy walutowe (Market exchange rates)
4. Dlaczego rankingi zmieniają się?
5. Tablice rankingowe
(zrewidowane szacunki za rok 2007ogłoszone we wrześniu i październiku 2008):
a. GNI per capita 2007, wg metody Atlasu i PPP
b. GNI 2007, wg metody Atlasu
c. GDP 2007
d. GDP 2007, wg PPP
e. Ludność 2007
1. Metoda Atlasu Banku Światowego
Oficjalne szacunki wielkości gospodarek dokonywane przez Bank
Światowy oparte są na wielkości GNI (Dochodu Narodowego
Brutto) przeliczanych (z walut krajowych) na bieżące dolary
amerykańskie (USD) wg tzw. metody Atlasu Banku Światowego
[wydawnictwo].
GNI uwzględnia produkcję krajową (tj. GDP, Produkt Krajowy
Brutto) plus strumień netto dochodu czynników produkcji z
zagranicy (takich jak czynsze, zyski, dochód z pracy).
Metoda Atlasu wygładza wahania kursów walutowych poprzez
zastosowanie przelicznika opartego na trzyletnich [cenowo
dostosowanych] średnich ruchomych (kroczących). [The Atlas
method smoothes exchange rate fluctuations by using a three year
moving average, price-adjusted conversion factor.]
2. Równoważniki (parytety) siły nabywczej
[Purchasing Power Parities, PPP]
Przeliczniki oparte na równoważnikach (parytetach) siły nabywczej (PPP) biorą
pod uwagę różnice we względnych cenach dóbr i usług [między krajami] –
zwłaszcza dóbr niepodlegających wymianie [non-tradeables] – a tym samym
stanowią lepszą całkowitą miarę realnej wartości produktu wytwarzanego przez
daną gospodarkę w porównaniu z innymi gospodarkami.
PPP GNI [Dochód Narodowy Brutto oparty na parytecie siły nabywczej] jest
mierzony w bieżących “międzynarodowych“ dolarach, które mają w zasadzie
taką samą siłę nabywczą jak dolary wydatkowane na GNI w gospodarce USA.
Ponieważ wielkości uwzględniające PPP stanowią bardziej adekwatną miarę
standardu życia rezydentów danego kraju, są one używane przez Bank Światowy
w obliczeniach współczynników ubóstwa na poziomie 1 i 2 dolarów dziennie.
Generalnie rzecz biorąc, w krajach rozwijających się GNI mierzone w kategoriach
PPP daje wyższy poziom dochodu niż w przypadku stosowania metody Atlasu lub
bezpośredniego zastosowania rynkowych poziomów kursu walutowego.
3. Rynkowe kursy walutowe
(Market exchange rates)
Dane dotyczące całkowitego GDP (Produktu Krajowego
Brutto) mierzonego w bieżących dolarach USA wyliczone
zostały stosując roczne [średnioroczne] rynkowe kursy
walutowe.
Oznacza to, że miara ta i wynikające z niej rankingi krajów
są podatne na dużą zmienność (wahania) wynikającą z
ruchów kursów walutowych.
Z tego powodu porównania międzynarodowe oparte na
GDP w cenach rynkowych powinny być traktowane z dużą
ostrożnością.
4. Dlaczego rankingi zmieniają się?
Zachodzące z roku na rok zmiany w nominalnym poziomie produktu i dochodu
danej gospodarki są wynikiem kombinacji trzech czynników: realnego wzrostu
gospodarczego, inflacji cen i poziomu kursów walutowych. Zmiany każdego z
tych trzech czynników wpływają na względną mierzoną wielkość danej
gospodarki, a zatem również na jej pozycję w rankingu.
Szeregi czasowe podawane przez Bank Światowy są mierzone w kategoriach
nominalnych, a zatem na ich poziom w poszczególnych latach wpływają zmiany
w przeciętnym poziomie cen.
•Metoda Atlasu wytłumia zmienność wywoływaną fluktuacjami kursów
walutowych,
•podczas gdy uwzględnianie parytetu siły nabywczej (PPP) eliminuje efekty
wywoływane różnicami poziomów i zmianami we względnych poziomach cen.
• Nominalny GDP, zapewne najbardziej rozpowszechniona zagregowana miara
aktywności gospodarczej, jest najsilniej poddany wpływowi zmian cen i kursów
walutowych.
5. Tablice rankingowe
(zrewidowane szacunki za rok 2007ogłoszone we wrześniu i październiku 2008):
oGNI per capita 2007, wg metody Atlasu i PPP
oGNI 2007, wg metody Atlasu
oGDP 2007
oGDP 2007, wg PPP
oLudność 2007
Tablice regionalne z: 2008 World Development Indicators:
Podstawowe wskaźniki : regionalne porównania dotyczące: ludności, środowiska
naturalnego, gospodarki, krajów i rynków oraz powiązań globalnych.
Porównania między krajami: East Asia & Pacific, Europe & Central Asia, Latin
America & Caribbean, Middle East & North Africa, South Asia, Sub-Saharan
Africa
Noty techniczne
Klasyfikacja krajów
Definicje
Gross national income (GNI) in US$ Atlas method: GNI is the sum of value
added by all resident producers plus any product taxes (less subsidies) not
included in the valuation of output plus net receipts of primary income
(compensation of employees and property income) from abroad.
Data are in current U.S. dollars, converted from countries’ respective national
currencies using the Atlas method, which uses a three-year average of exchange
rates to smooth effects of transitory exchange rate fluctuations. (GDP & GDP per
capita growth rates, however, are calculated from data in constant prices and
national currency units, not from the Atlas method estimates).
The World Bank favors the Atlas method for comparing the relative size of
economies and uses it to classify countries in low, middle and high-income
categories and to set lending eligibilities in order to reduce short-term
fluctuations in country classification.
Purchasing power parity gross national income (PPP GNI):
This measure is GNI converted to international dollars using
purchasing power parity. An international dollar has the same
purchasing power over GNI as a U.S. dollar has in the United
States.
The World Bank favors this measure for accurate measurement of
poverty and well-being; in effect, it substitutes global prices for
local measured prices, thereby more accurately reflecting the real
value of the good or service in question. This is especially true of
non-tradable services (haircuts are the example) which are
assumed to produce the same level of welfare from one country to
another, but which vary widely in their measured local price.
Gross domestic product (GDP) in current prices:
GDP is sum of gross value added, at purchaser prices converted at
market exchange rates to current U.S. dollars, by all resident
producers in the economy plus any product taxes (less subsidies) not
included in the valuation of output.
It is calculated without deducting for depreciation of fabricated
capital assets or for depletion and degradation of natural resources.
GDP is equal to GNI less net receipts of primary income. Value added
is the net output of an industry after adding up all outputs and
subtracting intermediate inputs.
The World Bank does not use this measure for classification of countries into
income groups or poverty levels, as it is subject to distortions caused by shortterm exchange rate fluctuations, policies and interventions. However, GDP
measured in constant, local currency units provides the basis for estimates of
overall economic growth.
For more information please see the notes and definitions included in the World Development Indicators 2008.
Nominaly a Realny PKB (i inne)
• Ekonomiści i dziennikarze często używają terminu
"wzrost (gospodarczy)" zamiast mówić "wzrost
realnego PKB".
• Typowe zdanie brzmi: "wzrost wyniósł 2%" zamiast
"wzrost realnego PKB wyniósł 2%". Stąd krok do dość
dziwnej terminologii, jak np.: ujemny wzrost
(oksymoron); poprawniej byłoby mówić o spadku
wolumenu PKB.
• Specjaliści od rachunkowości społecznej wolą używać
terminu "wolumen PKB" zamiast "realny PKB", jako że
inflacja jest tak samo "realna" jak wzrost.
PKB – porównanie wartości i wolumenu
Niemcy, w mln Euro
źródło: OECD (2006), National Accounts of OECD Countries: Volume I, Main Aggregates,
1993-2004, 2006 Edition, OECD, Paris. StatLink http://dx.doi.org/10.1787/142154615437
Trzy podejścia do mierzenia
produktu/dochodu
Produkt gospodarki USA,
1960-2004
wolumen a wartość
• Temat przedstawiania zmian w wartościach
zmiennych gospodarczych (a zwłaszcza kategorii
systemu SNA//ESA/NIPA) jako zmian wolumenu a
nie wartości (tzn. wielkości realnych w
odróżnieniu od nominalnych) będzie
przedstawiony w następnej prezentacji.
• Zajmiemy się tam liczeniem kategorii SNA w
cenach stałych, konstrukcją deflatorów (takich jak
agregatowe indeksy cenowe wg formuły
Laspeyresa, Paaschego i Fishera, oraz tzw.
nawiązaniami łańcuchowymi tych indeksów.