Granice nauki - Racjonalista TV

W tym eseju nie chodzi mi o granice wiedzy, które istniały w
każdym okresie rozwoju nauki. Chodzi mi o kwestie dotyczące
tego, czy istnieją obszary natury lub zachowania się ludzi
które nie mogą być badane przez naukę.
Świat nauki zawiera nauki ścisłe takie jak fizyka lub chemia i
nauki mniej ścisłe takie jak filozofia, psychologia lub tak
zwane nauki społeczne, na przykład politologia. Bezpośrednim
powodem napisania tego eseju było przeczytanie o tezie
paleontologa Stephena Jaya Goulda (1941-2002) znanej w
angielskiej literaturze pod nazwa Two NonOverlapping
Magisteria (TNOM). W tezie Gould proponował, że nauka i
religia są dwiema niepokrywającymi się dziedzinami wiedzy.
Nauka zajmuje się światem naturalnym a religia moralnością.
https://www.youtube.com/watch?v=EIs31a4PD9M
Poważną konsekwencją TNOM jest separacja badań nauki i
religii. Zgodnie z tą tezą nauka nie dotyczy kwestii
religijnych a religia nie bada naturalnego świata. Po
przemyśleniu tej tezy doszedłem do wniosku, że nie jest ona
prawdziwa, ponieważ zarówno religia wkracza na tereny nauki
jak również nauka jest w stanie badać problemy moralności.
Historycznym przykładem jak religia wkracza na teren nauki
może być sąd Inkwizycji nad Galileuszem w którym problemem
była struktura Układu Słonecznego. Obecnie religia proponuje
kreacjonizm jako alternatywę teorii biologicznej ewolucji.
Drastycznym przykładem religijnego poglądu, który kłoci się z
naukową medycyną jest wiara, że człowiek po śmierci będzie
mógł odzyskać świadomość bez udziału mózgu i “normalnie” czuć
i myśleć bez fizycznego ciała. Nauka z kolei nie stroni od
badania moralnego zachowania ludzi. Etyka była od wielu wieków
dyscypliną filozofii. Filozofowie od Sokratesa do Sartre'a
uczyli o odpowiedzialności i moralności człowieka w
społeczeństwie i w rodzinie. Moralność to zachowanie się
człowieka wobec innych . Te zachowania i ich skutki są
obserwowalne empirycznie i mogą być analizowane naukowo.
https://www.youtube.com/watch?v=yVd6MDLSYVA
Oczywiście metody i narzędzia badające kwestie moralne są inne
niż narzędzia nauk ścisłych ale logika i dowody prawdziwości
tez naukowych są uniwersalnie używane zarówno w naukach
ścisłych jak i w dziedzinie etyki i moralności. Na przykład
zarówno w naukach ścisłych jak społecznych istnieje wymaganie
aby każde doświadczenie mogło być powtórzone lub zdarzyć się
wielokrotnie. Nawet w dyscyplinach takich jak teoretyczna
fizyka teorie nie mogą być sprzeczne z obserwacjami ,
doświadczeniami lub symulacją. Te ścisłe wymagania dotyczą
wszystkich nauk bez wyjątku. Filozof zajmujący się etyką i
moralnością będzie zbierał fakty i konstruował hipotezy
podobnie jak chemik lub biolog.
Żaden szanujący się naukowiec nie pojawi się na konferencji
naukowej twierdząc, że on po prostu wierzy w swoje teorie i
jest przekonany, że są one prawdziwe bez dowodu. To uczciwe i
rzeczowe podejście do znalezienia prawdy rożni naukowca od
teologa.
https://www.youtube.com/watch?v=8CfcbgJSNyA
Hipoteza Goulda nie jest prawdziwa w swojej oryginalnej
formie, ale można sformułować zmodyfikowaną wersję hipotezy
zakładając, że rozpatrujemy dwa oddzielne światy – świat nauki
zajmującej się badaniem rzeczywistości oraz świat wyobraźni
(legend, powieści, bajek i wierzeń) w którym rządzą inne prawa
niż w nauce. W tym wypadku hipoteza Goulda jest bliska prawdy
pod warunkiem, że twory świata wyobraźni nie pretendują do
uznania ich za prawdziwe. Nauka nie zajmuje się szczegółami
życia postaci królewny Śnieżki a bajkopisarz nie pretenduje do
uznania jego bajek za prawdę.
Z wyjątkiem obszaru ludzkiej nieograniczonej fantazji i
wyobraźni nauka nie ma granic poza którymi metody i narzędzia
nauki nie mogą się stosować. Nauka jest uniwersalnym
narzędziem do badań rzeczywistości, które nie ma granic.
Moralność nie jest wyjątkiem. Skutki moralności mogą być
obserwowane i poddane analizie z punktu widzenia wartości
jakie ludzkość empirycznie uznała za prawdziwe. Wśród
apologetów religii są dwa skrajnie rożne odłamy. Jedni używają
tezy Goulda eliminując zastosowanie nauki do spraw religii.
Druga grupa (na przykład William Lane Craig) wykorzystuje
teorie nauki takie jak Wielki Wybuch lub biologiczna ewolucja
do podparcia argumentu, że nauka jest dowodem prawd
religijnych.
https://www.youtube.com/watch?v=6qnOIhLZTpg
Na zakończenie trzeba wspomnieć ze teza Goulda wywołała
sprzeciw w świecie naukowym i części apologetów religii którzy
zgodnie uważają ze nauka i religia dotyczą tej samej jedynej
rzeczywistości i kompletna separacja nauki i religii nie może
być zaakceptowana.