PROFILAKTYKA WAD NARZĄDU ŻUCIA Zakład Ortodoncji IS Warszawski Uniwersytet Medyczny PROFILAKTYKA WAD NARZĄDU ŻUCIA • • • • • • kierowanie wzrostem i rozwojem narządu żucia w każdym okresie rozwojowym dziecka poprzez: dostarczenie narządowi żucia odpowiednich bodźców czynnościowych usuwanie wszelkich bodźców szkodliwych, hamujących lub zaburzających prawidłowy rozwój opiera się na znajomości przyczyn powodujących odchylenia czynnościowe prowadzące do zaburzeń zgryzu - na każdym etapie rozwoju dziecka, począwszy od okresu płodowego. - profilaktyka ortodontyczna okresu prenatalnego (wady wrodzone) wchodzi w zakres ogólnomedycznej opieki zdrowotnej kobiet ciężarnych. - w okresie rozwoju prenatalnego powstają wady wrodzone do których szczególnie predysponowany jest okres od 4 do 12 tyg. PROFILAKTYKA WAD NARZĄDU ŻUCIA eliminowanie przyczyn wad wrodzonych narządu żucia: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. Ostre choroby zakaźne przebiegające z podwyższoną temperaturą ciała Zakażenia górnych dróg oddechowych Grypa Choroby mogące wywołać niedotlenienie zarodka Zatrucia pokarmowe z biegunką Zatrucia ciążowe z wymiotami Choroby matki: niewydolność nerek, krążenia, cukrzyca, zaburzenia endokrynologiczne, zabiegi chirurgiczne, urazy, napięcia nerwowe Leki Promieniowanie rentgenowskie Promieniowanie jonizujące Zatrucia chemiczne Nałogi Niewłaściwe odżywianie Ultradźwięki Profilaktyka wad wrodzonych Profilaktyka wrodzonych wad rozwojowych I stopnia: niedopuszczenie do wystąpienia nieprawidłowości w rozwoju zarodka: - rezygnacja z potomstwa w przypadku rodzin dużego ryzyka genetycznego - eliminowanie w czasie ciąży czynników teratogennych - podawanie przed planowaną ciążą i w pierwszych tygodniach ciąży kwasu foliowego w celu obniżenia ryzyka wystąpienia u dziecka otwartej wady cewy nerwowej Profilaktyka wrodzonych wad rozwojowych II stopnia obejmuje działania zmniejszające stopień uszkodzenia dziecka lub społeczne skutki wad. - diagnostyka prenatalna obejmująca badania przesiewowe każdej ciąży i szczegółowe badania diagnostyczne płodu w ciążach podwyższonego ryzyka genetycznego - terapia płodu - wewnątrzmaciczne leczenie operacyjne wad rozwojowych Profilaktyka wrodzonych wad rozwojowych III stopnia obejmuje wielokierunkowe działania korekcyjno-rehabilitacyjne u osób z wadami wrodzonymi. Profilaktyka wad nabytych Profilaktykę wad nabytych możemy podzielić na : • profilaktykę okresu niemowlęcego • właściwa pozycja tułowia i głowy, karmienie piersią, eliminacja nawyków: ssanie smoczka, warg, palców, eliminacja oddychania przez usta; • profilaktykę okresu poniemowlęcego (okres żłobkowy) • profilaktykę okresu wczesnego dzieciństwa (wiek przedszkolny) • profilaktykę okresu późnego dzieciństwa (wiek szkolny) • eliminacja parafunkcji, dysfunkcji, właściwa konsystencja pokarmów, profilaktyka próchnicy, higiena jamy ustnej, opieka zdrowotna, troska rodziców i wychowawców o prawidłowy rozwój psychiczny dziecka Organizacja planowej opieki ortodontycznej GRUPA I : Dzieci z zespołem właściwych dla wieku cech morfologiczno-czynnościowych, brak uchwytnych czynników etiologicznych. Profilaktyka pierwotna. GRUPA II Dzieci, u których stwierdza się czynniki działające niekorzystnie na prawidłowy dotychczas rozwój. Profilaktyka wtórna. GRUPA III Dzieci z wadami zgryzu o małym nasileniu, które mogą się nasilać pod wpływem nadal działających czynników szkodliwych. Profilaktyka późna GRUPA IV Dzieci, u których wady zgryzu są bardzo nasilone, czynniki etiologiczne nadal działają lub już wygasły. Leczenie objawowe, trudne, o niepomyślnym rokowaniu. Organizacja planowej opieki ortodontycznej Leczenie zewnątrzpochodnych wad zgryzu zależy od wieku rozwojowego dziecka. Najlepsze wyniki uzyskuje się w końcu okresu żłobkowego i w okresie przedszkolnym. Działanie lekarza wspomagają siły ustrojowe. Około 6.-7. roku życia kończą się możliwości zapobiegania, a z 10. r. ż. możliwości wczesnego leczenia ortodontycznego Bibliografia: • G. Śmiech-Słomkowska, W. Rytlowa: profilaktyka i wczesne leczenie ortodontyczne. Warszawa Wydawnictwo Lekarskie PZWL 1999 • I. Karłowska i wsp.: Zarys Współczesnej Ortodoncji. Warszawa Wydawnictwo Lekarskie PZWL 2008F. • Łabiszewska-Jaruzelska: Ortopedia Szczękowa. Warszawa Wydawnictwo Lekarskie PZWL 1995. • B. Kahl-Niehle: Wprowadzenie do ortodoncji. Wydawnictwo Medyczne Urban&Partner Wrocław 1999. • Proffit WR, Fields HW, Sarver DM: Ortodoncja Współczesna. Elsevier Urban&Partner Wrocław 2009. • Katalog aparatów elastycznych, Dr Hinz Dental