D-II-1-05c

Przedmiot: Historia nowożytna powszechna
Kod ECTS: 08.3-xxxx-140
Punkty ECTS: patrz wykład
Rodzaj studiów: studia stacjonarne I stopnia II rok, sem.1
Liczba godzin: 30
Prowadzący: dr Paweł Konieczny
Rodzaj zajęć: ćwiczenia
Forma zaliczenia: zaliczenie
Wykaz tematów:
1. Zajęcia organizacyjne. (2 godz.)
2. Pierwsze imperia kolonialne. (6 godz.)
3. Doktryny Reformacji. (4 godz.)
4. Francuski absolutyzm w XVII wieku. (2 godz.)
5. Wstrząsy polityczne w Anglii w XVII wieku. (4 godz.)
6. Jakobityzm (2 godz.)
7. Zmiany układu sił w Europie w XVIII wieku (do 1763 r.). (6 godz.)
8. Geneza Stanów Zjednoczonych Ameryki (4 godz.)
Lp.
Temat zajęć:
1-2
Zajęcia organizacyjne
Zakres tematyczny:
Przedstawienie celu zajęć, omówienie stosowanych metod dydaktycznych, oraz streszczenie
wymagań stawianych uczestniczącym w zajęciach studentom; krótka charakterystyka ram
chronologicznych epoki i tematyki poszczególnych spotkań
Literatura podstawowa:
nie dotyczy
Literatura pomocnicza:
nie dotyczy
Lp.
3-8
Temat zajęć:
Pierwsze imperia kolonialne
DII1-05c
1
Zakres tematyczny:
(1) Przyczyny i uwarunkowania epoki wielkich odkryć geograficznych
Znaczenie Afryki w gospodarce Europy i Azji (XV-XVI wiek)
Pierwsze wyprawy, pierwsze konflikty - Afrykańskie wyprawy Portugalczyków; wyprawy –
Bartłomieja Diaza, Krzysztofa Kolumba; znaczenie układu w Tordesillas (1494);wyprawa
Vasco da Gama (1497-99).
(2) Ekspansja kolonialna Hiszpanii i Portugalii w XVI w.; reakcja w Europie (Wenecja,
Anglia, Francja) Organizacja imperiów portugalskiego i hiszpańskiego
(3) Próba włączenia się do ekspansji kolonialnej Anglii i Francji (XV-XVI w.)
Literatura podstawowa:
M. Małowist, Konkwistadorzy portugalscy, Warszawa 1991.
J. H. Parry, Morskie imperium Hiszpanii, Gdańsk 1983.
St. Grzybowski, Polityka kolonialna Tudorów i pierwszych Stuartów, Wrocław 1970.
J. Baszkiewicz, Historia Francji, Wrocław 1978 i n.
Literatura pomocnicza:
1. I. Magidowicz, Zarys historii odkryć geograficznych, Warszawa 1952.
2. A. H. de Oliveira Marques, Historia Portugalii, t.1, Warszawa 1987.
3. J. Kieniewicz, Portugalczycy w Azji XV-XX wiek, Wrocław 1976.
4. T. Miłkowski, P. Machcewicz, Historia Hiszpanii, Wrocław 1998.
5. B. Nowak, Afryka w gospodarce światowej XVI-XVII wieku, [w:] "Europa i świat w
początkach epoki nowożytnej", cz.1, red. A. Mączak, Warszawa 1992, s. 301-338.
6. M. Defourneau, Życie codzienne w Hiszpanii w wieku złotym, Warszawa 1968. - rozdział o
Sewilli
7. H. Zins, Historia Anglii, Wrocław 1979 i n. (ewentualnie A. Maurois lub G M. Trevelyan)
8. J. Grabowski, Historia Kanady, Warszawa 2001.
Lp.
Temat zajęć:
9-12
Doktryny Reformacji
Zakres tematyczny:
(1) Definicja terminu „Reformacja"; Reformacja czy Reformacje?
Geneza Reformacji;
(2) Luteranizm, zwinglianizm, anabaptyzm, kalwinizm, anglikanizm - analiza porównawcza.
Skutki rozłamu Kościoła na zachodzie.
Literatura podstawowa:
H. Tuhle, Historia Kościoła, t. III, 1500 - 1715. (wyd. PAX)
J. Lecler, Historia tolerancji w wieku Reformacji, t. 1. Warszawa 1964.
R. Mackenney, Europa XVI wieku: Ekspansja i konflikt, Warszawa 1997. (rozdział 6 i 7)
Literatura pomocnicza:
1. Myśl filozoficzno -religijna reformacji XVI wieku, wyd. L. Szczucki, Warszawa 1972.
2. W. Czapliński, A. Galos, W. Korta, Historia Niemiec, Wrocław 1990.
3. Podane wcześniej podręczniki dotyczące historii Anglii i Francji
4. Hervé Masson, Słownik herezji w kościele katolickim, Katowice 1993.
5. R. Bainton, Tak oto stoję; klasyczna biografia Marcina Lutra, Katowice 1995.
6. B. Cottret, Kalwin, Warszawa 2000.
7. G. R. Potter, Zwingli, Warszawa 1994.
Lp.
13-14
Temat zajęć:
Francuski absolutyzm w XVII w.
DII1-05c
2
Zakres tematyczny:
Społeczeństwo i ustrój Francji na przełomie wieków XVI i XVII.
Absolutyzm monarszy w teorii (Bodin, Bossuet, Hobbes)
Budowa silnej władzy królewskiej we Francji; baza społeczna, rola kardynałów Richelieu i
Mazariniego.
Kryzys - Fronda i jej skutki
Król „Słońce" i jego dwór; Kto rządzi?; Rada Królewska i jej sekcje; ludzie Ludwika XIV;
intendenci; armia i znaczenie wojen.
Literatura podstawowa:
J. Baszkiewicz, Francuski absolutyzm XVII wieku, [w:] "Europa i świat w początkach epoki
nowożytnej", cz. 2, red. A. Mączak, Warszawa 1992, s. 219-252.
J. Baszkiewicz, Historia Francji, Warszawa 1978 i n.
Literatura pomocnicza:
1. K. Koranyi, Powszechna historia państwa i prawa, t. II., Warszawa 1959.
2. M. Sczaniecki, Powszechna Historia państwa i prawa, Warszawa 1979.
3. St. Płaza, Historia prawa w Polsce na tle porównawczym, część 1: X-XVIII w., Warszawa
1997.
4. T. Munck, Europa XVII wieku: 1598-1700, Warszawa 1998.
5. F. Bluche, Życie codzienne we Francji w czasach Ludwika XIV, Warszawa 1990.
6. R. S. Magdziarz, Ludwik XIV, Wrocław 1992.
7. J. Baszkiewicz, Henryk IV Wielki, Warszawa 1995.
8. J. Baszkiewicz, Richelieu, Warszawa 1984.
9. J. Bodin, Sześć ksiąg o Rzeczypospolitej, Warszawa 1958.
Lp.
Temat zajęć:
15-18 Wstrząsy polityczne w Anglii w XVII w.
Zakres tematyczny:
(1) Społeczeństwo i ustrój Anglii, Szkocji i Irlandii za pierwszych Stuartów
Rebelia, czy rewolucja? – problemy z terminologią
Geneza Wielkiej Rebelii/rewolucji angielskiej; Angielska wojna domowa; przemiany
ustrojowe (1640-1660): kryzys polityczny; Anglia w okresie wojny domowej, Republiki i
Protektoratu – analiza.
(2) Dlaczego doszło do restauracji monarchii? Ustrój Anglii w okresie Restauracji; kryzys
wykluczenia (ekskluzyjny), powstanie stronnictw wigów i torysów; Jakub II;
Chwalebna Rewolucja 1688-89 i jej znaczenie
Literatura podstawowa:
Chronologia wydarzeń - podręcznik A. Kersten, Historia Powszechna: wiek XVII,
Warszawa 1987.
Wstęp do książki „Geneza nowożytnej Anglii”, red. A. Mączak, Warszawa 1968.
K. Koranyi, Powszechna Historia Państwa i Prawa, tom 3, Warszawa 1959.
Literatura pomocnicza:
1. Ch. Carlton, Karol I, Warszawa 1993.
2. T. Munck, Europa XVII wieku: 1598-1700, Warszawa 1998.
3. St. Grzybowski, Historia Irlandii, Wrocław 1998.
4. S. Zabieglik, Historia Szkocji lub Zarys Historii Szkocji do końca XVIII w., Gdańsk 1993.
5. H. Zins, Historia Anglii, Wrocław 1979 n.
6. G. M. Trevelyan, Historia Anglii, Warszawa 1963.
Lp.
19-20
Temat zajęć:
Jakobityzm.
DII1-05c
3
Zakres tematyczny:
Chwalebna Rewolucja; źródła jakobityzmu – kto i dlaczego popierał króla Jakuba?;
Pierwsza interwencja – klęska nad Boyne (1690); skutki
Przemiany społeczne i ekonomiczne w Anglii na przełomie XVII i XVIII wieku
Europejski wymiar jakobityzmu (lata 1689-1714);
Stary i Młodszy Pretendent;
Powstania „Piętnaście” i „Czterdzieści Pięć”
Przyczyny malejącego poparcia dla sprawy Stuartów
Literatura podstawowa:
S. Grzybowski, Pretendenci i górale: z dziejów unii szkocko-angielskiej, Warszawa 1971.
M. Niemojowska, Ostatni Stuartowie, Warszawa 1992.
Literatura pomocnicza:
1. S. Zabieglik, Historia Szkocji, Gdańsk 2000
2. Tenże, Zarys Historii Szkocji do końca XVIII wieku, Gdańsk 1993
3. W. Scott, Rob Roy, Łódź 1947 (wprowadzenie)
4. Tenże, Waverley, Kraków 1929, “Biblioteka Narodowa”, seria II, nr 56
(wprowadzenie)
Lp.
Temat zajęć:
21-26 Zmiany układu sił w Europie w XVIII w. (do 1763 r.)
Zakres tematyczny:
(1) Cele polityki międzynarodowej w XVIII w.
Zmierzch starego imperium: wojna o sukcesję hiszpańską;
Wielka wojna północna;
Skutki - zmiany układu sił w Europie
(2) Wojna sukcesyjna polska i wojna o sukcesję austriacką;
wzrost znaczenia Prus; polityka równowagi sił?
(3) Rywalizacja kolonialna w osiemnastym wieku (do1763) (Wielka Brytania, Francja,
Hiszpania); Wojna o ucho Jenkinsa, rywalizacja w Indiach; Wojna siedmioletnia i jej skutki
Literatura podstawowa:
E. Rostworowski, Historia powszechna XVIII wiek, Warszawa 1994.
P. Kennedy, Mocarstwa Świata: Narodziny, rozkwit, upadek, Warszawa 1994.
Literatura pomocnicza:
1. J. Black, Europa XVIII wieku: 1700-1789, Warszawa 1997.
2. W. Konopczyński, Czasy Absolutyzmu: 1648-1788 (w: Wielka historia powszechna, 1938)
3. St. Salmonowicz, Prusy: dzieje państwa i społeczeństwa. Warszawa 2004.
4. St. Salmonowicz, Fryderyk II, Wrocław 1981.
5. L. Bazylow, Historia Rosji, Warszawa 1983.
6. Podane wcześniej podręczniki do dziejów Anglii, Francji, Hiszpanii i Rzeszy
DII1-05c
4
Lp.
Temat zajęć:
27-30 Geneza Stanów Zjednoczonych Ameryki
Zakres tematyczny:
(1) Panorama społeczna, gospodarcza i ustrojowa prowincji brytyjskich w Ameryce
Północnej.
Polityka metropolii wobec kolonii w XVII i XVIII wieku.
Przyczyny konfliktu.
(2) Od oporu poddanych do wojny o niepodległość; działania militarne i polityka (1775-1783)
Pierwsze lata młodej republiki - granice państwa, Artykuły Konfederacji, konstytucja USA i
Karta Praw; dwie doktryny władzy - federaliści i republikanie.
Literatura podstawowa:
I. Rusinowa, Geneza Stanów Zjednoczonych Ameryki Płn.: (Unia z lat 1774-1783),
Warszawa 1974.
K. Koranyi, Powszechna Historia Państwa i Prawa, tom 3, Warszawa 1959.
Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki, red. A. Bartnicki, D. T. Critchlow, t. 1, 2.,
Warszawa 1995.
Literatura pomocnicza:
1. M. J. Rozbicki, Narodziny Narodu. Historia Stanów Zjednoczonych do 1861 roku,
Warszawa 1991.
2. J. T. Flexner, Washington - człowiek niezastąpiony, Warszawa 1990.
3. Z. Libiszowska, Tomasz Jefferson, Wrocław 1984.
4. I Rusinowa, Aleksander Hamilton, Wrocław 1990.
5. I. Rusinowa, Saratoga - Yorktown (1777 - 1781)
6. Konstytucja Stanów Zjednoczonych Ameryki (tekst oryginalny wydany został np. w
dostępnej w Bibliotece Jagiellońskiej: A Documentary History of the United States, ed.
Richard D. Heffner, New York 1956, polski przekład wydany w Krakowie w 1990 r.)
DII1-05c
5