Informacja Ambasady w związku z rosnącym zainteresowaniem
advertisement
W związku z pojawiającym się zainteresowaniem sytuacją szkolnictwa mniejszości litewskiej w Polsce, ambasada RP przekazuje aktualne informacje w tym zakresie. Na podstawie przepisów prawa międzynarodowego oraz prawa wewnętrznego Rzeczypospolitej Polskiej, problematyka dotycząca statusu mniejszości narodowych w Polsce podlega trosce i opiece ze strony polskich organów władzy. Szczególną uwagę przykłada się do poszanowania praw oświatowych mniejszości. W tym zakresie należnego wsparcia udzielają mniejszością zarówno centralne organa władzy (Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji), jak i władze regionalne, zarówno rządowe jak i samorządowe. Dotyczy to także mniejszości litewskiej w Polsce. Budynek Zespołu Szkół z Litewskim Językiem Nauczania „Žiburys” (Kaganek) w Sejnach zbudowany został w wykonaniu porozumienia obu rządów – strona polska wzięła na siebie finansowanie i realizację inwestycji oświatowych w Puńsku, a litewska – w Sejnach ze środków przekazanych przez Republikę Litewską. Wynikało to również z tego, że inwestycja w Puńsku (budowa liceum z litewskim językiem nauczania) wymagała zaangażowania większych środków, dlatego koszty te wzięła na siebie strona polska. Środki na funkcjonowanie zespołu szkół w Sejnach pochodzą z budżetu państwa polskiego. „Žiburys” jest placówką niepubliczną, ale na prawach szkoły publicznej, co oznacza, że samorząd Sejn corocznie przekazuje mu środki otrzymywane na funkcjonowanie oświaty z budżetu centralnego Państwa Polskiego (są one wyliczane na każdego ucznia). Warto zaznaczyć, że ze względu na niewielką liczbę uczniów, dla „Žiburysa” ustalono najkorzystniejszy współczynnik przewidziany dla szkół mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce – na każdego ucznia przypada niemal trzykrotnie środków więcej, niż w modelowej szkole polskiej. W 2014 r. do „Žiburysa” trafiło z tego źródła niemal 900 tys. zł, ponadto na przedszkole przekazano ok. 70 tys. zł, a podobną kwotę z dotacji podmiotowej otrzymywanej z Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji, przeznacza na potrzeby szkoły Fundacja im. bp-a Antanasa Baranauskasa. Odnośnie do podręczników warto zauważyć, że w jęz. litewskim w „Žiburysie” naucza się wszystkich przedmiotów, poza jęz. polskim oraz historią i geografią Polski, a podręczniki dla mniejszości są kupowane przez MEN i przekazywane uczniom bezpłatnie. W Polsce zgodnie z opracowanym wspólnie przez przedstawicieli mniejszości litewskiej i polskim Ministerstwa Edukacji Narodowej harmonogramem wydawniczym w ciągu najbliższych dwóch lat dostępny będzie komplet podstawowych podręczników dla szkół litewskich (podręcznik do nauki języka mniejszości, podręcznik do własnej historii i kultury mniejszości oraz podręcznik do geografii państwa z którego obszarem kulturowym utożsamia się mniejszość narodowa) wszystkich szczebli edukacyjnych. W zakresie systemu szkolnictwa podkreślić należy istnienie istotnej różnicy: w Polsce nie ma szkół 12 – letnich. Zgodnie z zapisami opracowanej wspólnie przez mniejszość litewską oraz polską administrację rządową i samorządową jeszcze w 2001 r. Strategii rozwoju oświaty mniejszości litewskiej w Polsce, uczniowie z Sejn kontynuują naukę w litewskim liceum w Puńsku (jest to placówka powiatowa i dysponuje ona bursą dla uczniów). Zauważyć jednocześnie należy, że w tejże Strategii ustalono wspólnie z mniejszością litewską koncentrację nauczania przedstawicieli mniejszości z terenów miasta oraz gminy Sejny w jednej placówce – ze względu na mniejszy odsetek Litwinów wśród mieszkańców nie było racjonalnej możliwości tworzenia małych szkółek litewskojęzycznych w niewielkich wsiach, a z kolei w szkołach polskich litewskiego nauczano dodatkowo, jako języka mniejszości (zjawisko takie nadal jest aktualne w wypadku kilku położonych dalej od Sejn miejscowości). Podczas prac nad Strategią rozwoju oświaty mniejszości litewskiej w Polsce ustalono z mniejszością szczegółowo kwestię ograniczenia liczby małych szkół, których część zadań, ale w lepszych warunkach, przejęły gimnazja – taki był bowiem cel reformy systemu szkolnictwa w Polsce, realizowanej od 1999 r. W efekcie szkoły litewskie otrzymały najwyższą wagą przeznaczoną dla niewielkich szkół mniejszościowych (o 150% wyższej od stawki wyjściowej, korzysta z niej obecnie „Žiburys”). Dzięki temu porozumieniu wspólnie udało się złagodzić skutki reorganizacji sieci szkolnej - w związku z niżem demograficznym na terenie gminy Puńsk zamknięto od 2005 r. tylko trzy szkoły (mające odpowiednio 6, 9 i 28 uczniów). Należy podkreślić, że wszyscy uczniowie z likwidowanych placówek kontynuowali naukę w szkołach z litewskim językiem nauczania.
