immunohistochemiczna ocena merkerów proliferacji komórko
advertisement
IMMUNOHISTOCHEMICZNA OCENA MERKERÓW PROLIFERACJI KOMÓRKOWEJ W RAKU JELITA GRUBEGO EWA STĘPIEŃ ZAKŁAD PATOMORFOLOGII OGÓLNEJ AKADEMII MEDYCZNEJ W BIAŁYMSTOKU KIEROWNIK I OPIEKUN PRACY: Dr KATARZYNA GUZIŃSKA-USTYMOWICZ RAK JELITA GRUBEGO • DRUGA PRZYCZYNA ZGONÓW SPOWODOWANYCH PRZEZ NOWOTWORY • NAJWIĘKSZA ILOŚĆ ZACHOROWAŃ PRZYPADA NA 60-70 ROK śYCIA • MĘśCZYśNI CHORUJĄ 20% CZĘŚCIEJ NIś KOBIETY • WSRÓD KOBIET PRZEWAśA RAK OKRĘśNICY, NATOMIAST WŚRÓD MĘśCZYZN RAK ODBYTNICY • UMIERALNOŚĆ JEST WIĘKSZA W PRZYPADKU RAKA ODBYTNICY RAK JELITA GRUBEGO WEWNĘTRZNE CZYNNIKI RYZYKA ZACHOROWANIA NA RAKA JELITA GRUBEGO • • • • WRZODZIEJĄCE ZAPALENIE JELITA GRUBEGO CHOROBA LEŚNIOWSKIEGO-CROHNA GRUCZOLAKI JELITA GRUBEGO PREDYSPOZYCJE GENETYCZNE: DZIEDZICZNY RAK JELITA GRUBEGO BEZ POLIPOWATOŚCI ZESPÓŁ GRUCZOLAKOWATEJ POLIPOWATOŚCI RODZINNEJ ZESPOŁ GARDNERA RAK JELITA GRUBEGO ZEWNĘTRZNE CZYNNIKI RYZYKA ZACHOROWANIA NA RAKA JELITA GRUBEGO: • SKŁAD DIETY: ILOŚĆ SPOśYWANEGO NIEWCHŁANIALNEGO BŁONNIKA DUśA ILOŚĆ RAFINOWANYCH WĘGLOWODANÓW DUśA ZAWARTOŚĆ TŁUSZCZÓW BRAK W DIECIE WITAMIN A, C i E DUśA ILOŚĆ MIĘSA ZWŁASZCZA „CZERWONEGO” MAŁA ILOŚĆ WARZYW • CZYNNIKI MIKROŚRODOWISKA JELITA GRUBEGO SUBSTANCJE MUTAGENNE W JELICIE WYSOKIE pH W STOLCU ZWOLNIENIE PERYSTALTYKI JELIT • INNE PALENIE TYTONIU ALKOHOL ETYLOWY PROCES POWSTAWANIA NOWOTWORU ABY DOSZŁO DO ROZWOJU NOWOTWORU W KOMÓRCE MUSI DOJŚĆ DO NASTĘPUJĄCYCH ZMIAN: • INAKTYWACJI MECHANIZMÓW INDUKUJĄCYCH APOPTOZĘ W USZKODZONYCH KOMÓRKACH • UNIEZALEśNIENIA SIĘ OD ZEWNĄTRZKOMÓRKOWYCH SYGNAŁÓW REGULUJĄCYCH PROLIFERACJĘ • UZYSKANIA ZDOLNOŚCI DO NIELIMITOWANEJ LICZBY PODZIAŁÓW • UZYSKANIA ZDOLNOŚCI DO INDUKCJI TWORZENIA NACZYŃ KRWIONOŚNYCH DOPROWADZAJĄCYCH KREW DO GUZA ANTYGENY PROLIFERACJI SZYBKOŚĆ WZROSTU NOWOTWORU ZALEśY OD: • AKTYWNOŚCI PROLIFERACYJNEJ KOMÓREK • TEMPA OBUMIERANIA KOMÓREK OCENA PROLIFERACJI KOMÓRKOWEJ JEST STOSOWANA JAKO WSKAŹNIK PROGNOSTYCZNY W WIELU RODZAJACH NOWOTWORÓW. PROLIFERACJĘ KOMÓRKOWĄ MOśEMY OCENIĆ PRZY UśYCIU TAKICH ANTYGENÓW JAK: Ki-67 PCNA MCM2 ANTYGEN JĄDROWY PROLIFERACJI KOMÓRKOWEJ PCNA NIEHISTONOWE BIAŁKO JĄDROWE O MASIE CZĄSTECZKOWEJ 36 kD PEŁNI FUNKCJĘ BIAŁKA POMOCNICZEGO DLA POLIMERAZY DNA delta ANTYGEN TEN JEST HOMOTRIMEREM, KTÓRY TWORZY PIERŚCIEŃ UMOśLIWIAJĄCY OBJĘCIE DNA I PRZYŁĄCZENIE POLIMERAZY DNA delta KAśDY Z MONOMERÓW POSIADA PO DWIE alfa HELIKAZY ODPOWIEDZIALNE ZA ROZPLECENIE PODWÓJNEJ HELISY DNA GROMADZI SIĘ OD FAZY G1 CYKLU KOMÓRKOWEGO OSIĄGAJĄC MAKSIMUM EKSPRESJI W FAZIE S, A NASTĘPNIE STOPNIOWO ZANIKA Aś DO KOŃCA MITOZY Ki-67 NIEHISTONOWE BIAŁKO WIĄśCE DNA WYRÓśNIAMY DWIE IZOFORMY BIAŁKA Ki-67 POWSTAŁE PRZEZ ALTERNATYWNY SPLICING mRNA O MASACH CZĄSTECZKOWYCH 320 I 359 kD EKSPRESJA Ki-67 WZRASTA OD FAZY G1 CYKLU KOMÓRKOWEGO, OSIĄGAJĄC MAKSIMUM W METAFAZIE , PO CZYM ZACZYNA SIĘ OBNIśAĆ PODCZAS ANAFAZY I TELOFAZY. MCM2 NALEśY DO RODZINY 10 BIAŁEK MCM (minichromosome maintenance) BIORĄCYCH UDZIAŁ W INICJACJI REPLIKACJI BIAŁKA MCM2-7 CHARAKTERYZUJĄ SIĘ PODOBNĄ BUDOWĄ I FUNKCJĄ. TWORZĄ HEKSAMERYCZNY KOMPLEKS O MASIE CZĄSTECZKOWEJ 600 kD ROZPLATAJĄCY PODWÓJNĄ HELISĘ DNA PODCZAS INICJACJI REPLIKACJI KOMPLEKS TEN GROMADZI SIĘ OD WCZESNEJ FAZY G1, USUWANY JEST NATOMIAST W FAZIE S i G2 CEL I ZAŁOśENIA PRACY • CELEM NINIEJSZEJ PRACY BYŁA OCENA METODAMI IMMUNOHISTOCHEMICZNYMI EKSPRESJI BIAŁEK Ki-67, PCNA I MCM2 W RAKU JELITA GRUBEGO • ANALIZA KORELACJI EKSPRESJI TYCH BIAŁEK Z WYBRANYMI PARAMETRAMI ANATOMO-KLINICZNYMI: WIEK PACJENTA LOKALIZACJA NOWOTWORU OBECNOŚĆ PRZERZUTÓW DO WĘZŁÓW CHŁONNYCH OBECNOŚĆ PRZERZUTÓW ODLEGŁYCH GRUPA BADANA GRUPĘ BADANĄ STANOWIŁO 55 PACJENTÓW Z RAKIEM JALITA GRUBEGO W STOPNIU ZAAWANSOWANIA pT3 ORAZ ZŁOŚLIWOŚCI HISTOLOGICZNEJ G2 OPEROWANYCH NA ODDZIALE CHIRURGII SZPITALA WOJEWÓDZKIEGO im. J. ŚNIADECKIEGO W BIAŁYMSTOKU METODYKA WYCINKI TKANKOWE UTRWALONO W 10% ZBUFOROWANYM ROZTWORZE FORMALDEHYDU, PO CZYM ZATAPIANO W PARAFINIE W TEMPERATURZE 560C BADANIA IMMUNOHISTOCHEMICZNE WYKONANO PRZY UśYCIU PRZECIWCIAŁ MONOKLONALNYCH i POLIKLONALNYCH: • Ki-67- MONOCLONAL MOUSE (DAKO) CLONE MIBI, • PCNA- MONOCLONAL MOUSE (DAKO) CLONE PC10, • MCM2-POLYCLONAL GOAT (SANTA CRUZ BIOTECHNOLOGY) Sc-9839 SKIEROWANYCH ODPOWIEDNIO PRZECIWKO LUDZKIEMU BIAŁKU Ki-67, PCNA I MCM2 Prawidłowy nabłonek jelita grubego METODYKA c.d. • • • REAKCJĘ WYKONANO W TECHNICE LSAB (BIOTYNA- STREPTOWIDYNA- PEROKSYDAZA) KOMPLEKS ANTYGEN-PRZECIWCIAŁO UWIDOCZNIONO PRZY UśYCIU CHROMOGENU DAB OCENĘ AKUMULACJI JĄDROWEJ W KOMÓRKACH NOWOTWOROWYCH PRZEPROWADZONO W SPOSÓB PÓŁILOŚCIOWY PRZYJMUJĄC PRÓG REAKCJI DODATNIEJ : Ki-67- REAKCJA OBECNA W POWYśEJ 50% KOMÓREK PCNA- REAKCJA OBECNA W POWYśEJ 60% KOMÓREK MCM2- REAKCJA OBECNA W POWYśEJ 60% KOMÓREK Ekspresja PCNA w raku jelita grubego WYNIKI NIE WYKAZANO KORELACJI POMIĘDZY EKSPRESJĄ Ki-67, PCNA, MCM2 A: • WIEKIEM PACJENTA • LOKALIZACJĄ NOWOTWORU • OBECNOŚCIĄ PRZERZUTÓW ODLEGŁYCH Ekspresja MCM2 w raku jelita grubego WYNIKI c.d. WYKAZANO KORELACJĘ POMIĘDZY EKSPRESJĄ Ki-67, PCNA I MCM2 A: • OBECNOŚCIĄ PRZERZUTÓW DO WĘZŁÓW CHŁONNYCH EKSPRESJA Ki-67, PCNA I MCM2 KORELOWAŁA ZE SOBĄ U WIĘKSZOŚCI PACJENTÓW. Ekspresja Ki-67 w raku jelita grubego WNIOSKI UZYSKANE WYNIKI POZWALAJĄ STWIERDZIĆ, Iś W GRUPIE BADANEJ (RAK JELITA GRUBEGO pT3, G2) OBECNOŚĆ EKSPRESJI Ki-67, PCNA I MCM2 W GŁÓWNEJ MASIE GUZA SUGERUJE WYSTĘPOWANIE PRZERZUTÓW RAKA DO WĘZŁÓW CHŁONNYCH.
