Planowany program działalności koła w ramach konkursu
advertisement
Planowany program działalności koła w ramach konkursu „A jednak się kręci”. I. Nazwa Instytucji w ramach, której koło działa. III LO im. Unii Lubelskiej w Lublinie Plac Wolności 4 20 -827 Lublin II. Nazwa koła zainteresowań, przewodniczący, opiekun lub nauczyciel prowadzący. KOŁO ASTRONOMICZNE Opiekun Koła: Dominika Domaciuk W różnych działaniach Koła pomagają również nauczycielki fizyki: Beata Niewczas oraz Regina Zawisza- Winiarczyk. III. Liczba członków koła. 17 uczniów IV. Przedział wiekowy członków koła. 16-18 lat V. Terminy i krótki opis dotychczasowych spotkań. Koło astronomiczne działa od roku. Od września 2008 do czerwca 2009r zostały zrealizowane następujące spotkania: 1. cotygodniowe spotkania (termin: środa g.14.50 – 16.30) podczas których, odbywały się wykłady i prezentacje multimedialne dotyczące astronomii oraz uczniowie pod okiem nauczycieli mogli przygotowywać się do konkursów astronomicznych: - Przygotowywanie do konkursu „50 lecie NASA” . Efekty: uczennice szkoły Magdalena Michalska oraz Agnieszka Łata przeszły do drugiej rundy, w której zdobyły na 29 możliwych punktów – Magdalena- 29, a Agnieszka - 27 punktów. http://www.konkurs-nasa.org/wyniki_2.php - Przygotowanie do Olimpiady Astronomicznej. Efekty: Daniel Matuła przeszedł do II etapu Olimpiady - Przygotowywanie do konkursu na referat z zakresu astronomii i astronautyki. Efekty: Wojewódzka Komisja Konkursowa wytypowała 12 prac, wśród 12 laureatów konkursu znalazło się aż 5 uczniów III LO im Unii Lubelskiej w Lublinie: http://www.nuke.2lo.wlodawa.pl/konast/astro.php?co=wyn W finale wojewódzkiego konkursu Joanna Popiołek uzyskała tytuł laureata i brała udział w XXV Ogólnopolskim Młodzieżowym Seminarium Astronomiczno - Astronautycznym w Grudziądzu, gdzie wygłosiła swój referat na temat "Życie codzienne astronautów na stacji kosmicznej". - Przygotowywanie prac na konkurs „Odkryj Swój Wszechświat”. Efekty: Uczennice Magdalena Polakowska oraz Justyna Zarzeczna zostały laureatami II wyróżnienia na pracę plastyczna, natomiast Daniel Matuła w kategorii „prezentacja multimedialna”. - Rozwiązywanie zadań na konkurs zadań astronomicznych organizowany przez „Deltę”. 2. Obserwacje nieba przeprowadzone na terenie szkoły dla uczniów i pracowników naszej szkoły w lutym i marcu 2009r. Obserwacje były przeprowadzone przy pomocy pożyczonych 1 od uczniów lornetki Bresser 50/60 oraz teleskopu Newtona o średnicy lustra 14cm. Obserwowaliśmy m.in. Księżyc, Saturn, fazy Wenus, Mgławice w Orionie i Gromadę Herkulesa, szukaliśmy Komety Lulin i planetoidy Ceres. Uczniowie uczyli się rozpoznawać gwiazdozbiory oraz wyszukiwać gwiazdy o różnych barwach. 3. Wyjścia na wykłady z astrofizyki dla studentów I roku fizyki prowadzone przez dr hab. Marka Rogatko na UMCSie (październik 2008- styczeń 2009 w każdy wtorek g. 16.00) 4. Wyjście na pokaz protuberancji słonecznych organizowany przez pana Zbigniewa Rzepkę z UMCSu 23 kwietnia 2009r. VI. Dyspozycja sprzętem do obserwacji (lunety, lornetki, teleskopy) jak również materiałami dydaktycznymi potrzebnymi do realizacji tematów zawartych w programie konkursowym. Opis pomocy i materiałów dydaktyczno-edukacyjnych wykorzystywanych podczas realizacji projektu. Aktualnie nie posiadamy sprzętu do obserwacji, gdyż uczniowie, którzy wcześniej wypożyczali sprzęt do obserwacji skończyli nasze liceum. Natomiast, posiadamy: 1. filmy dydaktyczne wydawane z gazetami: „Rzeczpospolita” lub „Gazeta Wyborcza” - „KOSMOS” Czarne dziury, Czy jesteśmy sami, Gwiezdny pył, Zagrożenia Ziemi - „KOSMOS” cz.1: Tajemnice Słońca i Czerwona Planeta Mars - „KOSMOS” cz.2: Zagłada Ziemi i Jowisz Planeta Olbrzym - „KOSMOS” cz.3: Księżyc, Statek Kosmiczny Ziemia i Merkury i Wenus - „KOSMOS” cz.4: Obce galaktyki i Życie i Śmierć Gwiazd - „KOSMOS” cz.5: Saturn – Władca pierścieni, Planety Zewnętrzne i Najgroźniejsze miejsce - „KOSMOS” cz.6: Szukając E.T. i Przed Wielkim Wybuchem - seria DISCOVERY: Mars, Słońce, Solarmax - film o stacjach kosmicznych i astronautyce 2. Płyty z animacjami, prezentacjami multimedialnymi, programami: - The Sun & Space Weather - Huygens Probe - SOHO - Exploring The Sun - STEREO – The Sun in 3D - Imagine The Uniwerse! , Astronomy Picture of the Day, StarChild, Cosmicopia - Hinode XRT - KOSMOS „Wiedzy i życia” programy: Word Wind, Orbiter, Celesta, Mitaka, Stellarium - Encyklopedia PWN – seria multimedialna: Ziemia i Wszechświat 3. Obrotowe mapy nieba (5sztuk) 4. Okulary 3d oraz plakaty Słońca zrobione w technice 3D, Plakaty Układu Słonecznego, mapy nieba, broszurki, zakładki, gadżety z logo NASA i ESA 5. Dostęp do następujących publikacji (Biblioteka szkolna lub materiały własne nauczycieli): - „Vademecum miłośnika astronomii’, numery od 2008r. - Andrzej Branicki Obserwacje i pomiary astronomiczne - Patrick Moore Niebo przez lornetkę - oraz książki z astronomii umożliwiające zdobywanie wiedzy i przygotowywanie się do konkursów i olimpiad 6. Zajęcia możemy przeprowadzać w sali komputerowej lub w pracowni fizycznej wyposażonej w rzutnik multimedialny lub w Sali wyposażonej w tablice interaktywną. 2 VII. Tematy związane z astronomią, które będą realizowane w ramach konkursu „A jednak się kręci”. Plan działalności Koła w terminie: 15 września 2009r. – 31 stycznia 2010r. W ramach działalności Koła przewidzieliśmy 3 rodzaje działań: I. Spotkania popularno-naukowe dla wszystkich uczniów i pracowników szkoły II. Spotkania dla uczniów klas I lub uczniów dopiero zaczynających interesować się astronomią III. Spotkania dla uczniów chcących zgłębiać wiedzę o astronomii i przygotowujących się do konkursów i olimpiady astronomicznej Ad. I. Spotkanie nr 1. (zajęcia już się odbyły) Termin i temat: 21 października 2009r., godz. 1630 – 1715 Czym są spadające gwiazdy? Cele dydaktyczne: zachęcenie do obserwacji roi meteorów. Scenariusz zajęć: treści występujące w prezentacji multimedialnej: - Historia obserwacji meteorów - Krótka charakterystyka roi meteorów - Dlaczego meteory świecą? - Kiedy można oglądać roje meteorów Spotkanie nr 2. Termin i temat: 18 listopada 2009r., g. 1630 – 1715 Czy kamienie mogą spadać z nieba? Cele dydaktyczne: przekazanie słuchaczom podstawowych wiadomości dotyczących spadania meteorytów, zachęcenie do obserwacji roi meteorów. Scenariusz zajęć: treści występujące w prezentacji multimedialnej: - Dlaczego meteoryty spadają na Ziemie? Czy są groźne dla mieszkańców? - Katastrofa Tunguska - zdjęcia kraterów uderzeniowych, Krater Arizona - Największe meteoryty znalezione na Ziemi (meteoryt Hoba ) - Rezerwat Morasko - Rodzaje meteorytów - Jak rozpoznać meteoryt? Spotkanie nr 3. Termin i temat: 9 listopada 2009r., godz. 1800 - 2000, Obserwacje astronomiczne dla uczniów oraz pracowników szkoły organizowane na boisku szkolnym. Cele dydaktyczne: historia powstania gwiazdozbiorów, nauka odróżniania planet od gwiazd, poznanie historii odkryć Galileusza, zachęcenie uczniów do wykonywania samodzielnych obserwacji Scenariusz zajęć: - poznajemy gwiazdozbiory, nauka posługiwania się obrotowa mapa nieba - nauka odróżniania planet od gwiazd, - od teorii geocentrycznej do heliocentrycznej – krótka historia pokazująca wagę odkryć Galileusza - oglądanie Jowisza i jego księżycy 3 Spotkanie nr 4. Termin i temat: 13 listopada 2009r. Dzień Astronomii w III LO, zaproszeni również uczniowie lubelskich gimnazjów Cele dydaktyczne: Tegorocznym tematem wiodącym jest odkrywanie Kosmosu przez człowieka. Chcemy przypomnieć badania Galileusza, który 400 lat temu użył lunety do oglądania nieba a także uczcić 40 rocznicę pierwszego lądowania człowieka na Księżycu. Jednak przede wszystkim chcemy pobudzić wyobraźnię i ciekawość młodych ludzi oraz zachęcić ich do nauki astronomii. Gościem specjalnym będzie generał Mirosław Hermaszewski, który opowie o swojej podróży w Kosmos. Imprezy towarzyszące: KONKURS dla uczniów naszej szkoły najlepszy plakat naukowy dotyczący tematyki „Człowiek w Kosmosie” lub „Odkrycia Galileusza” (do wyboru). Termin oddania prac – 10 listopada 2009r. Rozstrzygnięcie konkursu – 13 listopada 2009r. podczas obchodów Dnia Astronomii w III LO. Dla zwycięzców m.in. książki gen. Mirosława Hermaszewskiego „Ciężar nieważkości” z dedykacją od autora oraz plakaty astronomiczne. Program obchodów: 8.20 - 8.25 Rozpoczęcie, przywitanie gości 8.25 - 9.05 p. dr Waldemar Berej – wykład „Keplera walka z Marsem” 9.15 - 9.25 "Walking on the Moon" klasy 1f p. gen. Mirosław Hermaszewski – prezentacja „Ciężar nieważkości” (1h 9.25 - 11.05 wykładu, 15min odpowiedzi na pytania słuchaczy, 30min rozdawania autografów) 11.15 - 11.35 Scenka teatralna o gwiazdach klasy 2d 11.35 - 11.40 Rozwiązanie konkursu na najlepszy plakat i wręczenie nagród zwycięzcom 11.40 - 12.00 Scenka teatralna astronomiczna klasy 1g 12.10 - 12.40 p. dr Małgorzata Klisowska – wykład „Proces Galileusza” 12.40 - 12.55 „You can shine - po prostu błyszcz” Scenka teatralna klasy 2e 12.55 – 13.00 Podziękowania, zakończenie Ad. II. Spotkanie nr 1. (zajęcia już się odbyły) Termin i temat: 23 września 2009r., godz. 1540 – 1630 Co widzimy na niebie? Cele dydaktyczne: Poznanie historii gwiazdozbiorów, zachęcenie do obserwacji nieba Scenariusz zajęć: treści występujące w prezentacji multimedialnej: - jak powstają gwiazdozbiory, - dlaczego ludzie podzielili nieba na gwiazdozbiory - legenda o Kasjopei, jej mężu Cefeuszu i córce Andromedzie i Perseuszu -gwiazdy mają kolory! - obserwacje planet Układu Słonecznego - czego nie widzimy gołym okiem – zdjęcia mgławic i galaktyk zrobione przez teleskop Hubble, zachęta do korzystania ze strony teleskopu Hubble’a - dowody obserwacyjne istnienia czarnych dziur 4 Spotkanie nr 2. (zajęcia już się odbyły) Termin i temat: 7 października 2009r., godz. 1540 – 1630, Tajemnice Słońca Cele dydaktyczne: Podstawowe wiadomości dotyczące budowy Słońca i jego wpływu na Ziemię Scenariusz zajęć: - wstęp do zajęć - Oglądanie filmu „KOSMOS” cz.1: Tajemnice Słońca - Po obejrzeniu filmu wypełnienie karty pracy do filmu (uczniowie mogą wypełnić w domu). Autorem karty pracy jest Dominika Domaciuk – opiekun Koła. KARTA PRACY DO FILMU „TAJEMNICE SŁOŃCA” z serii KOSMOS SŁOŃCE JAKO ŹRÓDŁO ENERGII Z jakich pierwiastków składa się Słońce?............................................................. Jaka jest temperatura powierzchni Słońca?.................... Jaka jest wielkość Słońca w odniesieniu do Ziemi?............................................................................... Gdyby Słońce świeciło zużywając takie paliwo jak………….….to zgasło by po około………….lat. W latach 20 zeszłego wieku naukowcy znaleźli rozwiązanie zagadki długotrwałego świecenia słońca w procesie zwanym…………………………………….., który polega na łączeniu się dwóch lżejszych jąder wodoru w jedno jądro helu. Wyzwala się przy tym ogromna energia. Warunki potrzebne do fuzji::……………………………………………………. ŚWIATŁO SŁONECZNE Foton to……………………………… KORONA CHROMOSFERA FOTOSFERA PROTUBERANCJA – znajduje się…………... ….…..……….km od powierzchni Słońca. Fotony przelatują przez nią w ciągu ……………..dni. WARSTWA KONWEKTYWNA ……………- miejsce o temperaturze 15 milionów stopni WARSTWA RADIACYJNA – gruba na …………………….km. przedostanie się przez tą warstwę zajmuje fotonom aż……………………... Ile czasu zajmuje fotonom dotarcie do Ziemi?....................................... POWSTANIE SŁOŃCA Układ Słoneczny zawdzięczamy dzięki wybuchowi………………….. Potem powstała………………………………..Około 5 miliardów lat temu obłok ten pod wpływem grawitacji zaczął się gwałtownie zapadać. Kiedy w jądrze temperatura była wystarczająco wysoka, żeby mogło dojść do fuzji termojądrowej nasze Słońce zaczęło świecić. Co jest dowodem na to, że nasz Układ Słoneczny powstał z materii wyrzuconej po wybuchu super nowej?.................................................................................................................................... 5 POLE MAGNETYCZNE SŁOŃCA Na Słońcu znajduje się do ……………….biegunów magnetycznych. Plazma przy równiku słonecznym rotuje znacznie szybciej, dlatego linie pola magnetycznego skręcają się. Dowodem na to są widoczne pętle………………oraz ………………………. Tam gdzie słoneczne pole magnetyczne jest najbardziej skręcone i zawiłe ciepło kipiące z dołu zostaje przykryte i tamtejsza materia ochładza się aż o 1000 stopni. W efekcie powstają ciemne skazy na powierzchni zwane……………………..….Są to kratery w plazmie wielkości ….…..……………. Kiedy plamy słoneczne uwalniają energie powstają…………………..….......uwalniające miliardy mega ton energii. Chociaż słoneczne trzęsienia i tsunami nie stanowią bezpośredniego zagrożenia dla Ziemi, to jednak gwałtowny przebieg rozbłysku często wywołuje niebezpieczne ……………………………….. BURZE SŁONECZNE Czym zajmuje się Centrum Środowiska Kosmicznego mieszczące się przy NOAA (Narodowa Agencja Do Spraw Oceanu i Atmosfery)?............................................................................................... Gdyby Ziemia nie miała pola magnetycznego wiatr słoneczny rozwiał by naszą atmosferę, tak jak się to stało z inna planetą - ……………….. Burze słoneczne mogą zagiąć i rozerwać linie pola magnetycznego Ziemi, co pozwala cząstkom wślizgnąć się wzdłuż linii pola ku północnemu lub południowemu biegunowi. Może to spowodować wzbudzenie prądu elektrycznego w liniach energetycznych i uszkodzić transformatory tak jak stało się to w ……….r. w …………………………. Burze słoneczne są przede wszystkim niebezpieczne dla: 1…………………………………2. …..………………………….3. …………………….…..…… Burze słoneczne wywołują także wspaniałe iluminacje zwane………………………… Doskonała burza słoneczna zdarzyła się w roku…………..i była jedną z największych i ………………………burz w historii. AKTYWNOŚĆ SŁOŃCA Słońce odwraca kierunek swojego pola magnetycznego raz na ……..lat. Towarzyszy temu wzrost liczby plam pojawiających się na Słońcu. Szczyt aktywności Słonecznej nazywamy …………………..Najbliższe Słoneczne maximum nastąpi koło roku ………….. GORĄCA KORONA SŁOŃCA Korona, która leży milion km od jądra ma temperaturę dochodzącą do 3 milionów stopni. Cała powierzchnia Słońca jest pokryta komórkami ………………... Gorąca materia wnętrza Słońca wynosi ciepło na powierzchnię. Tam bąble materii szybko się ochładzają emitując światło a następnie opadają. To wrzenie jest bardzo głośne. Kipiąca powierzchnia słońca wytwarza dość energii słonecznej by podgrzać koronę do milionów stopni. ZAĆMIENIE SŁOŃCA Chociaż Księżyc jest 400 razy mniejszy od Słońca całkowite zaćmienie jest możliwe, gdyż……… …………………………………………………............. Dlaczego nie obserwujemy zaćmienia co miesiąc?........................................................................................ Zaćmienie Słońca zdarza się w każdym miejscu Ziemi raz na jakieś ……………..lat. ŚMIERĆ SŁOŃCA Słońce zgaśnie za jakieś ……………….Gdy nasza najbliższa gwiazda skończy spalać paliwo wodorowe, ochłodzi się i zacznie stopniowo zapadać pod wpływem grawitacji. Energia z tego kolapsu podgrzeje jądro do temperatury, w której możliwe stanie się spalanie ……………Wtedy gwiazda rozrośnie się wchłaniając orbity ………………., Wenus i ………….. stając się …………………… 6 Zewnętrzne warstwy gwiazdy staną się w końcu niestabilne i zostaną wyrzucone w przestrzeń pozostawiając w środku małe (rozmiaru Ziemi) jądro. Tak powstanie Biały Karzeł. ZADANIA UTRWALAJĄCE 1. Głównych źródłem energii Słońca (i innych niezbyt masywnych gwiazd) jest energia uwalniana podczas cyklu protonproton. Uzupełnij reakcje: 1 1 H 11H ...1H 01..... 00 H 12H ...2H 1 1 3 2 H 23H ...2H ...1H ...1H 2. Każdy taki trzystopniowy proces związany jest z uwalnianiem energii równej około 27 MeV. Policz jakiemu ubytkowi masy odpowiada ta wielkość. Ile takich reakcji zachodzi w ciągu sekundy, skoro wiadomo, że Słońce wysyła we wszystkich kierunkach w ciągu sekundy energię równą około 4∙10 26J? 3. Wejdź na oficjalną stronę Zapory Hoovera i poszukaj informacji kiedy ją wybudowana i jakie są jej rozmiary: http://www.usbr.gov/lc/hooverdam/ . Poszukaj też informacji o największych elektrowniach na świecie: słonecznej, wodnej i węglowej. Porównaj ich moc z mocą Słońca. 4. Odległość Jowisza od Słońca wynosi około 5,20336 AU. Ile czasu zajmuje światłu dotarcie do tej planety? Potrzebne stałe fizyczne znajdziesz w Tablicach Fizycznych. Spotkanie nr 3. (zajęcia już się odbyły) Termin i temat: 21 października 2009r., godz. 1540 – 1630, Budowa Słońca Cele dydaktyczne: Udzielenie odpowiedzi na pytania uczniów dotyczące Słońca, w jaki sposób Słońce produkuje energię? Scenariusz zajęć: - uczniowie pokazują wypełnione karty pracy, uczniowie, którzy najlepiej wypełnili karty otrzymują plakaty słońca. - udzielanie odpowiedzi na pytania uczniów dotyczące filmu obejrzanego na poprzednich zajęciach - prezentacja multimedialna o Słońcu (treści: budowa warstwowa Słońca, skąd mamy informacje o Słońcu, satelity, dlaczego korona Słońca jest taka gorąca, aktywność Słońca, plamy, protuberancje, wiatr słoneczny, zorze polarne, zaćmienie Słońca) Spotkanie nr 4. (zajęcia już się odbyły) Termin i temat: 26 października 2009r., godz. 1000 – 1145, Spotkania z Astronomia organizowane przez prof. Krzysztofa Murawskiego oraz dr hab. Marka Rogatko z UMCSu Cele dydaktyczne: Zapoznanie uczniów z praca naukową astrofizyków Scenariusz zajęć: - wykład dotyczący rozkładu materii we Wszechświecie - wykład dotyczący fizyki Słońca Spotkanie nr 5. (zajęcia już się odbyły) Termin i temat: 28 października 2009r., godz. 1540 – 1630, Czerwona Planeta Mars Cele dydaktyczne: Poznanie najbliższej Ziemi planety Scenariusz zajęć: - wstęp do zajęć - Oglądanie filmu „KOSMOS” cz.1: Czerwona Planeta Mars - Po obejrzeniu filmu uczniowie wypisują pytania dotyczące treści, które pojawiły się na filmie a których nie rozumieją. 7 Spotkanie nr 6. Termin i temat: 4 listopada 2009r., godz. 1540 – 1630, Planeta Mars Cele dydaktyczne: Udzielenie odpowiedzi na pytania uczniów dotyczące Marsa Scenariusz zajęć: treści występujące w prezentacji multimedialnej: - Jak duży i jak daleko jest Mars, jaką ma budowę, atmosfera Marsa? - ukształtowanie terenu, najwyższa góra w Układzie Słonecznym, - księżyce Marsa - misje na Marsa - czy możliwe jest życie na Marsie? Spotkanie nr 7. Termin i temat: 18 listopada 2009r., godz. 1540 – 1630 Jowisz Planeta Olbrzym Cele dydaktyczne: Podstawowe wiadomości dotyczące największej planety US Scenariusz zajęć: - wstęp do zajęć - Oglądanie filmu „KOSMOS” cz.2: Jowisz Planeta Olbrzym - Po obejrzeniu filmu uczniowie zapisują pytania do nauczyciela dotyczące filmu. Spotkanie nr 8. Termin i temat: 25 listopada 2009r., godz. 1540 – 1630 Układ Słoneczny Cele dydaktyczne: Poznanie ciał Układu Słonecznego Scenariusz zajęć: - Wstęp, organizacja pracy - Uczniowie przedstawiają prezentacje, które wykonali samodzielnie 1. Narodziny Słońca i powstanie Układu Słonecznego (ok. 10min) 2. Planety Układu Słonecznego (ok. 10min) 3. Dlaczego Pluton nie jest już planeta? Planetoidy i planety Karłowate (ok. 10min) - Zapowiedź, co będzie na następnych zajęciach i jakie pomoce należy przynieść Spotkanie nr 9. Termin i temat: 2 grudnia 2009r., godz. 1540 – 1630, Makieta Układu Słonecznego Cele dydaktyczne: uświadomienie uczniom wielkości Układu Słonecznego, kształcenie umiejętności pracy w grupach Scenariusz zajęć: - wstęp, organizacja pracy - uczniowie wykorzystują dane z tablic astronomicznych w celu sporządzenie makiety US - po wykonaniu odpowiednich obliczeń (uczniowie podzieleni są na grupy, tak aby każdy liczył co innego), sporządzenie makiety US Spotkanie nr 10. Termin i temat: 9 grudnia 2009r., godz. 1540 – 1630, Po co nam Księżyc? Cele dydaktyczne: Podstawowe wiadomości dotyczące Księżyca i jego wpływu na Ziemię Scenariusz zajęć: - Oglądanie filmu „KOSMOS” cz.3: Księżyc - Chętna osoba na następną lekcję przygotowuje prezentację o Księżycu 8 - zachęta, aby uczniowie samodzielnie obserwowali Księżyc oraz robili jego rysunki korzystając z karty pracy do projektu „Nazywam się Galileusz” dostępnej na stronie: http://www.as.up.krakow.pl/2009/ksiezyc-galileusz.pdf Spotkanie nr 11. Termin i temat: 16 grudnia 2009r., godz. 1540 – 1630, Po co nam Księżyc? Cele dydaktyczne: Kształcenie umiejętności przygotowywania prezentacji multimedialnej Scenariusz zajęć: - uczniowie przedstawiają swoje prezentacje o Księżycu - uczniowie pokazują swoje mapy Księżyca Spotkanie nr 12. Termin i temat: 6 stycznia 2010r., godz. 1540 – 1630, Życie i śmierć gwiazd Cele dydaktyczne: Scenariusz zajęć: - wstęp do zajęć - Oglądanie filmu „KOSMOS” cz.4: Życie i śmierć gwiazd - Po obejrzeniu filmu wypełnienie karty pracy do filmu (uczniowie mogą wypełnić w domu). Autorem karty pracy jest Dominika Domaciuk – opiekun Koła. ŻYCIE I ŚMIERĆ GWIAZDY 1. W naszej Galaktyce znajduje się ……………………gwiazd. 2. Podaj przykład wylęgarni gwiazd, czyli obłoku pyłu i gazu stanowiącego „filary stworzenia”…………………………….Jak daleko znajduję się on?............................... 3. Ile trwa łączenie się obłoku pyłu i gazu w protogwiazdę? 4. Kiedy protogwiazda staje się gwiazdą? 5. Jaka siła tworzy gwiazdę? 6. Co to jest ciąg główny? 7. Jaką gwiazda jest Proxima Centauri? …………………Takie gwiazdy mają masę……………………..temperaturę powierzchni………………………. Są to najbardziej rozpowszechnione gwiazdy na świecie, dlaczego więc ich nie widzimy? 8. Niebieskie gwiazdy ciągu głównego mogą mieć temperaturę powierzchni……………, mieć masę …………………….…….razy większa od masy Słońca i być …………………………....jaśniejsze od niego. 9. Czas życia mało masywnych gwiazd jest………………………w porównaniu z czasem życia gwiazd masywnych. 10. Kiedy wyczerpie się paliwo Słońca? 11. Jakie warunki musza być spełnione, aby gwiazda mogła zacząć syntezę węgla z helu? 12. Ile lat gwiazda taka jak Słońce może spalać wodór?..............Ile czasu hel?...................... 13. Jak powstaje mgławica planetarna? 9 14. Co to jest ciśnienie zdegenerowanych elektronów? 15. Podaj przykład białego karła. 16. Ile ważyła by łyżeczka masy białego karła? 17. Jak powstaje supernowa typu Ia? 18. Jaka jest budowa gwiazd bardzo masywnych? Z jakich pierwiastków się one składają i dlaczego? 19. Opisz wybuch supernowej typu II. 20. Jak powstaje gwiazda neutronowa? 21. Ile ważyłaby łyżeczka masy gwiazdy neutronowej? 22. Czym charakteryzują się pulsary? 23. W jaki sposób może powstać czarna dziura? Spotkanie nr 13- 17. Termin i temat: każdy poniedziałek listopada 2009r. godz. 1800 - 1900, Obserwacje astronomiczne dla uczniów klas 1 Cele dydaktyczne: Poznanie „smaku prawdziwej pracy naukowej” Scenariusz zajęć: - obserwacje Jowisza i robienie notatek, a następnie wypełnianie karty Jowisz i jego księżyce dostępnej na stronie: http://www.as.up.krakow.pl/2009/jowisz-galileusz.pdf PLANY NA PRZYSZŁOŚĆ: Chciałabym wziąć udział w projekcie INO i na Kółku razem z uczniami robić zdjęcia różnych obiektów. Na razie jednak nie mam czasu nauczyć się obsługiwać oprogramowania. Mam nadzieję, że uda mi się to w przyszłym semestrze… Ad. III. Spotkanie nr 1. (zajęcia już się odbyły) Termin i temat: 23 września 2009r., godz. 1630 – 1715 Prawa Keplera Cele dydaktyczne: Kształcenie umiejętności wyprowadzania wzorów oraz wykonywania obliczeń Scenariusz zajęć: - przypominamy 1 i 2 Prawo Keplera, - Kontekst odkrycia 3 prawa, wyprowadzamy 3 prawo Keplera - uczniowie samodzielnie rozwiązują zad. 1 z 53 Olimpiady Astronomicznej Spotkanie nr 2. (zajęcia już się odbyły) Termin i temat: 30 września 2009r., godz. 1630 – 1715 Ile energii przesyła Słońce? Cele dydaktyczne: Kształcenie umiejętności wyprowadzania wzorów oraz wykonywania obliczeń Scenariusz zajęć: - wprowadzamy wielkość stałej Słonecznej oraz strumienia, przypominamy wielkości jasności obserwowanej i jasności absolutnej - uczniowie próbują rozwiązać Zad 3 z z 53 Olimpiady Astronomicznej 10 Spotkanie nr 3. (zajęcia już się odbyły) Termin i temat: 7 października 2009r., godz. 1630 – 1715 Zmierzchy i świty. Cele dydaktyczne: Kształcenie umiejętności radzenia sobie z problemami fizycznymi… Scenariusz zajęć: - wspólnie z uczniami szukamy wzorów pozwalających obliczać długość trwania dnia i nocy w zależności od szerokości geograficznej. - wnioski z lekcji: nie sztuka wiedzieć, ale sztuka umieć znaleźć w podręczniku…. Spotkanie nr 4. (zajęcia już się odbyły) Termin i temat: 28 października 2009r., godz. 1630 – 1715 Gwiazdy zmienne. Cele dydaktyczne: Poznanie gwiazd zmieniających swoją jasność Scenariusz zajęć: - historia odkryć gwiazd zmiennych - rodzaje gwiazd zmiennych - zależność jasność – okres dla cefeid, znaczenie tego odkrycia dla całej astronomii - inne metody wyznaczania odległości galaktyk Spotkanie nr 5 Termin i temat: listopad 2009r., godz. 1800 - 2000, Obserwacje astronomiczne Cele dydaktyczne: Doskonalenie umiejętności obserwacji Scenariusz zajęć: - uczniowie otrzymują zadania: znalezienia na niebie konkretnych obiektów, np. M81, gromady Herkulesa, gwiazdy Wegi, - obserwacje księżycy Jowisza - g.1949 początek częściowego zakrycia Ganimedesa przez Europę Spotkanie nr 6-11 Termin i temat: listopada – grudzień 2009r., godz. godz. 1630 – 1715, Rozwiązywanie zadań z olimpiad astronomicznych Cele dydaktyczne: Kształcenie umiejętności rozwiązywania zadań rachunkowych Scenariusz zajęć: rozwiązywanie zadań według potrzeb. 11
