WYPRAWY WYSOKOGÓRSKIEWYZWANIE,PRZYGODA CZY GŁUPOTA ? Wspinaczka – przemieszczanie się w terenie na tyle stromym, że wymaga on użycia rąk co najmniej do utrzymania równowagi. Wspinaczka górska – wielowyciągowa wspinaczka uprawiana w terenie górskim. Długie podejścia i zejścia, istnienie zagrożeń obiektywnych to cechy wyróżniające wspinaczkę górską. Do jej szczególnych przypadków należy taternictwo i często traktowany synonimicznie alpinizm. Czego ludzie szukają w górach ? Ludzie zawsze będą chodzić w góry, dla wyczynu i zmęczenia, dla palety barw i całej gamy emocji, i po prostu dlatego, że góry istnieją i zawsze są poza dobrem i złem. I jeszcze dlatego, że do gór się wraca jak do domu, po drodze spotykając Ludzi, którzy nie pozostaną nigdy obojętni. W górach odkrywamy siebie i to co jest najważniejsze – odkrywamy drugiego człowieka. „Wspinaj się wysoko, śpij nisko” głosi zasada Himalaistów. Wysokogórska wspinaczka z punktu widzenia: • • • • Początkującego alpinisty Ostrożnego rodzica Organizatora wypraw Lekarza POCZĄTKUJĄCY ALPINISTA -marzę o wejściu na K2 Jestem wysportowanym młodym człowiekiem. Od kilku lat większość weekendów spędzam w skałkach,powoli kompletuje potrzebny sprzęt.Zastanawiam się, co jeszcze powinienem zrobić, by kiedyś pojechać w Himalaje. Na razie nie mam pojęcia, skąd można by wziąć pieniądze na wyprawę, jak długi powinien być urlop, co przekonałoby do moich planów rodziców. NAJWYBITNIEJSI HIMALAIŚCI JERZY KUKUCZKA WANDA RUTKIEWICZ KRZYSZTOF WIELICKI SERGIO MARTINI JUANITO OIARZABAL REINHOLD MESSNER CARLOS CARSOLIO Wejścia Polaków na ośmiotysięczniki L.p. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Imię i nazwisko Jerzy Kukuczka Krzysztof W ielicki Ryszard Pawłowski Piotr Pustelnik W anda Rutkiewicz W ojciech Kurtyka Anna Czerwińska Piotr Morawski Kinga Baranowska Maciej Berbeka Liczba we jść 17 15 14 13 8 8 8 6 6 5 Zdobywcy wszystkich ośmiotysięczników Lp. Imię i nazwisko 1 Reinhold Messner Okres Kraj 1970-1986 Włochy 2 Jerzy Kukuczka 1979-1987 Polska 3 Erhard Loretan 1982-1995 Szwajcaria 4 Carlos Carsolio 1985-1996 Meksyk 5 Krzysztof Wielicki 6 Juanito Oiarzabal 7 Sergio Martini 1980-1996 Polska 1985-1999 Hiszpania 1983-2000 Włochy 8 Young-Seok Park 1993-2001 Korea Południowa Korea Południowa 9 Hong-Gil Um 10 Alberto Ińurrategi 1988-2001 1991-2002 Hiszpania 11 Wang-Yong Han 1994-2003 Południowa Uwagi 6 nowych dróg 9 nowych dróg, 4 zimowe, 1 z dodatkowym tlenem 2 nowe drogi, 1 zimowe 3 nowe drogi, 1 z tlenem 3 nowe drogi, 3 zimowe, 1 z tlenem 2 z tlenem 1 zimowe, 5 z tlenem 3 z tlenem 1 zimowe Korea 12 Ed Viesturs 13 Silvio Mondinelli 14 Ivan Vallejo 15 Denis Urubko 16 Ralf Dujmovits 3 z tlenem Stany Zjednoczone 1989-2005 1993-2007 Włochy 1997-2008 Ekwador 2000-2009 Kazachstan 1990-2009 Niemcy 17 Veikka Gustafsson 1993-2009 Finlandia 18 Andrew Lock 1993-2009 Australia 3 nowe drogi, 1 zimowe 1 z tlenem 1 z tlenem Niezapomniane widoki ZDJĘCIE PASMA HIMALAJÓW WIDZIANE Z LOTU PTAKA SAGARMATHA NANGA PARBAT KANGCH GOEHALA K2 LEKARZ - nie każdy może Dane było mi uczestniczyć w kilku wyprawach w Himalaje jako lekarz. Wiem ze sukces nigdy- mimo starannego przygotowania- nie jest gwarantowany.Jednak trzeba zrobić wszystko, by przygotować się jak najlepiej. Czy każdy może jechać w wysokie góry? Jak zwiększyć szanse na szczęśliwy powrót? Warunki środowiska w Himalajach: Południowe stoki gór są pod wpływem oddziaływania okresowo wiejących wiatrów – monsunów. W lecie występują tu obfite opady. Z kolei północne stoki znajdują się w strefie oddziaływania klimatu zwrotnikowego, chłodnego i suchego. Wysoko w górach mrozy przekraczają -25 °C w lecie, a zimą temperatura spada do -40 °C. Często występują huraganowe wiatry o prędkości nawet 150 km/h i gwałtowne załamania pogody ZAGROŻENIE CHOROBĄ WYSOKOŚCIOWĄ Każdy organizm inaczej reaguje na podobne warunki wysokościowe. Reakcja na wysokość zależy od tempa wspinaczki, wysokości oraz indywidualnej wrażliwości. Powodem tego najczęściej jest brak tlenu dla mięśni i mózgu w miarę wzrostu wysokości. Na wysokości 5000 m tlenu jest o połowę mniej niż na wysokości poziomu morza. W niektórych przypadkach skutki choroby wysokościowej mogą być poważne, a nawet bardzo niebezpieczne. Najlepszym lekarstwem jest zejście w dół. Musi się odbyć natychmiast. Najlepiej do miejsca, gdzie chora osoba nie miała objawów choroby. Aklimatyzacja człowieka, to procesy adaptacji organizmu człowieka do życia w nowych warunkach klimatycznych. Powodują one przystosowanie do obniżonego ciśnienia powietrza (w warunkach wysokogórskich), dużych zmian temperatury i wilgotności powietrza, zmian strefy czasowej i innych czynników JAK POWINNA WYGLĄDAĆ AKLIMATYZACJA? 1.Po przekroczeniu wysokości 3000 m n.p.m. różnice wysokości między noclegami, nie powinny być większe niż 300 metrów, a po zdobyciu każdego kolejnego kilometra wysokości powinno się robić jeden dzień odpoczynku. 2.Można oczywiście robić wycieczki aklimatyzacyjne i pokonywać dziennie większe wysokości, ale na nocleg należy jednak zejść niżej i dopiero kolejnego dnia przenieść się z obozem w wyższe partie gór. 3.Pamiętajmy też o wysokowęglowodanowej diecie oraz o dużej ilości picia! Ważne jest, aby na dużych wysokościach unikać alkoholu, tytoniu i środków nasennych. Czas utraty aklimatyzacji równa się czasowi jej uzyskania. Choroby wywoływane temperaturą: · · · · · · ślepota śnieżna hipotermia odmrożenia stopa okopowa wyczerpanie upałem i udar cieplny oparzenia słoneczne Wyruszając w góry zabierz ze sobą: - mapę i przewodnik latarkę czapkę, rękawiczki, ciepły sweter lub polar nieprzemakalną kurtkę folię NRC telefon komórkowy podręczną apteczkę pierwszej pomocy napoje i jedzenie Jakie trudności czekają uczestników wypraw? •Ciężar plecaka. • Zimno. • Nieprzewidziane noclegi w trudnych warunkach. •Posiłki i menu. •Choroba wysokogórska. • Zmienność pogody. • Słabość własnej psychiki. OSTROŻNY RODZIC -nie puszczę swego syna Zawsze uważałem że najważniejsza jest nauka, a sport to kontuzje, zmęczenie i strata czasu. I nagle mój syn spotkał niewłaściwych ludzi i zwariował na punkcie wspinaczki.Już zaczyna planować letni wyjazd w Jurę Krakowsko-Częstochowską, za rok chciałby ruszyć w Dolomity. ZAGROŻENIA ZWIĄZANE ZE WSPINANIEM PODCZAS WYPRAWY WYSOKOGÓRSKIEJ Choroba wysokościowa Jest zespołem chorobowym spowodowanym brakiem adaptacji do warunków panujących na dużych wysokościach. Z reguły pojawia się na wysokościach powyżej 2500m n.p.m, gdzie dostępność tlenu w powietrzu, ze względu na rozrzedzenie atmosfery, zaczyna być za mała na potrzeby organizmu człowieka. Charakteryzuje ją : 1.początkowy wzrost tętna i ciśnienia krwi, co jest reakcją samoobronną organizmu. 2.osłabienie serca i spadek ciśnienia krwi, co prowadzi do omdlenia. 3.utrata szeregu podstawowych funkcji organizmu, m.in. zanika zdolność do rozmnażania (powyżej około 4500 m n.p.m.), utrata wagi, nie dająca się skompensować prawidłowym odżywianiem, nawet do 1 kilograma tygodniowo. 4. Zwiększa się ilość erytrocytów we krwi co powoduje jej zagęszczenie. Odmrożenia Jeśli na skutek przebywania na mrozie skóra zaczyna być zaczerwieniona i w miejscach zaczerwienionych staje się bolesna, można spodziewać się odmrożenia. Należy wtedy udać się do ciepłego pomieszczenia i delikatnie ogrzać miejsca przechłodzone. Natomiast bladość skóry i ustąpienie bólu świadczą już o jej odmrożeniu. Uszkodzenia skóry, powstające w wyniku działania na nią niskiej temperatury. Ciężkość i rozległość uszkodzenia skóry zależą od temperatury otoczenia oraz czasu, w jakim skóra była poddana działaniu niskiej temperatury. Wiatr i duża wilgotność powietrza nasilają skutki działania mrozu. Wychłodzenie organizmu (hipotermia) Wychłodzenie jest to znaczny spadek temperatury ciała spowodowany zaburzeniem pracy systemu regulacji temperatury ciała lub zbyt szybkim chłodzeniem organizmu w stosunku do jego zdolności wytwarzania ciepła. Wyróżnia się trzy stopnie wychłodzenia: 1. Stadium marznięcia, które charakteryzuje się uczuciem marznięcia, dreszczami i drżeniem mięśni. Słabną ramiona i nogi, występują zawroty głowy i dezorientacja. Temperatura ciała spada do 35C. 2. Stadium wyczerpania, w którym pojawia się brak wrażliwości na bodźce i sztywnienie mięśni. Przechłodzony dostaje skurczów mięśni, zachowuje się apatycznie i cierpi na zaburzenia świadomości. Temperatura ciała wynosi od 34C do 30C. 3. Stadium bezwładności, kiedy poszkodowany ostatecznie traci przytomność. Puls i oddech są ledwo wyczuwalne. Zanika reakcja źrenic na światło, co jest spowodowane niedotlenieniem mózgu. Temperatura ciała spada poniżej 30C. 4. Jeżeli temperatura ciała spadnie do 24C, najczęściej następuje śmierć. Otarcia powierzchniowe - zakładamy jałowy opatrunek Złamania twarz-czaszki - na skutek krwawienia do jamy ustno-gardłowej lub zapadania języka mogą spowodować niedrożność dróg oddechowych. Postępowanie: Zapewnić drożność dróg oddechowych, zatamować krwawienie, podać środki przeciwbólowe Urazy otwarte czaszki - może dojść do uszkodzenia mózgu Postępowanie: Podtrzymujemy czynności życiowe, na ranę zakładamy jałowy opatrunek. Nigdy nie usuwamy samodzielnie odłamków kości z rany!!! Urazy zamknięte czaszki - mogą wystąpić przy silnym uderzeniu w głowę Postępowanie: Obserwujemy uważnie poszkodowanego. W przypadku stopniowej utraty świadomości oraz spadku tętna (poniżej 50/min) zabezpieczamy poszkodowanego z głową uniesioną lekko do góry i natychmiast wzywamy pomoc. TRAGICZNE WYPADKI JAKIE MOGĄ CIĘ SPOTKAC W GÓRACH: rażenia piorunem lawina odpadnięcie od ściany poślizgnięcie i upadek w przepaść, uderzenia kamieniem, schorzenia, które przy wysiłku i zmianie ciśnienia bywają śmiertelne, • pobłądzenie • • • • • • WYPADKI które zdarzyły się w górach Piotr Morawski zginął podczas polsko-słowackiej wyprawy, której głównym celem było wejście nową drogą na zachodniej ścianie Manaslu w Nepalu. Uczestnicy wyprawy mieli zaplanowane wyjście aklimatyzacyjne normalną drogą na Dhaulagiri. Podczas tego wyjścia, na wysokości ok. 5760 metrów, Morawski spadł w 25-metrową szczelinę i zaklinował się na 20 metrze. Mieczysław Świerz wybitny taternik zginął w 38. roku życia w trakcie próby powtórzenia drogi Stanisławskiego na zachodniej ścianie Kościelca. Sizalowa lina pękła i nie powstrzymała upadku do podstawy komina, zwanego obecnie Kominem Świerza. Zbyt duże koszty wyprawy wysokogórskiej: Ceny sprzętu wspinaczkowego: •Statyczna lina: 279.00zł •Kask wspinaczkowy: 165.00zł •Piersiowy przyrząd zaciskowy: 125,00zł •Bloczek o okładkach nieruchomych i łożyskach samosmarujących: 53.00zł •Młotek, czekan z niewymienną łopatką: 515.00zł •Przyrząd zjazdowy Petzl Pirana: 79.00zł Razem 1216,00zł Zbyt duże koszty wyprawy wysokogórskiej: Ubiór alpinisty: •Buty do wspinaczki:300.00zł •Spodnie Bionnassay : 229,95zł •Kurtka Bionnassay: 229,95zł •Rękawice puchowe Bionnassay : 229,95zł •Skarpetki Bionnassay : 64,95zł •Kominiarka polarowa Bionnassay: 99,00zł Podstawowy kurs wspinaczki : 950zł Razem 2103,80zł ORGANIZATOR WYPRAWY - jeśli masz pieniądze jedziesz Skoro są ludzie, którzy potrzebują podwyższonego poziomu adrenaliny, czemu tego nie wykorzystać? Rozumiem ich dobrze – przez wiele lat moja pasją były sporty extremalne. SŁOWNIK SPORTÓW EXTREMALNYCH Via ferrata – droga wspinaczkowa ubezpieczona dla celów autoasekuracji liną stalową, stopniami, drabinkami i mostami. W języku polskim czasami określana jako żelazna perć. Korzystający z via ferraty nie potrzebują własnej liny wspinaczkowej ani stosowanych we wspinaczce przyrządów asekuracyjnych. Rafting — turystyczna odmiana flisu (spławu) rzecznego, do której używa się różnych rodzajów tratw, łodzi, pontonów, kajaków itp. (często kulturowo charakterystycznych dla danego regionu). Rafting oferuje się na wodach śródlądowych o różnym stopniu trudności, odpowiednio do potrzeb i możliwości pasażerów. Motocross - forma wyścigów motocyklowych rozgrywana na specjalnych torach do tego przystosowanych. Tory motocrossowe usypane są zazwyczaj z piasku, gliny lub błota. Parkour - czyli pokonywanie miejskich przeszkód w efektywny sposób. Bungee jumping to jeden z najbardziej widowiskowych, znanych i popularnych sportów ekstremalnych , który często gromadzi wielu obserwatorów. Polega ona na skakaniu z dużej wysokości, na długiej, elastycznej linie wykonanej zwykle z około tysiąca gumowych włókien. Kolarstwo górskie (MTB – z ang. mountain biking) – forma kolarstwa, uprawianego za pomocą rowerów górskich, których konstrukcja umożliwia poruszanie się w trudnym terenie. Adventure racing – zazwyczaj forma długodystansowych marszobiegów na orientację (od kilkunastu do kilkuset kilometrów), łączących trekking, jazdę na rowerach górskich, pływanie oraz biegi narciarskie. Speleologia - polega na zwiedzaniu i eksploracji jaskiń. Większość z nich to miejsca trudno dostępne i niebezpieczne. W wielu jaskiniach występują wąskie przesmyki, syfony, urwiska, miejsc grożące zawaleniem i odpadnięciem skał. Basejumping – będący rodzajem skoków spadochronowych z budynków, masztów antenowych, mostów i skał, skrót „BASE” pochodzi od ang. Building (budynki), antena, span (przęsło), earth (ziemia). Jumping dream – której istotą jest zjazd na linie między dwoma wysokimi budynkami, skałami lub nad wąwozem. Mountainboarding – który jest zjazdem po stoku, na desce wyposażonej w kółka. Paintball – jako plenerowa gra wojenna, z wykorzystaniem zaprojektowanej specjalnie do tego broni pneumatycznej, miotającej pociski z farbą. Streetluge – będący szybkim zjazdem na wózku z kółkami po stromych i krętych drogach asfaltowych. Skialpinizm – który łączy w sobie górskie zjazdy narciarskie, wspinaczkę zimową, oraz górskie wędrówki na nartach, wymaga dużej sprawności fizycznej, obeznania ze specyfiką gór, odpowiednich umiejętności wspinaczkowych, a także specjalistycznego sprzętu WNIOSKI 1.Wyprawy wysokogórskie to wyjazdy nie dla każdego. Choć dostarczają ogromnych emocji i niezapomnianych wrażeń, pozwalają też zrealizować ważne cele biznesowe i związane z rozwojem ludzi – to jednak wymagają od uczestników dobrego zdrowia i kondycji. 2.Wymagają pełnego zaangażowania, stałego doskonalenia swoich umiejętności, gry zespołowej i tego co najważniejsze – odpowiedzialności za siebie i za życie partnera. 3.Zmaganie się z przeciwnościami i z samym sobą. 4.Ciekawość świata. WNIOSKI C.D 5. Góry są kumulacją piękna w czystej, nieskażonej postaci. Tych, którzy się z nimi zmagają, uczą pokory i odpowiedzialności, wyrabiają siłę charakteru. Dlatego nie warto „żyłować” wyników i jedynie dla nich uprawiać wspinaczki. Bo na tym „boisku” tak naprawdę nie ma sędziego – każdy jest sędzią sam dla siebie. 6. Uważane są za niebezpieczne, dla ludzi lubiących ryzyko. 7. Ludzie gór biorą pod uwagę zmieniające się warunki pogodowe. Nie narażają bez potrzeby swojego zdrowia, bo nad wyraz kochają życie i wolność. Natomiast w górach wysokich wspinają się najlepsi.