WŁAŚCIWOŚCI FIZYKO-CHEMICZNE WODY Woda (tlenek wodoru) – związek chemiczny o wzorze H 2O, występujący w warunkach standardowych w stanie ciekłym. W stanie gazowym wodę określa się mianem pary wodnej, a w stałym stanie skupienia – lodem. Słowo woda jako nazwa związku chemicznego może się odnosić do każdego stanu skupienia. Woda jest bardzo dobrym rozpuszczalnikiem dla substancji polarnych i stąd jej podstawowa rola w transporcie substancji, zarówno w obrębie poszczególnych organizmów, jak i całych ekosystemów. → środek transportu produktów przemiany materii, substancji odżywczych, hormonów, witamin, enzymów; → składnik moczu, w którym są usuwane rozpuszczone substancje przemiany materii (np. mocznik); → rośliny mogą pobierać wraz z wodą rozpuszczone sole mineralne z podłoża i transportować je z korzeni do innych organów; → cytoplazma i inne płyny komórkowe (np. zawarte w wodniczkach komórek roślinnych) są roztworami wodnymi; W naturalnej wodzie rozpuszczone są gazy atmosferyczne, z których w największym stężeniu znajduje się dwutlenek węgla. Woda ma duże ciepło właściwe. → woda wolno się nagrzewa i wolno oddaje ciepło: woda musi wchłonąć bardzo dużo ciepła, żeby jej temperatura wzrosła (z nadejściem letnich upałów wody są chłodniejsze, mimo że już wchłonęły i nadal wchłaniają wiele ciepła), zimą te same wody oddają ciepło przez długi czas; woda łagodzi klimat; → reguluje temperaturę ciała organizmów; umożliwia rozprowadzanie ciepła w obrębie organizmu oraz zapobiega jego gromadzeniu, chroniąc w ten sposób ciało przed przegrzaniem; Woda w stanie stałym jest lżejsza niż w ciekłym - zbiorniki wodne zamarzają od góry. Lód przy powierzchni zbiornika wodnego stanowi jego osłonę i izolację termiczną. Dlatego pod lodem zachowuje się niezamarznięta woda, w której można przeżyć zimę, a nawet w zimie być aktywnym. W środowisku wodnym zachodzą różne reakcje chemiczne. Woda jest substratem wielu reakcji chemicznych, np. fotosyntezy czy hydrolizy (reakcja rozkładu złożonych cząsteczek). Odgrywa rolę w rozmnażaniu. U zwierząt plemniki docierają do komórek jajowych w środowisku płynnym. U roślin, np. mszaków, paprotników plemnik dociera do komórki jajowej w kropli wody. Powstające w wyniku zapłodnienia zarodki zwierząt rozwijają się w roztworze wodnym. - temperatura topnienia pod ciśnieniem 1 atm: 0 °C = 273,152519 K - temperatura wrzenia pod ciśnieniem 1 atm: 99,97 °C = 373,12 K - gęstość w temperaturze 3,98 °C: 1 kg/l (gęstość maksymalna) - masa cząsteczkowa: 18,01524 Da - barwa: lekko jasnoniebieska (w małych objętościach wydaje się bezbarwna) - zapach: bezwonna - odczyn: 7,0 Kąt między wiązaniami wodór-tlen-wodór (H―O―H) w fazie ciekłej wynosi ok. 105°. W postaci stałej (lodu) kąt między tymi wiązaniami jest równy ok. 108°. Powstawanie w reakcjach chemicznych Woda jest produktem ubocznym wielu reakcji chemicznych, np. - spalanie wodoru i związków organicznych w obecności tlenu, np. 2H2 + O2 → 2H2O 2C2H5OH + 7O2 → 4CO2 + 6H2O - reakcje zobojętniania, np. NaOH + HCl → NaCl + H2O Ca(OH)2 + CO2 → CaCO3↓ + H2O K2O + H2SO4 → K2SO4 + H2O - redukcja wodorem związków chemicznych zawierających tlen, np. Na2SO4 + 4H2 → Na2S + 4H2O - niektóre reakcje kondensacji, np. C2H5OH + HCOOH → HCOOC2H5 + H2O