Stopy ptaka to także narząd termoregulacji. W czasie chłodnych

6
Stopy ptaka to także narząd termoregulacji. W czasie chłodnych słonecznych dni
ptaki wystawiają ciemne stopy z szeroko rozpiętymi błonami pławnymi na słońce, zyskując
przez to dodatkowe ciepło. Dzięki innemu specjalnemu przystosowaniu ptaki wodne nie tracą
zbyt wiele ciepła swojego ciała, trzymając nogi w chłodnej wodzie. Specjalny układ naczyń
krwionośnych w nodze ptaka sprawia, że ciepła krew w tętnicach, gdy płynie do stóp ptaka,
oddaje swoje ciepło położnymbardzo blisko żyłom, którymi płynie z kolei krew z nóg z do
tułowia. Do stóp dociera natleniona, ale zimniejsza krew tętnicza. Tak, więc ciepło nie
wydostaje się z ciała ptaka w nadmiarze. Z kolei latem podczas upalnych dni, dzięki dużej
powierzchni stóp, ptak może obniżyć temperaturę ciała.
Dziób.
Łabędzie, kaczki igęsi zaliczane sądo rzędu blaszkodziobych. Nazwa ta wzięła się od miękkich
płytek - blaszek, umiejscowionych na krawędziach, zarówno górnej, jak i dolnej częścidzioba.
Podczas zdobywania pokarmu ptaki wciągają wodę do jamy dziobowej, a następnie zatrzymują
znajdujące się w niej skorupiaki i częściroślin. Wodę wypuszczają pomiędzy blaszkami na
zewnątrz. Dodatkowo ich język i wnętrze dzioba pokryte jest stożkowatymi brodawkami.
Łabędzie i kaczki takie jak krzyżówka, czy rożeniec zanurzajątylko przednią częśćciała
w poszukiwaniu pokarmu lub znajdują go na powierzchni wody. RÓźne gatunki gęsi, czy też
często świstunyi łabedzie odzywiają się szukając pokarmu na lądzie, ,pasąc" się na
trawiastych murawach, polach, Gatunki nurkujące, zwane grązycami np. głowienka, czy
czernica nurkują w poszukiwaniu jadalnych częściroślini bezkręgowców. Inne ptaki wodne
mają takźe dzioby przystosowane do pobierania pokarmu. Tracze mają dzioby długie i wąskie,
a ich wewnętrzna powierzchnia dolnej częścijest drobno karbowana i przypomina tarkę.
Umozliwia to łapanie i przytrzymanie pod wodą małych ryb, czy bezkręgowców. Z kolei dzioby
perkozów i nurów są zwykle długie i z ostrymi krawędziami. Dziób kormorana jest haczykowato
zagięty w dół. Najbardziej ,,uniwersalne" dzioby mają mewy, która odżywiają się różnorodnym
pokarmem.
POZTOM NAUCZANIA: szkoła podstawowa kl. IV-VI, gimnazjum
ę.^S REALIZACJI: 45 minut
CELE CŁÓWNE: Poznanie przystosowań ptaków wodnych do środowiska ich życia.
CELE SZCZECÓŁOWE
Z zakresu wiadomości - uczeń Botrafi:
,/ wyjaśnićpojęcia: gruczoł kuprowy,
,/ wymienić przystosowania ptaków wodnych do zycia w środowisku wodnym,
r' wyjaśnićznaczenie piór w termoizolacji ptaków wodnych,
,/ wymienić pospolite gatunki ptaków wodnych.
Z zakresu umiejętności - uczeń:
./ przyporządkować poszczególne kształty dziobów do rodzaju pokarmu jakim odzywiają się
ptaki wodne,
./ opisać inne przystosowania ptaków wodnych do zycia w środowisku wodnym,
r' rozpoznać organizm na podstawie opisu i ilustracji.
Z zakresu postaw - uczeń potrafi:
,/ docenić różnorodnośćprzyrody naszego kraju,
,/ rozwijać zainteresowania przyrodnicze i ekologiczne.
METODY: obserwacja, pogadanka, burza mózgów,
FORMY PRAćY: indywidualna, grupowa
Śnoorr DyDAKrycZNE: foliogramy, gra dydaktyczna,
PPZYGOTOWANIE DO LEKCJI: dwie kartki papieru, łyżeczkaoleju i wody, foliogramy
wykonane na podstawie rysunków, przygotowanie gry edukacyjnej na podstawie materiałów,
przygotowanie ilustracji róznych ptaków wodnych.
PRZEBIEG LEKCJI:
Faza worowadzająca
1. Czynności organizacyjne, zapoznanie uczniów z tematem lekcji oraz celami.
2. Przypomnienie wiadomości o rodzajach piór u ptaków: pióra puchowe, lotki, sterówki iich
funkcji.