Treści multimedialne - kodowanie, przetwarzanie, prezentacja Odtwarzanie treści multimedialnych Andrzej Majkowski informatyka + 1 Model atomu Bohra Wioletta Ewartowska informatyka + 2 Model atomu Thomsona 1903r. • Dodatnio naładowany ładunek rozłożony jest w całej objętości atomu, a elektrony tkwią w nim punktowo, tak jak rodzynki w cieście. • Atom jest elektrycznie obojętny. informatyka + 3 DOŚWIADCZENIE RUTHERFORDA W 1911r. Ernest Rutherford przeprowadził eksperyment, który polegał na skierowaniu wiązki cząsteczek alfa (mają one ładunek dodatni równy 2e) na cieniutką złotą folię (grubość 0,4µm). informatyka + 4 DOŚWIADCZENIE RUTHERFORDA Gdyby poprawna była teoria Thomsona, cząstki a powinny prawie swobodnie pokonywać wnętrze atomu. informatyka + 5 DOŚWIADCZENIE RUTHERFORDA Gdyby poprawna była teoria Thomsona, cząstki alfa powinny swobodnie pokonywać wnętrze atomu 6 informatyka + Źródłoorginalne: http://m.teachastronomy.com/astropedia/article/The-Structure-of-the-Atom MODEL ATOMU RUTHERFORDA • Atom jest zbudowany z dodatnio naładowanego jądra o ładunku Ze, a wokół jądra w całej objętości zajmowanej przez atom rozmieszczone jest Z elektronów. • Prawie cała masa atomu skupiona jest w jądrze. • Średnica jądra jest 100 000 razy mniejsza od średnicy całego atomu i wynosi około 10-15m informatyka + 7 MODEL ATOMU RUTHERFORDA Zgodnie z modelem Rutherforda elektron poruszający się po orbicie z przyspieszeniem dośrodkowym emituje falę elektromagnetyczną, a co za tym idzie zmniejsza się jego energia i odległość od jądra. Atomy zatem powinny być nietrwałe, a większość atomów jest stabilna…. informatyka + 8 MODEL BOHRA Fakty doświadczalne znane w momencie sformułowania postulatów przez Bohra 1913 r.: • Znane były przybliżone rozmiary atomu i jądra atomowego. • Istniała już teoria Plancka dotycząca pojęcia fotonu. • Wiadomo było, że oddziaływania pomiędzy jądrem atomu a elektronami jest oddziaływaniem kulombowskim (elektrostatycznym) informatyka + 9 MODEL BOHRA • Atom wodoru składa się z jednego protonu (stanowiącego jądro atomu) oraz z jednego elektronu. • Proton i elektron posiadają identyczny co do wartości ładunek elektryczny, ale przeciwnego znaku. informatyka + 10 MODEL BOHRA • Pomiędzy elektronem i protonem występuje siła oddziaływania elektrostatycznego). W naszym przypadku q1=q2=e informatyka + 11 MODEL BOHRA • Siła wzajemnego oddziaływania elektrostatycznego, między protonem w jądrze a elektronem na orbitach pełni rolę siły dośrodkowej informatyka + 12 MODEL BOHRA – Pierwszy postulat Elektron nie może krążyć po dowolnej orbicie. Dla danego elektronu dozwolone są tylko takie orbity, dla których moment pędu liczony względem jądra jest całkowitą wielokrotnością stałej Plancka podzielonej przez 2π informatyka + 13 MODEL BOHRA m – masa elektronu m=9,11.10-31kg v- prędkość elektronu rn – promień n-tej orbity n- numer orbity h – stała Plancka h=6,63.10-34 Js informatyka + 14 MODEL BOHRA - Promienie orbit w atomie wodoru Elektron może krążyć w atomie wodoru tylko po dozwolonej orbicie o ściśle określonym promieniu spełniającym zależność: 2 rn=n r1 rn – promień n-tej orbity n – numer orbity r1 – promień pierwszej orbity tzw. promień Bohra r1=0,53.10-11m 15 MODEL BOHRA – energia elektronu Całkowita energia elektronu w atomie wodoru jest sumą: – Dodatniej energii kinetycznej związanej z ruchem elektronu po orbicie – Ujemnej energii potencjalnej związanej z elektrostatycznym przyciąganiem elektronu z jądrem informatyka + 16 MODEL BOHRA – energia elektronu En – energia elektronu na n-tej orbicie n – 1,2,3… numer orbity A – stała dodatnia A= 13,6eV =2,2 .10-18J informatyka + 17 MODEL BOHRA – drugi postulat •Atom, którego elektron znajduje się na orbicie stacjonarnej, nie promieniuje energii. •Elektron w atomie może przeskoczyć z orbity o mniejszym promieniu na orbitę o większym promieniu, jeśli dostarczymy mu (zaabsorbuje) odpowiednią porcje (kwant) energii. •Elektron w atomie może przeskoczyć z orbity o większym promieniu na orbitę o mniejszym promieniu, jeśli emituje odpowiednią porcje (kwant) energii. informatyka + 18 MODEL BOHRA – drugi postulat Stan podstawowy: Elektron ma najniższa energię Widmo emisyjne powstaje gdy elektron przechodzi z orbity wyższej na orbitę niższą. Widmo absorpcyjne powstaje gdy elektron pochłania odpowiedni kwant promieniowania i przechodzi z orbity niższej na orbitę wyższą. informatyka + 19 MODEL BOHRA – drugi postulat E=Em-Es E -energia emitowanego promieniowania. Zgodnie z teorią Plancka energia emitowanego kwantu energii (fotonu) jest równa: n – częstotliwość (Hz) l- długość fali (m) informatyka + 20 MODEL BOHRA – zadanie 1 a)Oblicz promienie kolejnych 5 orbit elektronu. b)Narysuj model atomu wodoru ( 5 orbit) zachowując odpowiednią skale i proporcje. informatyka + 21 MODEL BOHRA – zadanie 2 W wyniku pochłonięcia fotonu przez atom wodoru elektron przeskoczył z orbity 1 na 4. Oblicz częstotliwość i długość fali pochłoniętego fotonu. Energia atomu w stanie podstawowym wynosi E1= -13,6eV. informatyka + 22 MODEL BOHRA – zadanie 3* Korzystając z reguły kwantowania momentu pędu elektronu w atomie ( I postulat) oraz z warunku równowagi siły elektrostatycznej i odśrodkowej wyprowadź wzór na dyskretne promienie stacjonarnych orbit atomu wodoru informatyka + 23 MODEL BOHRA – zadanie 4* Korzystając ze wzoru na energię kinetyczną i energie elektryczną potencjalną układu proton – elektron zapisz wzór na całkowitą energię atomu. Aby otrzymać wzór na dozwolone wartości energii (poziomy energetyczne) atomu wodoru do otrzymanego wzoru na całkowitą energię atomu podstaw za r we wzorze wyrażenie na rn ( zadanie 3). informatyka + 24 MODEL BOHRA – zadanie 5* Korzystając z drugiego postulatu Bohra i wzoru na dozwolone wartości energii (poziomy energetyczne) atomu wodoru wyprowadź wzór Rydberga R – stała Rydberga R=1,0974.107 m-1 s – numer orbity na która przechodzi elektron, m – numer orbity z której przeskakuje elektron informatyka + 25