Standardy kształcenia na kierunku teologia

Zał cznik nr 105
Standardy kształcenia dla kierunku studiów:
Teologia
A. JEDNOLITE STUDIA MAGISTERSKIE
I. WYMAGANIA OGÓLNE
Jednolite studia magisterskie trwaj nie krócej ni 10 semestrów. Liczba godzin zaj nie
powinna by mniejsza ni 3200. Liczba punktów ECTS (European Credit Transfer System) nie
powinna by mniejsza ni 300.
II. KWALIFIKACJE ABSOLWENTA
Absolwent powinien posiada gruntown wiedz teologiczn oraz elementy wiedzy z
zakresu biblistyki i filozofii. Powinien by zapoznany z elementami wiedzy z zakresu nauk
humanistycznych i społecznych. Absolwent powinien zna j zyk obcy na poziomie biegło ci
B2 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia J zykowego Rady Europy oraz umie
posługiwa si j zykiem specjalistycznym z zakresu teologii. Absolwent powinien by
przygotowany do pracy w ko cielnych i wieckich instytucjach i o rodkach zajmuj cych si
podejmowaniem działa i wiadczeniem usług edukacyjno-kulturowych oraz profilaktyk
społeczn . Oprócz przygotowania do podejmowania pracy w ró nych instytucjach absolwent
powinien posiada wiedz i umiej tno ci niezb dne do pełnienia ró nych ról społecznych. Po
uko czeniu specjalno ci nauczycielskiej (zgodnie ze standardami kształcenia
przygotowuj cego do wykonywania zawodu nauczyciela) absolwent powinien by
przygotowany do nauczania religii w szkołach obj tych systemem o wiaty. Absolwent
powinien mie
wiadomo
potrzeby ustawicznego kształcenia oraz umiej tno ci
podejmowania samodzielnych bada i podj cia studiów trzeciego stopnia (doktoranckich).
III. RAMOWE TRE CI KSZTAŁCENIA
1. GRUPY TRE CI KSZTAŁCENIA, MINIMALNA LICZBA GODZIN ZAJ
ZORGANIZOWANYCH ORAZ MINIMALNA LICZBA PUNKTÓW ECTS
godziny
A. GRUPA TRE CI PODSTAWOWYCH
B. GRUPA TRE CI KIERUNKOWYCH
Razem
690
390
1080
ECTS
72
41
113
2. SKŁADNIKI TRE CI KSZTAŁCENIA W GRUPACH, MINIMALNA LICZBA
GODZIN ZAJ
ZORGANIZOWANYCH ORAZ MINIMALNA LICZBA
PUNKTÓW ECTS
A. GRUPA TRE CI PODSTAWOWYCH
Tre ci kształcenia w zakresie:
1. Historii filozofii
2. Logiki i teorii poznania
3. Etyki
4. Biblistyki Starego Testamentu
5. Biblistyki Nowego Testamentu
6. Teologii fundamentalnej
7. Teologii dogmatycznej/dogmatyki
8. Teologii moralnej/etyki teologicznej
B. GRUPA TRE CI KIERUNKOWYCH
Tre ci kształcenia w zakresie:
1. Religiologii
2. Patrologii
3. Historii Ko cioła
4a. Teologii duchowo ci/4b. Symboliki
5. Ekumenizmu
6. Teologii pastoralnej/praktycznej
7. Liturgiki
8. Katechetyki
9. Prawa kanonicznego/wyznaniowego
godziny
690
60
45
30
120
120
45
150
120
390
ECTS
70
41
30
30
120
30
30
45
45
30
30
4a – teologia rzymskokatolicka, prawosławna i starokatolicka
4b – teologia ewangelicka
4a lub 4b – inne teologie chrze cija skie
3. TRE CI I EFEKTY KSZTAŁCENIA
A. GRUPA TRE CI PODSTAWOWYCH
1. Kształcenie w zakresie historii filozofii
Tre ci kształcenia: Historia filozofii od epoki staro ytnej do współczesno ci. Poj cia,
problemy i koncepcje filozofii greckiej – presokratycy, Sokrates i szkoły sokratyczne, Platon i
akademia ate ska, Arystoteles i perypatetycy. Szkoły filozofii rzymskiej i wczesnej my li
chrze cija stwa – patrystyka grecka i łaci ska, recepcja platonizmu i arystotelizmu. Spory
dialektyków z antydialektykami. Okres rozkwitu my li redniowiecznej – logika, metafizyka,
filozofia przyrody, szkoły teologiczne, złoty wiek scholastyki i schyłku redniowiecza. Nurty i
koncepcje najwa niejszych przedstawicieli filozofii odrodzeniowej (XIV–XVI wieku). Poj cia,
problemy i koncepcje filozofii nowo ytnej (XVII–XIX wieku) – empiryzm, racjonalizm,
naturalizm, spirytualizm, deizm, my l społeczna. Orientacje i stanowiska filozofii XX wieku.
Najnowsze nurty filozoficzne – fenomenologia, filozofia analityczna, filozofia dialogu,
filozofia egzystencji, filozofia
ycia, hermeneutyka, neokantyzm, neopozytywizm,
pragmatyzm i neopragmatyzm, personalizm, postmodernizm, strukturalizm i poststrukturalizm,
psychoanaliza, szkoła frankfurcka, szkoła lwowsko-warszawska.
Efekty kształcenia – umiej tno ci i kompetencje: dostrzegania i rozumienia problemów wiata i
człowieka; nadawania historycznego sensu poj ciom: determinizm, dialog, interpretacja, j zyk,
metoda naukowa, porozumienie, post p poznawczy, prawda, racjonalizm, relatywizm,
rozumienie, sens ycia, wiadomo , wyja nianie, wolno ; samodzielnych i systematycznych
studiów w zakresie historii my li filozoficznej.
2. Kształcenie w zakresie logiki i teorii poznania
Tre ci kształcenia: J zyk jako narz dzie poznania i komunikacji – j zyk jako system znaków,
metaj zyk, j zyk naturalny a j zyk sztuczny, kategorie składniowe, nazwy i zdania.
2
Definiowanie, klasyfikacja, podział logiczny. Logika klasyczna – rachunek zda i rachunek
predykatów w uj ciu semantycznym i syntaktycznym (system dedukcji naturalnej, system
aksjomatyczny). Rachunek zbiorów i relacji. Elementy teorii mnogo ci. Podstawowe poj cia
syntaktyki i semantyki logicznej – niesprzeczno , zupełno , wynikanie, interpretacja, model.
Elementy logiki nieklasycznej, logiki pragmatycznej, logiki formalnej oraz metalogiki.
Koncepcje teorii poznania. Podstawowe poj cia epistemologiczne (opisowe i normatywne) – w
szczególno ci poj cie poznania, wiedzy i prawdy. Mo liwo ci i granice poznania, ródła
poznania, przedmiot poznania, podmiot poznania. Klasyczne i nieklasyczne definicje prawdy.
Wła ciwo ci prawdy i kryterium prawdy.
Efekty kształcenia – umiej tno ci i kompetencje: precyzyjnego i poprawnego formułowania
my li; argumentowania i analizy poj ciowej w aspekcie formalno-strukturalnym; krytycznej
analizy poznania i rezultatów poznania.
3. Kształcenie w zakresie etyki
Tre ci kształcenia: Miejsce etyki w obszarze teologii i filozofii. Etyka a etologia. Podstawowe
poj cia z zakresu etyki – warto ci, normy i oceny, powinno ci i cnoty moralne, ideały i sankcje
moralne. Osoba ludzka. Prawa moralne. Sumienie. Kształtowanie i ewoluowanie zasad
etycznych. Normy etyki europejskiej. Problemy współczesnej etyki i metaetyki.
Efekty kształcenia – umiej tno ci i kompetencje: analizy zagadnie etycznych; warto ciowania
ludzkiego post powania i etycznej kwalifikacji czynu; analizy i oceny współczesnych
problemów i konfliktów moralnych; kształtowania s dów i postaw moralnych człowieka.
4. Kształcenie w zakresie biblistyki Starego Testamentu
Tre ci kształcenia: Ksi gi historyczne, prorockie, m dro ciowe – autorstwo, kontekst
historyczno-kulturowy, pochodzenie, aspekty literackie. Główne tematy i tre ci teologiczne
ksi g Starego Testamentu. Analiza egzegetyczno-teologiczna wybranych tekstów.
Efekty kształcenia – umiej tno ci i kompetencje: rozumienia ksi g Starego Testamentu;
interpretowania ksi g Starego Testamentu w kontek cie historycznym, literackim i
teologicznym.
5. Kształcenie w zakresie biblistyki Nowego Testamentu
Tre ci kształcenia: Ksi gi Nowego Testamentu – pochodzenie, autorstwo, rodowisko
powstania, kontekst historyczno-kulturowy, aspekty literackie. Główne tematy i tre ci
teologiczne ksi g Nowego Testamentu. Analiza egzegetyczno-teologiczna wybranych tekstów.
Efekty kształcenia – umiej tno ci i kompetencje: odczytywania i interpretowania tekstów
Nowego Testamentu z perspektywy historycznej, literackiej i teologicznej.
6. Kształcenie w zakresie teologii fundamentalnej
Teologia rzymskokatolicka
Tre ci kształcenia: Zaistnienie Objawienia Bo ego w historii. Wiara jako odpowied na
objawienie. Uzasadnienie wiarygodno ci Objawienia. Motywowanie Boskiego posłannictwa
Jezusa Chrystusa (transcendentna wiadomo , motywacja). Uzasadnienie Boskiego
ustanowienia Ko cioła o okre lonej strukturze organizacyjnej. Ko ciół jako przekaziciel
Objawienia w historii. Misja Ko cioła w wiecie.
Efekty kształcenia – umiej tno ci i kompetencje: rozumienia podstawowych prawd
chrze cija stwa w aspekcie jego wiarygodno ci – tak e w odniesieniu do innych religii;
podejmowania aktualnych zagadnie w dialogu z przedstawicielami ro nych orientacji
wiatopogl dowych.
Teologia ewangelicka, prawosławna i starokatolicka
Tre ci kształcenia: Koncepcje teologii fundamentalnej – teologia fundamentalna jako teologia
apologetyczna, jako nauka o istocie i uprawomocnieniu teologii, jako nauka o istocie i
uprawomocnieniu wiary. Metody teologii fundamentalnej. Objawienie jako fundament wiary –
jego postaci i mo liwo ci ludzkiej percepcji. Wiara i rozumienie – struktura i uwarunkowania
chrze cija skiego rozumienia w wierze. Kerygmat i j zyk or dzia biblijnego – próby jego
reinterpretacji. Wiara i jej znaczenie egzystencjalne. Historyczne istnienie Jezusa i Jego
zmartwychwstanie. Prawda historyczna w ewangeliach – Jezus historii a Chrystus wiary. Istota
3
chrze cija stwa. Znaczenie chrze cija stwa dla człowieka i wiata. Geneza i natura Ko cioła.
Ko ciół i Ko cioły. Chrze cija stwo a inne religie.
Efekty kształcenia – umiej tno ci i kompetencje: rozumienia swoisto ci wypowiedzi
teologicznych; ujmowania istoty Objawienia i wiary; uzasadniania wiarygodno ci religii
chrze cija skiej; nakre lania relacji mi dzy wiar a rozumem; rozpoznawania współczesnego
kontekstu chrze cija stwa; formułowania argumentów na rzecz wiary w dyskusji z
niewierz cymi, w tpi cymi oraz wyznawcami innych religii.
7. Kształcenie w zakresie teologii dogmatycznej/dogmatyki
Tre ci kształcenia: Poj cie dogmatu. Chrze cija skie i wyznaniowe pryncypia teologii
dogmatycznej. Protologia – o Bogu jedynym w Trójcy Osób i o stworzeniu. Antropologia
teologiczna. Chrystologia i soteriologia. Pneumatologia. Eklezjologia. Sakramentologia.
Charytologia. Mariologia. Eschatologia.
Efekty kształcenia – umiej tno ci i kompetencje: interpretowania i posługiwania si poj ciami z
zakresu teologii dogmatycznej; rozumienia głównych prawd wiary w aspekcie historycznym i
egzystencjalnym.
8. Kształcenie w zakresie teologii moralnej/etyki teologicznej
Tre ci kształcenia: Zarys historii teologii moralnej. Dogmatyczne uwarunkowania teologii
moralnej. Pismo wi te w teologii moralnej. Antropologia teologiczno-moralna. Prawo
moralne. Sumienie. Czyn ludzki. Aretologia. Grzech i nawrócenie. Współczesny kontekst
nauczania moralno ci. Ewangelizacja i dialog. Moralno
ycia mał e skiego i rodzinnego.
Chrze cija ska wizja wiata i postawa chrze cijan. Wizja ycia we wspólnocie. Etyka ycia
gospodarczego. Teologia pracy i zawodu. Etyka ekologiczna. Wspólnota narodowa i
pa stwowa. Etyka polityczna. Etyka ycia mi dzynarodowego.
Efekty kształcenia – umiej tno ci i kompetencje: odkrywania w doktrynalnych prawdach wiary
implikacji moralnych; analizowania zagadnie etycznych; warto ciowania ludzkiego działania
i etycznej kwalifikacji czynu z perspektywy wiary i nauki Ko cioła.
B. GRUPA TRE CI KIERUNKOWYCH
1. Kształcenie w zakresie religiologii
Tre ci kształcenia: Obszar bada religiologicznych. Nauki religiologiczne. Typologia religii.
Geneza religii. Istota Najwy sza i jej kult u ludów pierwotnych. Filozoficzne interpretacje
religii, jej istoty i funkcji. Teologiczna interpretacja genezy religii. Problem zbawienia w
religiach. Chrze cija stwo a główne religie wiatowe. Dialog mi dzyreligijny i jego
teologiczne podstawy.
Efekty kształcenia – umiej tno ci i kompetencje: rozumienia istoty religiologii; rozumienia
zagadnie religii przeszło ci oraz religii współczesnych; identyfikowania chrze cija stwa w
kontek cie innych religii; podejmowania dialogu mi dzyreligijnego na ró nych poziomach.
2. Kształcenie w zakresie patrologii
Tre ci kształcenia: Elementy historii patrologii. Poznanie ycia, twórczo ci, teologii i
duchowo ci Ojców Ko cioła i najwybitniejszych pisarzy staro ytnego Ko cioła my li greckiej
i łaci skiej.
Efekty kształcenia – umiej tno ci i kompetencje: interpretowania ródeł patrystycznych z
zakresu historii teologii oraz rozwoju dogmatów i kształtowania ortodoksji; wykorzystywania
wiedzy z zakresu patrologii w studiach teologicznych oraz działalno ci pastoralnej.
3. Kształcenie w zakresie historii Ko cioła
Tre ci kształcenia: Pocz tki i rozwój chrze cija stwa w okresie Cesarstwa Rzymskiego – okres
staro ytny. Rozwój chrze cija stwa w redniowieczu łaci skim i greckim. Pocz tki
chrze cija stwa w Polsce. Chrze cija stwo w epoce nowo ytnej – reformy chrze cija stwa,
reformacja, walki religijne, próby zjednoczeniowe (unie). Chrze cija stwo wobec
nowo ytnego sekularyzmu, laicyzacji i o wiecenia. Znaczenie chrze cija stwa w Polsce
nowo ytnej. Chrze cija stwo epoki najnowszej (wieku XIX i XX). Chrze cija stwo wobec
doktryn politycznych – nacjonalizmu, systemów totalitarnych. Ko ciół wobec kwestii
4
społecznych. Chrze cija stwo i ruchy ekumeniczne. Sobór Watyka ski II. Ko ciół w Polsce
rozbiorowej i w Polsce XX wieku.
Efekty kształcenia – umiej tno ci i kompetencje: interpretowania ródeł historycznych z
zakresu historii Ko cioła; rozumienia posłannictwa Ko cioła w okre lonym kontek cie
społeczno-politycznym;
rozumienia
kontekstu
teologicznego,
kulturowego
oraz
społeczno-politycznego przemian w Ko ciele i w wiecie.
4a. Kształcenie w zakresie teologii duchowo ci
Tre ci kształcenia: Kwestie metodologiczne teologii duchowo ci. Elementy historii
duchowo ci. Antropologiczno-teologiczne podstawy ycia duchowego. Rozwój ycia
duchowego. Cechy duchowo ci. rodki i sposoby ycia duchowego. Duchowo kapła ska,
ycia konsekrowanego i laikatu. Współczesne zagro enia chrze cija skiego ycia duchowego.
Efekty kształcenia – umiej tno ci i kompetencje: posługiwania si wiedz teoretyczn i
praktyczn z zakresu kierownictwa duchowego; analizy i oceny współczesnych problemów
ycia duchowego i jego zagro e .
4b. Kształcenie w zakresie symboliki
Tre ci kształcenia: Symbolika – wiedza o Ko ciołach i wyznaniach. Staroko cielne symbole
wiary. Rodziny i tradycje ko cielne. Podstawowe dokumenty wyznaniowe. Ustrój i
obrz dowo
ko cielna. Elementy statystyki wyzna . Ko cioły wobec zagadnie
ekumenicznych.
Efekty kształcenia – umiej tno ci i kompetencje: rozumienia podstaw dogmatycznych oraz
ycia religijnego Ko ciołów i wspólnot chrze cija skich; charakteryzowania i porównywania
liturgii i obrz dowo ci religijnej Ko ciołów i wspólnot chrze cija skich; korzystania z wiedzy
w zakresie geografii religii; rozumienia postawy Ko ciołów i wspólnot chrze cija skich wobec
problemów współczesno ci.
5. Kształcenie w zakresie ekumenizmu
Tre ci kształcenia: Poj cie i zasady ekumenizmu. Historia ruchu ekumenicznego. wiatowa
Rada Ko ciołów. Ekumenizm Soboru Watyka skiego i dokumentów posoborowych.
Dokumenty Ko ciołów odnosz ce si do ruchu ekumenicznego i współpracy chrze cijan.
Dialogi doktrynalne. Porównanie wyzna chrze cija skich. Modele jedno ci chrze cijan.
Pastoralny wymiar ekumenizmu. Duchowo ekumeniczna.
Efekty kształcenia – umiej tno ci i kompetencje: rozumienia specyfiki wyznaniowej Ko ciołów
oraz uwarunkowa
d e
ekumenicznych; prowadzenia dialogu ekumenicznego z
zachowaniem tolerancji i postawy wyznaniowo otwartej.
6. Kształcenie w zakresie teologii pastoralnej/praktycznej
Tre ci kształcenia: Dzieje teologii pastoralnej/praktycznej. Działy i modele teologii
pastoralnej/praktycznej. Teologiczne, psychologiczne i społeczne podstawy duszpasterstwa.
Koncepcje i metody duszpasterstwa. Rodzaje duszpasterstwa.
Efekty kształcenia – umiej tno ci i kompetencje: rozumienia koncepcji i specyfiki
duszpasterstwa; rozpoznawania podstawowych modeli duszpasterstwa; prowadzenia pracy
duszpasterskiej w ró nych sytuacjach.
7. Kształcenie w zakresie liturgiki
Tre ci kształcenia: Historia liturgii/nabo e stw. Teologia liturgii. Sakramenty. Teksty
liturgiczne. Rok liturgiczny – wi ta. Liturgia a pobo no chrze cija ska.
Efekty kształcenia – umiej tno ci i kompetencje: wyja niania i komentowania liturgii w
ró nych jej aspektach; rozumienia znaczenia liturgii w yciu chrze cija skim.
8. Kształcenie w zakresie katechetyki
Tre ci kształcenia: Podstawowe poj cia katechetyczne. Dokumenty katechetyczne Ko ciołów.
Cele katechezy. Natura katechezy. Modele katechetyczne. Formy katechezy – nauczanie religii
w szkole, duszpasterstwo katechetyczne w parafii. Programowanie katechezy. Przekazywanie
słowa Bo ego, nauczanie katechetyczne, wychowanie chrze cija skie.
Efekty kształcenia – umiej tno ci i kompetencje: rozumienia uwarunkowa działalno ci
katechetycznej – w tym w Polsce; prowadzenia katechezy w ró nych warunkach.
5
9. Kształcenie w zakresie prawa kanonicznego/wyznaniowego
Tre ci kształcenia: ródła prawa kanonicznego. Najwy sza władza w Ko ciele. Prawo
wewn trzne Ko ciołów. Normy ogólne – poj cie prawa ko cielnego, ustawy ko cielne,
zwyczaj ko cielny, reskrypty, przywileje, dyspensy, osoby fizyczne i prawne. Ko ciół
partykularny. Prawo wyznaniowe. Relacje pa stwo–zwi zki wyznaniowe w Konstytucji.
Osobowo prawna zwi zków wyznaniowych i ich jednostek organizacyjnych. Regulacja
spraw maj tkowych i podatkowych. Ochrona prawna mał e stwa i rodziny. Działalno
o wiatowo-wychowawcza i charytatywna instytucji wyznaniowych. Stowarzyszenia wiernych.
Dost p do mediów. Ochrona prawna uczu religijnych. Zwi zki wyznaniowe jako podmiot
umów mi dzynarodowych.
Efekty kształcenia – umiej tno ci i kompetencje: rozumienia przepisów prawa
kanonicznego/wyznaniowego; stosowania przepisów prawa kanonicznego/wyznaniowego w
ró nych sytuacjach.
IV. PRAKTYKI
Praktyki powinny trwa nie krócej ni 4 tygodnie.
Zasady i form odbywania praktyk ustala jednostka uczelni prowadz ca kształcenie.
V. INNE WYMAGANIA
1. Programy nauczania powinny przewidywa zaj cia z zakresu wychowania fizycznego –
w wymiarze 60 godzin, którym mo na przypisa do 2 punktów ECTS; j zyków obcych
– w wymiarze 120 godzin, którym nale y przypisa 5 punktów ECTS; technologii
informacyjnej – w wymiarze 30 godzin, którym nale y przypisa 2 punkty ECTS.
Tre ci kształcenia w zakresie technologii informacyjnej: podstawy technik
informatycznych, przetwarzanie tekstów, arkusze kalkulacyjne, bazy danych, grafika
mened erska i/lub prezentacyjna, usługi w sieciach informatycznych, pozyskiwanie i
przetwarzanie informacji – powinny stanowi co najmniej odpowiednio dobrany
podzbiór informacji zawartych w modułach wymaganych do uzyskania Europejskiego
Certyfikatu Umiej tno ci Komputerowych (ECDL – European Computer Driving
Licence).
2. Programy nauczania powinny obejmowa tre ci poszerzaj ce wiedz ogóln w
wymiarze nie mniejszym ni 60 godzin, którym nale y przypisa nie mniej ni 3
punkty ECTS.
3. Programy nauczania powinny przewidywa nauk j zyka łaci skiego lub j zyka
biblijnego (hebrajskiego, greckiego) w wymiarze 120 godzin, którym nale y przypisa
5 punktów ECTS.
4. W programach nauczania nale y uwzgl dni odpowiednie do wymienionych wyzna
tre ci z zakresu teologii fundamentalnej. W przypadkach innych wyzna ni
wymienione nale y wybra jeden z zakresów kształcenia.
5. Za przygotowanie pracy magisterskiej i przygotowanie do egzaminu dyplomowego
student otrzymuje 20 punktów ECTS.
ZALECENIA
Wskazana jest znajomo j zyka angielskiego, niemieckiego lub rosyjskiego w stopniu
umo liwiaj cym samodzielne czytanie tekstów fachowych.
B. STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA
6
I. WYMAGANIA OGÓLNE
Studia pierwszego stopnia trwaj nie krócej ni 6 semestrów. Liczba godzin zaj nie
powinna by mniejsza ni 1800. Liczba punktów ECTS (European Credit Transfer System) nie
powinna by mniejsza ni 180.
II. KWALIFIKACJE ABSOLWENTA
Absolwent powinien posiada gruntown wiedz teologiczn opart na podstawowych
wiadomo ciach z zakresu biblistyki i patrologii. Powinien by zaznajomiony z podstawami
wiedzy humanistycznej i społecznej, mieszcz cej si w kanonie wykształcenia teologicznego.
Absolwent powinien by przygotowany do pracy duszpasterskiej oraz do pracy w ko cielnych
i wieckich instytucjach i o rodkach zajmuj cych si profilaktyk społeczn oraz
wiadczeniem usług edukacyjno-kulturalnych i wychowawczych. Po uko czeniu specjalno ci
nauczycielskiej (zgodnie ze standardami kształcenia przygotowuj cego do wykonywania
zawodu nauczyciela) absolwent powinien by przygotowany do podj cia pracy w szkolnictwie
(nauczania religii jako głównej specjalno ci nauczycielskiej). Absolwent powinien zna j zyk
obcy na poziomie biegło ci B2 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia J zykowego Rady
Europy oraz umie posługiwa si j zykiem specjalistycznym z zakresu teologii. Absolwent
powinien mie wpojone nawyki ustawicznego kształcenia oraz by przygotowany do podj cia
studiów drugiego stopnia.
III. RAMOWE TRE CI KSZTAŁCENIA
1. GRUPY TRE CI KSZTAŁCENIA, MINIMALNA LICZBA GODZIN ZAJ
ZORGANIZOWANYCH ORAZ MINIMALNA LICZBA PUNKTÓW ECTS
A. GRUPA TRE CI PODSTAWOWYCH
B. GRUPA TRE CI KIERUNKOWYCH
Razem
godziny
360
195
555
ECTS
48
27
75
2. SKŁADNIKI TRE CI KSZTAŁCENIA W GRUPACH, MINIMALNA LICZBA
GODZIN ZAJ
ZORGANIZOWANYCH ORAZ MINIMALNA LICZBA
PUNKTÓW ECTS
7
godziny ECTS
A. GRUPA TRE CI PODSTAWOWYCH
Tre ci kształcenia w zakresie:
1. Logiki i teorii poznania
2. Etyki
3. Wst pu do teologii
4. Biblistyki Starego Testamentu
5. Biblistyki Nowego Testamentu
6. Podstaw teologii dogmatycznej/dogmatyki
7. Podstaw teologii moralnej/etyki teologicznej
B. GRUPA TRE CI KIERUNKOWYCH
Tre ci kształcenia w zakresie:
1. Patrologii
2. Podstaw historii Ko cioła
3a. Teologii duchowo ci/3b. Homiletyki
4. Teologii pastoralnej/praktycznej
5. Liturgiki
6. Prawa kanonicznego/wyznaniowego
360
48
30
30
30
75
75
75
45
195
27
30
45
30
30
30
30
3a – teologia prawosławna i starokatolicka
3b – teologia ewangelicka
3a lub 3b – inne teologie chrze cija skie
3. TRE CI I EFEKTY KSZTAŁCENIA
A. GRUPA TRE CI PODSTAWOWYCH
1. Kształcenie w zakresie logiki i teorii poznania
Tre ci kształcenia: J zyk jako narz dzie poznania i komunikacji – j zyk jako system znaków,
metaj zyk, j zyk naturalny a j zyk sztuczny, kategorie składniowe, nazwy i zdania.
Definiowanie, klasyfikacja, podział logiczny. Logika klasyczna – rachunek zada i rachunek
predykatów w uj ciu semantycznym i syntaktycznym (system dedukcji naturalnej, system
aksjomatyczny). Rachunek zbiorów i relacji. Elementy syntaktyki i semantyki logicznej –
niesprzeczno , zupełno , wynikanie, interpretacja, model. Elementy logiki pragmatycznej,
logiki formalnej oraz metalogiki. Koncepcje teorii poznania. Podstawowe poj cia
epistemologiczne (opisowe i normatywne), w szczególno ci poj cie poznania, wiedzy i
prawdy. Mo liwo ci i granice poznania, ródła poznania, przedmiot poznania. Klasyczne i
nieklasyczne definicje prawdy, wła ciwo ci prawdy, kryterium prawdy.
Efekty kształcenia – umiej tno ci i kompetencje: precyzyjnego i poprawnego formułowania
my li; argumentacji i analizy poj ciowej w aspekcie formalno-strukturalnym; krytycznej
analizy poznania i rezultatów poznania.
2. Kształcenie w zakresie etyki
Tre ci kształcenia: Miejsce etyki w obr bie filozofii. Etyka normatywna i opisowa. Metodyka
bada w obszarze etyki. Podstawowe poj cia z zakresu etyki – warto ci, normy i oceny,
powinno ci i cnoty moralne, ideały i sankcje moralne (sumienie). Systemy etyki europejskiej.
Przemiany w my leniu etycznym. Kwestie sporne, kształtowanie si i ewoluowanie
podstawowych poj z zakresu etyki. Problemy współczesnej etyki i metaetyki.
Efekty kształcenia – umiej tno ci i kompetencje: analizy zagadnie etycznych; warto ciowania
ludzkiego post powania i etycznej kwalifikacji czynu.
8
3. Kształcenie w zakresie wst pu do teologii
Tre ci kształcenia: Istota i ródła teologii. Miejsce teologii w strukturze nauk. Struktura i
typologia nauk teologicznych. Nauki pomocnicze teologii. Zarys dziejów teologii. Elementy
teologii konfesyjnej.
Efekty kształcenia – umiej tno ci i kompetencje: rozumienia teologii w relacji do innych nauk;
okre lania zasi gu nauk teologicznych; okre lania podstaw wyznaniowych.
4. Kształcenie w zakresie biblistyki Starego Testamentu
Tre ci kształcenia: Kanon biblijny i typologia ksi g Starego Testamentu. rodowisko
historyczne, kulturowe i społeczne Starego Testamentu. Autorstwo, kontekst
historyczno-kulturowy oraz pochodzenie i aspekty literackie ksi g Starego Testamentu.
Główne tematy teologiczne ksi g Starego Testamentu. Analiza egzegetyczno-teologiczna
wybranych tekstów.
Efekty kształcenia – umiej tno ci i kompetencje: rozumienia Starego Testamentu;
interpretowania Starego Testamentu w kontek cie historycznym, literackim i teologicznym.
5. Kształcenie w zakresie biblistyki Nowego Testamentu
Tre ci kształcenia: Kanon biblijny i typologia ksi g Nowego Testamentu. rodowisko
historyczne, kulturowe i społeczne Nowego Testamentu. Autorstwo, kontekst historycznokulturowy oraz pochodzenie i aspekty literackie ksi g Nowego Testamentu. Główne tematy
teologiczne ksi g Nowego Testamentu. Analiza egzegetyczno-teologiczna wybranych tekstów.
Efekty kształcenia – umiej tno ci i kompetencje: rozumienia Nowego Testamentu;
interpretowania Nowego Testamentu w kontek cie historycznym, literackim i teologicznym.
6. Kształcenie w zakresie podstaw teologii dogmatycznej/dogmatyki
Tre ci kształcenia: Zakres teologii dogmatycznej. Poj cie dogmatu. Ogólnochrze cija skie i
wyznaniowe pryncypia teologii dogmatycznej. Rozwój teologii dogmatycznej i jej
podstawowe koncepcje. Nauczanie o Bogu w Trójcy wi tej i o stworzeniu. Antropologia
teologiczna. Chrystologia i soteriologia. Eklezjologia i sakramentologia. Eschatologia.
Efekty kształcenia – umiej tno ci i kompetencje: rozumienia nauczania dogmatycznego
Ko cioła; interpretowania poj teologii dogmatycznej w kontek cie ycia Ko cioła.
7. Kształcenie w zakresie podstaw teologii moralnej/etyki teologicznej
Tre ci kształcenia: Zarys historii teologii moralnej. Dogmatyczne uwarunkowania teologii
moralnej. Modele teologii moralnej. Pismo wi te w teologii moralnej. Prawo moralne.
Sumienie. Czyn ludzki. Aretologia. Grzech i nawrócenie. Współczesny kontekst nauczania
moralno ci.
Efekty kształcenia – umiej tno ci i kompetencje: odkrywania implikacji moralnych w
doktrynalnych prawdach wiary; analizy zagadnie etycznych; oceny współczesnych
problemów i konfliktów moralnych; warto ciowania ludzkiego działania; etycznej kwalifikacji
czynu z perspektywy wiary i nauki Ko cioła.
B. GRUPA TRE CI KIERUNKOWYCH
1. Kształcenie w zakresie patrologii
Tre ci kształcenia: Elementy historii patrologii. ycie, twórczo , teologia i duchowo Ojców
Ko cioła i najwybitniejszych pisarzy staro ytnego Ko cioła – my li greckiej i łaci skiej.
Efekty kształcenia – umiej tno ci i kompetencje: interpretowania ródeł patrystycznych,
historii teologii, rozwoju dogmatów i kształtowania ortodoksji.
2. Kształcenie w zakresie podstaw historii Ko cioła
Tre ci kształcenia: Pocz tki i rozwój chrze cija stwa w okresie Cesarstwa Rzymskiego (okres
staro ytny). Rozwój chrze cija stwa w redniowieczu łaci skim i greckim. Chrze cija stwo w
epoce nowo ytnej – szczególnie w okresie reformacji, reform ko cielnych, prób
zjednoczeniowych. Chrze cija stwo epoki najnowszej (wieku XIX i XX).
Efekty kształcenia – umiej tno ci i kompetencje: rozumienia kontekstu teologicznego,
kulturowego oraz społeczno-politycznego przemian w Ko ciele.
9
3a. Kształcenie w zakresie teologii duchowo ci
Tre ci kształcenia: Elementy historii duchowo ci. Antropologiczno-teologiczne podstawy
ycia duchowego. Rozwój ycia duchowego. Cechy duchowo ci. Monastycyzm. rodki i
sposoby ycia duchowego. Współczesne zagro enia chrze cija skiego ycia duchowego.
Efekty kształcenia – umiej tno ci i kompetencje: posługiwania si wiedz teoretyczn i
praktyczn z zakresu kierownictwa duchowego; analizy i oceny współczesnych problemów
ycia duchowego i jego zagro e .
3b. Kształcenie w zakresie homiletyki
Tre ci kształcenia: Miejsce homiletyki w teologii praktycznej. Typologia gatunków
homiletycznych. Retoryka ko cielna a Biblia. Metody pracy nad kazaniem (lub kazualiami).
Pragmatyka wypowiedzi kaznodziejskiej.
Efekty kształcenia – umiej tno ci i kompetencje: wykorzystywania Biblii w zwiastowaniu
ko cielnym; formułowania koncepcji i przygotowywania kaza i innych wypowiedzi
pastoralnych.
4. Kształcenie w zakresie teologii pastoralnej/praktycznej
Tre ci kształcenia: Dzieje teologii praktycznej. Działy i modele teologii praktycznej.
Teologiczne, psychologiczne i społeczne aspekty duszpasterstwa. Koncepcje i metody
duszpasterstwa. Rodzaje duszpasterstwa.
Efekty kształcenia – umiej tno ci i kompetencje: rozumienia specyfiki oddziaływania
duszpasterskiego; rozumienia pracy duszpasterskiej w ró nych sytuacjach; sprawowania
posługi duszpasterskiej.
5. Kształcenie w zakresie liturgiki
Tre ci kształcenia: Historia nabo e stw. Teologia liturgii i tekstów liturgicznych. Hoertologia.
Liturgia a pobo no chrze cija ska.
Efekty kształcenia – umiej tno ci i kompetencje: wyja niania i komentowania liturgii w
ró nych jej aspektach; rozumienia i wyja niania znaczenia liturgii w yciu chrze cija skim.
6. Kształcenie w zakresie prawa kanonicznego/wyznaniowego
Tre ci kształcenia: ródła prawa kanonicznego. Poj cie najwy szej władzy w Ko ciele. Prawo
wewn trzne poszczególnych Ko ciołów. Normy ogólne – poj cie prawa ko cielnego, ustawy
ko cielne, zwyczaj ko cielny, reskrypty, przywileje, dyspensy, osoby fizyczne i prawne.
Poj cie prawa wyznaniowego i jego rozwój. Relacje pa stwo–zwi zki wyznaniowe w
Konstytucji. Osobowo prawna zwi zków wyznaniowych i ich jednostek organizacyjnych.
Regulacje dotycz ce spraw maj tkowych i podatkowych. Ochrona prawna mał e stwa i
rodziny. Działalno o wiatowo-wychowawcza i charytatywna instytucji wyznaniowych.
Stowarzyszenia wiernych. Dost p do mediów. Ochrona prawna uczu religijnych. Zwi zki
wyznaniowe jako podmiot umów mi dzynarodowych.
Efekty kształcenia – umiej tno ci i kompetencje: posługiwania si przepisami prawa
kanonicznego/wyznaniowego; stosowania prawa kanonicznego/wyznaniowego w ró nych
sytuacjach.
IV. PRAKTYKI
Praktyki powinny trwa nie krócej ni 3 tygodnie.
Zasady i form odbywania praktyk ustala jednostka uczelni prowadz ca kształcenie.
V. INNE WYMAGANIA
1. Programy nauczania powinny przewidywa zaj cia z zakresu wychowania fizycznego –
w wymiarze 60 godzin, którym mo na przypisa do 2 punktów ECTS; j zyków obcych
– w wymiarze 120 godzin, którym nale y przypisa 5 punktów ECTS; technologii
informacyjnej – w wymiarze 30 godzin, którym nale y przypisa 2 punkty ECTS.
Tre ci kształcenia w zakresie technologii informacyjnej: podstawy technik
informatycznych, przetwarzanie tekstów, arkusze kalkulacyjne, bazy danych, grafika
mened erska i/lub prezentacyjna, usługi w sieciach informatycznych, pozyskiwanie i
10
przetwarzanie informacji – powinny stanowi co najmniej odpowiednio dobrany
podzbiór informacji zawartych w modułach wymaganych do uzyskania Europejskiego
Certyfikatu Umiej tno ci Komputerowych (ECDL – European Computer Driving
Licence).
2. Programy nauczania powinny obejmowa tre ci poszerzaj ce wiedz ogóln w
wymiarze nie mniejszym ni 60 godzin, którym nale y przypisa nie mniej ni 3
punkty ECTS.
3. Za przygotowanie do egzaminu dyplomowego (w tym za przygotowanie pracy
dyplomowej, je li przewiduje j program nauczania) student otrzymuje 10 punktów
ECTS.
ZALECENIA
1. Zaleca si , aby kształcenie obejmowało nauk j zyka biblijnego (hebrajskiego lub
greckiego).
2. Zaleca si , aby kształcenie obejmowało nauk j zyka łaci skiego.
3. Programy nauczania mog obejmowa tre ci z zakresu metodyki pracy badawczej.
11
C. STUDIA DRUGIEGO STOPNIA
I. WYMAGANIA OGÓLNE
Studia pierwszego stopnia trwaj nie krócej ni 4 semestrów. Liczba godzin zaj nie
powinna by mniejsza ni 800. Liczba punktów ECTS (European Credit Transfer System) nie
powinna by mniejsza ni 120.
II. KWALIFIKACJE ABSOLWENTA
Absolwent powinien posiada pogł bion wiedz teologiczn oraz umiej tno ci jej
praktycznego wykorzystania. Powinien zna bie cy stan bada w zakresie teologii oraz
pokrewnych dziedzin humanistycznych. Powinien zna
stan bie cych dyskusji
metodologicznych i umie samodzielnie si do nich odnosi . Powinien zna szczegółowe
koncepcje teologii oraz tradycje, sposoby i metody jej rozwijania. Absolwent powinien umie
dostosowywa wiedz akademick do potrzeb praktyki oraz powinien rozumie potrzeby
współczesno ci. Powinien by przygotowany do pracy w ko cielnych i wieckich instytucjach
i o rodkach działaj cych w obszarze edukacji, kultury oraz wychowania i profilaktyki
społecznej. Po uko czeniu specjalno ci nauczycielskiej (zgodnie z rozporz dzeniem ministra
wła ciwego do spraw szkolnictwa wy szego w sprawie standardów kształcenia nauczycieli)
absolwent powinien uzyska uprawnienia do podj cia pracy w szkolnictwie (nauczania religii
jako głównej specjalno ci nauczycielskiej). Absolwent powinien by przygotowany do
podj cia studiów trzeciego stopnia (doktoranckich) oraz pracy badawczej w obszarze teologii.
III. RAMOWE TRE CI KSZTAŁCENIA
1. GRUPY TRE CI KSZTAŁCENIA, MINIMALNA LICZBA GODZIN ZAJ
ZORGANIZOWANYCH ORAZ MINIMALNA LICZBA PUNKTÓW ECTS
A. GRUPA TRE CI PODSTAWOWYCH
B. GRUPA TRE CI KIERUNKOWYCH
Razem
godziny
195
90
285
ECTS
26
12
38
2. SKŁADNIKI TRE CI KSZTAŁCENIA W GRUPACH, MINIMALNA LICZBA
GODZIN ZAJ
ZORGANIZOWANYCH ORAZ MINIMALNA LICZBA
PUNKTÓW ECTS
12
A. GRUPA TRE CI PODSTAWOWYCH
Tre ci kształcenia w zakresie:
1. Historii filozofii
2. Teologii Starego Testamentu
3. Teologii Nowego Testamentu
4. Teologii fundamentalnej
5. Teologii dogmatycznej/dogmatyki
6. Teologii moralnej/etyki teologicznej
B. GRUPA TRE CI KIERUNOWYCH
Tre ci kształcenia w zakresie:
1. Historii Ko cioła
2. Pedagogiki religii
godziny
ECTS
195
26
45
30
30
30
30
30
90
12
45
45
3. TRE CI I EFEKTY KSZTAŁCENIA
A. GRUPA TRE CI PODSTAWOWYCH
1. Kształcenie w zakresie historii filozofii
Tre ci kształcenia: Elementy historii filozofii od epoki staro ytnej po współczesno . Poj cia,
problemy i koncepcje filozofii greckiej – presokratycy, Sokrates i szkoły sokratyczne, Platon i
akademia ate ska, Arystoteles i perypatetycy, szkoły filozofii rzymskiej i wczesnej my li
chrze cija stwa (patrystyka grecka i łaci ska, recepcja platonizmu i arystotelizmu). Okres
rozkwitu my li redniowiecznej – logika, metafizyka i filozofia przyrody, szkoły teologiczne,
złoty wiek scholastyki i schyłku redniowiecza. Nurty i koncepcje najwa niejszych
przedstawicieli filozofii odrodzeniowej (XIV–XVI wieku). Poj cia, problemy i koncepcje
filozofii nowo ytnej (XVII–XIX wieku) – empiryzm, racjonalizm, naturalizm, spirytualizm,
deizm, my l społeczna. Orientacje i stanowiska filozofii XX wieku.
Efekty kształcenia – umiej tno ci i kompetencje: dostrzegania i rozumienia problemów wiata i
człowieka; nadawania historycznego sensu poj ciom: determinizm, dialog, interpretacja, j zyk,
metoda naukowa, porozumienie, post p poznawczy, prawda, racjonalizm, relatywizm,
rozumienie, sens ycia, wiadomo , wyja nianie, wolno ; podejmowania samodzielnych i
systematycznych studiów w zakresie historii my li filozoficznej.
2. Kształcenie w zakresie teologii Starego Testamentu
Tre ci kształcenia: Stary Testament jako wiadectwo i ródło wiary. Podstawowe działy
teologii Starego Testamentu – nauka o Bogu, kosmologia, antropologia, hamartiologia.
Szczegółowa teologia Starego Testamentu – soteriologia (droga nomistyczna i prorocka,
teologia Przymierza), eschatologia (idea Królestwa Boga, Mesjasz i czasy mesja skie w
Starym Testamencie).
Efekty kształcenia – umiej tno ci i kompetencje: interpretowania tekstów Starego Testamentu;
syntetycznego i analitycznego podej cia do biblijnych wypowiedzi teologicznych.
3. Kształcenie w zakresie teologii Nowego Testamentu
Tre ci kształcenia: Kontekst historyczny teologii Nowego Testamentu. Teologia apostoła
Pawła. Antropologia, chrystologia, soteriologia i eschatologia w Nowym Testamencie. Ko ciół
i pojmowanie urz du. Etyka Nowego Testamentu.
Efekty kształcenia – umiej tno ci i kompetencje: interpretowania tekstów Nowego Testamentu;
syntetycznego i analitycznego podej cia do biblijnych wypowiedzi teologicznych.
4. Kształcenie w zakresie teologii fundamentalnej
Tre ci kształcenia: Koncepcje teologii fundamentalnej – teologia fundamentalna jako teologia
apologetyczna, jako nauka o istocie i uprawomocnieniu teologii, jako nauka o wiecie i
uprawomocnieniu wiary. Metody teologii fundamentalnej. Objawienie jako fundament wiary –
jego postaci i mo liwo ci ludzkiej percepcji. Wiara i rozumienie – struktura i uwarunkowania
chrze cija skiego rozumienia w wierze. Kerygmat i j zyk or dzia biblijnego – próby jego
13
reinterpretacji. Wiara i jej znaczenie egzystencjalne. Historyczne istnienie Jezusa i Jego
zmartwychwstanie. Prawda historyczna w ewangeliach – Jezus historii a Chrystus wiary. Istota
chrze cija stwa i jego znaczenie dla człowieka i wiata. Geneza i natura Ko cioła. Ko ciół i
Ko cioły. Chrze cija stwo a inne religie.
Efekty kształcenia – umiej tno ci i kompetencje: rozumienia swoisto ci wypowiedzi
teologicznych; ujmowania istoty Objawienia i wiary; uzasadniania wiarygodno ci religii
chrze cija skiej; nakre lania relacji mi dzy wiar a rozumem; rozumienia współczesnego
kontekstu chrze cija stwa; formułowania argumentów na rzecz wiary w dyskusji z
niewierz cymi, w tpi cymi czy wyznawcami innych religii.
5. Kształcenie w zakresie teologii dogmatycznej/dogmatyki
Tre ci kształcenia: Zakres teologii dogmatycznej. Współczesne problemy dogmatyczne.
Elementy historii teologii i dogmatów. Współczesna dogmatyka w kontek cie porównawczym.
Efekty kształcenia – umiej tno ci i kompetencje: rozumienia nauczania dogmatycznego
Ko ciołów; interpretowania poj teologii dogmatycznej w kontek cie ycia Ko ciołów.
6. Kształcenie w zakresie teologii moralnej/etyki teologicznej
Tre ci kształcenia: Ewangeliczny i eklezjalny wymiar teologii moralnej. Chrze cija ska wizja
wiata i postawy człowieka. Dekalog w wietle współczesnej refleksji teologiczno-moralnej.
Zagadnienia: odpowiedzialno ci, wojny i pokoju, terroryzmu, granic transplantologii,
eutanazji, globalizacji, moralnego wymiaru relacji mi dzy bied a bogactwem, bezrobocia.
Efekty kształcenia – umiej tno ci i kompetencje: odkrywania implikacji moralnych w
doktrynalnych prawdach wiary – wyzwa wobec ycia chrze cija skiego w odniesieniu do
Boga i człowieka; posługiwania si j zykiem i metodami przekazu tre ci moralnych
Objawienia.
B. GRUPA TRE CI KIERUNKOWYCH
1. Kształcenie w zakresie historii Ko cioła
Tre ci kształcenia: Pocz tki chrze cija stwa w Polsce. Historia Ko ciołów w Polsce
nowo ytnej. Ko cioły w Polsce XIX i XX wieku. Zagadnienie tolerancji religijnej. Postawa
Ko ciołów wobec kwestii społecznych, doktryn politycznych i systemów totalitarnych.
Chrze cija stwo a ruchy ekumeniczne. Analiza ródeł z historii Ko cioła.
Efekty kształcenia – umiej tno ci i kompetencje: rozumienia historii chrze cija stwa w Polsce;
interpretowania ródeł historycznych; rozumienia postawy Ko ciołów wobec wyzwa
współczesno ci; posługiwania si wiedz z zakresu historii Ko cioła.
2. Kształcenie w zakresie pedagogiki religii
Tre ci kształcenia: Miejsce pedagogiki religii w obszarze nauk społecznych. Status edukacji
religijnej w pa stwach Unii Europejskiej i USA. Status edukacji religijnej w Polsce. Lekcje
religii w Polsce w wietle regulacji o wiatowych. Religia w kontek cie: zada edukacyjnych,
szkoły publicznej, rozwoju człowieka, modernizacji ycia. Cele edukacji religijnej. Koncepcje
nauczania religii – hermeneutyczna, tematyczno-problemowa. Nowe tendencje – koncepcja
emancypacyjno-krytyczna, dydaktyka symbolu. Modele edukacji religijnej.
Efekty kształcenia – umiej tno ci i kompetencje: rozumienia przesłanek i roli edukacji
religijnej; stosowania narz dzi teoretycznych i praktycznych wła ciwych z punktu widzenia
pedagogiki religii; wykorzystywania modeli koncepcyjnych pedagogiki religii – zwłaszcza
nauczania religii.
IV. INNE WYMAGANIA
Za przygotowanie pracy magisterskie i przygotowanie do egzaminu dyplomowego student
otrzymuje 20 punktów ECTS.
14