Objaśnienie Małego katechizmu Lutra Wprowadzenie

Poniższe wprowadzenie stanowi część Objaśnienia Małego katechizmu Lutra wydanego w
języku polskim nakładem Luteran Heritage Foundation (http://www.lhfmissions.org).
Publikacja liczy w sumie 314 stron. Osoby zainteresowane jej otrzymaniem proszone są o
kontakt: [email protected].
Objaśnienie Małego katechizmu Lutra
Wprowadzenie
[1-12]
1. Czym jest chrześcijaństwo?
Chrześcijaństwo jest życiem i zbawieniem, które Bóg dał w Jezusie Chrystusie i przez Jezusa
Chrystusa.
§ 1.
Jn 14,6: „Odpowiedział mu Jezus: Ja jestem droga i prawda, i żywot, nikt nie
przychodzi do Ojca, tylko przeze mnie”.
§ 2.
Jn 17,3: „A to jest żywot wieczny, aby poznali ciebie, jedynego prawdziwego Boga i
Jezusa Chrystusa, którego posłałeś”.
§ 3.
Dz 4,12: „I nie ma w nikim innym zbawienia; albowiem nie ma żadnego innego
imienia pod niebem, danego ludziom, przez które moglibyśmy być zbawieni”.
§ 4.
Dz 11,26: „A gdy go znalazł, przyprowadził go do Antiochii. I tak się ich sprawy
ułożyły, że przez cały rok przebywali razem w zborze i nauczali wielu ludzi; w Antiochii też nazwano
po raz pierwszy uczniów chrześcijanami”.
§ 5.
1Jn 5,11-12: „A takie jest to świadectwo, że żywot wieczny dał nam Bóg, a żywot ten
jest w Synu jego. Kto ma Syna, ma żywot; kto nie ma Syna Bożego, nie ma żywota”.
Pierwotnie chrześcijaństwo było nazywane drogą Pańską (Dz 9,21; 24,142; 24,223).
2. Gdzie można znaleźć prawdę Bożą o Jezusie Chrystusie, Zbawicielu świata?
Prawda Boża o Jezusie Chrystusie, Zbawicielu świata, została objawiona w Biblii, czyli w
Starym Testamencie, który obiecywał przyjście Zbawiciela, i w Nowym Testamencie, który opowiada
o Zbawicielu, który przyszedł na ziemię.
§ 6.
Hbr 1,1-2: „Wielokrotnie i wieloma sposobami przemawiał Bóg dawnymi czasy do
ojców przez proroków; ostatnio, u kresu tych dni, przemówił do nas przez Syna, którego ustanowił
dziedzicem wszechrzeczy, przez którego także wszechświat stworzył”.
§ 7.
Łk 24,27: „I począwszy od Mojżesza poprzez wszystkich proroków wykładał im, co o
nim było napisane we wszystkich Pismach”.
1
„I prosił go o listy do synagog w Damaszku, aby mógł, jeśliby znalazł jakich zwolenników drogi Pańskiej,
zarówno mężczyzn jak i kobiety, uwięzić ich i przyprowadzić do Jerozolimy”. (Przypis tłumacza).
2
„To jednak wyznaję przed tobą, że służę ojczystemu Bogu zgodnie z tą drogą, którą oni nazywają sektą,
wierząc we wszystko, co jest napisane w zakonie i u proroków”. (Przypis tłumacza).
3
„A Feliks, który dość dokładnie był obeznany z drogą Pańską, odroczył ich sprawę i rzekł: Gdy dowódca
Lizjasz przybędzie, osądzę waszą sprawę”. (Przypis tłumacza).
§ 8.
Jn 20,31: „Te zaś są spisane, abyście wierzyli, że Jezus jest Chrystusem, Synem Boga,
i abyście wierząc mieli żywot w imieniu jego”.
§ 9.
Ef 2,20: „Zbudowani na fundamencie apostołów i proroków, którego kamieniem
węgielnym jest sam Chrystus Jezus”.
§ 10.
1Jn 1,1: „Co było od początku, co słyszeliśmy, co oczami naszymi widzieliśmy, na co
patrzyliśmy i czego ręce nasze dotykały, o Słowie żywota”.
3. Dlaczego nazywamy Biblię Słowem Bożym?
Biblia jest Słowem Bożym, gdyż Bóg - Duch Święty dostarczył pisarzom biblijnym, których
wybrał, myśli, które ci wyrazili, i słowa, które ci spisali (werbalne natchnienie Pisma). Biblia jest
Słowem żywego Boga i jest prawdą wolną od wszelkiego błędu (nieomylność Pisma).
§ 11.
Jn 10,35: „[...] a Pismo nie może być naruszone [...]”.
§ 12.
Mk 8,38: „Kto bowiem wstydzi się mnie i słów moich przed tym cudzołożnym i
grzesznym rodem, tego i Syn Człowieczy wstydzić się będzie, gdy przyjdzie w chwale Ojca swego z
aniołami świętymi”.
§ 13.
Jn 14,26: „Lecz Pocieszyciel, Duch Święty, którego Ojciec pośle w imieniu moim,
nauczy was wszystkiego i przypomni wam wszystko, co wam powiedziałem”.
§ 14.
Dz 24,14: „To jednak wyznaję przed tobą, że służę ojczystemu Bogu zgodnie z tą
drogą, którą oni nazywają sektą, wierząc we wszystko, co jest napisane w zakonie i u proroków”.
§ 15.
2Tm 3,16-17: „Całe Pismo przez Boga jest natchnione i pożyteczne do nauki, do
wykrywania błędów, do poprawy, do wychowywania w sprawiedliwości, aby człowiek Boży był
doskonały, do wszelkiego dobrego dzieła przygotowany”.
§ 16.
2Pt 1,21: „Albowiem proroctwo nie przychodziło nigdy z woli ludzkiej, lecz
wypowiadali je ludzie Boży, natchnieni Duchem Świętym”.
Bóg dał światu Stary Testament w języku hebrajskim i aramejskim, a Nowy Testament - w języku
greckim. Błędy w przekazie rękopiśmienniczym Biblii lub w jej tłumaczeniach nie wpływają na fakt
natchnienia Pisma.
4. Co jest kluczem do prawidłowego zrozumienia Biblii?
Jezus Chrystus, Zbawiciel świata, jest sercem i środkiem Pisma i z tego tytułu jest On kluczem
do prawidłowego zrozumienia Pisma.
§ 17.
Jn 5,39: „Badacie Pisma, bo sądzicie, że macie w nich żywot wieczny; a one składają
świadectwo o mnie”.
§ 18.
Dz 10,43: „O nim to świadczą wszyscy prorocy, iż każdy, kto w niego wierzy, dostąpi
odpuszczenia grzechów przez imię jego”.
§ 19.
Jn 1,18: „Boga nikt nigdy nie widział, lecz jednorodzony Bóg, który jest na łonie
Ojca, objawił go”.
§ 20.
2Tm 3,15: „I ponieważ od dzieciństwa znasz Pisma święte, które cię mogą obdarzyć
mądrością ku zbawieniu przez wiarę w Jezusa Chrystusa”.
Jezus ukazał, że to On sam jest sercem i środkiem Pisma (cf. Łk 24,13-27).
5. Jak należy się posługiwać ludzkim rozumem przy interpretacji Pisma?
A. Biblia została dana światu w konkretnych językach. Aby ustalić znaczenie Pisma, musimy
stosować się do praw języka i logiki. Rozum jest wykorzystywany właściwie, gdy służy natchnionemu
tekstowi, czyli Pismu. Do duchowego przyswojenia treści biblijnych konieczna jest wiara, poprzez
którą Duch Święty oświeca i prowadzi człowieka.
§ 21.
Ps 119,73: „Ręce twoje uczyniły mnie i ukształtowały, daj mi rozum, abym się
nauczył przykazań twoich!”.
§ 22.
Mt 13,19: „Do każdego, kto słucha słowa o Królestwie i nie rozumie, przychodzi Zły i
porywa to, co zasiano w jego sercu: to jest ten, kto jest posiany na drogę”.
§ 23.
Mt 22,37: „A On mu powiedział: Będziesz miłował Pana, Boga swego, z całego serca
swego i z całej duszy swojej, i z całej myśli swojej”.
§ 24.
Dz 17,10-11: „Bracia zaś wyprawili zaraz w nocy Pawła i Sylasa do Berei; ci, gdy tam
przybyli, udali się do synagogi Żydów, którzy byli szlachetniejszego usposobienia niż owi w
Tesalonice; przyjęli oni Słowo z całą gotowością i codziennie badali Pisma, czy tak się rzeczy mają”.
B. W odróżnieniu od wszystkich innych tekstów Biblia jest Słowem Bożym i czystą prawdą.
Kwestionowanie prawdziwości Pisma jest bluźnierstwem.
§ 25.
Rz 3,4: „[...] Wszak Bóg jest wierny, a każdy człowiek jest kłamcą, jak napisano:
Abyś się okazał sprawiedliwym w słowach swoich i zwyciężył, gdy będziesz sądzony”.
§ 26.
2Ko 10,4-6: „Gdyż oręż nasz, którym walczymy, nie jest cielesny, lecz ma moc
burzenia warowni dla sprawy Bożej; nim też unicestwiamy złe zamysły i wszelką pychę, podnoszącą
się przeciw poznaniu Boga, i zmuszamy wszelką myśl do poddania się w posłuszeństwo Chrystusowi,
gotowi do karania wszelkiego nieposłuszeństwa, gdy posłuszeństwo wasze będzie całkowite”.
§ 27.
Kol 2,8: „Baczcie, aby was kto nie sprowadził na manowce filozofią, która jest
czczym urojeniem [dia. th/j filosofi,aj kai. kenh/j avpa,thj], opartym na
podaniach ludzkich i na żywiołach świata, a nie na Chrystusie”.
§ 28.
2Pt 3,15-16: „A cierpliwość Pana naszego uważajcie za ratunek, jak i umiłowany brat
nasz, Paweł, w mądrości, która mu jest dana, pisał do was; tak też mówi we wszystkich listach, gdzie
o tym się wypowiada; są w nich pewne rzeczy trudne do zrozumienia [dusno,hta, tina], które,
podobnie jak i inne pisma, ludzie niewykształceni i niezbyt umocnieni przekręcają ku swej własnej
zgubie”.
Cf. 1Ko 1-2.
6. Jakie rozróżnienie umożliwia właściwe odczytanie Biblii?
Należy bezwzględnie rozróżniać między Prawem (Zakonem) a Ewangelią, bo Słowo Boże
składa się z Prawa i Ewangelii. Tego rozróżnienia naucza samo Pismo. Prawo nie jest tożsame ze
Starym Testamentem, a Ewangelia nie jest tożsama z Nowym Testamentem, bo zarówno w Starym,
jak i w Nowym Testamencie występuje zarówno Prawo, jak i Ewangelia4.
4
Problemy z poprawnym zrozumieniem tego zagadnienia wynikają częściowo z różnego znaczenia pojęcia
»przymierze« (testament). Stary Testament (jako część Biblii) nie jest tożsamy ze starym przymierzem
§ 29.
Jn 1,17: „Zakon bowiem został nadany przez Mojżesza, łaska zaś i prawda stała się
przez Jezusa Chrystusa”.
§ 30.
2Ko 3,5-6: „Nie jakobyśmy byli zdolni pomyśleć coś sami z siebie i tylko z siebie,
lecz zdolność nasza jest z Boga, który też uzdolnił nas, abyśmy byli sługami nowego przymierza, nie
litery5, lecz ducha6, bo litera zabija, duch zaś ożywia”.
7. Czego Bóg naucza i co czyni w Prawie?
W Prawie Bóg nakazuje dobre uczynki (wykonywane myślą, słowem i czynem) oraz potępia i
karze grzech.
§ 31.
Mk 12,30-31: „Będziesz tedy miłował Pana, Boga swego, z całego serca swego i z
całej duszy swojej, i z całej myśli swojej, i z całej siły swojej. A drugie jest to: Będziesz miłował
bliźniego swego jak siebie samego. Innego przykazania, większego ponad te, nie masz”.
§ 32.
Jn 5,45: „Nie myślcie, że Ja was będę oskarżał przed Ojcem; oskarża was Mojżesz, w
którym wy złożyliście nadzieję”.
§ 33.
Rz 3,20: „Dlatego z uczynków zakonu nie będzie usprawiedliwiony przed nim żaden
człowiek, gdyż przez zakon jest poznanie grzechu”.
8. Czego Bóg naucza i co czyni w Ewangelii?
W Ewangelii, czyli w dobrej nowinie o odkupieniu świata w Jezusie Chrystusie, Bóg
odpuszcza grzechy i udziela życia wiecznego oraz stwarza i podtrzymuje wiarę, która umożliwia
człowiekowi dokonywanie uczynków dobrych w oczach Pana.
§ 34.
Jn 3,16: „Albowiem tak Bóg umiłował świat, że Syna swego jednorodzonego dał, aby
każdy, kto weń wierzy, nie zginął, ale miał żywot wieczny”.
§ 35.
Jn 6,63: „Duch ożywia. Ciało nic nie pomaga. Słowa, które powiedziałem do was, są
duchem i żywotem”.
§ 36.
Rz 1,16: „Albowiem nie wstydzę się Ewangelii Chrystusowej, jest ona bowiem mocą
Bożą ku zbawieniu każdego, kto wierzy, najpierw Żyda, potem Greka”.
§ 37.
Kol 1,4-6: „Bo usłyszeliśmy o wierze waszej w Chrystusie Jezusie i o miłości, jaką
żywicie dla wszystkich świętych, dla nadziei, która jest przygotowana dla was w niebie; o niej to
słyszeliście już przedtem w ewangelicznym Słowie prawdy, które was doszło; tak dzieje się to
zarówno na całym świecie, jak i pośród was od tego dnia, kiedy usłyszeliście i poznaliście łaskę Bożą
w prawdzie, że ona wydaje owoc i rośnie”.
(przymierzem Prawa), gdyż nowe przymierze (przymierze Ewangelii) zostało obiecane już w Księdze Rodzaju
(1Mo 3,14-15), a wypełnione na krzyżu Golgoty. Przymierze Boga z Abrahamem jest przymierzem Ewangelii.
Natomiast przymierze między Bogiem a Izraelem na górze Synaj było przymierzem Prawa. Przymierze z
Abrahamem jest jednostronne, nie wymaga niczego, dotyczy wszystkich ludzi i trwa na wieki. Natomiast
przymierze synajskie było dwustronne, stawiało określone wymagania, dotyczyło jednie Żydów i obowiązywało
(z wyjątkiem Prawa moralnego) tylko do narodzin Mesjasza. Prócz tego Ewangeliami nazywa się cztery
pierwsze księgi Nowego Testamentu, a Prawem - pięć pierwszych ksiąg Starego Testamentu. (Przypis
tłumacza).
5
Tj. Prawa. (Przypis tłumacza).
6
Tj. Ewangelii. (Przypis tłumacza).
9. W jaki sposób Mały katechizm Lutra przedstawia zarys doktryny chrześcijańskiej?
Mały katechizm Lutra przedstawia zarys doktryny chrześcijańskiej przez podzielenie jej na
sześć działów:
1) Przykazania (Dekalog),
2) Apostolskie wyznanie wiary,
3) Modlitwa Pańska,
4) Sakrament chrztu,
5) Wyznanie grzechów,
6) Sakrament ołtarza.
10. Czym jest katechizm jako taki?
Katechizm jest rodzajem podręcznika, który przyjmuje zwykle postać pytań i odpowiedzi.
Słowo »katechizm« pochodzi z greki (kathchsij = nauczanie).
11. Kto napisał Mały katechizm?
Marcin Luter, Reformator Kościoła, napisał Mały katechizm w roku 1529.
12. Jaki jest związek między Małym katechizmem a Biblią?
Cała treść doktrynalna Małego katechizmu pochodzi tylko i wyłącznie z Pisma, gdyż Biblia
jako spisane Słowo Boże jest jedynym i ostatecznym autorytetem i sędzią nad chrześcijańską doktryną
i nad chrześcijańskim życiem.
Formuła zgody: „Wierzymy, nauczamy i wyznajemy, iż jedyną regułą i normą, według której powinno
się oceniać i osądzać wszystkie nauki i wszystkich nauczycieli, nie może to być żadna inna, jak tylko
prorockie i apostolskie pisma Starego i Nowego Testamentu, jak to zostało napisane: »Słowo Twoje
jest pochodnią nogom moim i światłością ścieżkom moim« (Ps 119,105) i św. Paweł mówi: »Choćby
anioł z nieba zwiastował odmienną Ewangelię, niech będzie przeklęty« (Gal 1,8). Inne zaś pisma
dawnych albo nowych nauczycieli, jakkolwiek się też nazywają, żadną miarą nie mogą być traktowane
na równi z Pismem Świętym, lecz wszystkie, razem wzięte, powinny być mu podporządkowane i
akceptowane nie inaczej, niż jako pisma świadków, którzy pouczają, w jaki sposób w czasach
poapostolskich i w których miejscach na ziemi owa nauka proroków i apostołów była utrzymana”
([Epitome, O zasadniczej regule i normie, I] [w:] LC, s. 397).
§ 38.
ludzkimi”.
Mt 15,9: „Daremnie mi jednak cześć oddają, głosząc nauki, które są nakazami
§ 39.
Gal 1,6-9: „Dziwię się, że tak prędko dajecie się odwieść od tego, który was powołał
w łasce Chrystusowej do innej ewangelii, chociaż innej nie ma; są tylko pewni ludzie, którzy was
niepokoją i chcą przekręcić ewangelię Chrystusową. Ale choćbyśmy nawet my albo anioł z nieba
zwiastował wam ewangelię odmienną od tej, którą myśmy wam zwiastowali, niech będzie przeklęty!
Jak powiedzieliśmy przedtem, tak i teraz znowu mówię: Jeśli wam ktoś zwiastuje ewangelię odmienną
od tej, którą przyjęliście, niech będzie przeklęty!”.