5.3. Ocena.
advertisement
Prognoza oddziaływania na środowisko mpzp gminy Przytoczna – fragment obrębu geodezyjnego Dębówko (złoża kruszywa). MIEJSCOWE PLANY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY PRZYTOCZNA OBRĘB GEODEZYJNY: DĘBÓWKO ZŁOŻA SUROWCÓW MINERALNYCH DĘBOWIEC III POLE „W” DĘBOWIEC II (część) i DĘBOWIEC III POLE „E” PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Gorzów Wlkp., marzec 2008r. 1 P. W. „ANT”, ul. Reja 4/19, 66 – 400 Gorzów Wlkp. Prognoza oddziaływania na środowisko mpzp gminy Przytoczna – fragment obrębu geodezyjnego Dębówko (złoża kruszywa). Organ opracowujący mpzp: Wójt Gminy Przytoczna ul. Rokitniańska 4 66 – 340 Przytoczna. Jednostka projektowa opracowująca mpzp: Pękalski Tadeusz Pracownia Studialno – Projektowa „STUD – PLAN” ul. Ogińskiego 27/2 66 – 400 Gorzów Wlkp. Jednostka projektowa opracowująca „Prognozę oddziaływania na środowisko”: Pracownia Wielobranżowa „ANT” ul. Reja 4/19 66 – 400 Gorzów Wlkp. Koordynacja prac Zespołu Projektowego: Dariusz Tarkowski 2 P. W. „ANT”, ul. Reja 4/19, 66 – 400 Gorzów Wlkp. Prognoza oddziaływania na środowisko mpzp gminy Przytoczna – fragment obrębu geodezyjnego Dębówko (złoża kruszywa). SPIS TREŚCI: 1. Wprowadzenie. ................................................................................................2 1.1. Podstawy formalne opracowania. ...................................................................2 1.2. Podstawy prawne opracowania. .....................................................................2 2. Materiały wejściowe. ......................................................................................4 3. Ogólna charakterystyka terenu i zamierzeń planistycznych. .....................5 4. Charakterystyka ustaleń planu. .....................................................................8 4.1. Materiały planistyczne – graficzne. .................................................................8 4.2. Ustalenia istotne z punktu widzenia ochrony środowiska. ..............................8 5. Prognoza skutków wpływu ustaleń planu na środowisko. .........................9 5.1. Założenia, cel, zakres i metodyka prognozy. ..................................................9 5.2. Skutki dla środowiska. ...................................................................................10 5.2.1. Skutki wynikające z projektowanego przeznaczenia terenu. .....................10 5.2.2. Skutki wynikające z realizacji ustaleń projektu planu. ............................... 11 5.3. Ocena. ...........................................................................................................14 5.3.1. Ocena stanu i funkcjonowania środowiska. ...............................................14 5.3.2. Ocena rozwiązań funkcjonalno – przestrzennych i ustaleń. ......................15 5.3.3. Ocena planistycznych warunków zagospodarowania terenu. ....................16 5.3.4. Ocena zagrożeń dla środowiska. ...............................................................16 5.3.5. Ocena skutków dla istniejących form ochrony. ..........................................17 5.3.6.Ocena zmian w krajobrazie. ........................................................................18 5.4. Rozwiązania eliminujące lub ograniczające negatywne skutki. ....................18 6. Załącznik graficzny. ......................................................................................18 3 P. W. „ANT”, ul. Reja 4/19, 66 – 400 Gorzów Wlkp. Prognoza oddziaływania na środowisko mpzp gminy Przytoczna – fragment obrębu geodezyjnego Dębówko (złoża kruszywa). 1. Wprowadzenie. 1.1 Podstawy formalne opracowania. Organem opracowującym miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego gminy Przytoczna (fragment obrębu geodezyjnego Dębówko) jest Wójt Gminy Przytoczna. Urząd Gminy Przytoczna mieści się przy ul. Rokitniańskiej 4 (kod pocztowy: 66 – 340). Rada Gminy w Przytocznej podjęła uchwałę o przystąpieniu do sporządzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego gminy, obejmujących dwa obszary. Pierwszy z nich – obszar A, położony jest na terenach otwartych położonych po zachodniej stronie przedłużenia drogi Przytoczna – Dębówko i obejmuje teren udokumentowanego złoża „Dębowiec III. Pole W”. Drugi – obszar B położony jest również na terenach otwartych, po wschodniej stronie w/w drogi i obejmuje część złożą „Dębowiec II” oraz złoże „Dębowiec II Pole E”. Działki wchodzące w skład analizowanych terenów należą do obrębu geodezyjnego Dębówko. Zakres przestrzenny (granice opracowania) miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego – określają załączniki graficzne 1A i 1B do uchwały Nr IX/50/2007 Rady Gminy Przytoczna a dnia 29 czerwca 2007r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego obszarów złóż kruszyw Dębowiec II (część) i Dębowiec III pole E i pole W w obrębie Dębówko. Załączniki do w/w uchwały pokazują szczegółowy zakresy przestrzenny obszarów planistycznych i zawierające następujące oznaczenia: granice obszarów objętych planem, granice i numery działek ewidencyjnych oraz granice poszczególnych rodzajów i klas gleb. Realizacja planowanych funkcji będzie zgodna z polityką przestrzenną określoną w Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Przytoczna (zatwierdzonego Uchwałą Nr XLIV/249/2006 z dnia 12 października 2006r. Rady Gminy Przytoczna w sprawie uchwalenia studium) oraz z polityką regionalną określoną w Planie Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubuskiego (zatwierdzonym Uchwałą Sejmiku Województwa lubuskiego). Formalno – prawną i merytoryczną dokumentację planistyczną w trybie obowiązującej ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym, wykonała na zlecenie Wójta Gminy Przytoczna Pracownia Studialno – Projektowa „STUD – PLAN” z siedzibą w Gorzowie Wlkp. przy ulicy ul. Ogińskiego 27/2. Prognozę niniejszą wykonał interdyscyplinarny zespół projektantów P. W. „ANT” z siedzibą w Gorzowie Wlkp. (kod pocztowy: 66 – 400), przy ul. Reja 4/19. 1.2. Podstawy prawne opracowania. Podstawy prawne wykonania niniejszej prognozy oddziaływania na środowisko zawarte są ustawach, rozporządzeniach i zarządzeniach oraz w uchwałach: Ustawy: - Ustawa z dnia 28 września 1991r. o lasach (tj. Dz. U. z 2005r. Nr 45, poz. 435 ze zmianami), - Ustawa z dnia 03 lutego 1995r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. z 1995r. Nr 16, poz. 78 ze zmianami), 4 P. W. „ANT”, ul. Reja 4/19, 66 – 400 Gorzów Wlkp. Prognoza oddziaływania na środowisko mpzp gminy Przytoczna – fragment obrębu geodezyjnego Dębówko (złoża kruszywa). - Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (tj. Dz. U. z 2008r. Nr 25, poz. 150), Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (tj. Dz. U. z 2007r. Nr 39, poz. 251 ze zmianami), Ustawa z dnia 18 lipca 2001r. Prawo wodne (tj. Dz. U. z 2005r. Nr 239, poz. 2019 ze zmianami), Ustawa z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003r. Nr 80, poz. 717 ze zmianami), Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2004r. Nr 92, poz. 880 ze zmianami). Rozporządzenia: - Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 lipca 2002r. w sprawie instalacji mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości (Dz. U. z 2002r. Nr 122, poz. 1055), - Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 09 września 2002r. w sprawie opracowań ekofizjograficznych (Dz. U z 2002r. Nr 155, poz. 1298), - Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 listopada 2002r. w sprawie szczegółowych warunków, jakim powinna odpowiadać prognoza oddziaływania na środowisko dotycząca projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (Dz. U. z 2002r. Nr 197, poz. 1667), - Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 sierpnia 2003r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (Dz. U. z 2003r. Nr 164, poz. 1587), - Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 09 lipca 2004r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną (Dz. U. z 2004r. Nr 168, poz. 1764), - Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2004r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz. U. z 2004r. Nr 229, poz. 2313), - Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną (Dz. U. z 2004r. Nr 220, poz. 2237), - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 09 listopada 2004r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. z 2004r. Nr 257, poz. 2573 ze zmianami), - Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 marca 2005r. w sprawie rodzajów, typów i podtypów rezerwatów przyrody (Dz. U. z 2005r. Nr 60, poz. 533), - Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 maja 2005r. w sprawie typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, wymagających ochrony w formie wyznaczenia obszarów Natura 2000 (Dz. U. z 2005r. Nr 94, poz. 795). 5 P. W. „ANT”, ul. Reja 4/19, 66 – 400 Gorzów Wlkp. Prognoza oddziaływania na środowisko mpzp gminy Przytoczna – fragment obrębu geodezyjnego Dębówko (złoża kruszywa). Rozporządzenia Wojewody Lubuskiego: - Rozporządzenie nr 3 Wojewody Lubuskiego z dnia 17 lutego 2005r. w sprawie obszarów chronionego krajobrazu (Dz. Urz. Województwa Lubuskiego z 2005r. Nr 9, poz. 172 ze zmianą). Prawo miejscowe: - Uchwała Nr XLIV/249/2006 Rady Gminy Przytoczna z dnia 12 października 2006r. w sprawie uchwalenia studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Przytoczna. - Uchwała Nr IX/50/2007 Rady Gminy Przytoczna z dnia 29 czerwca 2007r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego obszarów złóż kruszyw Dębowiec II (część) i Dębowiec III pole E i pole W w obrębie Dębówko. 2. Materiały wejściowe. Punktem wyjścia do sporządzenia prognozy były projekty miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla fragmentu obrębu geodezyjnego Dębówko, składający się z: części tekstowych (projekty uchwał Rady Gminy w Przytocznej), zawierające przepisy ogólne (Rozdział 1, §§ 1 – 3), ustalenia dla poszczególnych terenów (Rozdział 2, §§ 4 – 7), skutki prawne uchwalenia planu i przepisy końcowe (Rozdział 3, §§ 8 – 11), części graficznych: Dębowiec III Pole „W” Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego złoża kruszywa. Skala 1:2000 oraz Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego obszaru złóż kruszywa Dębowiec II (część) i Dębowiec III Pole „E”. Skala 1:2000. Przy opracowaniu prognozy wykorzystano podstawowe materiały merytoryczne oraz inne materiały specjalistyczne, a w szczególności: - Atlas Hydrograficzny w skali 1:200 000, - branżowe materiały archiwalne BPP Sp. z o. o. z siedzibą w Gorzowie Wlkp., - Dokumentacja geologiczna złoża kruszywa naturalnego w kategorii C 1 „Dębowiec III – Pole W (P+K) i (P)”, - Dokumentacja geologiczna złoża kruszywa naturalnego (piasku ze żwirem) Dębowiec III – Pole E w kategorii C1, - Ekofizjografia do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego fragmentów obrębu geodezyjnego Dębówko, - Fizjografia ogólna gminy Przytoczna, - Galon R., 1972. Geomorfologia Polski. T. 2. Niż Polski. PWN, Warszawa. - Geografia regionalna Polski. Jerzy Kondracki PWN, Warszawa 2001r. - Kondracki J., 1994. Geografia Polski. Mezoregiony fizyczno – geograficzne. PWN, Warszawa. - Liro A. (red.), 1998. Strategia wdrażania krajowej sieci ekologicznej ECONET Polska. Fund. IUCN Poland, Warszawa. - mapy geologiczne i hydrologiczne w różnych skalach, - mapy glebowo – rolnicze w skali 1:5 000, - materiały archiwalne autorów opracowania, - materiały z wizji terenowej oraz inwentaryzacji szczegółowej, 6 P. W. „ANT”, ul. Reja 4/19, 66 – 400 Gorzów Wlkp. Prognoza oddziaływania na środowisko mpzp gminy Przytoczna – fragment obrębu geodezyjnego Dębówko (złoża kruszywa). - Plan zagospodarowania przestrzennego Województwa Lubuskiego, Program ochrony środowiska i gospodarki odpadami Województwa Lubuskiego, Strategia rozwoju gminy Przytoczna, Strategia rozwoju przestrzennego Województwa Lubuskiego, Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Przytoczna, Szafer W., 1972. Szata roślinna Polski niżowej. W: Szafer, W. Zarzycki K. (red) Szata roślinna Polski. T. 2. PWN, Warszawa. wnioski do planu które wpłynęły do Urzędu Gminy w Przytocznej po ukazaniu się w prasie komunikatu o przystąpieniu do opracowania planu. 3. Ogólna charakterystyka terenu i zamierzeń planistycznych. Gmina Przytoczna położona jest w środkowo – wschodniej części województwa lubuskiego. Jest jedną z 5 gmin powiatu międzyrzeckiego. Graniczy ona z gminami Międzyrzecz, Skwierzyna, Pszczew oraz Bledzew. W skład gminy wchodzi 14 sołectw. Prawie cały obszar należy do zlewni rzeki Warty, jedynie południowa jego część leży w zlewni pośredniej Obry. Gmina ta znajduje się przy drodze krajowej nr 24 Poznań – Gorzów Wlkp. – Szczecin. Przez gminę przebiegają ważne szlaki komunikacyjne. Od zachodniej jej strony należy wyróżnić szlak Berlin – Kostrzyn – Poznań, natomiast od strony północnej wiedzie szlak Szczecin – Poznań. Gmina obszarowo zajmuje 184,5 km2, co stanowi 1,32% powierzchni województwa lubuskiego. Gminę Przytoczna zamieszkuje około 6 tys. mieszkańców. Jest to ludność wiejska. Średnia gęstość zaludnienia wynosi 33 osoby/1km². Ludność ta rozmieszczona jest nierównomiernie. Najmniejszą koncentrację ludności wykazują północne, północno – wschodnie oraz południowo – zachodnie części gminy, gdzie liczba mieszkańców w tych miejscowościach nie przekracza 100 osób. Należy podkreślić, iż największa koncentracja ludności występuje w jej środkowej części (Przytoczna), która stanowi 40% ogółu. Gmina Przytoczna położona jest w jednym z najbardziej zalesionych zakątków kraju. Obszary leśne położone są w Nadleśnictwie Międzychód i Międzyrzecz. Zajmują one obszar 7207 ha a lesistość wynosi 39,1% powierzchni. Spotkać tu możemy wiele różnych zbiorowisk leśnych, przeważają jednak bory sosnowe suche, świeże i mieszane świeże. Na terenie gminy lasy porastają przede wszystkim okolice wsi: Dębowiec, Nowa Niedrzwica, Krasne Dłusko, Strychy, Stryszki, Rokitno i Wierzbno. Grunty leśne nie tworzą zwartego kompleksu. Najmniejsze powierzchnie lasów występują w północnej części, północno-wschodniej, środkowo-zachodniej i środkowej gminy. W drzewostanie przeważającym gatunkiem jest sosna (ok. 91% wszystkich gruntów). Tereny podmokłe porastają olsy, łęgi czy grądy, które przepięknie prezentują się wiosną i jesienią. Inne często spotykane gatunki drzew leśnych to: brzoza, olsza, świerk, dąb, lipa, topola, modrzew, daglezja i jesion a nawet cyprysik Lawsonia. Nasze lasy przyciągają rzesze amatorów zbierania jagód, grzybów, malin i jeżyn. Największe oblężenie obszarów leśnych jest jesienią, kiedy to tłumnie przybywają grzybiarze z województw opolskiego, łódzkiego czy dolnośląskiego. 7 P. W. „ANT”, ul. Reja 4/19, 66 – 400 Gorzów Wlkp. Prognoza oddziaływania na środowisko mpzp gminy Przytoczna – fragment obrębu geodezyjnego Dębówko (złoża kruszywa). Atrakcyjnie przedstawia się także fauna. Turysta może spotkać się oko w oko z sarną, dzikiem, bobrem, jeleniem, lisem, zającem czy kuropatwą. Z gatunków zagrożonych wyginięciem należy wymienić: wydrę, żurawia, orła bielika, bociana czarnego a także największego dzięcioła Europy – dzięcioła czarnego. Szczególne ochronie podlegają drzewa – pomniki przyrody, takie jak: cis pospolity, lipa drobnolistna, buk pospolity, klon – jawor oraz aleje dębów szypułkowych znajdujących się na odcinku drogi Krasne Dłusko – Nowa Niedrzwica (86 sztuk). Drzewa te znajdują się także w południowo – wschodniej części obszaru. Na terenie sołectwa Rokitna., w 190 letnim drzewostanie 2 ha lasu istnieje rezerwat czapli siwej. Ochronie podlega także Pszczewski Park Krajobrazowy, którego część znajduje się w południowej części gminy. Został on utworzony 25.04.1986 r. Łączna jego powierzchnia wynosi 12.200 ha z czego 1430 ha mieści się na terenie gminy Przytoczna. Wokół Parku utworzono strefę ochronną, zwaną „otuliną”. Teren Parku charakteryzuje się wysokimi walorami przyrodniczymi, krajobrazowymi i kulturami. Głównym celem utworzenia jest ochrona i zachowanie walorów krajobrazowych, jego wartości przyrodniczych, krajobrazowymi i kulturowymi. Głównym celem utworzenia jest ochrona i zachowanie walorów krajobrazowych, jego wartości przyrodniczych, kulturowych i dydaktycznych, utworzoną przez przyrodą lub działalność człowieka oraz zachowania dla ich nauki i wypoczynku. Według regionalizacji fizyczno – geograficznej Europy w układzie dziesiętnym J. Kondrackiego, północna część gminy (na północ od wsi Dębówko) położona jest w makroregionie Pradolina Toruńsko – Eberswaldzka i mezoregionie – Kotlina Gorzowska. Kotlina Gorzowska (315.33) jest największym mezoregionem Pradoliny Toruńsko – Eberswaldzkiej, szlakiem odpływu na zachód wód lodowcowo – rzecznych w subfazie krajeńsko – wąbrzeskiej oraz w fazie pomorskiej. Od północy graniczy z wysoczyzną Równiny Gorzowskiej, Pojezierzem Dobiegniewskim, Równiną Drawską i pojezierzem Wałeckim, od południa – z Pojezierzem Łagowskim i Pojezierzem Poznańskim, od wschodu z Pojezierzem Chodzieskim, na zachodzie łączy się z Kotliną Freienwaldzką. Długość Kotliny Gorzowskiej dochodzi do 120 km, szerokość do 35 km, a powierzchnia obejmuje 3.740 km². W jej skład wchodzą 4 submezoregiony, a mianowicie Dolina Dolnej Noteci od wielkiego zakrętu poniżej ujścia Gwdy do połączenia z Wartą, Obornicka Dolina Warty poniżej Wełny do ujścia Noteci. Dolina Dolnej Warty od ujścia Noteci po dolinę Odry (Kotlinę Freienwaldzką), wreszcie wysoki, terasowy poziom lodowcowo – rzeczny pomiędzy dolinami Warty i Noteci – Międzyrzecze Warty i Noteci. Północna część gminy leży w submezoregionie Obornicka Dolina Warty (315.332). Jest to odcinek doliny Warty od ujścia Wełny pod Obornikami do ujścia Noteci. Rzeka na tym odcinku ma 142,4 km długości a dolina 2 – 4 km szerokości. Dno doliny jest zajęte przez łąki, ale po obu jego stronach na wyższych terasach rosną bory sosnowe. Na prawym brzegu doliny naprzeciw Międzychodu istnieją koło Chrzępowa rezerwaty: „Cegliniec” (4,3 ha) ze starodrzewem sosnowym, „Czaple wyspy” (8,1 ha) – miejsce lęgowe kani czarnej, „Mszar nad jeziorem Mnich” (5,8 ha) – jezioro dystroficzne i torfowisko przejściowe. Inny rezerwat bagienny „Chlebowo” (4,4 ha) koło Obornik, obejmuje torfowiska wysokie. Na ujściowym odcinku Wełny jest rezerwat „Słonawy” (3,5 ha) z tarliskiem łososia oraz „Wełna” (9,6 ha). Na środkowej terasie, naprzeciw Sierakowa występują wytopiskowe jeziora rynnowe. W 1991r. utworzono „Sierakowski Park Krajobrazowy” (304,1 km²) z rezerwatem „Buki nad Jeziorem Lutomskim” (55,2 ha). Na lewym brzegu Warty powstało przy 8 P. W. „ANT”, ul. Reja 4/19, 66 – 400 Gorzów Wlkp. Prognoza oddziaływania na środowisko mpzp gminy Przytoczna – fragment obrębu geodezyjnego Dębówko (złoża kruszywa). przeprawach przez rzekę kilka miast: Skwierzyna, Międzychód, Sieraków, Wronki, Obrzycko. Na Prawym brzegu przy ujściu Wełny znajdują się Oborniki. Według podziału geobotanicznego Polski Gmina Przytoczna leży w: Państwie Holarktyka, Obszarze Euro – Syberyjskim, Prowincji Niżowo – Wyżynnej (Środkowoeuropejskiej), Dziale Bałtyckim (A), Poddziale Pas Wielkich Dolin (A 2), Krainie Wielkopolsko – Kujawskiej (A 2 7), Okręgu Lubuskim (A 2 7b). Dział Bałtycki zajmuje największą powierzchnię, ponieważ obejmuje cały Niż Polski oraz Wyżynę Małopolską. Pozostaje on pod wyraźnym jeszcze wpływem klimatu oceanicznego. Występuje tu znaczna ilość gatunków roślin typowych dla Europy Zachodniej (atlantyckich)), jednak ku wschodowi ilość ich wyraźnie się zmniejsza. Charakterystycznym drzewem jest buk, (którego brak jest w środkowej Polsce), dąb bezszypułkowy (Quercus sessilis), jawor (Acer pseudoplatanus) i in. Według regionalizacji przyrodniczo – leśnej gmina Przytoczna położona jest w Krainie III Wielkopolsko – Pomorskiej, Dzielnicy 6 – Pojezierze Lubuskie i w Mezoregionie A – Ziemia Lubuska. Według pracy K. Prawdzica i Cz. Koźmińskiego „Agroklimat Województwa Zielonogórskiego” rejon Gminy Przytoczna należy do wydzielonej przez tych autorów Krainy VIII „Skwierzyńsko – Zbąszyneckiej”. Kraina ta obejmuje dolinę Obry od Zbąszynia aż po ujście do Warty pod Skwierzyną oraz przylegające od zachodu i południowego – zachodu tereny Pojezierza Lubuskiego a od północnego wschodu – tereny Pojezierza Poznańskiego, wzniesione od 30 m (w dolinie) do 120 m npm. (miejscami do 134 m npm.). Gleby na wysoczyźnie piaszczyste, przeważnie zalesione a w dolinie mady i piaski, miejscami torfy. W odróżnieniu od pozostałych obszarów Pojezierza Lubuskiego, Kraina ta charakteryzuje się wyraźnie mniejszymi sumami opadów atmosferycznych, które w przekroju rocznym są najmniejsze w województwie. To właśnie zdecydowało o wydzieleniu tej Krainy. W związku z tym istnieje w niej największe w województwie prawdopodobieństwo wystąpienia posuch późnowiosennych (do 48% w Skwierzynie i do 35% w Zbąszyniu), co m. in. wpływa na skrócenie fazy dojrzewania zbóż, obserwowanej głównie w rejonie Skwierzyny. Kraina ta upośledzona jest również pod względem częstości występowania posuch jesiennych, których prawdopodobieństwo (ponad 40%) przypada na okres najdłuższy, dochodzący do 42 dni w rejonie Skwierzyny. Nawet dla ziemniaków istnieją w tej Krainie niezbyt korzystne warunki wilgotnościowe, ze względu na występowanie zarówno w lipcu, jak i w sierpniu, wyraźnych niedoborów wodnych. Dębówko położone jest w północno – środkowej części gminy Przytoczna. Liczba mieszkańców wynosi 170 osób, natomiast jego powierzchnia użytków rolnych stanowi 256, 70 ha. Na terenie Dębówka mieści się Szczecińska Kopalnia Surowców Mineralnych, która powstała w 1972 r. zatrudnia ona ponad 20 osób. Zakład ten zajmuje się produkcją żwiru, mieszanek kruszonych oraz piasku płukanego. Zgodnie z Uchwałą Nr IX/50/2007 Rady Gminy Przytoczna z dnia 29 czerwca 2007r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego gminy Przytoczna, w części obrębu geodezyjnego Dębówko, podstawowym zamierzeniem planistycznym jest zmiana przeznaczenia terenów i wprowadzenie na całym obszarze objętym planami funkcji eksploatacji powierzchniowej. 9 P. W. „ANT”, ul. Reja 4/19, 66 – 400 Gorzów Wlkp. Prognoza oddziaływania na środowisko mpzp gminy Przytoczna – fragment obrębu geodezyjnego Dębówko (złoża kruszywa). 4. Charakterystyka ustaleń planu. 4.1. Materiały planistyczne – graficzne. Plany, do których sporządzana jest niniejsza prognoza, składają się z tekstów (projekty uchwał Rady Gminy Przytoczna) oraz rysunków, które podlegają uchwaleniu, jako integralne część planów. Rysunki planów (dwie sekcje map) w skali 1:2 000 (rysunki proporcjonalnie pomniejszone kserograficznie) zawierają szereg wydzieleń i oznaczeń. Dla niniejszej prognozy najistotniejsze są następujące oznaczenia: granice obszaru objętego opracowaniem (określają obszar i lokalizację planowanych funkcji), linie rozgraniczające tereny o różnych sposobach użytkowania (pokazują strukturę przestrzenną poszczególnych funkcji), teren eksploatacji kruszywa (jako realne i potencjalne, zróżnicowane oddziaływanie na środowisko). 4.2. Ustalenia istotne z punktu widzenia ochrony środowiska. W przepisach ogólnych dla obszarów planów (projekty uchwał – Rozdział 1, §§ 1 – 3) sformułowano ustalenia o charakterze środowiskowym w osobnym punkcie (§ 3, punkt 2). Są to m. in. następujące ustalenia: - Dopuszcza się czasowe przeznaczenie gruntów leśnych stanowiących własność skarbu państwa, na podstawie zgody Ministra Środowiska, z ich rekultywacją w kierunku leśnym po zakończeniu eksploatacji. - Zakaz odprowadzania ścieków bytowych i technologicznych do gruntu. - Skarpy wyrobisk należy kształtować w sposób zapobiegający erozji. - Przypowierzchniowe warstwy gleb ze ściółką z terenów leśnych należy wykorzystać dla rekultywacji gruntów pod zalesienie. Dodatkowo w § 3, punkt 5 „Ustalenia dotyczące zasad modernizacji, przebudowy i budowy infrastruktury technicznej, obsługi terenów i powiązań z systemami tej infrastruktury” ustalono: - zaopatrzenie w wodę z wodociągu wiejskiego ułożonego w drodze powiatowej, - odprowadzanie ścieków bytowych do osadnika bezodpływowego o pojemności od 10 m³ i wywożenie do oczyszczalni poza obszarem opracowania, - ścieki technologiczne odprowadzane do szczelnego zbiornika i wywożone do wyspecjalizowanej w neutralizacji i recyklingu w zakładzie poza granicami planu, - wody deszczowe z powierzchni placów manewrowych i parkingów odprowadzane po neutralizacji do gruntu, a pozostałe na własny teren nieutwardzony, - zaopatrzenie w ciepło z własnych urządzeń grzewczych, - zaopatrzenie w energię elektryczną ze słupowych stacji transformatorowych 15/04 kV w tym z istniejącej stacji Dębówko S-4484 oraz nowej stacji w dostosowaniu do potrzeb koncesjonariusza. Ponadto zagadnienia o charakterze środowiskowym poruszono w „Ustaleniach dla poszczególnych terenów” (rozdział 2, §§ 4 – 7). Dla terenów o funkcji eksploatacji powierzchniowej surowców mineralnych, oznaczonych PG, stanowiących największe potencjalne zagrożenie dla środowiska ustalono m. in.: 10 P. W. „ANT”, ul. Reja 4/19, 66 – 400 Gorzów Wlkp. Prognoza oddziaływania na środowisko mpzp gminy Przytoczna – fragment obrębu geodezyjnego Dębówko (złoża kruszywa). - - Ustala się powierzchniowa eksploatację kruszyw zgodnie z przepisami odrębnymi Prawa geologicznego i górniczego. Ustala się lokalizację zabudowy i urządzeń zakładu górniczego w dostosowaniu do potrzeb koncesjonariusza i warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie na podstawie projektu zagospodarowania złoża. Ustala się, zakaz zabudowy w odległości 7,0 m od osi linii napowietrznej 15 KV. Ponadto w terenie o symbolu ZL stanowiącym las, ustala się zagospodarowanie wg planu urządzenia lasu. W terenach ustaleń symbolu ustaleń, ZL stanowiących grunty rolne ustala się utrzymanie dotychczasowego zagospodarowania ustaleń możliwością zalesienia wg planu urządzania lasu. Treść ustaleń szczegółowych podlega właściwej analizie i ocenie w zasadniczym procesie prognozowania. 5. Prognoza skutków wpływu ustaleń planu na środowisko. 5.1. Założenia, cel, zakres i metodyka prognozy. Przewidywanie skutków środowiskowych jest elementem metody sporządzania opracowań planistycznych. Stanowi proces identyfikowania i oceny projektowanych rozwiązań planistycznych, określenie procesów pozytywnych i ujawnienie konfliktów w środowisku przyrodniczym. Proces obejmuje analizy cząstkowe (wybranych elementów środowiska) i zestawienie zbiorcze – wartościowanie całości przedsięwzięć planistycznych, które są realizowane w określonych warunkach środowiskowych. Celem prognozy jest określenie charakteru, nasilenia i zasięgu przestrzennego prawdopodobnych oddziaływań na środowisko, które mogą być wywołane przez realizację dopuszczonych przez plan sposób użytkowania i zagospodarowania terenu. Oddziaływania te, prognoza ocenia z punktu widzenia potencjalnych korzystnych i niekorzystnych wpływów na poszczególne elementy środowiska jak: powietrze, powierzchnia terenu łącznie z glebą, wody powierzchniowe i podziemne, klimat, fauna, flora, krajobraz oraz warunki życia ludzi, a także z punktu widzenia wywołanych konfliktów między różnymi sposobami użytkowania przestrzeni. Prognoza obejmuje następujące zagadnienia: • rozpoznanie środowiska przyrodniczego na podstawie opracowania ekofizjograficznego wykonanego specjalnie dla tego konkretnego planu, • charakterystykę i ocenę ustaleń oraz rozwiązań proponowanych w projekcie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, • prognozę zagrożeń i zmian środowiska wynikających z projektowanego przeznaczenia terenów, • analizę zaleceń minimalizujących skutki zmian w środowisku. 11 P. W. „ANT”, ul. Reja 4/19, 66 – 400 Gorzów Wlkp. Prognoza oddziaływania na środowisko mpzp gminy Przytoczna – fragment obrębu geodezyjnego Dębówko (złoża kruszywa). Prognoza w szczególności: • uwzględnia zagrożenia mające wpływ na środowisko i zdrowie ludzi, • analizuje wrażliwość i odporność środowiska na presję i jego zdolność do regeneracji, • analizuje proponowane w projekcie planu warunki zagospodarowania terenu, wynikające z potrzeb ochrony środowiska, prawidłowego gospodarowania zasobami przyrody oraz ochrony gruntów rolnych i leśnych. W wyniku analizy ogólnej charakterystyki terenu i zamierzeń planistycznych oraz dostępnych materiałów, wizji terenowej, przyjęto następujące założenia: a) prognoza będzie wykonana w oparciu o istniejące materiały i wizję terenową, b) podstawą merytoryczną prognozy będzie opracowanie ekofizjograficzne wykonane specjalnie dla potrzeb planów miejscowych obejmujących analizowane obszary, c) zastosowana metoda oceny (wartościowania) terenu umożliwi ocenę skutków realizacji ustaleń planistycznych w środowisku przyrodniczym i antropogenicznym, d) część analityczna opracowania prognozy uwzględni nieco większy teren niż ten określony zgodnie z w zamierzeniami planistycznymi, e) do ocen wykonywanych w ramach prognozy zostaną zastosowane względne wartości, które umożliwią ostateczną ocenę danego przedsięwzięcia planistycznego. Analizowane projekty planów skonfrontowano z wymogami ustawy Prawo ochrony środowiska oraz innych merytorycznych ustaw. Określenie charakteru, nasilenia i zasięgu przestrzennego prawdopodobnych oddziaływań na środowisko, które mogą być wywołane przez realizację dopuszczonych przez plan sposobów użytkowania i zagospodarowania terenu, jest rzeczą trudną i trzeba liczyć się z szacunkowym charakterem prognozy. Wpływ na to mają zmieniające się warunki otoczenia, niezależne od ustaleń projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. 5.2. Skutki dla środowiska. 5.2.1. Skutki wynikające z projektowanego przeznaczenia terenu. Prognoza określa m in. skutki dla z projektowanego przeznaczenia terenu. środowiska, które mogą wynikać 1. Strefa przewidywanego zajęcia terenu. Najistotniejszą funkcją planowaną w obrębie obszarów planistycznych pod względem zajęcia terenu jest obszar górniczy, czyli miejsce powierzchniowej eksploatacji surowców okruchowych (pospółek, piasków i żwirów). W tym przypadku ustalenia planów przewidują bardzo korzystną z punktu widzenia środowiska metodę kroczącej eksploatacji. Eksploatacja powinna jednorazowo odbywać się w obrębie ograniczonej powierzchni. Zmniejszy to zakres przekształceń terenu a krocząca w ślad za eksploatacją sukcesywna rekultywacja terenu będzie łatwiejsza, sprawniejsza i skuteczniejsza. Wyeksploatowana ograniczona powierzchnia powinna być każdorazowo przywracana środowisku bez zbędnego wieloletniego oczekiwania 12 P. W. „ANT”, ul. Reja 4/19, 66 – 400 Gorzów Wlkp. Prognoza oddziaływania na środowisko mpzp gminy Przytoczna – fragment obrębu geodezyjnego Dębówko (złoża kruszywa). na rekultywację o charakterze kompleksowym, obejmującą cały wyeksploatowany teren. Zatem, zaproponowana metoda eksploatacji spowoduje istotną minimalizację negatywnych skutków środowiskowych. Projekt planu ustala ponadto możliwość utrzymania dotychczasowego sposobu użytkowania jako tymczasowego zagospodarowania poszczególnych terenów, do czasu osiągnięcia docelowych ustaleń planu przewidzianych do etapowej realizacji, bez konkretyzacji terminowej. 2. Planowana zabudowa a użytkowanie terenu. Zgodnie z ustawą z dnia 03 lutego 1995r. grunty rolne i leśne podlegają ochronie prawnej. Projekt ustaleń planu przewiduje czasowe wyłączenie gruntów z użytkowania rolniczego i leśnego. W związku z planowaną eksploatacją powierzchniową zachodzi konieczność czasowego wyłączenia powierzchni leśnych zgodnie z przyjętą dokumentacją. Zgodnie z zapisami dokumentacji geologicznej, zdjęcie nadkładu złoża nastąpi selektywnie – osobno warstwa gleby i osobno warstwa skały płonej nadkładu. 3. Ograniczenia w zagospodarowaniu terenu. Przewidziana w planie powierzchniowa eksploatacja surowców okruchowych, przy założeniu, że wszelka uciążliwość wynikająca z tej eksploatacji zamknie się w granicach obszaru i terenu górniczego, nie spowoduje ograniczeń w zagospodarowaniu terenów sąsiednich, o innych funkcjach niż eksploatacja powierzchniowa. Przy granicach z terenami o funkcjach niezwiązanych z eksploatacją powierzchniową zostaną wyznaczone odpowiednie, wynikające z przepisów szczególnych, pasy ochronne. Tereny elementarne o funkcjach innych niż wydobywcze nie powodują powstania dodatkowych ograniczeń w zagospodarowaniu terenów sąsiadujących. 4. Zagrożenia na etapie eksploatacji. Ustalenia projektu planu wykluczają generalnie lokalizację wszelkich funkcji, których ewentualne uciążliwości będą przekraczały granicę terenów własnych. Największe zagrożenia dla środowiska niesie ze sobą planowana eksploatacja powierzchniowa. W celu maksymalnego ograniczenia i eliminacji tych zagrożeń powinno nastąpić sukcesywne utworzenie pasa zieleni izolacyjnej, utworzenie pasów ochronnych, prowadzenie sukcesywnej kroczącej eksploatacji i rekultywacji w ograniczonym polu eksploatacyjnym. Ponadto zasady postępowania i eksploatacji, zmierzające do eliminacji i maksymalnego ograniczenia negatywnego oddziaływania na środowisko zostały lub zostaną określone w dokumentach branżowych kopalni (np. koncesja, plan ruchu kopalni, projekt zagospodarowania złoża i jego rekultywacji). Wszystkie te dokumenty i ustalenia planu zmierzają do bezwzględnego ograniczenia negatywnego oddziaływania eksploatacji powierzchniowej do niezbędnego, racjonalnie uzasadnionego minimum. 5.2.2. Skutki wynikające z realizacji ustaleń projektu planu. Prognoza określa również skutki dla środowiska, które mogą wynikać z realizacji ustaleń projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (poniżej skoncentrowano się w szczególności na określeniu przypuszczalnych 13 P. W. „ANT”, ul. Reja 4/19, 66 – 400 Gorzów Wlkp. Prognoza oddziaływania na środowisko mpzp gminy Przytoczna – fragment obrębu geodezyjnego Dębówko (złoża kruszywa). skutków środowiskowych dotyczących realizacji funkcji eksploatacji powierzchniowej) na: Powietrze. Źródłem emisji pyłów będzie pylenie gruntu w trakcie pozyskiwania surowca, transportu taśmociągami i sortowania w zakładzie przeróbczym. Będzie to emisja niezorganizowana, której wielkość nie będzie stała w czasie. Źródłem emisji pozostałych zanieczyszczeń do powietrza będzie ewentualnie (bo przedsiębiorca przewiduje również napęd elektryczny maszyn i urządzeń) praca silników spalinowych w trakcie prac na wyrobisku oraz transportu kołowego. Prognozowany zasięg ponadnormatywnego oddziaływania pyłów przebiega w granicach działki złoża i nie wykracza poza jej zasięg. Na terenie obszarów zabudowanych Dębówka (najbliższe tereny mieszkaniowe), normy stężeń i opadu pyłu nie będą przekraczane. Z obliczeń wykonanych na potrzeby raportu o oddziaływaniu na środowisko wynika, że oddziaływanie związane z emisją zanieczyszczeń z silników wysokoprężnych eksploatowanych w związku z funkcjonowaniem eksploatacji złoża nie będzie uciążliwe dla otoczenia. Tak więc skala wprowadzonych zanieczyszczeń do powietrza będzie stosunkowo niewielka, niemniej jednak miejscowo zwiększy się nieco poziom zanieczyszczenia tła. Przy zachowaniu warunków technicznych związanych z ruchem kopalni oraz przy sukcesywnym wprowadzeniu pasa zieleni izolacyjnej, realizacja ustaleń planu nie będzie miała wpływu na pogorszenie zdrowia i komfortu zamieszkania mieszkańców okolicznych miejscowości. Powierzchnię ziemi. Masy ziemne lub skalne usuwane albo przemieszczane w związku z wydobywaniem kopalin ze złóż wraz z ich przerabianiem nie są odpadami w rozumieniu ustawy o odpadach a warunki i sposób ich zagospodarowania określone zostaną w koncesji na wydobywanie kopalin ze złóż udzielonej na podstawie ustawy Prawo geologiczne i górnicze. Powstanie dodatkowa ilość odpadów gospodarczych, pochodzących z terenu zaplecza socjalnego. Wszystkie one, gromadzone i segregowane będą utylizowane za pomocą zbiorczego gminnego systemu gospodarowania odpadami z końcową utylizacją w obrębie zakładu utylizacji odpadów. Skutkiem końcowym realizacji ustaleń planu będzie zalesienie większości terenu planistycznego oraz powstanie jednego lub kilku zbiorników wodnych o zróżnicowanych powierzchniach, z zalesionymi wierzchowinami skarp wyrobiskowych. Odkrywka formowana będzie z nachyleniem skarp w części podwodnej 27º i w części nawodnej 35º. Eksploatacja będzie odbywała się etapami, sukcesywnie przejmując kolejne sektory. Nadkład i pozostałości urobku lokowane będą wewnątrz wyrobiska a wierzchowina będzie zachowywała poziom ok. 1 m powyżej lustra wody. Docelowe ukształtowanie skarp (rekultywacja) będzie wynosiło ok. 18º. Przekształcenie powierzchni będzie dotyczyło wyłącznie części złoża o zasobach przemysłowych w granicach ustalonych planem. W zasadzie, negatywna percepcja krajobrazowa w obszarze i terenie górniczym będzie ograniczona do wstępnej fazy eksploatacji złożą i będzie zmieniała się wraz z postępującą sukcesywnie rekultywacją. Gleby tworzące na terenie przeznaczonym do eksploatacji tzw. nadkład (warstwa humusu) zostaną w całości zdjęte i uformowane w zwałowisko. Z materiału nadkładowego nie da się odtworzyć gleby lepszej niż obecnie istniejąca. Zwałowana gleba zostanie użyta do rekultywacji skarp wyrobiska i w większości zalesiona. Kopaliny. Zostanie wyeksploatowane złoże piasków, żwirów i pospółek. Nadkład we wstępnej fazie eksploatacji będzie przemieszczony na tymczasowe zwałowisko 14 P. W. „ANT”, ul. Reja 4/19, 66 – 400 Gorzów Wlkp. Prognoza oddziaływania na środowisko mpzp gminy Przytoczna – fragment obrębu geodezyjnego Dębówko (złoża kruszywa). zewnętrzne. Po utworzeniu dostatecznej objętości wyrobiska eksploatacyjnego, nadkład będzie zwałowany na stałym zwałowisku zewnętrznym. Wierzchowina zwałowiska stałego nadkładu i odpadów przeróbczych będzie ukształtowana min. 1 m powyżej lustra wody. Udokumentowane złoże zostanie w całości wyeksploatowane w granicach uzasadnionych technologicznie i ekonomicznie. Wody powierzchniowe i podziemne. Powstaną stosunkowo niewielkie ilości ścieków bytowych w obrębie zaplecza socjalnego, które odprowadzane będą do szczelnych zbiorników bezodpływowych a docelowo do istniejącej oczyszczalni ścieków. Powstaną wody opadowe z powierzchni utwardzonych, które mają być odprowadzane poprzez separator oleju bezpośrednio do gruntu. Podczas normalnej, bezawaryjnej pracy sprawnym technicznie sprzętem inne ścieki nie będą odprowadzane do wód powierzchniowych i podziemnych oraz do ziemi. Charakter struktur wodonośnych powoduje, że są one narażone na wpływy odpowierzchniowe, przy całkowitym braku wierzchnich warstw izolujących. Eksploatacja nie będzie ingerować bezpośrednio w warstwę wodonośną. Zakłada się, że wydobycie kruszywa prowadzone będzie nad wodą i nie będzie powodować zmiany poziomu wód gruntowych (nie przewiduje się robót odwodnieniowych). Zachowanie naturalnego poziomu wody będzie korzystne dla zachowania istniejących warunków dla wegetacji na terenach przyległych. Klimat. W skali miejscowej czasowo zmieni się generalnie charakter powierzchni czynnej, która ma decydujący wpływ na kształtowanie się warunków topoklimatycznych. Otwarte tereny piaszczyste, wykorzystywane rolniczo i odłogowane zastąpi szereg zbiorników wodnych w otoczeniu kompleksów leśnych i innych terenów zielonych i zalesionych. Pojawienie się ewentualnych nowych, czasowych obiektów kubaturowych nie spowoduje znaczących zmian w warunkach przewietrzania tego terenu. W skali regionalnej i ponadregionalnej wpływ realizacji ustaleń planów na warunki klimatyczne będzie nieistotny. Zwierzęta i rośliny. W wyniku realizacji ustaleń planu (eksploatacja powierzchniowa) powierzchnie biologicznie czynne czasowo zupełnie się zmienią. Zarówno w zakresie warunków tworzenia siedlisk zwierząt, jak i siedlisk roślinnych. Dotychczasowe siedliska zostaną czasowo diametralnie przekształcone jakościowo oraz ilościowo. Dopiero w wyniku sukcesywnej rekultywacji terenu, powstanie coraz większa powierzchnia wodna i powstawać będą bogate, specyficzne hydrogeniczne warunki siedliskowe. W końcowej fazie rekultywacji zwiększy się w znacznym stopniu intensywność zabudowy biologicznej brzegów zbiorników (hydrofilna zieleń strefy przybrzeżnej, ze specyficznymi warunkami siedliskowymi zwierząt). W wyniku realizacji ustaleń planu, w trakcie eksploatacji złoża (szczególnie w pierwszym etapie) pojawią się liczne bariery przestrzenne migracji zwierząt – szczególnie większych, jednak na stosunkowo ograniczonej przestrzeni. Ekosystemy i krajobraz. Eksploatacja terenu złożą spowoduje czasowe zmiany, np: - przekształcenie naturalnego ukształtowania powierzchni ziemi (poza istniejącymi już wyrobiskami), - zmniejszenie powierzchni leśnej, - sukcesywną zmianę istniejących siedlisk zwierzęcych i roślinnych, 15 P. W. „ANT”, ul. Reja 4/19, 66 – 400 Gorzów Wlkp. Prognoza oddziaływania na środowisko mpzp gminy Przytoczna – fragment obrębu geodezyjnego Dębówko (złoża kruszywa). wymuszenie migracji większości zwierząt z terenu bezpośredniej eksploatacji, zmianę topoklimatu, w tym lokalne pogorszenie jakości powietrza w okresie eksploatacji (pylenie, hałas). W fazie po eksploatacji i rekultywacji, powstanie w tym miejscu bardzo cenny przyrodniczo i krajobrazowo obiekt, który stworzy nowe, bardzo bogate i zróżnicowane pod względem ekologicznym warunki siedliskowe, sprzyjające powstaniu znacznej bioróżnorodności obszaru, towarzyszące z reguły zbiornikom wodnym o znacznej wielkości, w bogatym biotycznie otoczeniu. - 5.3. Ocena. Prognoza dokonuje również oceny w zakresie funkcjonowania środowiska, rozwiązań funkcjonalno – przestrzennych planów, warunków zagospodarowania terenu, zagrożeń dla środowiska, skutków dla form ochrony oraz zmian w krajobrazie. 5.3.1. Ocena stanu i funkcjonowania środowiska. Jak już wspomniano wcześniej, teren gminy stanowi wyraźnie różnorodną strukturę przyrodniczą. Generalnie cały teren gminy Przytoczna można podzielić na dwa zasadnicze elementy strukturalne: dolinę rzeki Warty i Wysoczyznę morenowo – sandrową należącą do Pojezierza Poznańskiego. Dolina rzeczna stanowi wyraźną, rozległą formę wklęsłą. Jest zbudowana z piasków i żwirów rzecznych. Miejscami na powierzchni występują mady oraz – w lokalnych obniżeniach – utwory organiczne (torfy) i mineralno – organiczne (gytie). Dolinę budują trzy poziomy terasowe: poziom terasy zalewowej (najczęściej mieści się ona w obszarze międzywala), poziom terasy nadzalewowej (rozległe powierzchnie zajęte przez łaki i użytki zielone) oraz poziom terasy wyższej – plejstoceńskiej (często zwydmionej i porośniętej zwartymi kompleksami leśnymi). Na analizowanym odcinku Warta jest obustronnie obwałowana wałami przeciwpowodziowymi. Wzdłuż rzeki, często w bezpośrednim jej sąsiedztwie, znajdują się kompleksy starorzeczy stale lub czasowo wypełnione wodą. Dolinę rzeczną od wysoczyzny oddziela morfologicznie wyraźna krawędź. Jest ona porozcinana licznymi mniejszymi i rzadziej większymi dolinkami erozyjnymi i denudacyjnymi o przebiegu południe – północ. Na obszarze samej wysoczyzny można wydzielić mniejsze elementy strukturalne. Są to cztery rozległe płaty wysoczyzny morenowej, z przewagą moreny dennej zbudowanej z glin zwałowych i glin piaszczystych (często na powierzchni z piasków gliniastych). Na północ od Goraja, w obrębie jednego z takich płatów wysoczyzny morenowej znajduje się morena czołowa uformowana z piasków, żwirów i głazów morenowych w fazie poznańsko – dobrzyńskiej zlodowacenia bałtyckiego. Płaty wysoczyzny morenowej „pływają” po rozległej przestrzeni równiny sandrowej zbudowanej z piasków i żwirów fluwioglacjalnych w przewadze również z fazy poznańsko – dobrzyńskiej. Powierzchnię sandrową urozmaicają ozy, kemy, obniżenia wytopiskowe oraz rynny. W piaskach i żwirach sandrowych, na skutek wytopienia się zasypanych tam brył martwego lodu, powstały największe w gminie jeziora: Lubikowskie i Rokitno. Generalnie większość terenów morenowych wykorzystywana jest rolniczo a większość terenów sandrowych pozostaje w użytkowaniu leśnym. Lasy mają 16 P. W. „ANT”, ul. Reja 4/19, 66 – 400 Gorzów Wlkp. Prognoza oddziaływania na środowisko mpzp gminy Przytoczna – fragment obrębu geodezyjnego Dębówko (złoża kruszywa). wybitnie (poza nielicznymi, małymi obszarowo wyjątkami) gospodarczy, produkcyjny charakter. Najważniejsze procesy geodynamiczne zachodzące w środowisku przyrodniczym obszaru gminy determinowane są głównie przez trzy komponenty: klimat, rzeźbę terenu (geomorfologię) i budowę geologiczną. Z czynników klimatycznych na pierwsze miejsce wysuwa się opad atmosferyczny (szczególnie deszczu), temperatura (zamarzanie i topnienie) oraz wiatr. Wszelkie opady, a szczególnie nawalne opady deszczu są podstawowym impulsem uruchamiającym dwa główne procesy geodynamiczne. Jest to przesiąkanie oraz wszelkiego rodzaju spływ (powierzchniowy i linijny). Oba te rodzaje procesów geodynamicznych występują na całym obszarze gminy, zarówno na obszarze wysoczyzny sandrowej, jak i w obszarze otaczających dolinek denudacyjnych, wyścielonych piaskami i glinami deluwialnymi. Przy czym na części wysoczyznowej są to spływy powierzchniowe i linijne w kierunku północnym, północno – zachodnim i północno – wschodnim (jedynie drobny fragment terenu gminy położony pomiędzy Jeziorem Lubikowskim i Jeziorem Rokitno charakteryzuje się odpływem w kierunku południowym), o dynamice proporcjonalnej do wielkości opadów. Natomiast w obrębie dolinek denudacyjnych, erozyjnych i erozyjno denudacyjnych, spływy powierzchniowe i linijne, z jednej strony łagodzone są nieco poprzez współdziałanie procesów przesiąkania a z drugiej strony ich dynamika jest wzmocniona z uwagi na konfigurację terenu (wyraźny skłon podłużny dolinek i skłon ścian bocznych). Zasięg procesów geodynamicznych, ich intensywność oraz skutki są bez większego znaczenia dla płaskich lub prawie płaskich terenów terasy wyższej pradolinnej, na której położone są obszary planistyczne. Dominuje tu wyraźnie przesiąkanie oraz spływ podziemny i powierzchniowy w kierunku koryta Warty. Wyjątkiem są tu skarpy nieczynnych wyrobisk, gdzie w przypadku silnego oddziaływania czynnika zewnętrznego (głównie deszczu o charakterze nawałnicy) i przy dzisiejszym stanie stabilności skarp i użytkowania terenu, należy liczyć się z możliwością wystąpienia takich zjawisk, jak silna erozja linijna, powierzchniowa, obsuwy i obrywy. 5.3.2. Ocena rozwiązań funkcjonalno – przestrzennych i ustaleń. Przedstawione w projektach planów użytkowanie i zagospodarowanie terenu jest zgodne z rozwiązaniami proponowanymi, jako możliwe w opracowaniu ekofizjograficznym wykonanym specjalnie dla potrzeb analizowanych projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Ewentualna eksploatacja powierzchniowa będzie kontynuacją działań podjętych już wcześniej i pozwoli w sposób kompleksowy rozwiązać zagadnienia racjonalnej gospodarki złożem i jego kompleksowej rekultywacji. Wyłączenie powierzchni leśnych z produkcji leśnej będzie miało charakter czasowy, a po wykonanej rekultywacji zostaną te powierzchnie odtworzone i urozmaicone siedliskowo. 17 P. W. „ANT”, ul. Reja 4/19, 66 – 400 Gorzów Wlkp. Prognoza oddziaływania na środowisko mpzp gminy Przytoczna – fragment obrębu geodezyjnego Dębówko (złoża kruszywa). 5.3.3. Ocena planistycznych warunków zagospodarowania terenu. Zaproponowane w projektach planów ustalenia dotyczące warunków eksploatacji i zagospodarowania złoża, utworzenia pasów ochronnych, czasowego wyłączenia powierzchni leśnych oraz sukcesywnie postępującej rekultywacji terenu wyeksploatowanego złoża, możliwie maksymalnie chronią środowisko zarówno terenów objętych tą inwestycją, jak i tereny przyległe przed jej negatywnym wpływem. Wykorzystywane pod dalszą eksploatację będą tereny już eksploatowane i częściowo wyeksploatowane, w granicach udokumentowanego i zakwalifikowanego do eksploatacji złoża. Ze względu na przepuszczalność podłoża, tereny te – zgodnie z ustaleniami projektów analizowanych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego – będą objęte szczególnymi działaniami chroniącymi wody powierzchniowe i podziemne przed obecnym i przyszłym ewentualnym zanieczyszczeniem. 5.3.4. Ocena zagrożeń dla środowiska. Jak już wspomniano wcześniej, dotychczasowy stan użytkowania i zagospodarowania terenów przeznaczonych do objęcia miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego nie stoi w jakiejś szczególnej sprzeczności z naturalnymi warunkami przyrodniczymi. Jedynymi istotnymi zagrożeniami dla obecnego, względnie dobrego stanu środowiska obszarów planistycznych oraz ich bliższego i dalszego otoczenia są uciążliwości wynikające z istnienia wyrobisk eksploatacyjnych i poeksploatacyjnych, oddziaływania drogi i linii kolejowej o znaczeniu międzynarodowym, z bardzo intensywnym ruchem towarowym i osobowym oraz spływ, nie zaabsorbowanych przez środowisko glebowe chemicznych środków ochrony roślin i nawozów stosowanych w rolnictwie, do wód powierzchniowych i podziemnych. Przy założeniu, że istnieje obiektywna potrzeba i konieczność zlokalizowania w analizowanej strefie, obszarów o funkcjach przemysłowych, a konkretnie wydobywczych (piaski, żwiry i pospółki), to byłoby trudno znaleźć w gminie lepszy pod względem komunikacyjnym i przyrodniczym (pomijając drobne kompleksy leśne) teren dla takiej lokalizacji. Niewątpliwie, długotrwałe oddziaływanie obiektów wydobywczych (kopalnia odkrywkowa) oraz ich ewentualna rozbudowa może być zagrożeniem dla środowiska i może mieć z czasem coraz większy wpływ negatywny. Możliwość istotnego ograniczenia negatywnych wpływów ewentualnych obszarów zainwestowanych i kolejnych obszarów przeznaczonych do zainwestowania związana jest z działaniami polegającymi na należytym zabezpieczeniu środowiska glebowego, wód podziemnych i powierzchniowych przed przedostawaniem się zanieczyszczeń odpowierzchniowych oraz na zwiększeniu czynnika biotycznego towarzyszącego zabudowie technicznej obu terenów. Ponadto bardzo istotnym elementem ograniczającym negatywny wpływ eksploatacji surowców okruchowych na otoczenie będzie miała metoda tzw. kroczącej eksploatacji. Oznacza to, że eksploatacja odbywać się będzie w obrębie niewielkiego pola eksploatacyjnego, które będzie przesuwało się po złożu w trakcie jego eksploatacji. Podobnie będzie następowała sukcesywna rekultywacja terenów już wyeksploatowanych, bez oczekiwania na kompleksową rekultywację całego wyrobiska poeksploatacyjnego. 18 P. W. „ANT”, ul. Reja 4/19, 66 – 400 Gorzów Wlkp. Prognoza oddziaływania na środowisko mpzp gminy Przytoczna – fragment obrębu geodezyjnego Dębówko (złoża kruszywa). W konkretnej sytuacji analizowanych obszarów planistycznych, przy właściwej realizacji wyznaczonych funkcji i eksploatacji projektowanych obiektów i urządzeń, zgodnie z ustaleniami planu, koncesją i geologicznymi dokumentami branżowymi, nie zakłada się wystąpienia sytuacji, które powodowałyby powstanie istotnych zagrożeń dla środowiska i zdrowia ludzi. Ponadto planowa i zgodna z planem ruchu kopalni eksploatacja i wieńcząca ją całkowita rekultywacja terenu, pozwoli na prawidłowe uporządkowanie stanu obecnego. Będzie także wypełnieniem zasad ochrony odpowiednio udokumentowanych i cennych złóż surowców mineralnych dla ich przyszłej eksploatacji. Złóż, dla których ochronę ustawodawca przewidział i ustanowił w ustawie Prawo geologiczne i górnicze. 5.3.5. Ocena skutków dla istniejących form ochrony. W gminie występują obszary szczególnej ochrony przyrody określone w ustawie o ochronie przyrody (w tym rezerwat, obszar europejskiej sieci ekologicznej Natura 2000, park krajobrazowy, obszary chronionego krajobrazu, pomniki przyrody oraz użytek ekologiczny). Obszary leśne i lasy ochronne podlegają regulacjom „Ustawy o lasach”. Obszary te wchodzą w skład Nadleśnictw Międzychód (wschodnia część gminy) i Międzyrzecz (pozostały obszar). Celowe jest sukcesywne nadawanie statusu lasów ochronnych w korytarzach ekologicznych. Z uwagi na niewielką lesistość (39,05%) są zasadne zalesienia, a szczególnie celowe ze względów: ekologicznych (poprawa struktury gatunkowej, funkcje ochronne, powiązanie kompleksów w sąsiedztwie drogi nr 24, ograniczające uciążliwe oddziaływania), krajobrazowych, zapewniając przesłanianie obiektów dysharmonijnych w „otwartym krajobrazie” (linie napowietrzne, budynki), których przekształcenie nie jest zasadne i możliwe ze względów funkcjonalnych i ekonomicznych. Zalesienia w obszarach łąk śródleśnych i nieużytków stanowiących bazę dla różnorodności biologicznej nie są wskazane. Możliwości zalesień ograniczają ponadto również wysokie klasy gruntów rolnych. Na obszarze gminy występują kompleksy gleb podlegających ochronie ustawowej. Zaliczono do nich gleby mineralne klas od I do IVb oraz wszystkie gleby organiczne. Ponadto ochronie podlegają obszary użytków zielonych, w których dominują grunty organiczne. Kompleksy tych gruntów występują głównie w obszarach nadwarciańskich. W skali gminy grunty rolne podlegające ochronie występują głownie w rejonie pomiędzy Przytoczną, Rokitnem i Lubikowem oraz w obrębach Chełmsko, Nowa Niedrzwica i w północnej części obrębu Przytoczna. Na krańcach zachodnich gminy przebiega południkowo – wschodnia granica Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 137 ONO. Realizacja ustaleń analizowanych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, w tym przede wszystkim eksploatacja powierzchniowa – z uwagi na znaczne oddalenie od rozpoznanych najcenniejszych elementów środowiska oraz pod warunkiem realizacji funkcji planistycznych zgodnie z zapisami planu – nie powinna w sposób istotny negatywnie oddziaływać na środowisko przyrodnicze gminy. Podobnie, realizacja funkcji planistycznych – w kontekście wyznaczenia 19 P. W. „ANT”, ul. Reja 4/19, 66 – 400 Gorzów Wlkp. Prognoza oddziaływania na środowisko mpzp gminy Przytoczna – fragment obrębu geodezyjnego Dębówko (złoża kruszywa). obszarów specjalnej ochrony, nie powinna kolidować z wymogami ochronnymi tych terenów. Najbliżej położone elementy systemu obszarów szczególnie chronionych, w postaci Obszaru Chronionego Krajobrazu „4 – Dolina Warty i Dolnej Noteci” oraz obszaru specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 „Puszcza Notecka” (PLB300015), znajdują się w odległości odpowiednio – 1,5 i 3,0 km na północ. 5.3.6. Ocena zmian w krajobrazie. Eksploatacja terenu złoża spowoduje znaczne, częściowo nieodwracalne zmiany w krajobrazie. Nastąpi zmiana fragmentów dotychczas harmonijnego krajobrazu kulturowego i przyrodniczo – kulturowego. Wystąpią przekształcenia naturalnego ukształtowania powierzchni ziemi, zmniejszy się czasowo leśna przestrzeń produkcyjna. Należy jednak wyraźnie podkreślić, że negatywnie odbierane zmiany fizjonomii krajobrazu na większości obszarów będą miały charakter przejściowy. Ponadto trzeba dodać, że eksploatacja powierzchniowa zostanie ograniczona przestrzennie do stosunkowo niewielkiego, kroczącego po powierzchni złoża obszaru, obszaru o wiele mniejszego niż obszar rozpoznanego złoża i koncentruje się na obszarze już częściowo eksploatowanym i niezrekultywowanym, o niskich walorach krajobrazowych. Jak już wcześniej wspomniano, w fazie po eksploatacji i rekultywacji, powstanie w tym miejscu bardzo cenny przyrodniczo i krajobrazowo obiekt, który stworzy nowe, bardzo bogate i zróżnicowane pod względem ekologicznym warunki siedliskowe, sprzyjające powstaniu znacznej bioróżnorodności obszaru, towarzyszące z reguły zbiornikom wodnym, rzekom i kanałom oraz terenom podmokłym w bogatym biotycznie otoczeniu. Z dokumentacji geologicznej analizowanych złóż wynika, że do rekultywacji zostanie użyta, wcześniej selektywnie zdjęta warstwa rodzimej gleby, co znacznie przyspieszy proces odbudowy i wzbogacenia komponentów biotycznych środowiska. Ponadto zapewni ciągłość istnienia charakterystycznych dla analizowanych terenów typów siedlisk związanych z korytarzem ekologicznym rozległej doliny rzecznej. Z uwagi na powyższe, należy ocenić, że generalnie, po wstępnym okresie degradacji walorów krajobrazowych, nastąpi bardzo wyraźne urozmaicenie rzeźby terenu i wzbogacenie walorów siedliskowych (m. in. wzrost ilości i jakości siedlisk hydrogenicznych), czyli elementów decydujących o percepcji krajobrazu. Nastąpi również wyraźne wzbogacenie zróżnicowania mozaiki biotopów, co ma decydujący wpływ na kompleksową bioróżnorodność obszaru. 5.4. Rozwiązania eliminujące lub ograniczające negatywne skutki. Generalnie ustalenia projektu planu zawierają wyczerpujące zapisy dotyczące rozwiązań eliminujących lub ograniczających negatywne oddziaływanie na środowisko oraz krajobraz (patrz: tekst projektu Uchwały Rady Gminy Przytoczna oraz punkt 4.2 niniejszego opracowania). 20 P. W. „ANT”, ul. Reja 4/19, 66 – 400 Gorzów Wlkp. Prognoza oddziaływania na środowisko mpzp gminy Przytoczna – fragment obrębu geodezyjnego Dębówko (złoża kruszywa). 6. Załącznik graficzny. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego gminy Przytoczna, obręb Dębówko. Załączniki graficzne do uchwał Rady Gminy Przytoczna. Tekst Prognozy nawiązuje wprost do treści projektów uchwał oraz załączników graficznych do projektów uchwał. 21 P. W. „ANT”, ul. Reja 4/19, 66 – 400 Gorzów Wlkp.
