Refrakcja – stosunek ogniska tylnego układu załamującego w oku

Data utworzenia 2000-09-28 15:40 Na podstawie pliku: Wady wzroku, utworzonego 21 lutego 1999 18:49:22
Anna M. Czarnecka
Oko
Oko – narząd wzroku składa się z:
1. gałki ocznej
jest aparatem optycznym, oka = umożliwia załamywanie promieni świetlnych w ten sposób, że w oku
(normalnowzrocznym) obraz powstaje na siatkówce.
Jest osadzona w oczodole. Jej ściany tworzą 3 błony; od zewnątrz: błona włóknista, w części przedniej
przezroczysta (rogówka), a w pozostałej części biaława (twardówka); błona środkowa to naczyniówka,
w a przedniej części ciało rzęskowe i tęczówka; błona wewnętrzna jest w przeważającej części
utworzona z siatkówki.
Soczewka dostosowuje swój kształt do kąta padania promieni świetlnych. Proces ten to akomodacja. W
procesie nastawności bierze udział mięsień rzęskowy. Przy patrzeniu na przedmioty odległe soczewka jest
spłaszczona, a na bliskie wypukła.
Tęczówka ma kształt barwnego pierścienia, którego ośrodek zajmuje źrenica. Jej średnica jest regulowana
przez mięsień zwieracz i mięsień rozszerzacz źrenicy.
Siatkówka to światłoczuła część oka, zawiera pręciki i czopki. Pręciki są liczniejsze i odpowiadają za
widzenie czarno – białe w słabym oświetleniu. Rozmieszczone są na peryferiach siatkówki ⇒ przedmioty
słabo oświetlone są lepiej widoczne, gdy patrzymy na nie nieco z boku. Czopki przystosowane są do
widzenia barw w jasnym oświetleniu. Pręciki i czopki zwane są I neuronami nerwu wzrokowego.
Plamka żółta położona jest w centralnej części siatkówki; to największe nagromadzenie czopków; w jej
centrum znajdują się czopki i dopiero na obwodzie pojawiają się pręciki..
Pręciki – zawierają purpurę wzrokową – rodopsynę;
Czopki zawierają jodopsynę.
Barwniki wzrokowe składają się z retinenu, będącego pochodną witaminy A i odpowiedniego białka.
Światło, padając na światłoczułe elementy oka, powoduje z nich przemiany barwników, które rozpadają się
na białko i część barwną. Takie przemiany generują potencjały czynnościowe, które aksonami wszystkich
neuronów, tworzącymi jeden nerw wzrokowy, są pzresyłane dalej. Nerw wzrokowy wychodzi z oczodołu i
wnika dfo jamy czaszki. Dalej włóknami pasma wzrokowego impulsy są pzresyłane do pierwotnego,
podkorowego ośrodka wzroku, a następnie włóknami promienistości wzrokowej docierają do płatów
potylicznych mózgu, gdzie odbywa się analiza impulsów i gdzie powstają obrazy oglądanych przedmiotów,
ich kształtów, ruchu (percepcja wrażeń wzrokowych)
Nerw wzrokowy wychodzi z gałki ocznej w miejscu , gdzie brak jest czopków i pręcików = jest ono
niewrażliwe na promienie świetlne = plamka ślepa
Układ optyczny oka tworzą: rogówka, ciało wodniste wypełniające komorę przednią, soczewka i ciało
szkliste.
Obraz powstający na siatkówce jest rzeczywisty, pomniejszony i odwrócony.
2.
3.
aparatu ochronnego = powieki + spojówki + gruczoł łzowy + brwi + rzęsy
Wydzielina gruczołu łzowego zwilża gałkę, pełni funkcję obronną i umożliwia usuwanie zanieczyszczeń z
zewnętrznej części oka. Umożliwia zachowanie przejrzystości rogówki. Łzy są zbierane przewodami
odprowadzającymi.
aparatu ruchowego = 4 mięśnie proste + 2 skośne
Wady refrakcji oczu
Refrakcja – stosunek ogniska tylnego układu załamującego w oku (rogówki, soczewki) do długości
gałki ocznej, czyli do płaszczyzny siatkówki;
Oko miarowe – posiada układ optyczny , którego siła załamania, w czasie kiedy mięśnie
akomodacyjne są rozluźnione, wystarcza do załamania promieni równoległych do przedmiotów
dalekich w ogniskowej, wypadającej na siatkówce;
Strona 1 z 3
Annie
Data utworzenia 2000-09-28 15:40 Na podstawie pliku: Wady wzroku, utworzonego 21 lutego 1999 18:49:22
Anna M. Czarnecka
Oko niemiarowe – ma układ optyczny, którego ogniskowa dla promieni równoległych nie zgadza
się z odpowiednimi wymiarami oka, czyli nie wypada na siatkówce. W takim oku układ może być zbyt
silny (obraz przed siatkówka)lub zbyt słaby (obraz za siatkówką);
Nadwzroczność
Dalekowzroczność
hypermetropia
← Układ optyczny oka jest zbyt słaby,
Wada wzroku, w wyniku której utrudnione jest ostre widzenie przedmiotów bliskich,
Przyczyną jest zbyt mały wymiar przednio tylny gałki ocznej → promienie świetlne ogniskują za
siatkówką, gdy tylko oko ma wyłączone napięcie akomodacji,
Niewielkie stopnie mogą być rekompensowane czynnościowo zdolnością akomodacyjną,
Najmniejsza odległość przedmiotu od oka, przy której układ optyczny oka może wytworzyć ostro obraz na
siatkówce – punkt bliży wzrokowej – zależy od stopnia wady refrakcji i dostępną amplituda akomodacji,
Wzrasta z wiekiem ← postępujące osłabienie aparatu nastawczego oka ←zmniejszanie sprawności mięśnia
rzęskowego + elastyczności soczewki,
Korekcja: soczewki skupiające („+”), wypukłe,
Brak wyrównania może u młodych osób → zez akomodacyjna,
Starczowzroczność
presbyopia
Wzmagająca się z wiekiem trudność widzenia z bliska,
Przedmioty położone w odległości 30-40 cm stają się nieostre,
← twardnienie soczewki + zmniejszenie nastawności oka (zmniejszona zdolność do akomodacji),
W sytuacji braku akomodacji oko miarowe ma zakres widzenia przypominający widzenie oka
nadwzrocznego ← ogniskowa takiego układu optycznego wypada dla przedmiotów dalekich na siatkówce, a
bliskich – poza nią,
W oku pozbawionym zdolności akomodacji ujawniają się wyraźnie niemiarowości już niewielkiego stopnia,
Korekcja: soczewki skupiające, przy krótkowzroczności → zmiana siły okularów do patrzenia w dal,
Krótkowzroczność
myopia
Wada układu optycznego oka - ogniskowanie promieni równoległych przed siatkówka,
← układ optyczny zbyt silnie załamujący,
→ obraz przedmiotów odległych jest niewyraźny i zatarty,
→ przedmioty bliskie wyraźne,
← zbyt duży wymiar przednio – tylny oka
←nadmierne załamywanie promieni wpadających przez układ: rogówka, soczewka, ciało szkliste,
W czasie napięcia akomodacji krótkowzroczność jeszcze wzrasta,
Zmiana akomodacji oka, mimo prawidłowej amplitudy akomodacji, nie daje dużego zakresu dobrego
widzenia ← punkt dali i bliży wzrokowej położone blisko siebie,
W każdym przypadku można znaleźć tak bliska odległość, że obraz załamie się prawidłowo na siatkówce ←
w miarę zbliżania oka do przedmiotów ogniskowa załamywania ich obrazu odpowiednio się wydłuża ←
coraz większa rozbieżność promieni wpadających do oka,
Korekcja okulary lub soczewki kontaktowe rozpraszające („-”), wklęsłe
Wyróżnia się: k. małą (mniej niż –3,0 dioptrie), średnią (mniej niż –6,0 dioptrie) i wysoką (tu: w
późniejszym okresie życia mogą wystąpić zmiany zwyrodnieniowe naczyniówki, siatkówki i ciała
szklistego,
Strona 2 z 3
Annie
Data utworzenia 2000-09-28 15:40 Na podstawie pliku: Wady wzroku, utworzonego 21 lutego 1999 18:49:22
Anna M. Czarnecka
Niezborność
astigmatismus
← promień krzywizny rogówki w płaszczyźnie pionowej jest dłuższy w porównaniu z promieniem
krzywizny w poziomie,
→ skupianie promieni świetlnych w dwóch (regularny układ astygmatyczny) lub więcej ogniskach
(nieregularny u. a.),
← regularny - zmiana sferycznego kształtu rogówki na jajowaty lub przesunięcie soczewki w stosunku do
rogówki, nierówna krzywizna rogówki lub soczewki
←nieregularny – nieregularna powierzchnia rogówki,
→ obraz tworzony na siatkówce jest nieostry,
Korekcja: szkła cylindryczne,
Bibliografia:
Hoser P.: „Fizjologia organizmów z elementami anatomii człowieka”, WSiP, Warszawa, 1998 r.
Traczyk Władysław Z.: „Fizjologia człowieka w zarysie”, PZWL, Warszawa 1989 r.
Walawski Julian: „Fizjologia człowieka”, ?, ?, 1970 r.
Praca zbiorowa: „Mała encyklopedia medycyny”, PWN, Warszawa 1979 r.
Strona 3 z 3
Annie