KARTA PRACY-INśYNIERIA GENETYCZNA Ćw.1. Pocięte DNA (np. bakterii EcoR I) moŜna nakładać na odpowiednie Ŝele, które umieszcza się w polu elektrycznym. Fragmenty DNA wędrują w polu elektrycznym z róŜną prędkością zaleŜną od ich wielkości. Na podstawie ruchliwości DNA określa się liczbę par zasad (pz) w danym fragmencie. a) Na podstawie rysunku określ, od czego zaleŜy prędkość, z jaką przemieszczają się w Ŝelu poszczególne fragmenty DNA. ……………………………………………………………… b) Wyjaśnij korzystając z tekstu, jaki jest cel przeprowadzania elektroforezy Ŝelowej. …………………………………………………………….. Ćw.2. Zakładając, ze po dwóch cyklach replikacyjnych PCR ( w czasie 2 minut) powstają cztery cząsteczki dwuniciowego DNA: a) oblicz, o ile zwiększy się próbka DNA po 10 cyklach b) Na podstawie wyniku obliczeń określ krótko cel stosowania reakcji PCR: ……………………………………………………………………………………… Ćw.3. „Część DNA zawartego w chromosomach zawiera powtarzające się sekwencje występujące w róŜnych miejscach genomu. Liczba tych sekwencji 2-6 par zasad, zwanych mikrosatelitami, jest róŜna u poszczególnych osób i wynosi od 4 do 40. Genom człowieka ma wiele róŜnych mikrosatelitów. DuŜa zmienność mikrosatelitów powoduje, Ŝe kaŜdy człowiek dziedziczy inny ich wariant od ojca i inny od matki. Zjawisko to zostało wykorzystane przy pracowaniu metody tzw. profilowania DNA, zwanego teŜ ”genetycznym odciskiem palca”. Profilowanie DNA jest przydatnym narzędziem w badaniach sądowych, do stwierdzenia pokrewieństwa genetycznego lub poszukiwania konkretnego genu.”(fragm. podr. " Biologia 3-Seria z tangramem - zakres podstawowy") Na podstawie tekstu i własnej wiedzy odpowiedz na pytania: a) wyjaśnij pojęcie: mikrosatelity ………………………………………………………………………………………. b) Na rysunku obok przedstawiono „genetyczny odcisk palca” pozostawiany przez sprawcę na miejscu przestępstwa (kolumna 1) oraz osoby podejrzanej (kolumna 4).Przedstaw wniosek na podstawie przedstawionych wyników. c) Na rysunku przedstawiono wynik badania DNA matki, dwójki dzieci oraz domniemanego ojca. Na podstawie wyników badania DNA określ, czy badany męŜczyzna mógłby być ojcem : - dziecka I - dziecka II. Swój pogląd w kaŜdym przypadku uzasadnij. Określ wynikające z wyników takiego badania moŜliwe korzyści społeczne. Ćw.4. ZałóŜmy, ze w celu pocięcia podanej niŜej sekwencji DNA uŜyto enzymu restrykcyjnego BamH I. Enzym restrykcyjny EcoR I BamH I Hae III Hind III Hpa I Hpa II Miejsce rozpoznawane GAATTC GGATTC GGCC AAGCTT GTTAAC CCG AAATGGGTACGCACAGTGGATCCACGTAGTAATGCGATGCGTAGT GTTTATGGAGAGAAAGAAAAACGCGTCGCCTTTTATCGATGCTGT ACGGATCGGAAGTGGCGATGAGGATCCATGCAAATCGCGGCCGAT CGTAATAT a) na podanej sekwencji obwiedź kółkiem kaŜde miejsce rozpoznawane, które moŜe być przecięte przez enzym restrykcyjny BamH I. b) napisz, ile fragmentów DNA zostanie utworzonych w wyniku cięcia sekwencji DNA. Ćw.5. Na rysunku poniŜej przedstawiono podział komórki bakterii, u której obecny jest plazmid z wstawionym genem kodującym ludzką insulinę. a) Na rysunku powyŜej wskaŜ literę oznaczającą plazmid….. b) Przy klonowaniu genu za pomocą wektorów plazmidowych kolonie bakterii zawierające plazmid z genem kodującym insulinę są wymieszane z koloniami bakterii bez plazmidów. Wszystkie kolonie wyglądają tak samo, ale niektóre otrzymały plazmid z ludzkim genem i genem odporności na antybiotyk, niektóre bez ludzkiego genu i genu odporności na antybiotyk, a niektóre nie otrzymały Ŝadnego plazmidu. Wyjaśnij w oparciu o rysunek i tekst, w jaki sposób moŜna zidentyfikować kolonie z plazmidami zawierającymi ludzki gen. ……………………………………………………………………………………………………. Ćw.6. Tabela przedstawia wyniki sekwencjonowania ludzkiego genomu. a) Przedstaw na diagramie udział poszczególnych sekwencji w genomie człowieka. b) Określ udział sekwencji niekodujących w DNA człowieka. Rodzaj sekwencji długie powtórzenia krótkie powtórzenia Eksonysekwencje kodujące Udział(%) 53 8 1,5 introny 25,5 inne 12